11 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

- Yazan: Rahmi YAĞIZ Erdeğe geleli 6 gün olduğu halde donanma yeni bir harekete hazırlamnmıyor... Lg — Amiral donanmadan ayrılıyormuş öyle mi?.. Limbos paşa mı? Bilmem; haberim yok benim! — Burada da mi atlatmak! Vallahi ömürsün İhsan! Amiral gi ai donanmada kalmış, bundan bana ne da olur ne de zarar!. Niçin sak anlamıyorum! şeyden haberim yok benim! den duyuyorum! ah daha na... Si da amiralın dona tâ... Mısırdaki sağır sul — Canım, sen rivayetlere, kulak asma... Herkes bir şey söyler, bi. u mesele... Senin konuşmamızı bile bak bir ne soktu... ralarında, Erdek ö; lonün komodor gemisi vertesinde ik bahriyelisi şezlonkla, rına yaslanmışlar; güverte tentesinden Süzülen dehşetli Marmaranın etek! rak dindirmeğe, se. Beyaz, yazlık puletlerden kışıklı olanmın uzun boylu esmer ve dik sesle Ihsanla b ismile anılan Hilmi samimi arkada! Erdeğe geldi 6 gün olduğu halde do. nanma yeni bir harekete (hazırlanmı. . Bunun da sebebi var. Meşrutivettenberi Osmanlı donanması na ehemmiyet veren hükümet, İn, muallimlerin eline bıraktığı deniz kuv. vetlerinin devumlı talimler ve tatbi larla meşgul olduğunu görürken, Avru. pada kararan siyaset havası bir harp bo. rasının patlamak üzere olduğunu haber veriyi Diplomatlar seferber vaziyette, payi tahttan payitahta mekik dokuyorlar.. Tuhaf ve zıt devlet paktları almış yürü. müş; kabına sığmayan Almanya taşkın hareketler, dünyaya meydan okuyan jestlerle bir terane tutturmuş; Kayzw Vilhelm bağırıyor: — Avrupa haritası tashihe muhtaçtır, Bu tashihde, yeni hudutlarımn (çizilmesi kılıcına verilmiş bir haktır. . İki kafadar, iki yoz mez... Avrupada, biri ne hudut kom- şusu devletler istedikleri gibi hareket et mekte serbesttirler, Y ü zaaları, muharebeleri bu kalmak şartile!, cevap vefiyor, bi taraftan da ki donanmayı kuvvetlendirmekle ananevi İngiliz siya. setinin icaplarını tatbika uğraşıyordu. Uzağı gören bir göz, hele bir diplomat gözü bu gürültülerin o neredeyse büyük bir harbe müncer olacağını kestirmekte tereddüt etmezdi... Osmanlı imparatorluğunun idare me kanizması, devlet kudreti, İttihat ve Te. rakki fırkasının elindeydi. ti tarafından devlet rel ile bahriye nazırı Cemal ve harbiye na. zırı Enver paşaların ühdelerinde bulu. nuyordu... Bu adamlar; gözlerini budak. tan sakınmıyan, komitacı — ruhile yetiş. miş, atak, hadid genç iktidarlardı ve... Alman muhibbi idiler. muz nihayetlerine doğru Saray tabanca Avustur. i Arşidük Ferdi. biranda te. ın Bosna toprak. nı, kütlelerin, ilâra baliğ olan kanları ta. giliz talim heyeti reisi Lim. bos (paşa) daha bu hâdiselerin arifesin. di hükümetinden aldığı talimat. nlı imparatorluğunu böyle bir harp vukuu halinde buna o karıştırtma- mak vazifesile tavzif edilm dek ma. ri sırasında harp ihtimaliniri ta. etmek Üzere olduğunu gören a. ar kuvvetini pazuya vererek talim dan ziyade işi gücü Bahri- deki tesiri arttırmağa, bil n nafiz erkânından olan al paşa üzerinde bu ye çıkarılmasına ça. | manevra sıralarında donanmada varsa (5) gün yoktu. En küçük fırsatta irtibat (o destroyerile İstanbula gelen Limbos paşa türlü baha. | kide bir nazırı görüyor; ona muh ler, donanmaya ait (detaylar, al paşa Limbostan pek hazzetmi. Paşa, arkadaşları gibi Almanya- ve satvetine inan pada bir bercümerç meydana gelirse bu. nu gene hâkimiyetle . bastıracak biricik kuvvetin, Kayzerin elindeki şöhreti ciha. n Alman orduları oldufm kanaa- tine saplanmıştı. Limbos, arkadaşlarile bu hususu enine nmüş, taşınmış, ve her ne anlı imparatorluğunun ine karışmamasını temine Erdek manevralg&r sürüp giderken a. Mmiralin böyle sıksık İstanbula gidip gel mesi türlü rivayetlere yol açmış; donan. yayılan bir şayia amiral Limbosun fiştirileceğini her kulağa aksettirmiş, herkes buna inanmıştı. İşte, okomodor üzbaşı İhsanla Barbaros birinci eni Hilminin konuştukları da : nın ortaya attığı ihtimallere te- ordu. , iki gündeberi İstanbulda idi. m Muavenetimilliye ile onun donanmaya geleceği sabahtan haber ve- rilmiş; başkâtip yüşbaşı İhsan da ami. beklemeğe başlamıştı. Akşam, geç vakit o Muavenet Erdeğe geldi; kendi demir mahalline de. mirledi; Barbarostan ayrılan amiral for. sunu hamil istimbot, biraz sonra Limbo- ine getirdi. in yüzü asık duruyor, yanında da iliz daha bulunuyordu. OBunlar gene talim heyetine mensup torpido mü. tehassısr yüzbaşı Halifaks ile harita mü assısı miralay Treskort'tu. Limbos güverteye çıkar çıkmaz kendi. $ini karşılayan başkâtibe sert bir sesle sordu: — Yeni bir şey var mı? — Hayır amiral! — Pekit Ve, yanındaki iki mütehassıs ile bera. ber doğruca amirale mahsus büyük sa. Tona yürüdü; dairesine girdi rtede bulunan ve amirali karşıla» mağa çıkan Barbaros zabitleri Limbosun halini pek beğenmemişlerdi. Hepsi, me. ik dolu gözlerini biribirlerinin gözbebek ! erinde dolağtıra dolaştıra, kulaktan ku. | lağa fısıldamışlardı: — Amiral çok çatkın; galiba istifa et- u! Sonra mevzu etrafındaki ihtimaller almış yürümüş, kafalarda türlü tahmin- lere yer verilmiştir: (Devamı vari HABER pa A Yeni bir stad yapılıyor rında elektrik tesisatı yapılıyor Afyon, (Hususi) — Orta Anadolu- ya kapı vazifesini gören güzel Af- yon, dün bir yangın yerinden ibaret . ken bugün iç şehirlerimizin en güzel- lerinden biri olduğunu iddin edebile . cek bir çehre aldı. Buranın sadece is- tasyon bulvarını doya doya seyret - mek insanm gözlerini cilâlamağa ye. tiyor. Ufaktefek bir eserden bahset - tiğimi zannetmeyin; Ankaradaki bul. varları istisna edersek diyebilirim ki bu eserin bir eşi Türkiyenin hiçbir gehrinde yoktur. İşte bu en güzel eserin uzandığı sa- ha üzerinde yine yepyeni bir eser vü- cut bulmak üzeredir: Afyonun yehi stadyomu. Bugün Afyonun değerli valisini zi. yaret ettim. Stadyom yerinde bazı fa- aliyet gördüğümden bahsederek beni tenvir eylemelerini rica ettim. Ahmet | Durmuş Evrendilek bana şunları söy. ledi: “— Afyonu her sahada ileri yürüt- mek azmini elde tutarken bilhassa gençliğe fazla kıymet vermek mevki. inde bulunduğumuza şüphe yoktur. Gençliği cevval, âteşin, daima bare . ket halinde görmek, ona imkânlar ha- Zirlâamış olmakla daha çok kolayla . gır. Ben Afyonda, yarın için kendi- sinden çok - şeyler beklenebilecek bir gençlik bulunduğuna yıllarca evvel kanaat getirdim, Gençlerimizde kafa hareketi, fikir hareketi, düşünce ve söz hareketiyle birlikte ayni seviyede yürümesi İâzımgelen “beden hareketi,, elbet de ihmal edilemiyecek işlerimiz ârasındedir, Bu hareketi temin ve vi- lâyetin her yanma teşmil edebilmemiz için güzel bir stadyoma çok muhtaç . tık. İhtiyacımızm giderilmesine pek az zaman kaldı. Stadyomun keşif ve plânları bitti, münakasaya kondu. Orada bir faaliyet gördünüzse yarınki muritazam çalışmaların bir başlangı - cıdır.,, Valiye, bazı kazalarda elektrik ha. zırlıkları yapıldığı hakkındaki dü - güncelerimin doğru olup olmadığını sordum. “— Doğrudur, dedi, Sanlıklı ve Bol- vadin kazalarında elektrik yapıyoruz. İkisinin de bina temelleri atıldr, Bol, vadinin elektrik tesisatı 20000, san - dıklımınki 24 bin liraya ihale edilmiş. tir. Bunlardan başka “Şuhud., nahiye- sini de ışıklandırmak için teşebbüsata giriştik.,, — — Deri Husızlığı Barlında hayvanları kesip yalnız derilerini çalıyorlar Bartın, (Hususi) — Son zamanlar- da kazamızda garib bir hayvan hırsız. lığı başlamıştır. Muhtelif eşhasa ait inek ve manda gibi hayvanlar çalınmakta ve sonra bunlar ırmak konarında kesilmiş ve derileri yüzülerek alınıp götürülmüş o- iarak bulunmaktadırlar. Bu, hayvan derisi | hırsızlığının bir sebebi de şudur: Numaraları mazbut hayvan tezke. releri ihdas edildiğindenberi kazadan canlı hayvan sürüp götürmek güçleş- miştir, Bunun İçin hırsızlar bu çareye başvurmuşlardır, Hayvanları yakala - yıp hemen ırmak kenarında kesiyor. ler ve taşmıp saklanması ve sarfı güç olan etlerini bırakıp yükte hafif pa- hada ağir olan derilerini alıp savuşu. bu çalınan derilerin dahil - kine mâni olacak tedbirler aldığı gibi hırsızlıkları kökünden kal dırmak için de faaliyete geçmiştir. Seyahat notları Konyada çok zengin Sandıklı ve Boar aa | madenler bulundu Konya valisi yapılan araştırmaları ve alınan neticeleri anlatıyor 27 NE N Konya vilâyeti sadece dümdüz bir ova ler saklıyan böyle Konya, (Anadolu muhabirimizden) — Konyadaki muazzam su davasının nasıl tahakkuk devresine girdiğini geçenlerde vali Cemal Bardakçınn ağ zından dinliyerek yazdım. Bu gün de valinin başka bir beyanatını gönderi . yorum. Bu beyanat, vilâyetin ikinci safta takip etmekte olduğu yine mü- him bir davaya mütealliktir: maden. Ben bu mevzuun ehemmiyetini “su işleri bürosu,, nda yaptığım tetkikler. den anladım, Cemal Bardakçınm su işlerine taallük eden izahatı, vilâyet- te sondaj ameliyeginin epeyce İlerle. diğini ve binaenaleyh muhtelif yer - lerde' jeolojik faaliyet belirdiğini an. Istıyordu. Arazinin teşekkülü bakt « mından Konya mintakasında çeştili madenlerin mevcut bulunacağı akla geliyordu, Onun içindir ki valiye: — Yeraltı tetkikleri devâm ederken madenler buldunuz mü?.. demiştim. Bu suslim Bardakçının bitmek üze. re olan su İzahatmı yenileyiverdi. Mü- him bir mevzua iliştiğimi ileri süre rek bana sü işleri bürosunda tetkikler Yapmamı ve sonra kendisinden izahat almamı tavsiye etti. Öyle yaptım. Su işleri bürosunda Su İşleri bürosundayım. Burada şeflik vazifesini gören Ziya Çalık isminde tanıdığımız gazeteci bir arkadaş vardır. Konyadaki günlük E- gekon gazelesini yıllarca çıkaran bu cevval arkadaşımız gazetecilikten fen işlerine atladığı gündenberi Oburada da muvaffak olmuştur, Bürodaki mu, amelât, muhaberat/ harita, plânlar ve müze kısmı bende ilk müspet kanaati yarativerdi. Şimdi buradaki görüşlerimi kısaca izah edeyim: su işelri jeoloji servisi rış gezmiştir. Ve gezdiği yerlerin va. ziyetini tesbit ederek bunu 1/400000 mikyasında bir harita üzerinde işaret etmiştir ki, su ve maden işlerinin na- sıl seyrettiğini bu mükemmel harita- dan pek İyi bir kavrayışla anlamak kabildir. Zira buna mütevazin olarak bir de ufak mikyasta müze meydana getirilmiştir. Haritada tesbit edilen noktalar müzeyle canlandırılmaktadır. Müze ve harita Konya vilâyetinin giriştiği büyük iş için gayet iyi bir e 8as veziyetinde bulunuyor. Gelecek 0. lan mütehassıslar için “yeniden araş- tırmaya başlamak,, gibi ikinci bir yo. ruluşa, ikinci bir masrafa ve daha mil- himmi zaman kaybedilmesine lüzum kalmıyacaktır. Valinin beyanatı Şimdi Konyanın değerli valisini din liyelim: '— Bilirsiniz ki Konyanm ilk ku. değildir. Orada içinde birçok maden. arızalı kısımlar da vardır ruluş tarihi, tesbit edilemiyecek dere- cede geçmişin derinliklerinde gizlen. miştir. Şehrin kuruluşundaki esatiri menkıbeleri biliyoruz. Vilâyetin her tarafında yeryer Eti eserlerine tes& « düf olunuyor, İlk kuruluş hamuruns eedlerimizin elleri girmiş olan bu ku. rak bölgede cazibe ne olabilirdi? Bu geniş ovanın zaman zaman dev- redip çatan kuraklık yılları, salpetrik topraklara ne gibi bir kıymet izafe ©- derdi ki bu topraklar için bu kadar çelin savaşlara lüzum hissedilmiş ol sun.. Fakat, tarihi bir hakikat vardır ki, burada birgök avmler barınmıştır. hakiki bir medeniyet kurmuşlardır. Öyle kuş uçmaz, kervan geçmez yer- ler var ki, ne ekilecek arazi, ne de ta” mah edilecek bir varlık olmadığı hal de köy harabelerine tesadüf ediliyor. Hattâ stratejik bakımdan da bir kıy“ meti yok.. Oh alde, bu meçhulü çözebilmek içiD toprak üstüne bakmak değil, toprak altına nüfuz etmek lâzım. Etiler hakkında yaptığım etüdlerdö ecdadımızın omadenciliği hususun“ da kayıtlar gördüm. Bu tetkikat je loji servisimizin mesalsiyle bir kat dâ- ba esaslandı. Bu hususta yapılan © * tüdler bizi kiymetli minerelerle karşi laştırdı. | Bugün umumi bir sürette Akşehif; Tigin, Kadınhanı, Cihanbeyli, Beyşe * hir, Seydişehir, Bozkır, Hadım ve Ef- menakda birçok değerli maderler ol * duğunu biliyoruz. Bu minereler, altın, kurşun, simi kurşun, krom, Pirit, civa bakır ari * yant, kükürt, demir, boya, manyarit manganez gibi birçok çeşitlidir. Mihere “jizmanları” nın jeoloji b“ kımından hazırlanan raporları, nümuneleri maden tetkik ve ara enstitüsüne gönderilmektedir. Bu 5* sai, vilâyetimizi enstitinin istiks8i programma İthal etmiştir. Vali burada bir parça durdu ve b sigara ateşledikten sonra sözüne d8 vamla: "— Karşılıksız döviz getirecek D” denlerimizin, dedi, ulusal ekonomi 6” mühim olduğu kadar, yer yer lim lerle de ormanlarımzın korunmasi halkın yakacak kolaylığı temin ©! 1“ si gibi çok mühim hususlar bi mış olacak ve faaliyet başladığı #” dirde birçok vatandaşlara da iş bulu” muş olacaktır. Değerli gazetenizin sütunların < ha fazla işgal etmek istemem. yi miz şunu ilâve edeyim ki biz, ya” ğımız işleri vilâyet bütçesiyle Y9” maya çalışıyoruz. Yapamıyacığ. tüylik işlerin sadece projelerini N hyoruz.,, Konyanm kiymetli valisini nürmeti selâmlıyarak ayrıldım. & G