28 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

| camam bir tedkik eseri vardır. Oka- tandaşı «DA Mayıs 1939 AKŞAMDAN AKŞAMA Kopperatifçiliği ciddiye alalım! Bir milli müessesenin muvallak ola» Mmadığınröğreninee insanın yüreği SIZ- iyor... Bahusus bu müessese tama mile demokratik mahiyette olursa... Gazetelerin yazdığın göre, Ulman kooperatifi bir sene zarfında 12000 lira içeri girdiği için, alikadarlar bu. Dun sebebini tevsik etmişler. Rapor da yamlar zikrediliyermuş: verümemiş, defteri kebir kurşun ka- lemile tutulmuş ve birçok naklalar okunmaz hule gelmiştir. Ortal he- sabları karışıktır, kayıdlar —wuğlük, Mhesablar bozuktur. Eşya kayidları tulülmamış; Kooperatif kadrosu mil yönlarca Uralık bir müessesenin kad- rosu gibi geniş tutulmuştur. Birçok Paralarm nerelere verildiği beli de dildir.» Görülüyor ki, kabahat kooperatif denilen müessesenin bünyesinde de | Zil. İşletilişteki ihmalde, bilgisizlik- te... Fakat eminim, döne dolaşa pek çok zihinlerde şu hüküm hasıl ola. caktır: — Malâmr?!... Kooperatif!?... Sök- mez!... Umumi harpte de mahalle bu- kallarile yarışamamıştı... Gene de yürümüyor... Keza, öbür kurulanlar, ribiri ardi sıra inkıraza mahküm- durlar? Halbuki katiyen doğru değil. Tugan Baranovski isimli bir mütetebbiin ko- muş ve kısmen de tercüme etmiştim; gayrı matbu bir halde hâlâ şaklarım. Bumdki rakamlara nazaran, türlü türlü konperatiflerin hemen her me deni memlekette insam şaşırtacak kiyede mürakabeti bir iktisad sistemi vardır. Bilhassa halkın menafiine uy- gun kurullar himaye edilir. Devletçi- rürler... Elverir ki, bilgi ile kurulsun. lar; kurşun kalemile defteri kebirleri tutulmasın, ve buna yakın rahnelerle zedelenmesinler... Şöyle düşü mel Bir sermayesi az bir milletiz. Para- yı nerede bulursak, yahud bulmumuz muhtemelse derhal bir iş yaratıcı un- sur haline sokmağa mecburuz, Bilhas- şehrin mânası, yarı yarıya, «mutavas- atlar mecmat dır, Onlarla mücadeleye! kalmak bizde zaten zayıf olan şehri, zasabayı baltalamak olur, Yaratacak, başarılacak öyle çok iş varki, hiç kim. seyi baltalımadan herkese menfaat temini mümkündür... Bir yandan devlet, inhisarlarla, devletçi müesse- satla en devâsa işleri döndürsün.. Öle yandan hususi orta sermaye, mu en küçük sermayeliler, esnaf, fakir köylü, hattâ ücretle çalışanlar da, bir müşterek istihsal vasıtalarına sahip - AKŞAM iii . İSTANBUL HAYAT B. Prost Tepeba- şında yerini tesbit etti binasının ihale edildiğinden binanm bugünler- de hemen yıktırılmasına başlanacak» tır. Şehirellik mütehassısı B. Prost Te- pebaşı bahçesinin vaziyetini tedkik etmiş ve kışlık tiyatro binasının ye rini tesbit etmiştir. Yeni tiyatro bi- nası, Asri sinema binasının yerinde yapılacak ve tiyatronun arkssında da yeni bar binası inşa edilecektir, Bu itibarla evvelce düşünüldüğü gi- bi şimdiki kışlık tiyatronun büyütür mesine hacet tiyatro binası yapıldıktan sonra bu- ramın yeri ile eski Gardenbarm ma- halli tanzim ve tarh edilecektir. Hukuk fakültesinde imtihanlar Hukuk fakültesindeki eleme im- tihanları dün yapılmıştır. Eleme im» tihanlarının medeni hukuka teallâk eden bü imtihanla yarın yapılacak diğer bir eleme imtihanında muvaf- fak olanlar diğer derslerin imtihanı- na iştirak edebileceklerdir. Sırnaşık sarhoş 18 gün hapse 25 lira para cezasma mahküm oldu Lâleli civarında oturan Novart İs» minde bir genç kızevvelki gece hasta olan armesine ilâç almak için kom- $u çocuklarından birini yanına ala” Tak sokağa çıkmıştır. Novart Çarşıkapıdan geçerken Meh- med Rıza adında bir sarhoş yanına sokularak sarkıntılık yapmağa kal- kışmış, Novart kendisini reddedince Mehmed Rıza işi daha ileriye götü- rerek kızcağızın koluna girip küfret- meğe başlamıştır. Bu vaziyet karşısında Novart Xen- | disini kurtarmak için sarhoş Mehmed Rızayı elile itmiştir. Bundan hiddet- lenen Metimed Rıza sokak ortasında kızcağız tekme ve yumrukla dövme- ğe kalkışmıştır. Dayak gürültülerini duyan polis- ler yetişerek sarhoş Mehmed Rızayı cürmümeşhud halinde yakalamışlar. dır, Mehmed Rıza dün adilyeye ve Mehmed Rıza mahkemede tevkif edi» lerek tevkifhaneye gönderilmiştir. Vali salı günü geliyor Elektrik, Tramvay ve Tünel işlet- melerinin Belediyeye devri hakkım- daki kanun lâyihası yarın Büyük Millet Meclisinde müzakere edilecek tir. Ankarada bulunan Vali B. Lütfi Kırdar bu müzakereyi dinledikten sonra yarın akşamki trenle şehrimi- ze hareket edecektir, Belediye ve vilâyet bütçeleri yük- sek tasdika arzedildiğinden ve İstan- bula ald diğer bazı işler de hükümete çe intaç edildiğinden Dr. B.LüWi Kırdar şehrimize gelir gelmez Anka- rada aldığı neticelere göre bu işlerin tatikine başlıyacaktır. Uni it dtörü Sofya üniversitesinin ellinci yıldö- nümü merasimine iştirak eden üni- versite rektörü B. Cemil Bilsel dün şehrimize dönmi kalmıyacaktır. Yeni . Kışlık tiyatro i 41011001004 KEEEEEEEEEAAEEEEEAEEEEEEEAENEEE oluyor. olabilirler; dahili ve harici ticaretle. Tekrar edelim: Söker... İhmaller yü, rini teşkilâtlandırabilirler; Ankarada muvaffakıyetli bir misalini gördüğü. müz şekilde bina sahibi olurlar; ilh... Fakat Liman kooperatifindeki mu- vaffakıyetsizlikler şeklinde işler, va- bu usulden soğuluyor: yonca zünden sökmemesi iktisadiyatımızın maneviyatı için büyük zarardır. Koo- peratifleri daha cidüiye almalıyız. İflâslarma sebebiyet veren lâübalilik. Karilerimizin mektupları Pastörize süt fabrikası Öğrendiğimize göre, İstanbul Belediyesi, yüz bin liraya bir pas- #örize silt fabrikası açacakmış. Böyle mühim bir yedey fenni vir şekle sokacağı için, şehrimiz hal- &ı, Dr. Lütfi Kırdar'a minettardır. Bilhassa çoluk çocuğun gıdası... Hesap edilmiş, diyorlar: İstan- bulun gündelik süt ihtiyacı 45-509 bin kilo imiş. Bunlar şehrin dört bir yanımdan toplanacak. Halbuki yazın swak, kışın soğuk, sülün bozulmasına ve nakliyatın güçlü» ğüne sebebiyet verebilir. Onun için, İstanbulu şöndiki gibi sekiz yüz bine yakın nüfuslu bir şehir değil de iki yüz biner nüfuslu dört şehir telâkki ederek büyük bir tek fabrika yerine Fatihie, Şişilde, Kaâtköyde ve Boğazda nisbeten ufarak dört fabrika açmak duha muvafıktır ve bu da mümküdür kanaatindeyim. Hem de bunlara birer birer başlanır. Birinden mu» rajfakıyet hasıl olunca diğeri ya- pılır. Alâkadarlar bunu tedkik et- seler. Pangaltıda Derebası sokağında 9 numarada: Mustafa iney Bir fırıncının muhakemesi Hamurlar ayakla yoğuruldu- ğundan fırın üç gün kapatıldı Sultanahmd ikinci sula ceza mah» kemesinde bir fırıncmın muhakemesi yapılmıştır. Tahkikat evfâkına naza- ran hadise şudar: Beyazıd civarında Şevki adında, bi- rinin fırınında zabıtai Belediye me- murları teltiş yapmışlar ve bu esna- da fırının içerisinde unların harman edildiği yerde Numan adında bir İş- çinin, bacaklarını dizlerine kadar sıvıyarak unların içine girip kürek- le karıştırdığını görmüşlerdir. Un harmanında İşçilerin geride dürarak unlara ayağını dokundurmadan Ka- rışlarızası lâzımgelirken o Numanın, ekmek yapılacak unların içine gir- mesi umumi hıfzısıhhaya muğayir olduğundan fırın sahibi bukkında zabıt tanzim olunmuş ve Eminönü kaymakamlığı tarafından fırının Üç gün kapatılmasına karar verilmiştir. Firin sahibi bu karara itiraz etti- ğinden iş mahkemeye düşmüş ve Sultanahmed İkinci sulh ceza armh- kemesinde muhakeme yapılmıştır. Fırmı teftiş ederek zabıt tutan polis memuru Kütli ve Necmedâin şahid olarak dinlenmişlerdir. Şahidler ifadelerinde hadiseyi yu- karıda yazdığımız şekilde anlatımış- lardır. Mazmunun vekili ise bu işte firm sahibinin kabahati olmadığımı, Numan adındaki işçi çocuğun Ken» di kendine unların içine girdiğini, böyle yapmaması kendisine tenbih edildiği halde bunu yaptığımı ve işin- den atıldığını söyliyerek fırmmn k&- patılması doğru olmadığını iddia et- miştir. N ) Halbuki dirilenen şilidler Numid- nın çalıştığı yerde unların içine gir- meden bu işin yapılmasına imkân olmadığını, etrafa dolu çuvallar yr gildığı için çocuğun, unların içine girmek mecburiyetinde kaldığını lemişlerdir. Gerek tahkikat evrakı ve gerekse şahidlerin ifadeletile suç sabit oldu- Eundan fırın sahibi Şevkinin iddla- sının Tedüile Üç gün kapanma ceza- sınm infazına karar verilmiştir. Su tesisatı Şehirlerdeki su tesisat ve ıslahati için yapılan büyük mali fedakârlık- lara rağmen bu tesisata ald maslak ve diğer .tesisalın halk tarafından bozulduğu görülmüş ve bunların hüsnü suretle muhafaza edilmeleri Dahiye Vekületinden vilâyetlere bil- lirilmisti ni i Eğlence yerleri Yüzde 25 - 30 nisbetinde tenzilât lediyece. kararlaştırılmış a0 er : Kuyruklu yıldız seyiri Akşam üzeri hazırlıklar yapıldı. Balkonlara, taraçalara sandalyeler yerleştirildi. Gözlüklerin, dürbünle rin camları temizlendi. Apartıman- ların alt katlarında oturanlar, şim- diye kadar hiç görüşmedikleri üst kattaki kiracılarla, kuyruklu yılde zin hatırı için dostluk tesis ettiler, Konukomşu, çoluk çocuk, balkonlu, taraçalı ahbap evlerine misafirliğe Belediye iktisad müdürü B. Saffet, Beklenen saate kadar evlerde ha- Bakırköy kaymakamı ile PFloryaya gitmiş ve Floryadaki plâj, gazino ve- Sair fiat listeleri üzerinde yüzde 25 - 30 arasında tenzilât yapmıştır. Şeh- rin diğer plâjlarında, gazino ve bah- çelerinde de aynı nisbette tenzilât yapılacaktır, İktisad müdürü, yarın da Beyoğ- Ju kaymakamile beraber Beyoğlun- daki bütün bahçe, gazino ve diğer eğlence yerlerine giderek bunların | tarifelerinde de yüzde 25, 30 nisbe- tinde ucuzluğu temin edecek tenzi- | lât yapacak ve diğer günlerde de ay- nı tenzilât şehrin diğer mmntakala- | rındaki istirahat ve-eğlence yerlerine | teşmil edilecektir. Eminönündeki enkaz Eminönü istimlâk sahasında. son yıktırılan binaların enkazı hâlâ kal- dırılmadığından Belediye, müteah- hide tebligat yapmıştır. Bu tebligat üzerine bu enkaz nihayet iki güne kadar tamamile kaldırılacaktır. Iki kamyon kazası İki kişi yaralahdı, biri öldü Dün, şehirde iki kamyon kazası olmuş, yaralılardan biri ölmüştür. Büyükderedeki Kibrit fabrikasında ustabaşılık eden Sabri, fabrikaya and kamyonun arkasına, içinde sandıklar bulunan bir römork takmuş ve kam- yonu da harekete getirmiştir. Bu sırada fabrika işçilerinden Adil, kamyona atlamak istemiş, fakat mu- vazenesini temin edemiyerek düşmüş ve başı römorkun tekerlekleri altında, kalarak tehlikeli surette yaralanmış» tır. Kazayı müteakib kamyon durdu- Tulmuş, Adil, derhal tedavi altına alınmışsa da hayatı kurtarılamamış- tır. Zabıta ve adliye tahkikata'ei koy- muştur. Osmanbeyde yapılmakta olan yeni telefon santralında işçi Şakir, Ali is- minde birinin idaresindeki kamyona atıyarak Beşiklaşa kadar gelmiş, kamyon burada bir sokağa saparken muvazenesini temin edemiyerek kam yondan yere düşmüştür. Şakir, bu'düşme neticesinde ehem- miyetli surette yaralandığından po- lis tarafından Beyoğlu hastanesine kaldırıtmıştır. Muallim muavinliği imtihanı | Orta mekteplere tayin edilecek muallim Mmuavinliği için açilacak » imtihanların şartları maarif müdür- lüğüne tebliğ edilmiştir. Bu tebliga- ta göre imtihanlara 19 Haziran pa- zartesi günü başlanacaktır. 19 hazi- randa türkçe, 20 haziranda tarih, İmtihan sualleri kapalı zarf için- de Maarif Vekâletinden gönderile- Bisiklet ve otomobil çarptı kele çımacısı Bekirin on üç yaşında. ki kızı Nerimana çarparak yaralar mışlar, Şoför Kirkorun idaresindeki oto- mobil de, Beşiktaşta ilkmektep tale-- besinden sekiz yaşlarda Öcnla çar- pârâk muhtelif yerlerinden tehlikeli surette yaralanmasına sebeb olmuş- tur. Polis, yaralı çocuğu Etfal has tanesine yatırmış, şoför yakalanmış- raretli kezmografyu omünakaşaları yapıldı. Zavalh kuyruklu yıldızlar dile dolandı; biçarelerin serserilikle- rinden, ouğursuzluklarından wun uzun bahsedildi. — Kuyrukin yıldız dünyaya çar — Çarpanur... Havaların serserisi kuyruklu yıldızdır. — Pek te uğursuzmuş derler, sahi mi acaba?... — Uğurlu bir şey olsa, dünyanm böyle karışık zamanında meydana | çıkmaz. Havanın kapalı olmasına rağmen gece saat onda her tarafla tarassud faaliyeti başladı. Gözler havada bu- lut kümelerini delip geçmeğe, yaldı- zn kuyruğunu, kulağını görmeğe çalışıyor. Arasıra telâş haykırmalar duyuhuyor: — Hah, işte, işte. Ben görür gibi oluyorum. Tüan karşıda upuzun bir şey parlıyor. Başka biri dürbünle e tarafa ba kıp bir kahkahu atıyor: — Hay aptal hazay... 0, kuyruklu yıhdz değil, Galata kulesinin feneri. Bir evin damından sesler duyuhu yor: — Anne, amme. Bu tarda bak. TFatmanım İeyzemlerin evinin yanın- — Hadi orada maskura sen de. Sanki kuyruklu yıldız koskoca gök- lcre sığamadı da, Fatmanım teyze nine evine geldi. Mem ben suna ten- bih etmedim mi, © delikanlı oğlan evde iken o tarafa bakma diye?. Çevir kafanı, yoksa şimdi kuyruklu yıldızm kuyruğunu senin sırtında parçalarım. Ni Yandaki balkonlu evden bir kadın çığlığı: — Çocuklaar.. İçeriye geliniz di- yorum size. Sabahleyin komşular söylüyorlardı; o haspa yıldız öteye be- Triye çarparmış. Ne olur, ne wlmaz. Maazallah bu taraflara sokulur da belki bir yerinize çarpar, Küçük bir evin birinci katında pencere önünde iki ihtiyar kadın ko- muşuyorlar: lar kuyruklu yıldız sey- rine çağırdılar amıma, gitmedim. Üy- Te gece beklemelerinden canım yan - Allah rahmet eylesin, bizim efendi de gençliğinde kuyruklu yıl 'dıza benzerdi. Sabahlara kadar cum- banın arkasında yolunu beklerdim. Kimbilir hângi kuyruklarile beraber dolaşır, haftada bir defa eve gelirdi. — Sus, kardeşçiğim, sus, Ya ben az mı çekfim?.. Gene dertlerim tep- rendi. Hele bir kahve'daha içelim. .21088080RAEAAAEEEEEENEEEEEEEAEEEEREAAAAEA Gümrükler baş müdürün bugün Edirneye hareket edecektir. B. Methi Edirne ve Uzunköprüde güm- rük işleri üzerinde tedkikat yapacak, memurların çalışma tarzını gözden geçirecektir. Uzunköprüde memurlar için yapıl ması kararlaştırılan evlerin inşasına yakında başlanacaktır. Memurlar bu evlerde yatıp kalKacaklar, buna ; cüzi bir kira vereceklerdir mukabil Vr