1 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2
Sahife 2 1 Mayıs 1940 Dün Geceki ve Bu Sabahki Elfaberler Son dakika Ingiliz vapurları Ümit burnu yolundan gidecek İtalyanın vaziyeti üzerine İngiltere Akdenizde emniyet tedbirleri aldı Mısıra yeni Ingiliz kuvvetleri geldi Paris i — Tordradan bildirildiğine göre İtalyada mesul ricalin ve gazetele- Tin son günlerde müttefiklere karşı takındıkları 'şüpheli vaziyet Üzerine İngil- tere, Akdeniz mıntakasında bazı emniyet tedbirleri almıştır, Cebelüttarık - Sü- veyş yolumu takip eden İngiliz vapurları, bundan sonra Ümit burnu yolunu ta- kip edeceklerdir; Bu ihtiyat tedbirlerinin uzun: sürmiyeceği zannedilmektedir, Londra 30 — Dün Mısır'a Rodesia'- dan yeni kuvvetler gelmiştir. Bum Yar zırhlı otomobil, topçu, istihkâm kıtaâatıdır. Gelen askerler Süveyşe çi karılmışlardır. Bunları diğerleri takip edecektir, Berlin 30 — İtalyanın Berlin sefa- setine faşist partisi erkânından Alfi- eriyi tayin etmesi Almanyada iyi kar- şılanmıştır. Gazetöler yeni sefirden hararetle bahsediyorlar. National Zeitung bu münasebetle diyor ki: «Değişikliğin bu sirada olması dikka- te şayandır ve bunun manası vardır. Paris 30 — Fransız gazetelerine gö- re İtalyanın Almanyanın yanında yer alması hakkında İtalyân gazeteleri tarafından yapılan hararetli neşriya- ta rağmen B. Mussolini henüz karar vermemiştir. B. Mussolininin Alman- ya kati bir muzafferiyet kazanmadık- ça karar vermesi muhtemel değildir. 35,000 tonluk ilk İtalyan zırhlısı donanmaya iltihak etti Roma 30 (A.A.) — 35.000 tonluk dört cüzütamın birincisi Nittorilo Veneto zırhlısı Trlestede merasimle İtalyan Bu hususta israr temek lüzumsuzdur.»| deniz makamlarına teslim edilmiştir. Dombas'taAlman hü cumları püskürtüldü Almanlar büyük zayiata uğradılar, Ingiliz kıtaatı, biraz geri çekildi Paris 1 — londradan gelen haberlere göre Almanların Dombas mıntakasında yap- tür taarruzlar kendilerine insan ve malzemece ağır zayiat verdirilerek tardedil- Ste'nkerin şimalinde Almanlar büyük zayiata uğramışlardır. Müttefikler, dün ye- ç hareketleri yapmışlardır. Londra mahafili, Dombas istasyonunun Almanların eline dal nden gelen haberlerin doğruluğunu şüpheli görmektedir. AİN in kanaatine göre İngiliz kıtaatı, Dombasın hemen etrafındaki set Jai ellüştade bulunduruyorlar. Müttefikin kıtastanın Dombasa kadar inmeleri, Norveç sahillerine yapılan ihraç hareketi için elzem telâkki edilmiştir. Müttefik kıtaatı Norveç kı- ta. tibatı tesis ettikleri cihetle, Dombas mevkiinin artık ehemmiyeti tandersdal ve diğer ihraç yerleri, müttefiklerin muhkem bir surette ellerinde n1sO: bulunuya; kalmamıştır. İngiliz Harbiye Nezaretinin resmi tebliği Londra 1 — İ iliş Harbiye Nezaretinin resmi tebilğidir: Pazar günkü muharebelerde dal vadisinde tarıklar ve tayyare ile şiddetli hücümlarda bulunmuştur. düşmana azim zayiat verdirilerek püskürtülmüştür. Düşmanın üç tankı Gecrleyin İngiliz kıtaatı, Dombası daha İyi setreden mevziler tutmak işlerdir. Londra | Hava Nezaretinin tebliğine göre dün gece, düşman tayyareleri, İngiliz sark sahillerinin birçok noktalara yaklaşmışlar ve İngiliz hava bataryaları ve tayyareleri tarafından püskürtülmüşlerdir. Bir düşman tayyaresi Esseks kontluğu dahilinde bir evin damına düşerek paraçlanmış ve aleş almıştır. Civarda bazı evler hasara uğramış birkaç hişi.de yaralanmıştır. Namsosa 7 hava hücumu yapıldı Siekholm 1 — Alman tayyareleri, dün Namsosu yedi defa bombardıman etmişlerdir. İngiliz hava bataryaları düşman tayyarelerine şiddetli bir ateş açmışlardır. Bir Alman tayyaresi düşürülmüştür. Steinker mıntakaları Alman müfrezeleri, İngiliz ve Norveç mitraiyözlerinin gteş bas- kınina uğrayarak ağır zayiata , Almanlar bu mıntakada Norveç mevsileri- uğramışlardır. Bin zayıf noktalarını anlıyabilmek için küçük taarruzlar yapıyorlar. Macaristan hükümeti Slovakyaya karşı tehdidkâr vaziyet aldı Macar akalliyetinin hukukuna riayet edilmezse Macarlar şiddetli tedbirler alacak Budapeşte I — Macaristan Hariciye Nazırı kont Csaky, âyan meclisinde RR veriyor lir Sora Kİ ile celp ve- rirken, Macaristanın sabrı tükenmek üzere bulunduğunu ve Slovakyada ya- şayan Macar ekalliyetinin hukukuna riayet edilmezse Bratislava hükümetine karşı şiddetli tedbirlere tevessül edileceğini ve Macaristan ile Almanya arasın- daki dostluğun çok sıkı olduğunu beyan etmiştir. Dr. Glodlus Balgraddau Sofyaya gidiyor Belgrad | — Alman iktisad mütehassısı doktor Clodius dün Belgrada gel- miş, Yugoslav Ticaret ve Hariciye nazırlarile görüşmüştür. Alman İktisadeısı, yarın buradan Sofyaya gidecektir. B. Cevad Açıkalin Ankara 30 (Telefonla) — Hariciye Vekâleti umumi kâtip muavini B. Cevad Açıkalın bu akşamki ekspres- Ie İstanbula hareket etmiştir. Irak erkânı harbiye reisi Ankaraya geliyor Londra 30 — Bağdaddan bildiri diğine göre Irak erkânı harbiye reisi yakında Ankarayı ziyâret edecektir. Siyasi ahval Hariciye Vekilimiz dün Parti grupunda izahat verdi Ankara 30 (A.A) —C.H. P.B.M. Meclisi grupu bugün «30/4/9403: sa- At 15 te,rels vekili Trabzon mebusü Hasan Sakanın riyasetinde toplandı. Ruznamede hükümetin izahatından başka mevzu mevcut değildi, İlk defa söz alan Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, grup umumi heye tinin son içtimaımdanberi geçen 15 gün içinde hâdis olan siyasi ahval ve mesail hakkında ve bilhassa Türkiye siyasetini yakından ve uzaktan alâka- dar eden meseleler üzerinde uzun ve etraflı izahatta bulundu. Bu izahattan ve mevzuubahis mese- Jerler dolayısile söz alan bazı hatip- lerin beyanatı dinlendikten sonra sa- at 17 de toplantıya niheyeğ nihâyet verildi; Maliye me memurları Yüksek tahsile devam eden- ler mecburi hizmete tabi tutulacaklar Ankara 30 (Telefonla) — Maliye Vekâleti, ayni zamanda yüksek tah- sil müesseselerine devam eden maliye memurlarının mecburi hizmete tabi tutulmalarını karaftlaştırmıştır. Bu vaziyette bulunan memurlardan, tah» sillerini bitirdikten sonra, tahsillerinin devam ettiği müddet kadar Vekâlet emrinde hizmet göreceklerine dair bir taahhüdname alınacaktır. Taah- hüdname vermiyenlerin yüksek mek- teplere devamları menedilecek ve bu memnuiyete riayet etmiyenlerin vâ- ziflerine niyahet verilecektir. Gureba hastahanesi Bazı maaşlar attırıldı ve kadroya bir mütehassis, üç hastabakıcı ilâve olundu Ankara 30 (Telefonla) — Vakıflar umum müdürlüğü kadroların yeni Ba- rem kanununa intibak ettirilmesi hak- kındaki kanun projesi Meclisin cuma günkü ruznamesine alınmıştır. Bütçe encümeni projenin, İstanbul Gu- reba hastanesine taalluk eden kısmında bu hastanenin mütehassıs doktorları ara- sında Sıhhiye Vekâletinin hastaneler için kabul ettiği esasa mütenazır olarak bir tasnif yapmış ve mütehassıs doktorla” nn terfihirni mümkün kılmak maksadile ihtisıs cedveline birinci sımf bir müte- hassıs ilâve etmiştir. Bundan başka, diğer sıhhiye teşkilâ- tında bulunmıyan başasistanlık unvanı operatör muavinliğine çevrilmiş ve uzun seneler ayni derecelerde bulunan başec- zacı ile eczacıların maaşları birer derece artırılmıştır. Ayni maksadla hastane baş fabibinin öcreti 140, idare tabibinin üc- reti de 100 liraya çıkarılmıştır. Hasta- bakıcı hamşireler kadrosunda 20 lira maaşlı üç hastabakıcılık ihdas edilmiş ve 15 liralık derecede 9 hastabakıcı hemşire barakılmıştar. Marsilya başkonsolosluğu- muzun resmi mühürü kayboldu Ankara 30 (Telefonla) — Marsilya başkonsolosluğumuzun resmi mührü, ça- Iındığı kanaatini hasıl ettirecek (şartlar işinde kaybolmuştur. Başkonsolosluk, günlük muamelâtmın durmamasını temi- nen ve Hariciye Vekâletinden yeni bir mühür gönderilinceye kadar zarfları temhire mahsus mührünü kullanacaktır. Keyfiyet gümrüklerimize ve diğer alâ- kadarlara bildirilmiştir. Devlet iktisadi teşkilâtında çalışan memurların tekaüdlükleri Ankara 30 (Telefonla) — Devlet iktisadi teşekküllerinde çalışan me- murların tekağdlükleri hakkında İk- tisad Vekâletince hazırlanmakta ol duğunu bildirdiğim kanun * projesi bugünlerde son şeklini alacak ve Mec- lise sevkedilmek üzere Başvekâlete ve- rilecektir. Tıbbi müstahzarat kanunu Ankara 30 (Telefonla) — Sihhiye Vekâleti tarafından hazırlanan yeni tıbbi müstahzarat kanunu projesi mütaleaları alınmak üzere Vekâletle re gönderilmiştir. Projenin bu içtima devresinde kanumlaştırlmasına çâlı- şılacaktır, Tunada kontrol Macaristanın teklifini Yugoslavya ve Romanya kabul etmedi Londra 30 — Almanya, Tuna üzerine de müsellâh beş İngiliz vapuru dolaştı ğından bahisle Tunada zabıta vazifesini apmağa kendisinin de iştirak etmesini lemişti. Halbuki Tunada yalnız bir İn- giliz vapurunda bir tabanca bulunmuş- tu, müsellâh vapur dolaştığı iddiası doğ- ru değildi. Bu sebeple Tunada sahili olun memleketler Alman isteğini kabul etmemişlerdir. Tuna zabıtası için Romanya, Bulga- ristan, Yugoslavya ve Macarsitan mu- yahhasları toplanarak 17 nisanda karar- Yar vermişlerdir. Bu. kararları Macaris- tan, bazı hususlarda ihtirazi kayıtlar be- şan edebilmek şartile kabul etmiştir. ihracatımız artıyor Mart ayındaki ihracatımız geçen senenin ayni ayından 7 milyon lira fazla Ankara 30 (Telefonla) — Ticaret Vekâleti konjonktür bülteninin son nüs- basındaki rakamlara nazaran mart ayın- daki ihracatımız 16,468,000 lira ve it- halâtımız da 7,418,000 liradır, 1925 se- nesindenberi ihracatımız mart ayında bu kadar yükselmemiş olduğu gibi bu rakam geçen senenin mart ayına naza- ran 7 milyon lira bir fazlalık ifade et- mektedir. Mart ayı nihayetine kadar 38,7 mil- yon lirayı bulan 1940 senesi üç aylık ihracatı da geçen senenin ayni devresi- ne nağaran 8,5 milyon liralık bir teza- yüt arzetmektedir. İhracatımızın memleketlere göre ay- rılışı tetkik edilince harp vaziyeti de- layısile kismen kaybedilmiş olan Alman piyasası yerine diğer memleketlerin mu- vaffakiyetle anlaşılmaktadır. Cedvele nazaran manyaya 1910 da yüzde 4 nisbetinde ihracat yapılmış iken 1920 de 6, 1930 da 14, 1936 da 52, 1939 da 37 olmuş ve 1940 da yüzde altıya düşmüştür. İtalyaya ihracat 1930 da yüzde 21 iken 936 da 4 e düşmüş, fakat 939 da l0 a 940 da da 27 ye çıkmıştır. Amerikaya yapılan ihracat yüzde 3 - 14 arasında oynamıştır. 1940 da yüzde İf olarak görülmektedir. Balkanlara 3-6 arasında olan ihracat yüzde 10 a yükselmiştir. İngiltere ve Fransaya 1910 da yüzde 68 imiş 920 de 44, 930 da 21, 936 da 9, 939 da da yüzde 10 nisbetinde ih- racat yapılmıştır. 1940 da yüzde 26 dır. Boğaz açığında 4 motör battı Beş tayf boğuldu Birkaç gündenberi Karadenizde de- vam eden şiddetli fırtına dün gece Be- ğazda bazı kazalara sebebiyet vermiştir. Hasan kaptanın idaresindeki 18 ton- luk İhsanı Hüda motörü yüklü olarak limana gelirken Alacalı sahilinde kuma oturmuştur. Motörün kaptan ve tayfaları kurtanılmışlardır. Osman kaptanın idaresinde Bartın li- manına mehsup 50 tonluk Mesud motö- rü Zonguldaktan yüklediği maden kö- mürünü İstanbula getirirken Adacıklar cis varında Batmış, tayfadan Davud oğlu Bekir boğulmuş, diğer altı kişi kurtarıl- mıştır. Mehmed kaptanın idaresindeki . 18 tonluk Necmi İstikbal isimli yelken ye- mi eden İstanbula gelirken Alacalı sahilinde batmış, tayfalar kurtanlmışlar- dır, İzmit limanına mensup Ahmed kapta- nın idaresindeki Seferihayat motörü odun yüklü olarak limana gelirken Gela- ri açıklarında fırtınadan kayalara çarpa» rak parçalanmıştır. Ahmed kaptanla Mehmed, Ahmed ve Hasan adlarındaki boğulmuşlardır. an malümata nazaran gece geç Şile açıklarından da istimdad 8€s- leri duyularak derhal yardım gönderil- mişse de kazanın mahiyeti hakkında be- nüz malümat alınamamıştır. Şiddetli fır- tına devam ediyor. İzmirde Yunan konsolosha- nesinde resmi kabul İzmir 30 (A.A.) — Yunan Kralı ma- jeste Jorjun !sim günü münasebetile dün şehrimiz Yunan konsoloshanesin- de bir kabul resm! yapılmıştır. Vali, Komulan, Belediye reisi ve muhtelif erkân bu resmi kabulde hazır bulun- muşlardır, Yüksek sıhhat şürası Ankara 30 (Telefonla ) — Yüksek ahhat şürası 16 mayısta içtimaa çağ- ralmuşlar, Macaristan iptida hiçbir ihtirazi o kayıt beyan etmemişken bir müddet sönra Yeni teklifte bulunmuştur. Bunda Al manyanın da iştörekile beynelmilel bir zabıta teşkilât yapılınası vardır. Romanya ve Yugoslavya bu teklifi kabul etmemişlerdir. Bunlar muharip bit memlekete mensup müsellâh gemilerin kendi sularına kabulü bitaraflığı muga- yir olacağını bildirmişlerdir. Bulgaristan henüz cevap vermemiştir. Alman çambotlarının Yugoslavya ve Romanya içerilerine girmesi, Almanya- mın Balkanlara doğru bir adım atması demektir. Bu sebeple bu meesle gi miyetle karşılanmaktadır. İsveç uyanık - Dahili “istikraz “daha başlangıçta kapatıldı Stokholm 30 — Almanya Hariciye Nazırının İsveç hakkındaki takdirkâr sözlerine rağmen İsveç müteyakkız bulunmaktadır, Milli müdafa tedbir- leri her gün arttırılıyor. Niedagli Alahande güâzetesi casusluğa karşi ağır cezaları ihtiva eden yeni kanunu takdir etmekle berâber memleket menafii aleyhinde çalışan bazi grup- ların dağıtılmasını istemektedir, Stokholm 30 (A.A.) — Beş yüz mik yon kronluk yeni devlet istikrazı, da- ha başlangıçta mühim bir muvaffa- kıyet elde etmiştir. Kral Gustave ile ailesi 500,000 kronluk tahvil almış. lardır. Maraşa ceviz büyüklüğünde dolu yağdı Maraş 30 (A.A) — Dün saat 13.30 da başlıyan hafif bir yağmuru müte- âkip ceviz cesametinde ve şimdiye ka- dar Maraşta tesadüf edilmemiş bir irilikte doh vağrmş ise de çok de etmemiştir. Mareşal Voroşilofun emri yevmisi Moskova 30 (A.A.) — Sovyet rad- yoları, | mayıs münasebetile mareşal Voreşilofun bir emriyevmisini neşret- miştir. Mareşal Voroşilof «Finlândiyada elde edilen muvaffakiyetler» i övmüş ve «Uyanık kalmakta olan Kızılordunun? takviyesini de tebai de tebarüz iz ettirmiştir. Danimarkada Hububat ve ve hayvan yemleri müsadere edilecek Stokholm 30 (AA) — Danimar- ka'da 40,000 ton hububat ve hâyvan yemi müsadere edilecektir. Her çif. likte mevcud olan hububat stokları tesbit edilecektir. Çiflikler, kendi ih- tiyaçlarından fazla olan miktarı, De mimarka devletine terkedeceklerdir. Devlet piyasa fiatinden bedellerini tesviye edecektir. Almanyanın birçok şehirle- rinde tezahürler vukubule-- Londra 30 (AA) — Londradaki Çekoslovak O mahfillerinin İNDİ göre, Almanyay. söle YAyüsülyadar O Sağlr sında, Almanyanm Norveçteki kayıpla n bilânçosunun henüz meşredilmemiş ol- masından dolayı tezahürler vukua gel- miştir. Asker nakliye gemilerinin battığı haberleri yayıldığı zaman, bu tezahür- ler daha ziyade genişlemiştir. B. Chamberlain bu hafta içinde beyanatta bulunacak Paris 1 — B. Chamberliuin, muhalefet 1i- deri B. Atle'ye cevaben bugün Avam ka“ marasında demiştir ki: «Kali bir söz vermemekle beraber bu hafta zarfında Norveç harekâtı hakkinda resmi beyanatta bulunmaklığım muhtemel“ dir, Hudud ve sahil sıhhat umum müdürlüğü kadroları Ankara 30 (Telefon Hudud, sahil sihhat umum müdürlüğü kadroları" nın barem kanununa intibakı hak- kındaki kanun projesi pâzartesi gü” nü Mecliste görüşülecektir, mta a Kaymakamlar arasında Ankara 30 (Telefonla) — Kaym& kamlar arasında yapılan yeni değişik” liklere alt kararname yüksek tasdiktei çıktı; perşembe günü telgrafla ali” kadarlara bildirilecektir.
