16 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Devletçiîğ'i—mizin Hududu nedir? İktısat vekâletindeki beddül, ıktıııdı_ i te- CUMA — 16 EYLÜL 1932 7 inci sene No. 2371 NUSHASI 5 KURUŞTUR takip edecegı vu- zuh vermek vesilesini ihzar et- miştir, Filhakika İktısat veki- linin değişmesi hükümetin de- ğişmesi demek değildir. Bina- enaleyh bir proğram değişme- si mevzuu bahsolamaz. İsmet Paşa hükümetleri Halk fırka- sına istinat ediyor ve - onun Pproğramı da iktısadi siyasetini devletçi olmak üzere kabul et- Mmiştir.Ancak devletçi olmak ne demektir? Hususi teşebbüs ile devlet faaliyeti arasındaki hu- gudun böyle tek bir kelime ile âfi derecede vazıh eşkilde çi- zilemiyeceği aşikârdır. Dev- etçiyiz amma, ne dereceye ka- dar? Asıl olan efradın Husust teşebbüsdür de devlet nâzım Vaziyetinde mi kalacak? Yoksa faaliyetini filen istihsal ve mü- badele sahasıma da mı teşmil edecek? Bu suallere cevap aramak i- çin fırka nizamnamesile umu- Mi riyaset beyannamesine git- mek lâzımdır. Ve yeni İktısat vekilinin de yaptığı budur. İti- raf etmeliyiz ki bunlar dahi haddi zatinde tefsire mühtaç metinlerdir. Esasen hiç bir fır- ka proğramı ve yahut beyan- name, bir devletin karışık ik- tısadi faaliyetinin her safhası- Na şamil olamaz. Mustafa Şeref Bey, fırka proğramından ve riyaset an hamesinin ifade ettiği mana- dan bile bile ayrılarak hükü- metin iktısadi siyasetine aykı- rı bir istikamet verdiği iddia edilemez. Bilâkis daima fırka Başvekilin hava seya- hatı 2,30 saat sürdü Gazi Hz. de Yeşilköyde bulu. nuyorlardı ve İsmet Pş. Hz. ile birlikte saraya avdet ettiler Başvekilin seyahatında bir fevkalâdelik yoktur. İsmet Pş. bugün avdet ediyor Başvekil İsmet Paşa Hiz. dün saat | ket etmiştir . ©n yedide tayyare ile Ankaradan Tayyarenin pilotu yüzbaşı Ze- şehrimize gelmiştir. ki Beydi. n Başvekil Paşa dün saat 14,30 İsmet Paşa rasat myvhm iş- da Ankara'dan tayyare ile hare- (Devamı 6 ıncı sahifede) Pproğramımı tatbik etmekte ol- duğunu zannettiğine ihtimal vermek daha doğrudur. Diğer taraftan yeni vekil Celâl Beyin de her noktada Şeref Beyle be- raber görmiyeceği aşikârdır. Esasen bunun içindir ki, yeni vekil makamına - oturur otur- maz; fırka nizamnamesini ve İ riyaset b ne ızkılde ınlıdığı hakkında bir tamim neşretmiştir. Bu ta- mim vazifesine başlarken me- sai arkadaşlarına hitaben ya- zılmış bir direktif olmakla be- raber, hakikatte fırka proğra- mını ve umumi riyaset beyan- Namesini anlayış tarzının bir ifadesidir. Bunu Başvekil İs- Mmet Paşa Hazretlerinin de neş redilmezden evvel okuduğun. şüphe etmemek lâzımdır. Bi- naenaleyh Başvekil Paşanm da tasvibine mazhar olmuş de- mektir. Reisicümhur Hazretle- Ti de yeni İktısat vekilinin ta- zimat telgrafıma cevap verir- ken şu tasvipkâr sözleri söyle- mişlerdir: “Milli iktisat yolunda emin olarak ve emniyet vererek kat'i ve radikal adımlar atarken e- sas proğramımızın ilham etti- ği ameli tedbirleri tercih et- mek en doğru yoldur.” Filhakika reisicümhur Haz- retlerinin- işaret buyurdukları “emniyet vererek” noktası çok kizumlu ve ehemmiyetli idi. Ve vuzuh kadar emniyet tel- kin eden bir âmil yoktur. Yeni İktısat vekilinin tamiminde herkesin aradığı bu vuzuh var- Celâl Bey, normal çalışan ve tekniğe istinat eden serma- ye sahiplerinin teşvik edilecek- lerini, küçük san'at erbabının himayeye mazhar olacağını, milli servete tek bir zerre ilâve edebilmek muvaffakıyetinin he Pimiz için sevinç teşkil ede- teğini söyledikten sonra şu cümle üzerinde tevakkuf et- Mmektedir: “Memleketin bütün istih- sal balarımı ve vasıt devletleştiren, ıerbeıt ticaretin Ordu kıymetli unsur- lar daha kazandı Dün Harp akademisi ve yük. sek levazım sınıfı mezunlarına dıplomaları merasimle verildi.. | Kurultaya Doğru! Tanınmış edip ve şairlerimiz de mutalaalarını söyleyecekler Türk dili cemiyeti Kurultay umumi kâtipliği tarafından yapı- lan davet üzerine Abdulhak Hâ- mit, Samipaşazade Sezai, Halit Zıyı, Cenap Şehabeddin, Hüse- yin Cahit ve Faik Ali Beyler, dün öğleden sonra Dol: hçe sara- yum giderek, kâtibi umumi Ru- şen Eşref Beyle görüşmüşlerdir. Ruşen Eşref Bey, bu görüşme- ye dair, bir muharririmize: — Kendilerini ben çağırdım. Dil işleri etrafında görüştük ve fikir teati ettik, demışhr Haber ıldığımıza göre, Ede- biyat âlemimizde şöhret sahibi o- Abdülhak Hâmit ve Halit Ziya Beyler lan bu zevata Kumltıym müza- kerat rüznamesi gösterilerek bu ruzname içinde arzu ettikleri ba- his etrafında mütalealarını bildir meleri kendilerinden — rica edil- miştir . Mumaileyhim Kurultayda fi- kir ve mütalealarımı söyliyecek- lerdir. İktısadi tetkikat 'Türk tarihi (etkık cemiyetinin hazırlamakta duğu — tarihin Türklerin medeniyete hizmetleri- ne ait iktısadi kısmı yazacak olan heyet dün Ticaret odasında top- l Bu ilk içtimada hazır- lıklarla meşgul olunmuştur. Husuf Gecesi Silâh atanların hepsi tutuldu Evvelki gece ay tutulması do- layısile bazı cahil adamlar, eski bir zihniyete tobaın havaya si- lâh atıp durmuşl Şehrin muhtelif mıhnllennde- ki bu silâh atma vakaları hakkın- da zabıtaca yapılan tahkikat ne- ticesinde cümlesinin failleri tes- bit edilmiş ve yakalanarak hakla- rında tahkikata tevessül edilmiş- tir. Her zaman ay veya güneşin tutulmasını tabanca atmağa ve- sile ittihaz edenler maalesef ek- sik olmayor. Medeni bir şehirde degıl yılnız lnnunlırııı, ııdeco ıçmnıı terbiy dahi sığmayan bu çirkin âdetin tehli- keleri var. Herhangi masum bir vatandaşın hayatını — tehlikeye koymak demek olan bu silâh at- mak meraklılarının şiddetle ceza landırıldıklarını görsek memnun olacağız. Ofis müdürü Tekrar gitti Vekâletin istediği evrakı götürüyor Evvelki gün Ankaradan şeh- rimize avdet eden — İhracat ofisi müdürü Cemal B. d""ğ akşam tek- rar Ankınyı ıilmıçtır. Dünkü merasimden bir intiba ve bu Ü ları Askeri harp Akademisind rine dipl dağıtıl dün öğ- bu sene mezun olan Erkânıharp | leden sonra saat 15 de Yıldızda ve yüksek levazım sınıfı zabitle- (Devamı 6 ıncı sahifede) Ceınıl Bey Ankaraya gittiği za- man, İktısat Vekâletince kendisi bızı lelkıkım barir 3 edilmiş ve t ve vesaik Mülkiyet hakt yan, Serbest sermayenin çalışması- ha müsaade etmeyen ve bütün iktısadi faaliyetleri benimse- yen Aasri devletçilik fikrine âd açmayacak bir vuzuh var- ır.” Bu son cümle il€ kastedilen as K devletçilikten komünizmden ka bir mana anlamak ihti- tamimde bahsolunan şayialara sebep teşkil etmiştir. Her hal- de şurası muhakkaktır ki iktı- sadi siyasetimize son tebeddül dın mülkiyet hıkkmm Halk A A, ae h.k_ kmdnkı teyitleri de bu leşhııı- mizin doğruluğuna delâlet et- istenmiştir. Cuıııl Bey dün bu vesaik ve malümatı tedarik ve ikmal ederek akşam — Ankaraya götürmüştür. Cemal Bey Ofisçe mnzım edilen ve ihracat, ithalât üzerine verilen vuzuhtan sonra yalnız bu şayiaların önüne ge- çilmiş olmakla — kalmıyacak, şahsi teşebbüslere sermaye ko- mektedir.. Filhakika devletçiliğin müf- rit telâkkisi bazı neşriyatta a- deta aşırı bir sosyalizm telâk- kisi ile yakınlık göstermiştir. | yanlar arasında itimat hissi ar- Bu neşriyat fırkanın malı ol- | tacaktır. Mali yoktur. İktısat vekilinin h ümlelerin h | ber, lekett Ahmet ŞÜKRÜ lerini gösteren bazı tab- lolar ve istatistikleri de hâmil bu- lunmaktadır. Cemal Bey bu malümatı İktı- sat vekâletine verecektir. Cemal Bey bu malümatı — pazar günkü Heyeti vekile içtimamdan evvel | Sanayicilerin | Dünya güzeli düngece İstedikleri Muhtıra- ve liste iktisat ve- kiline dün verildi Bir kiloluk posta paket- leri meselesi ANKARA, 15 (Milliyet) — Sanayiciler heyeti İktısat veki- li Celâl Beyi bugün tekrar ziya ret etmişlerdir. Heyet vekil B. ye hazırlanan muhtırayı ve fab rikalara muktezi alât, edevat, yedek parçalar ve iptidai mad- delerin bir listesini takdim et- miştir, Heyet takas ve ihraç vesi- kuı uıu]unun kısa bir tecrübe leketin — asil müstahsillerine maddi bir fay- dası ve yerli mallarına rakip va ziyette bulunup — kontenjanla tahdit edilen bir çok ecnebi ma mulâtının bu vesikalarla memle lekete girmesi, memleketin ih- râç ve ithal plânçosunda istih- daf edilen gayenin elde edilme diğini kaydetmekte ve faydalı, esaşlı bir tedbir buluncaya ka- dar bu tedbirlerin ilgasını ve buna imkân görülmediği takdir de bu vesikalarla memlekete girecek lâtm leket Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET -halka takdim edildi Taksim ba;çesinde Ece şe. refine tertip edilen müsamere neş!'eli geçti Kraliçenin beyanatı Dün n gece Tıkımı Belediye bah Ece K Halis H. şerefine bir müsamere veril- miştir. Müsamerede şehrimiz ki- bar mahafiline mensup — bir çok Hf. ler ve B. lerle Belediye reis muavini Hâmit B. hazır — bulun- muşlardır. Dünya güzelini görmek için Taksim bahçesinin kapısında bin- lerce meraklı toplanmıştı. Bahçe de havanın müsait ol- mamasma rağmen, çok kalabalık tı. Saat ona doğru perde açıldı. Evvelâ Peyami Safa bey kısa bir nutuk söyledi. Peyami Safa Bey hazır bulu- nanların sabrını * sulistimal — et- mek istemediğini söyliyerek nut- kuna başladı, insan vücudunun güzelliğinden, insanın en ekmel mahlük olduğundan bahsetti. Ke- riman hanımın müstesna güzellik lerini saydı.. Peyami Safa beyin nutkundan ıonrı çalının istiklâl marşı ayak (Devamı 6 ıncı sahifede) Vecihi B. bir Kaza geçirdi Yaptığı bir deniz layyaçsi kuma oturdu Tayyareci Vecihi B. kendi yaptığı bir deniz tayyaresile dün sabah Fe- nerbahçe önün de muvaffakı- yetli bir tec- rübe yapmış- tır, Vecihi B. ay ni tayyare ile akşam — altıda ikinci bir tec- rübe daha yap- mak - istemiş, fakat bu defa — VECİHİ B. havalanmadan evvel botları kı rıldığından denize ııplınmış— tır, Vecihi Bey bu hafif kuıdın salimen kurtulmuştur. İskândaki Sulistimal Memurlardan biri de tevkif edildi İskân idaresinde mühim bir suiistimal meydana çıkarıldığını ve bir kişinin tevkif — edildiğini yazmıştık. Mülkiye müfettişliği bu husus- ta ehemmiyetli surette tahkikat yapmaktadır. Bu hususta alâka- dar olarak iskân idaresinden bir memur da tevkif edilmiştir. Falih Rıfkı Beyin *“Milliyet,,için hazıı ladığı son tefrika Tenekeden büst olur, Alttan kalkan üst olur, Keçe külâh, takunya... Güzel san'atlar mani- sinden bir parça! Yakında Tefrikaya Başlayoruz. yetistirmek için mütacelen toplan mıştır. ta di ş, Keriman Ece Peya- mi Safa bey tarafından halka tak dim edilmiştir. Halk dünya güze- Hni sürekli alkışlarla karşılamış- tır. Bundan sonra Peyami Sııfı B Eceye bir buket takdü Keriman Halis H. Dün gece kendisile görüşen bir muharririmize dünya güzeli şu beyanatta bulunmuştur: — Halkın bana gösterdiği bü yuk huuııı kabulden son doreeı Kraliçe geç vakte kadar ail ıı.leıı le birlikte bir masada oturarak n ıT seyr letimi mııflehırım Burıyı ıden halka Sahte yaver meğer neler neler yapmış? Dün Ağırcezada bu yaman cüretkârın muhakemesine başlandı Kendisine riyaseticümhur yaveri süsü vererek Cazi Hazretlerinin, Sa- bık kâtibi umumi Tevfik, Kalemi mahsus müdürü Hasan Rıza, muha- fız kıtaatı Kumandanı İsmai| Hakkı ve Yaver Yüzbaşı Naşit Beylerin imızalarını taklit eden kunduracı Hü seyin Fikri efendiyle Hüseyin Fikri efendiyi sahtekârlık - ettiğini bildiği (Devamı 6 ıncı sahifede) Şehitlerimizi ziyaret Dün pek çok zevat Gülcemal vapurıle Çanakkaleye gıttıler Dün Gülcemal unpırn ile gln'enlerden bazı zevat Şehitlikleri imar U lisi azaları, erkânı as- tertip ettiği Çanakkale ıelullern- ni ziyaret seyahatine iştirak e- denler dün akşam Gülcemal vapu ru ile limanımızdan hareket et- mişlerdir. Bu sene şehitlerimizi zîyın! için seyahata iştirak etmek üzere pek çok müracaat vaki olmuştur. Bilhassa yalnız İstanbuldan değil, memleketin muhtelif yerlerinden birçok kimseler bu seyahata işti- rak etmişlerdir. kmye ve mülkiye, matbuat erkâ- nı bu seyahate iştirak edenler me- yanında bulunmaktadır, Gülcemal dün akşam saat 19 da Galata rıhtımından hareket etmiştir. Vapur gece Tekirdağına ve sabahleyin Gelibolu ve Çanak- kaleye uğrayarak oradan ziyare- te iştirak edecek heyetleri alacak ve müteakiben harp sahası önü- ne gı'tlılmek üzere Boğaz harici- çei Üçüncü kolordu di Şükrü Naili Paşa, C. H. F. İstan- bul idare heyeti reisi Cevdet Ke- rim Bey bir çok meb'uslarımız, ne Şebitlerimizi zizi id ler yarın sabah 9,30 da avdet e- deceklerdir.