29 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

mem ee ml ; | , | Şi adi AKŞAM 29 Nisan 1940 ae - » Dün Geceki ve Bu Sahbahki Elaberler i Norveçe yeniden Ingiliz askeri çıkarıldı Norveçten gelen son haberlere göre askeri vaziyet ne safhada? Londra 29 — Resmen bildiriliyor: Dün Norveçe yeniden İngiliz askeri çıkarılmıştır. İhraç ameliyesi, Alman tayyarelerinin taarruzlarna rağmen muvaffakıyeile başarılmıştır. Paris 29 — Norveçteki askeri harekât hakkında alınan son haberler, vazi- yeti şöyle tesbit ediyor: Almanlar, 'Trodnhjem limanında mevcud kuvvetlerle irtibatı temin için büyük gayretler sarfeylemekte ve iki vadi yolundan ilerilemektedirler. Bu iki vadiden biribirini takip eden Alman motörlü kuvvetleri, İngiliz kuvvetleri ta- rafından durdurulmuştur. Diğer vadiyi takiben Trondhjem istikametinde İle- rilemekte olan Alman kollarından biri Störenin garbinde, gene İngiliz kuvvet- leri tarafından durdurulmuştur. Trondhjent mıntakasında vaziyette tebeddül yoktur. Narvikte fena havalar ve Kar yağması, orada mahsur Alman Kuvvetle- rini temizleme smeliyesine mânidir. Bergen - Oslo yolunda Almanlar ile Norveçliler arasında muharebeler de- van ediyor. Almanlar Vos şehrini geçememişlerdir. Vaziyet durgundur. Norveç- Mler, bir Alman tayyaresini düşürmüşler, diğer üç Alman tayyaresini de yere inmeğe mecbur etmişlerdir. Stokholm 29 — 'Tromsoe'deki Norveç radyosu, dün Narvik cephesinde biraz faaliyet vuku bulduğunu kaydediyor. Norveç radyosu, halka, karaya yeni müt- tefik kıtaat çıkarıldığını bildirmekte, emniyet ve itimadlarını muhafazaya da- vet etmektedir. Norveçteki Reuter muhabirinin işaratı Ingiliz kumandanı vaziyeti nikbinlikle karşılıyor büyük ingiliz kuvvetleri cepheye vardı Londra 29 — Norveç harp cephesine giden Reulerin muhabiri oradan ilk yazısını Böndermiştir. Muhabir diyor ki: «Norveçte İngiliz harp makinesi mükemmel bir surette işliyor. Karaya binlerce İngi- Mz askeri çıkarılmış ve Bteinkere gönderilmiştir. Revler muhabiri, cepheye varabilmek için karlı yüksek dağların patika yolları ara- nda pek meşakkatlı bir seyahat yaptığını kaydettikten sonra diyor ki: sİngiliz askerleri eklerle mücehbhezdir. Neşeleri yerindedir. İngiliz umumi karargâhın- a, İngiliz askeri kuvvetleri kumandanile görüştüm, Kumandan vaziyeti, asami nikbin- Mikle karşılıyor. Kumandan gelen kuvvetlerin ehemmiyetini ve bilhassa avcı tayyarelerin- den de yardım gören hava dafi bataryalarının çokluğunu tebarüz ettirmiştir. Namsos mıntakasında, bir İngiliz avcı tayyaresi, bir Alman bombardıman tayyaresini #ehrin hemen yanında yere düşürmüştür. Paris 29 — Havas ajansının Norveç cephesindeki muhabiri bildiriyor: Müttefizlerin Trondhjim cephesinde harp makinesi durmadan işliyor. Harekâtın bu ilk safhasında sa- bırsızlık yöstermemeliğir. Yakında mühim hâdiseler cereyan etmesi muhtemeldir. o <————————— Italyan halkını, harbe girmek için hazırlıyorlar Telgrafo gazetesinin müdürü, radyoda askerlere İtalyanın harp haricinde kalamıyacağına dair bir müsahabe verdi Paris 29 — Romadan gelen haberlere göre İtalyan matbuatı, sistematik bir şekilde İlalyan efkârı umumiyesini harbe girmeğe hazırlamakta ve bu hu- susta münasip anın Mussolini tarafından intihap edileceğini yazmaktadır. Ro- ma mahâfiline göre İtalyarın bitaraf kalmasına imkân yoktur, Zira İtalya bi- taraflığa razı olursa büyük devlet ve imparatorluk rolünden feragat etmiş ola- caktır. Roma 28 (A.A.) — Telegrafo gazetesinin müdürü radyoda İtalyan silâhlı kuvvetlerinden bahseden bir müsahabesinde, İtalya gibi bir memleketin ilâni- haye Avrupa harbinin dışında kalmasına imkân olmadığını bildirmiş ve bü- nun geçenlerde mecliste Grandi ile Guidi tarafından da selâhiyetle müşahede ve tesbit edilmiş olduğunu söylmiştir. Hatip: «Bizim için tamamen hazır olmak ve verilecek emre itaat etmek mevzuubahistir.» demiştir. Isveç hükümeti, Ingiliz sefaretinin istihbarat bültenini müsadere etti Rusya, Isveç bitaraflığına dokunulmaması hakkında muharipler nezdinde ee bulundu Derin 29 Tallnden bildiriliyor Sovyet Rusya, İsveç bitaraflığına dokunul- maması hakkında Berlin nezdinde bir teşebbüste bulunmuştur. Rusyanın ayni te- şebbüsü Londra ile Pariste de yaptığı zanedilmekledir. Panama kanalında gizli mühimmat deposu Vaşington 20 — Panama kanalı polisi, gizli bir mühimmat deposu keşfet- miştir. Bu depoda küçük modelde Alman mitralyözleri de vardı. Polis, başka mühimmat depoları da aramaktadır. Başvekil Elâziğda yeni yapılan hastanelerini tedkik etti Elâzığ 28 (A.A.) — Dün gece sasi 83 de Elâzığa gelen Başvekilimiz Dr. Refik Saydam bu sabah refakatlerin- de İktisad Vekili, Dördüncü umumi müfettiş ve Elâzığ valisi olduğu halde otomobillerle Murat suyu üzerinde yeni yapılan Pertek köprüsüne git- mişlerdir, Başvekil avdette yeni yapi" Jan memleket ve cüzam hastaneleri- Dİ tedkik ettikten sonra umumi mü- fettişlik binasında bir müddet meşgul olmuşlardır. Elâzığ 28 (A.A.) — Başvekil Dr, Re- fik Saydam bugün öğle yemeğini dör- düncü umumi müfettiş generel Alp- doğan'la beraber yemişler ve saat 17 de Erganiye hareket etmişlerdir, Vergi zamları Adliye encümeni lâyihaların müzakerelerini bitirdi Ankara (Akşam) — Meclis adliye- encümeni vergi zamlarına sm kanun e yihalarının müzakeresini bitir — evvel İktisad Encümeni ile Gümrük e İnhisarlar encümeninin tedkikinden maili eb Le eve bi çe encümenlerince de müzakere olunduk- tan sonra umumi heyete verilecektir. Bütçe tedkikleri Ankara 27 (Akşam) — Büyük Mil let Meclisi bütçe encümeni 1940 bütçe pröjesi üzerindeki tedkiklerine devam eylemektedir. Encümen şimdiye kadar İktinad, Nafia, Ticaret ve Ziraat Vekâlet- leri hariç olmak üzere diğer sivil devlet dairelerine sid masraf bütçelerinin mü- zakeresini bitirmiş bulunmaktadır. Askeri rüşdiyelerde okuyanlar 7 gn 27 (Akşam) — Maarif Ve- kâleti askeri rüştiyelerde okumuş olup ta tahsil vesikalarını kaybetmiş bulunan. lar hakkında, teşkilâtına şu tamimi gön- dermiştir: «Vaktile askeri süştiyelerde okumuş ölep'iz tehaiyenkaları Kağtetmiz bol lunanlardan, kayitlerin mahfuz kalmaması dolayısile yenilerini tedarik edemiyen- lerin tahsillerini şabitle isbat eylemele- rine Genel Kurmayca ve Milli Müdafaa Vekâletince muvafakat olunmamaktadır. Bu itibarla âskeri oküllarda okumuş o- lanlarin çahit dinletmek hususundaki müracaatlarının Maarif Müdürlüklerince Tekaüd d hakkı İktisadi devlet teşekkülle- rinde çalışanlara bu hak verilecek Ankara 27 (Akşam) — Öğrendiği- me göre İktisnd Vekâleti, maden tedkik ve arama enstitüsü ile yüksek murakabe heyeti de dahil olmak üzere iktisadi dev»! let teşekküllerinde çalışan memurlara tekaödlük bakkı vermek maksadile bir kanun projesi hazırlarnaktadır. İktisadi devlet teşekküllerinden yalnız ziraat bankası memurlarının tekaüdlük- leri kabul ve temin edilmiş olup diğer tes! sekküllerde çalışan memurlar bu hak- tan mahrum bulunmaktadırlar. Çatalağzı elektrik fabrikası İleride genişletilebilecek şekilde y yapılacak Çatalağzında bir elektrik fabrikası- nin inşaatı için Etibank, Metropolitan - Vickers Electrical Export Company Li- mited London ile 1,500,000 İngiliz Wi- zalk (7,850,000 Türk lirası) bir kontrat akdetmiştir. Metropolitan - Vickers firması Britan- yanın elektrik sanayi birliğinin azasından: dır. Birliğin başkanı « an Sir Feix Pole, air- ketin kırkıncı senelik toplantısı dolayı- sile verdiği bir nutukta, Etibankın kon- tratından bahisle şöyle demiştir; «Son zamanlarda, Çatalağzında bir elektrik fabrikası inşası için, Türkiye ile ük bir kontrat imzaladık. Zonguldak kömür havzasına yakın olduğundan v. mabrukatını buradan alacağından fabri- kanın Çatalağzında inşasına karar ve- rilmiştir. Vazifelerinden biri Türk kö- mür sanayiinin inkişafını temindir. Fab- rikarın, ileride Tüzumu olduğu takdirde, daha genişletlebilmesi, yapılan plânlar- da nazarı itibare alınmıştır. İlk inşa edi- ecek kismin mecmuu 60,000 kilovattır ve 21,000 kilovatlık üç elektrik maki- nesi, mübrem kazanları, elektrik wüb- bedile tartibatı, tansformatörler, bavat hatlar ve yardımcı istasyonlar ihtiva et- mektedir.» Isveç müdafaa tedbiri almakta devam edecek Fransız mahafili Ribbeniropun İsveç hakkındaki sözlerini, vaktile Polonya hakkında söylenilen sözlere benzetiyor Stokholm 28 (A.A.) — İsveç radyo- #u dün akşamki neşriyalında şöyle demiştir: «İsveçin bitaraflık teahhüd- lerine ciddiyetle sadık kaldığına dair yon Ribbentrop tarafından yapılan beyanat Stokholmde hayret uyandır. mıştır, Bu beyanat tabil olan bir va- xiyetin müşahedesinden ibaret telâkki edilmektedir. Bununla beraber siyasi İsveç mahfillerinde von Ribbentrop'un bu noktaya işaret etmiş olması metm- nuniyetle karşılanmıştır. İsveç hükü- meti bitarallık siyasetini her islika- mette aynı âzimle tatbik etmeğe ka- rar vermiştir.5 İsveç radyosu bundan sonra İsveçin müdafaa teşkilâtını ileri götürmek hususundaki faaliyetine devam ede- Cceğine dair bazı haberler neşretmiştir. İsveç siyasi partilerini birleştirecek olan bir mayıs şenlikleri bütün mille- tin, memleketin sulhperverane müna- sebetlerinin iblâli teşebbüslerini müt- tefikan takbih ettiğini isbat edecek- tir, işi Paris 28 — B. Ribbentrop dünkü beyanatında İsveçten büyük takdirle bahsetmiş: «Bu hükümet tamamen bitaraf hareket ediyor. İsveç herkes için misal olmalıdır.» demiştir. Bu be- yanat Alman hükümet adamlarının Polonya hakkındaki sözlerini batır- Jatmaktadır. Almanlar Çekoslovakyayı gal ettik! zaman şu lisanı kul. Janmışlardı: «Çekler Polonyalılardan ibret almadıkları için istilâya uğra- muşlardır. Polonyahlar çok dürüst ha- reket ediyorlar; Almanya Polonyanın vaziyetinden çok memnundur. Bu bü- yük milletin denizde mahrece hakkı vardır, Almanyanın bu hususta hiç bir itirazi yoktur.» Bu sözler bir müd. det sonra Polonyanın İstilâya uğrü- masına mâni olmamıştı, Almanlar ev- velce Polonya hakkında kullandıkları Hisanı, şimdi İsveç hakkında kullanı- yorlar, B., Ribbenirop nutkunda Danimar. kadan bahis bile etmemiştir, Budapeşte beynelmilel sergisindeki pavyonumuz Resmi zevat ve diğer ziyaret- çiler pavyonumuza hususi bir alâka gösteriyorlar 28 — Budapeşte bey- nelmilel sergisi, 26 nisanda büyük merasimle açıldı. Kral naibi amiral Hoç- ti ile Beğvekil, Nazırlar, Kordiplemorik ve'Budapeşte belediye reisi ile diğer hü- kümet erkânı pavyonumuzu ziyaret et- ler, Rahatsızlığı dolayısile bulunamıyan elçimiz Ruşen Eşref Günaydın namına misafirleri elçilik başkâlibi, sefaretimiz etkânı ve sergi heyeti karşıladılar. Pav- yonun methalinde çok sanatkârane pil olan şeref holünde Atatürk ve et İnönü büstleri önünde alâka ile du- rulmuş ve yapılan tertip Kral naibi tara- fından maiyetindeki zevata çok iyi bir buluş diye tavsif edilmiştir. Pavyonumuz gerek resmi zevat ve ge- rek ziyaretçiler tarafından hususi bir w- lâka ve takdir görmektedir. Bükreşe inen Alman tayyaresi Her Balkan memleketine Rippentrop'un bahsettiği vesikalardası bırakacakımş Bükreş 28 (A, A.) — «Havas> Bir Alman askeri tayyaresi Bükreş» tayyare meydanına inerek müteaddid Alman şah- siyetleri tarafından karşılanmıştır. Tay- yare müteakiben Sofyaya hareket etmiş- Bu işin mahiyeti meçhul olmakla be- raber umumiyetle iyi malümat veren bir kaynaktan öğrenildiğine göre tayyare dün Ribbentrop tarafından haber veri- İen vesikaları getirmiştir ve tayyare her Balkan merkezlerine bu vösikalardan iki- şer nüsha verecekti Sümer Bank hukuk müşaviri Ankara 27 (Akşam) — Sümer Bank hukuk müşaviri B. Münih Hayri mez kür bankanın İstanbul şubesi avukatlı- ğına nakil ve » tayin € edilmiştir. ş Meclis Hariciye encümeni reisliği Ankara 27 (Akşam) — Bay Saffet Arıkanın Milli Müdafaa Vekilliğ yinile açılan Hariciye encümeni reisliği- ne mezkür encümen mazbata muharrir B. Muzaffer Göker, mazbata muharrir Tiğine B. Şükrü Esmer ve kâtipliğine de B. Nazmi Poroy seçilmişlerdir. İzmir Hi ve Elektrik şirketi mümessilleri Anka- raya davet edildiler Ankara 27 (Akşam) — İzmir hava gazi ve elektrik şirketinin satın alınması müzakerelerine mayıs ayı içinde başla- nacaktır. Nafia Vekâleti bu husustaki hazırlıklarını bitirmiş ve şirketin salâhi- yetli mümcasillerini Ankaraya davet et- miştir, Bulgaristan ve komşuları Bulgar Hariciye Naziri mühim beyanatta bulundu Belgrad 28 — Bulgar Hariciye Na- zırı B. Popof, Belgradda çıkan Politi- ka gazetesinin Sofya muhabirine şu beyanatta bulunmuştur: «Bulgaristan tamamen bitaraf va- ziyet almıştır. Balkanlarda sulhün devamını istiyoruz. Komşularımızla iyi geçinmek başlıca arzumuzdur. Harp müddetince komşularımızın vaziyet- lerini güçleştirecek hiç bir harekette bulunmuyacağız. Yugoslavyanın Sovyet Rusya ile ticari münasebetler tesisi için müza- kereye girişmesini memnuniyetle kur- şilarız. Yugoslavya ve Bulgaristan ara» larında tam bir dostluk hüküm sür- mesi için iki memleket halkı tarafın- Gan gösterilen arzuyu gözönünde bu- Yundurmaldır.» Türk - Rumen ticaret müzakeresi Bükreş 28 (A.A.) — Bir Türk tica- ret heyeti bu akşam Bükreşe muvasa- Jat edecek ve iki memleket arasında ticaret mübadelelerinin en İyi tarzda cereyanımı temin için müzakereler başlıyacaktır. B. Chamberlain beyanatta Londrâ 28 (A. A.) — B. Chamber. İnin'in bu hafta Avam kamarasında Nor» veç harekâtı ve pek muhtemel olarak sopi yüksek harp konseyi içtimai hakkında beyanatta bulunması beklenmektedir. Salı günü, muhafazakâr mebus yüzbaşı Pluggle, Norveçteki Alman kuvvetleris nin Almanyadan mühim miktarda tak- viye kıtaları almaları karşısında İngiliz hükümetinin tedbirler ahp al soracaktır. Çarşamba ve perşembe günleri de Sir John Simon, Avam Kamarasında bütçe hakkında yeni izahat verecektir. Garp cephesinde topçu ateşi Paris 28 (A.A) — Akşam tebliği: Vosges'in garbinde bir kaç topçu ate- şi ve mevzii müsademe müstesna ol mak üzere kayde değer bir hadise ok mamışlır. Düşman bu müsademede zayiat vermiştir, Motörde yangın Dün akşam Mehmed kaptanın Bahtiyar ismindeki motöründen Anâ dolühisarı önünde yangın çıkmış, İS tinye itfaiyesi vaktinde yetişerek a&€ şi söndürmüştür. Motör, kendir İl€ yüklü idi Dünkü zelzele Dün saat içe yirmi beş kala gekrimizin kısa, fakat şiddetli bir zelzele duyulmusU