9 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA İngilterenin Italyaya cevabı İtalya Fransaya karşı taleplerini günden güne artırıyor... Afrikadaki Tunus ve Cibutiyi istemek ile kalmayıp Avrupadaki Fransız topraklarından dört vilâyetten de bahsediyor. Son günlerde İtalyan matbuatı bu arada B. Mussolininin gazetesi Popolo d'İtalla Akdeniz sahilindeki Fransız Riviyera- Sina ait isteklere ilâveten yine bu sahildeki Provence ve Languedoc vilâyet- lerinin büyük parçaları mutlaka İtalyanın olacağını ve bu suretle İtalyanın kendi menfaati Franko İspanyası ile yalnız denizden değil, karadan da komşu ve hemhudut olması zaruri bulunduğunu yazmıştır. İtalyanın bu Fransız yerlerini aldıktan sonra Avrupa haritasının ne şekil alacağını gös- termek için bir de bu yazıya bir harita ilâve edilmiştir. İtalyanlar Yransayı adeta yeni bir Çekoslovakya sayarak kolunu kana- dıni kırpmak ve kuşa benzetinek istiyorlar. İlalyanın göz diktiği bu yerler kendisine verileceği farzedilerek olsa Fransa Akdeniz devleti olmaktan çıkacaktır, Şimali Afrikada müstemlekelerine meselâ Cezayire Atlas Okya- nus ve Cebelüttarık boğazı ile muvasalayı temin edecektir. İtalya bir harp vukuunda Almanyanın kendisine yardım edeceğini Söylemesi üzerine Fransaya karşı taleplerini artırmıştır. Bu vaziyet kârşı. Sinda İngiliz Başvekili de Fransanın hayati menfaaleri tehdit eğildiği zaman İngilterenin kendisi ile beraber olacağını söylemiş ve Fransa bütün kuvveti ile İngillereye yardım edeceği gibi İngilterenin bütün varlığı ile Fransaya yardım edeceğine dair geçen ay Fransız Hariciye Nazırının söy- lediği sözün İngilterenin de fikrini ifade eylediğini kaydetmiştir, İngilte- renin bu sarahati karşısında İtalyanın müfrit taleplerde ısrar edip etmi- yeceğini yakm âti gösterecektir. AKŞAM Yarım asırdır devam eden yangın Amerikada bir yeraltı yangıni var- dır ki, elli beş senedir sönmüyor. Bu Yangını çıkaran grevci maden amele- Sidir; yarım asırdanberi 10 milyon li- | ralık kömür yanıp mahvoldu. | 1884 de, Hokking-Valey kömür ame- lesinin yevmiyelerini azalttılar. Bu. | Bun üzere amele grev yaptı. Grev al. | te ay sürdü. | Bir gece grevciler kömür dolu va- | Rönlara petrol döküp vagonları ma- dene indirdiler ve ateş verdiler. Yirmi dört saat zarfında ateş madene sira- yet etti ve bir hafta zarfında söndü- rülmesi imkânsız bir şekil aldi, İ Geçeleri yangın civar tepeleri ışık. lattırır, bir sisli ve yağmurlu havalar- da civar evlere duman dolar. İki sene evvel yangın yakınında bulunan evler | tahliye ettirildi. Kokking.Valey madenleri memle- ketin onda bir kömürünü temin eden zengin madenlerdir. Ne yazık ki, yan- gın söndürülemediği takdirde bu ma- denler mahvolmağa mahkâmdur, Elli senedir, ateşin önüne geçebil- mek için her çareye baş vuruldu. Be- ton duvarlar örüldü, fakat ateşin önü- ne geçilemedi. Yangın hâlâ ilerlemek- tedir, Şehirlerin nüfusu a: 8.202.818 - Berlin: 4.00.000 | 2.871.000 - Moskova: 2.800.000- Viyana: 1.886.000 « Varşova: 1.200:000-| Roma: (o 1.045.088 - Budapeşte: | 1.000.000 - Brüksel: 850.000 - Kopenhag: 771.000 - İstan- bul: 163.000 - Bükreş: 631.000 - Liz- bon: 558.000 - Belgrad: 300.000 - Sof- ya: 264.000 - Tiran 31.000 - Andorra: 886.000 - Prağ: | 600 Kasımpatı nasıl doğdu? Bir Japon. efsanesidir: Günlerden bir gün genç bir Japon kızı eline bir papatya almış: «Sevgi lim beni seviyor mu, sevmiyor mu?» diye niyet tutmağa hazırlanmıştı. Bu | Sırada kızın karşısına bahçe lâl çıktı; — Sevgilin dedi, elindeki çiçekte Manenasas savas. Maarif şürasına hazırlık Dün ilk tedrisat müfettişlerile mektep müdürleri toplandılar Maarif Vekâletinden gelen emir Üzerine dün şehrimizdeki ik tedrisat Müfettişleri, Maarif müdürü B. Tev- altında toplanımş- lardır. Yirmi beş müfettişin iştirak ettiği bu toplantıda, Maarif şürasın- da görüşülmesi muvafık olacak me- #elelerin bir kısmı tesbit edilmiştir. Toplantıya pazartesi günü devam edi lecektir. Pazartesi günkü toplantıda | Müfettişler, aralarından bir komis- Yön seçerek, Vekâlete verilecek rapo- Yu hazırlıyecaklar, çarşamba günü bu rapor görüşülerek Vekâlete tak- dim edilecektir. Diğer taraftan liso ve ortamektep Müdürleri dün Galatasaray lisesinde toplanarak, Maerif şürasında müza- köre edilecek meseleler etrafında gö- Tüşmüşlerdir. Mesleki konferanslara devam ediliyor Munllimlerin mesleki — bilgilerini takviye etmek üzere tertip edilen mes ki: konferanslar, dün İstanbul er- kek lisesinde B. Hâmid tarafından ta- tih, Galatasaray lisesinde B. Sadred- din Celâl tarafından yurd bilgisi, Ka- “köy 21 inci ilkmektepte de B. Şi Masi tarafi Yinden verilmiştir. Konferanslara ge- cek çarşamba günü de devam edi- cektir. na kadar yaprak varsa o kadar sene yaştyacak! Bunu duyan Japon kızı başındaki iğnelerden birini çıkardı, papatyenin yapraklarını binlerce parçaya ayır- mağa başladı, Bu suretle sevgilisinin ömrünü uzattı, Bir katil On sene hapse mahküm oldu Yalancı şahitlerde i üçer sene hapis yediler Galatada Abdul ilah ad adında birini öldürmekten ve sahte nüfus tezke- resi kullanmaktan mazmun Mustafa #e, bu davada Mustafa lehine yalan yere şehadet etmekten maznun Meh- med Ali, Mustafa ve Zekinin muhâ- kemeleri dün ağırceza mahkemesin- de bitir iştir. Muhakeme netice sinde, Mustafanın, Galatada bir kah- vede otürurken evvelce bir meseleden dargın bulunduğu Abdullahın ora dan geçtiğini görünce, arkasından ta- kip ederek biraz ileride bıçakla öldür. düğünü ve yaşını küçük göstermek maksadile sahte bir nüfus tezkeresin! bilerek kullandığı sabit olduğundan, her iki suçtan dolayı Mustafanın on sene on gün ağır hapsine, Abdullahın veresesine beş yüz lira ölüm tazmina- tı ödemesine karar verilmiştir. Yalancı şahidlik yaptıkları sabit olan Mahmed Ali ile Mustafa üçer sene, Zeki de, yaşı küçük olduğun- dan, bir buçuk sene hapse mahküm olmuşlardır, Üzerinde heroin bulundu Galatada dolaşan Yusuf Isminde biri polise yakalanarak üzeri aran- mış, bir mikdar heorin bulunarak müsadere edilmiştir. Yusuf hakkın. daki tahkikat derinleştirilmektedir. Kamboç kralı parasızlık yüzünden haremindeki 300 kadındanikiyüzüne yol verdi! Fransız Hindi Çinisinde Kamboç kralı olan Monivong emlâk ve akar sahibi olmadığı için tahsisatını doğ- rudan doğruya Fransa hükümetin- den alır. Son seneler zarfında Fran- sa hükümeti buhran dolayısile faz- la tasarruf yapmağa mecbur olun- ca kral Monivong'un tahsisatını kı- saltmağa karar vermiştir. Aldığı tah- slsata göre kendisi için mükemmel bir harem hayatı tanzim etmiş olan kral şimdi bu yüzden pek müşkül bir mevkidedir. Kamboç krallarının en az iki üç yüz kadından mürekkep bir harem içinde yaşamaları nesillerdenberi bir teamül halinde devam etmektedir. Kral tarafından memleketin her ta- rafına “saldırılan #jânlar gittikleri yerlerde harem için kız aramakla meşgul olurlar. Hâreme lâyık güzel kızları bulup çıkarmak kolay bir iş değildir. Güzel ölmak için kızın bar sık ve geniş yüzlü ve küt burunlu ol- ması lâzımdır. Ağız ne kadar geniş olursa ve gözler ne kadar yana doğru kaçarsa o kadar makbuldür, Krahn haremine girmeğe lâyık kızların cildleri mümkün olduğu ka- dar esmer, sâçları kuzguni siyalh ol- malıdır. anaları ve babalari bundan çok ifti- har ederler. Çünkü kral şimdiye ka- dar gerek kızları, gerekse analarını ve babalarını ikramları ve ihsanlarile bol bol talti? ederdi. Kızlar saraya girdikten sonra hareme kabul edil- meden evvel Brahman rahiblerinden memleketin en zor danslarını Öğ- renmeğe mecbur tutulurlar, Bu dans- ları öğrendiklerini kralın riyasetinde toplanan bir âli komisyon huzurunda isbat edefi kızların hareme Alınması tekarrür eder. Fransız Hindi Çinisindeki umumi vali Paristen aldığı emir üzerine ge- çenlerde kral Monivong'a tahsisati- nın kısallılacağını ve onun için sa- yısı üç yüze yaklaşan karılarından bir kısmına yolvermesi icab edeceği- ni anlatlığı zaman, kral evvelâ bu karara itiraz etti. Fakat parasını doğrudan doğruya umumi validen aldığını ve ondan başka hiç varidatı bulunmadığını düşünerek Fransa Yugoslav . . Kabinesi B. Stoyadinoviç yeni Kabi- neye müzaheret edecek Belgrad 8 — Yugoslav Radikal bir- liği fırkası parlâmento grupu bu sa bah Skupçina meclisinde toplanarak B. Sloyadinoviçi grup relsliğine seç- miştir. B. Stoyadinoviç, yeni Kabine- ye yardım edilmesi lehinde bulun- muştur. Yeni Yugoslav Başvekil ve Dahili- ye Nazırı B. Dragisa Cvetkoviç 13 İkincikânun 1893de Niş şehrinde doğmuştur. Orda orta tahsilini bitir- dikten sonra İsviçreye gitmiş, hukuk tahsil etmi: Avdetinde gazetecilikle ve politika hayatiyle meşgul olmuş- tur, Harb zamanında İsviçredeki genç muhacirlerin reisi seçilmiştir. Bu es- nada bir çok İsviçre gazetelerine ma- kaleler yazmıştır. Harbden sonra 923 de Niş belediye reisi seçilmiş, 927 senesine kadar bu vazifede kalmıştır. 927de ilkdefa Radikal fırkası listesinde mebus s6- çilmiştir. B, Cvetkoviç Mezahib Nazır. lığına seçilmiş ve 929 senesine kadar bu vazifede kalmıştır, Yevtiç hükümeti zamanında yeni- den Niş belediye reisiiğine seçilmiş ve 935 de tekrar mebus olmuştur. 938 seçiminde üçüncü defa mebusluğa seçilmiştir. 935 denberi Sıhhat ve İç- timat Muavenet Nazırı idi. Terzi Gemal Bürün 'Mücssesesinin tenzilâtli Model sâ- taşı devam ediyor. , * Kral bir aralık tacını sat- mağı düşündü. Fakat bu kıymetli hatırayı elden çı- karmağa razı olamadı. Bir gün gene işlerin düzelece- ğini, kendisinin de ecdadı gibi tekrar haremini ka- dınlarla dolduracağını ü- Seçilen Kızlar ve bunların , Kamboç kralı Monivong hükümetinin emrine boyun eğmeğe mecbur oldu. Bununla beraber, ye- ni tahsişatın tayini için kral ile vali arasında uzun müzakereler cereyan etti. Bu müzakereler esnasında vali şayet haremini olduğu gibi muhafa- za etmek istiyorsa kıymetli tacını sü- tılığa çıkarmasını krala teklif etme- ğe karar verdi. Raket kral Monivong ecdadından kalma mirası, onun ge- rek maddi, gerekse manevi pahasını gözönüne getirdi, sonra sarayını dol- duran üç-yüze yakın Kamboç huri- lerini düşündü ve nihayet tacından vazgeçmekten ise gözdelerinin bir kısmını fedaya karar verdi. Fransız valisile kral arasında ce reyan eden müzakereler bu neticeye vardıktan sonra Fransız idaresi Kamboç ohükümdarına, sarayındaki kadınları tasfiye etmek için muay- yen bir mühlet verdi ve bu mühletin sonunda harem dairesinde yüzden fazla kadın bulunmuyacağını da taş- rih etti. Bu hesaba nazaran kralın iki yüzden fazla kadına yolvermesi icab ediyordu. Artık pek te genç olmıyan kral, kalbi sızlıyarak bu müşkül işi halletmeğe ve sarayının güzel cins- lerinden mürekkep canlı demirbaş eşyasını tasfiyeye koyuldu. Uzun müddet meşgul olduktan sonra, bir gün bir kadını listeye sokarak. yarın başka bir kadına yer vermek için onu gene listeden çıkararak nihayet yüz kadınlık bir liste yaptı, Müteba- ki kadınlar kadro harici kaldı, Fakat kral Monivong eskidenberi gösterdiği cömerdliğini bu seler de kadro hârici kalan bu kadınlardan esirgemedi. Kadınların saraydan çi- karken kendilerine hediye edilmiş elbise, eşya ve mücevheratı beraber- lerine almalarına ve bu suretle yeni ve fakat daha basit bir hayat için mücehhez bulunmalarına müsaade etti, Saraylı kadınların çoğu kral Mo- nivong tarafından saray erkânına hediye edildi. Saray erkânı arasında kral gibi müsrif olmıyan ve para bi. riktiren mabeyinciler ve müsahibler çok olduğundan onlar çırağ edilen bu kadınları memnuniyetle kabul et- tiler ve bu sayede kendi haremlerini bedava didurmuş oldular, Şayet Eral Monivong sarayındaki kadınları feda edeceği yerde kıymetli tacını elden çıkarmağa razı olsaydı, bu taç bugünkü düşük piyasada bile gene beş yüz bin Türk Jirası kadar para getirecekti. Bu para da üç yüs kadının sarayda kalmasına kifayeğ edecekti, Fakat kral bunu yapmadı. Çünkü O yalnız tacın tarihi kıyme- tine bağlı bulunmuyor, ayni zaman- da ahvalin düzeleceğini, Paris hü- kümetinin mali vaziyetinin bir za- man sonra tekrar eski haline gelece- ğini, tahsisatının gene arttırılacağını ve bu suretle ileride, şimdiye kadar gelen geçen diğer krallar gibi, bü- yük bir harem ortasında yaşıyacağı- nı ümid etmektedir. (GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Iki yıldan beri inadcı bir mukavemet gösteren Madrid şehri Şeren payitahtı olan Mad- rid, iki senedenberi Frankocula- rın yarı yarıya muhasarası altınday- dı. Kaç kereler düştü düşecek diye beklendi, Fakat top mermilerine, ha va bombalarına rağmen dayandı, kaldı. Katalonya cephesinin bozul- ması Üzerine, o anud mukavemetin artık devam etmediği ve dün sabah şehirde beyaz bayraklar çekildiği bil- diriliyordu. Akşam geç vakte kadar gelen telgraf bunu teyid etmedi. Son vaziyetin ne olduğunu müteakib ha- berlerde okuyacaksınız. Bugünkü günde, akibetile bütün dünyanın alâkasını celbeden Madrid, 1560 senesinde, İkinci Füip tarafın- dan payitaht seçilmiştir. O zaman ehemmiyetsiz küçük bir kasabaydı. Mevklin merkez olması ve Kralın babası beşinci Şarlın bura havasını beğenmesi intihabda müessir olmuş- tur derler. Halbuki Madrid deniz s0- viyesinden -640 metre irtifada bulun- duğundan havası serttir; ctrafıda çıplaktır. Yazın ateş gibi sıcak, kışın buz gibi soğuktur. İkinci Filip, «öm- ründe bir kere bile gülmiyen krah namını alan abus bir zat olduğu için, burasını mizacına uygun buldu den- se daha doğru olur. Eski Madrid, Romalilar zamanın- dan kalma idi, Onuncu asırda Arab- ların eline geçti, İlk merkez oluşunda nüfusu 30,000 kadardı. Binaları cihe- tile, Madridde, eski İspanyayı göste- ren âbideler yoktur, Geniş bulvarları açılırken Fransayla rekabet olsun di- ye ölçü o kadar fazla tutulmuştur ki, bü yollar kalabalıkla dolamadığı için âdeta nüfusu seyrekmiş intibamı ve- rir. Binaları, köprüleri cihetinden, Madrid, modern bir şehirdir. İspanyollar: — Şu köprüleri satsak da altından akan Manzaranes çâyına biraz su t8- | darik etsek... - diye lâtife ederler, Merkezdeki Kastelar meydanı et« rafında devlet binaları vesair mühim, müesseseler toplu bir haldedir. l Paristen sonra dünyanın ikinci ehemmiyetteki müzesi Madriddedir, Nüfusu 800,000 olan İspanyol mer- kezi, İspanyanın diğer mühim şehri olan Barsölon'a nazaran sönük, gamlş intibaını verir. Şehir civarında gâyef güzel bir golf klübü vardır, Ecnebiler umumiyetle Madridde sıkıntı duyan Polis komiserleri arasında değişiklik Sarıyer baş komiseri B. Vehbi Be- yoğlu emniyet &mirliği baş komisen Miğine, Beyoğlu komiseri B, Müniş Adalar nahiye müdürlüğüne, Beyoğ« Iu emniyet âmiri B. Mehmed AH ems niyet direktörlüğü üçüncü şube em rine tayin edilmiştir,