10 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

îîış_Siyasa: Bu gürültüler arasında İsviçre... Yazarn : Şekip Gündüz SVİÇRENİN silâhlanma işlerine verdiği ehemmiyet kadar Avrupadaki emniyetsiz. ği göze vuran delil olamaz. Beş yıl evveline gelinceye kadar “sulh cenneti,, ad. dedilen İsviçre, içinde Milletler Cemiyeti karargâh kurduğu halde, hudutlarını tecavüze karşı korumak ve battâ istiklâlini müdafaa etmok endişesine düşmüş bulunmak. tadır. Geçen yıl milli müdafaa için bir — dahlit İstikraz yapıldı. Teviçre kantonları biribirleri. 16 Adota yarış ederek buna İştirak ettiler. Fedoral hükümet 235 müyon İsviçre frangı isti. yordu. Halk 335 mityon İşviçre frangı verdi. Yani 100 mülyon fazla. (8) *“Bulh cenneti,mde mili müdafaaya verilen, kargı gösterilen bu yüksek alâka İsviç. Felinla vatanımı tehlike ile burun buruna gelmiş saydığını isbat eder, Federal hükümet bu yüz mülyon frangı İstikbalde duyulacak ihtiyaçlara göre sarfet. Znek için ihtiyat olarak saklamıştı. İsviçredan gelen haberlerden federal hükümetin bu pa. yanm bir kısmımı sarfetmek Üzere #alâhiyet aradığını öğrenlyoruz. Demek ki küçük İsviçre 235 milyon franklık feykalâde tahsisatı #sarfettikten sonra da kondisini tam bir emniyet içinde addetmemektedir. Federal meclisten aranan yeni fovkalâde tahslaat 58 milyon 880 bin İsviçre frangına yükseliyor, Bu paranım 28 milyonu bududlardaki tahkimatı arttırmak için, 13 milyonu ye. f teşkil edilecek alaylar için, 6,5 mllyonu yeti yapılacak yollar, debboylar, kışlalar, mü. kimmat ve fabrikalar için, 8 milyonu piyade topları için, 2 müyonu tayyare bombaları tein We'6 milyonu da motörlü toplar satm almak için sarfedilecektir. Küçücük İsviçrenin bile mitli müdafaa bütcesi dışında bir yılda 293,5 — milyon — taviçre frangı, yani aşağı yukarı 100 milyon Türk lirası aarfetmeğe mecbur ka'ması dünyadaki ai TAhlanma yarışının ne baş döndürücü bir sürüt ve dehşet aldığını güzelce güsterir. İsviçre bu silâhları ne yapacak? İsviçreliler diyorlar kiz “— Almanya şaldırırsa mutlaka Fransanın miülttefikl olacağız. Fransa saldırıran AL Manyayı tabit bir müftefik addedeceğiz.., Acaba hangisi saldıracak ? Bu suale hâdiseler hentiz tam bir cevap vermiş değildir. faviçre gözt gezde ve kendisi Biperde ufuklarr tarasasut etmekle meşguldür. İnanalıyız ki gelecek düşman Gtyom Tel'i ya, Şını germiş ve okumu fırlatmağa hazırlanmış bir halda bulaçaktır. ŞEKİP GÖNDÜZ (*) Bizlm paramızla 80 mllyon Yraya yakmn bir fazlalık! he lli niş ai e e aaa SA _€K0N0Mi l Milli sanayicilerin himayeden mahrum kalmak tehlikesi ! Yazan: F, Güneri İktısat Vekâleti Türkofis, teşkilâtı, | malenıni * kalitesini düzeltmek, — milit O Hayatı ucuzlatmak yolunda fili bir ted- | müşteriyi ve milli piyâsayı âldatmamak bir sortaya koyuyor. Bir - çok mah. | yoluna aklını yaâtirmâzsa, anlamalı ve sulât ve mamultımızın sürümünü geniş. | bilmelidir ki bir gün bu millf himaye- letmek, iç mübadeleleri çoğaltmak, mü- | den mahrum kelabilir. tavassıtların dağıtmak ve yaymak zor. Tukları nisbetinde yüksek olan kârları - TU bertaraf ederek balka bu mahsul ve mamulleri ucuz tedarik edebilmek için ortaya konulan bu usul, denilebilir ki bu vadide şimdiye kadar yapılanların en müsbetidir. Şeklin esası şu: Halkın ihtiyacı olan memlekette yetişen her nevi mamulâtı ve masnuat: hiç bir mütevassıta lüzum kalmadan doğrudan doğruya ve yerin. den tedariki imkâinmmt vermek. Bunun için belediyeler tüccarlar ve ticaret odaları harekete getirilecektir. Görlüyor ki esas fevkalâde güzel ve caziptir. Fakat tatbikata gelince; aca - ba bu düzenle yürümesi kabil olabile - cek mi?. Biz bunun böyle olmasını can ve gönülden temenni etmekle beraber bir ikl noktaya işaret etmekten kendi - mizi alamadık. Memleket halkmiın, içeride yetişen ve yapılan mallara müşteri olabilmesi; yani yaşama seviyesinin bir derece yük selmesi, hem ziraatin hem de fabrika « nın himayesini gözetmek, modern iktı - sadiyatın esasını, esasını değil de alfa, besini teşkil eder. Diyelim ki gerek top rak mahsullerinin gerek fabrikalar ma: malâtının doğrudan doğruya halka ve haydi biraz daha yükselerek birinci el satıcıya ulaşmasını temin edelim, O za - man fiyat seviyesini, arada geçen elle . Tin kârları nisbetinde indirmek imkânı- ; nt bulabilecek miyiz? İşte burası güç ve şüpheli görünüyor. Bu hal müstahsil için de sanayi için de bulunmaz ve tam randrmanlı bir hi. maye olacaktır. Bu himayeden sonra himaye gören zümrelerin nasıl hareket edeceği silali hatıra geliyor. Elimizde bir ölçü var? 15 senelik Cümhuriyet devrinde mütemadiyen himaye gören sanayi ne yapmıştır?. Mamultının kalitesinin bozukluğun - dan, malzemenin çüriklüğünden, fiya . tın yüksekliğinden hiçbir zaman şikâ- yet eksik olmadı. — Şu halde yeni adımı atmadan evvel yapıl we bilinmesi lâzım gelen bir cihet uyor: Müstahsil ve bilhassa F. GÜNERİ ei süriririü eeei deiemei Istanbulun ..t e « « temizliği için Sokakları kirleten- lerden ceza alınacak Belediye sokakların kirlenmesine se- bep olanlardan para cezas: almağa ka. Târ vermiştir. Dün bütün nahiye müdürlüklerine ve rabıta âmirlerine yapılan tamimde ye - re tükürenler, sokaklara - su dökenler, Çöp atanlar hakkında belediye zabıtası talimatnamesindeki esaslara — tevfikan derhal zabıt varakası tutularak bu va. rakaların acele kaymakamlıklara gön « derilmesi bildirilmiştir. Kaymakamlıklar lâzım gelen para ce. rzasını kararlaştıracaklardır. Verilen pa- ra cezası derhal tahsil edilecektir . Karikatürle mektuplar T rA a cerama A Burası bekârlar için âdeta bir nevi Aynarozdur. e— — — — gTT ÇŞT Ş T ÇÇT N HABER — Akşam postasi * Hâdiseler ve fikirler... Benim gördüğüm Istanbul... Işbu rapor, 9 Temmuz 1937 gecesi tarafımızdan sarfedilerek tanzim kılındı . Nizamettin Nazif bir hayli emek Yazan : İstanbul Timanma 700 metre İatanbullunun İstanbuldan şikâyetleri ço. Haldı. Bebzesinden, meyvesinden şizâyet edi. yor, abçısından şikâyet ediyor, sokakların. dan, gineklerinden, nakil vasrtalarından, çöp. lerinden ve çöplüklerinden şikâyet ediyor. latanbul gehrini dolaşımca — İstanbulluya hak vermemek mümkün olmıyor. Ö bir “bü. yük Avrupa şebirtisi,,dir, bir “büyük Avrupa gehirlisi,, ne 148 bozuk kakkırımlı sokak, ka nalizasyonsuz mahalle, pls ahçı, pormanga. mata batırılmadan yenilemez meyve, hasta. lik saçan çöplükler ve sinek bulutları göste. rTilemez. İki aydanberi, Haberin bir mubarriri, semt Bemt, mahalle mahalle, sokak sokrak, dolaşa. rak İstanbulu konuşturuyor. Onun, hergün gazetemizde Çıkan yazılarında İstanbulun ne kadar berbatlaşmakta olduğunu açıkça gö Yüyoruz, Acaba bu anket bitince Tİstanbulu , ve İstanbullunun şikâyetle. mrmek "mürekün ölacak Mmr? Ben.sanmıyorum. Çünkü herşey belediyeden bekleniyor ve hiçbir gey bu belediyeye verti. miyor. Tatanbul şehrinin berbatlaşmasından aade. ©e bu gelirin belediyesini mesul tutmağa kal. kışmak ve bu bolediyodan Bu gehri ihya et. mesini beklemek dünyada yapılmış ve yapı. dacak haksızlıkların, dünyada yapıdmış ve yapılacak hataların en büyüğü olur, İstanbul nasıl bir tarih tarafmdan meyda. 'n4 gelirilmişee gene Upkı öyle, bir tarih ta. zafından mahvedilmektedir. Bu gehir büyük Bir tmparstorluğun payitahtı idi, İmpara. torluk büyüdükçe o da büyüdü, İmparator. Tük bazı vatandaşlarına CÖK — zenginleşemek Amkânmı bahşettikçe serpildi ve güzelleşti. İmparatorluk batınca bunün da batmasın. dan daha tabil ne vardır? Hahsburgların imparatorluğu — devrindeki Viyana ile bugünkü Viyana Bir midir? İşin ftuhafr Viyana bükümet merkezi — vaafını Muhafara ettiği halde mahvoldu. — Halbuki bizim Tstanbal şimdi sadece bir vilâyet mer. kezidir, hükümet merkezi olmak şanmı An. karaya devretmiştir. Hem nerede İstanbulun payıtahtlığı narede Viyananmki!.. Tstanbul öyle geniş bir Imparatorluğfun Mmetropolüy. dü ki şimdi o coğrafya parçasının içinde kiraf müstemleke, yarr — müstemleke — kimi tam müstakii, tam 26 siyasi cüzütam vardır, İstanbula imparatorluk devrinde ihya eden tiç esas güydü; 1 — Devlet taşkilâtınımn burada butunması 9 — Hem dahilden hem bariçten — birçok ziyaretci ve soyyah gelmesi, $ — Keradenizle Akdenizin en — mühim transit merkezi olması. Devlet taşkilütı ve imparatorluğun miras. yedi kadrosmu taribe karıştı. Dahilden geten seyyahların yalmız Anadolü kısmı — kaldı; © da bir hayli azaldı. Halbuk! otuz yıl evve Hne gelinceyo kadar Misir, Sudan Necit, Mi. eaz, Anir, Yemen, İrak, Suriye, Hatay, Lübh. nan, Filistin, Maverayrerdün, Sisam, Rados, Girit, Bosna Hersek, Yugoslavyanm ve Yu. nanistanın yarışı, Bulgaristan, Arnavutluk, hep bu gehre bağtıydı. Bir parça daha gerl. lersak Romanyayı, — Kırımı, Ermenistanı, Gürclstanı, Azerbaycanı, Ukraynayı, Basa, rabyayı, Tunus, Cezalri, Habeşistanı, Maca. ristanı, İlalyadlar bir parçayı ve Avusturya. nn yaramını da gene bu gehrin İdare ettiğini ve oralardan bu şehre dalma bir geyler gön. derildiğini görürüz. Bütün bu memleketler. den boşular yeri sadece Anadolunun doldur. masınt beklemek nasıl mürikün — olabilir? Hele Anadolunun kendi kendisini ihyaya ve tmara cehdettiği bir devirde. Karadenizle Akdenizin en mühim transit Mmerkezi olmak Yaymot! 12e fktisadi hakımdan düpedüz sıfıra İnmiştir.Zira eakiden garp piya galarının sağmalt olan 190 mifyonluk Rüsya, şimdi bu yoldan bugtn İki metelik krymetin. de ve bir gram ağırlığında mal ifhal etma. mektedir ve btu gidişle ileride ithal edeceğini sanmak da mümkün değildir. Görülüyor ki, Zatanbulun büyük felâketini, tonviriye resminin azalması ile, Şirkelihay. riyo biletlerinin pehalılığı ile, tramvay girke, tinin nalme: keserliği lle izah etmeğe kalkış. mak çok satht bir karar vermek olur. Beti. ©* bu gartlar içinde İstanbulu bir — “büyük şehir,, halinde iyi kötü devam ettirebilmiş ol. mâk bile büyük bir muvaffakiyetimizdir. Şimdi hepimizde bir İstanbulu — diriltmek Arzusu canlandı. Bu, şehri s#evişimizden, bu *“İstanbulu bir büyük şehir halinde ml nuha faza ededeğiz? Yoküm yeni şartlark uyürak Himiz karara uygun bir yekle sokmak edecektir, fatanbulu ister büyük şehir kalma, Ha, ister mütevezi gehir olmağa malıküm et. Mmekte tamamile hürüz. Fakat bu şehre mut. Taka modern bir belediye, — Almanların cep kruvasörleri gibi bir belediye, cep belediye temin etmeğe de mecburur. Cemal paşa Bahriye nazırr olduktan sonra miralay rütbesindeki deniz mıbaylarını bile, kurslar açtırıp okutmuş ve imtiharnlarda mu. vaffak olamayanları açığa çıkartmıştı. Bisim belediyectlerimizi de bu nevi kurslardan ge. çirmek artık — farz demiyelim ama — hiç olmAZSA Vacip olmuştur. Ve ne yapmak lâ. zımsa yapalım, gu belediyenin bütçesini kırk milyona cıkarma #a hakalım. Dört buçuk mil, yan Hzalık bir belediyenin “Varldantı tmumi! yesini, Mesarifanatı umumlyeni İle — tevrin etmek. mimktündür ama ondan iş teklemek | DİrAZ SAfANIK olur, İsbü rapor, 9 tammuz 1987 göcesi tarafı. mızdan bir kayti emek sarfedilerek -tanzim kılındı. Nizymettia NAZİF Prabsaçamt Ne okuyorlar ? Ne yazdılar ? Bir şimendifer kompartimanında dört mü elf iki sıraya oturmuşlar içlerindek her bi risi diğer Üç meslektaştan hirinin — eterini okumaktadır. Cemal fennil eserler mülellifite ayni erada oturmakta ölup tarihi sevmektedir. Ve şiir telif eden zatın karşısındadır. Rahmi ile Bed Yi ayni arrada oturmaktadır. İhman, Bedrinin eserini okumaktadır. Rah Tal şiirden nefret eder ve polis romanları o kur. Hedri ise fenni eserler milellifi tenişte yenmiştir. Bütün bunları anlattıktan sonra bu mücl Hiflerin yazdıkları eserler nedir ve neleri oku maktadırlar bulabilir misini ? Bu bitmecemizin cevabını yarınki nülaha mizda vereceğiz. Tarlanın biçilmesi $ tammuz tarihli Arap saçımın hallidir. İşta gu kalde vasıtasile meselenin hallini buluruz. * Süxl5r25 ——— $ gün ve 5 saat 18x75 Bu hümecemizi halledenlerden hediye ka zanan iki okuyucumuz şunlardır: 1 — Mewut Oğuz Gedikpaşa caddesi 141, ? — Safiye Kerim, Congelköy Kuleli cdddesi 61, s 10 TEMMUZ . yes Gözlük G ÖZLERİM iyi görmediği içiü gözlük takarım. Fakat burmi” muzun üzerine İliştirdiğimiz ve bi? tamamile yabancı olan o camlar K& dar nefret ettiğim hiç bir şey yoktuft Hele kalm kalın bağa kollarını ta KW laklarımıza kadar uzatanlarma hiç Ü hammülüm yok, İnsanınm manzarasil! değiştiriyor ve dalma bir garabet Ve" riyor. Goethe'yi bir düşünün: ne gir zel, ne asil, ne haşmetli bir çehresi vAĞ dir; ona hayal'nizde bir gözlük ilâv€ edin, bakın haşmetinden eser — kalif mı?.. Zaten şairler içinde gözlük takanllr rı pek azdır; büyükleri arasında df M. Paul Ciaudel'den başka kimseyi hatırlamıyorum. Aceba büyük şairlef? tabiat iltimas edip de göz rahatsızlle Zı, zayıflığı vermiyor mu ders'niâ' Zannetmiyorum; bence onlar, etraflâr Tmı iyi görmemeği de kabul ederek yüzlerini bozmağa razı olmuyorlafı Semantika. ilminin - banilerinden Mi chel Breal, son derece miyop olduğt için kitabı burnuna yapıştırarak okuf ve: “Birkaç sene daha yaşarsam bul” numun üzerinde, sayıfaları çevirmek için bir parmak peyda olacak,, dermif Buna rağmen gözlük takmağa kat'iy- yen yanaşmamış. Şairlerin çoğu dâ zannederim Michel Broal gibi düşünüe yor; hakları da var, Bizim gençliğimizde (kendimizi kadar da ihtiyarlatmıyalım, çocuklu” mine tak!" diye bir şarkt vardı. Şimdi hatırladıkça: “Ne soğuk çey!” deyiP gülüyoruz. Yanılmıyorsam o şarkı, Vile pur dumanı rengi gözlüklerin modt olduğu bir sırada çıkmıstı. O devrii gık hanımları yanı zincirli veya kofe donlu kara camı bir süs, bir gîımlllİ vasıtası sanmışlardı. Allah günahlâ” rını affetsin! Fakat çocukluğumuzda — öğrendiğle Miİz şarkıyı, zannederim yine süylee mek sırası geldi. İstanbal'un gün bu Yyaz her senekinden dâha mi 56 kınleşti, ne oldu” hetkesler kara gö Tük takmağa başladı. Etrafı dumâf renginde görünce nasıl da içleri sıktle mıyor? anlaşılacak şey değil Geçeli kış, deve tüyü rengi paltodan gmma se" mişti; fakat o, kemerindeki bütüS züppeliğe rağmen, bu kara gözlüğül yanmda adeta zarif bir şeydi. Kışin deve tüyü vengi kemerli paf tolar yapıldı, yazım da kara gözlüklef almdı; eh! önümüzdeki kış, o paltolüf Biyilip karın da - gözü kamaştırdığ' düşünülerek kara gözlüklerin — takil* masına hiç bir man! yoktur. Hele ! Bene evvelden kalma bereler de safk dıktan çıkarsa keyfimize diyecek 0? maz; bütün kığı bir Karnaval mevs” mi halinde geçiririz. “Ne dedim? tevbeler olsun! bu di fi'li gşerdir,,. Tanrı'nın m:ığfî.—eti.mk' ülmidimizi kesmek gibi insanların, bassa zevkaizlik icadmdaki kudretle rinden şüphe etmek de günahtır. Helt durun bakalım ? önümüzdeki kış, bert yi de, deve tüyü rengi kemerli palti” yu da, hatta vapur dumanı gözlüğü © - zevki selimin ta kendisi diye - aff” tacak bir çirkinlik icad olunmıya! nı kim temin eder? Nurullah ATAC/ Hataya ana vatanın yardımları — Köylünün borçlari devralınıp tecil edilecek Hükümet Hatayın iktısaği kalkınıt” &r için gu kararları ittihaz etmiştiri Sancak amelesi pasaportsuz d*": Türkiyeye girecek ve her sahada #& best olarak çalışabilecektir. » Sancak mahsulâtı gümrüksüz olt Türkiyeye girecektir , Türk bankalarının Sancakta cak olan şubeleri Sancak ticaretif€ raatine her türlü kolaylıkları göst©f” cek, Ziraat Bankası, zürraın bof' devren alarak 30 sene uzun bir l"nl detle tecil edecektir, # /