1 Ocak 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 24

Cihan içinda Türkiye 1933-1934 Bir yılbaşı bilânçosu, Burhbean Asaf. Harpsonrası yılları arasında 1838 ün başlıca hususiyeti yalnız dördüncü buhran yılı olması değildir. Kendinden evvel gelen buhran yıllırı ile daha evvelki haurpsonrası yıllarının kermml Lerakümlerinden hasıl olmaları hek- lenen kayfiyetça değişiklikleri ilk aksettiren vıl, 1933 olmuştur. Üyle ki, 1933 © kudar henüz münakaşı, edilebilen, henuz itiharlarıniı muhafaza ede- rek hükümlerini yürütebilen bir çok kanaatlar, bu yıl zarfında, kendi tas- fiye doyrelerine (fil ularak erişmişlerdir. Bu kanaatların başında. klüssik buhran telükkisi gelir. Bu telâkkiye bağlı kalanların en İnatçıları dahi, 1903 te, bulranın bir bünye buhranı olduğu kanaatına varmışlardır. 193? de, buhrunın gecnbu kapitalist rejimin içinde mi yoksa dısında mi cerevan etmekte olduğfu sualini tahlil eden M. Musso- lini, 19338 de suali yeniden ele alarak, hulhranın kanpitalist sistemin dışında vereyan ettiği yani mevzuu bahsolan işiln kapitslirmin tam bir inhilâli olduğu hukmüne varmıştır. Gerçi faşist hareketinin babası «kapitalizm» ve #«kupitalizmin inhililis derken elibernl sermayedarlığsı küstetmekle de- yam eylemektedir. Tmkı kendi fikirlerine yakm hattâi bunların arkadan koşucusu olan Dr. Sechacht, Hiltler v. s. gibi. Su var ki, başlangıcta yalnız siyasi liberalizme ve bunun esas unsurunu veren demokrasi ve parlâmen- tociliığa hücum eden bu zevat, 1933 te, hatâlarını anlamıslar, iktısatla si- yasetin ayni şevin İki ayrı çehresi olduğunu akbul etmişler ve tenkitlerini iktısadi liberalizmin malüm ve müdevven şekli olan kanitalizm,e de teşmil elmek Tüurumunu duymuşlardır. Bu umuümi tenkil neticesinde yardıkları müsbet noktaya gelince, bu da, ser- mayenijn liberal devirde inkişaf etmiş olan kanuniyetlerini zorla kaldırma- Bğa çalışarak ona eski Loncalar nizamındaki kanuniyetlerini kabul ettirmek teşebbüsü olmuştur. Korporasyonlar sisteminin başlıca gayesi, sermayeyi bir baraflarn iç ve di pasarlara yatımak bakımından dilediği gibi sevk ve Idarr etmek diğer ta« raftan da onu devlet müdahelesile tesbilt editmiş bir fuiz haddini kabule meebur talmuktır. Yun! bu sistemin içinde yaşıyan sermavenin dilediği işe serbestee yatmak hakkı olmadığı gibi falzin de serbest Leşekkülü osusşı red- dedilmiştir. 1933 te, siyasi ve iktisadi liberalizme karşı yürütülen bu gibi tenkitler, filleşmekte (fille inkılip otmekte) devam etmiştir. Bu vılın daha başlan- 24