23 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PERŞEMBE 23 MART 1933 8 irci sene No. 2556 NUSHASI 5 KURUŞTUR Türk Yunan Dostluğu iliz Başvekili Mr. Mac Do- yeri ileri sürülen silâh sızlanma teklifi Mi ia gazetelerinin neşriyatı, ye İk İe Yunanistan arasındaki dostluk namma yeni bir tezahür vesilesi oldu, Messager d'Athânes gazete- si, bu mesele hakkında yazdığı bir başmakalede Mac Donald tek İifinde nazari olarak ileri sürülen fikirlerin o Yunanistan ( tarafın- dan tatbik edildiğini ve hiç bir tar raftan tazyik edilmeksizin Türki- ye ile Yunanistanm aralarında bir deniz ei üne Y dıktan sonra ve Yunan mil ve müsalemet yo te ve “Avrupanın şarkı cenubisin- de 20 milyonluk bir insan kütlesi vardır ki her halde bir harbe sürük lenmemeğe karar vermiş bulunu- yorlar” demektedir. Bu sözler bizi iki sebeple sevin dirdi: İlk önce, Türk milletinin sulh hakkındaki lerini hakiki şekilde ifade etmesi itibarile, son ra da, bu hislere bir Yunanlı mes. lektaşrmızm tercüman olması do- layısile... Filhakika Türk - Yunan münasebetlerinin samimiyeti, Yu- nanlı meslektaşımıza bu nokta et- rafnda Türk milleti namma da söz söylemek salâhiyeti; mahiyettedir. Ancak Türk - Yu- nan münasebetlerinin samimiyeti- ni tebarüz ettiren bu sözlerde Türklerden ve Yunanlılardan baş- ka milletler için de bir ibret dersi teşkil edecek mana vardır: Avru- pa umumi bir karışıklık içindedir. Her millet, komşusunu kıskanır. yor. Her devlet komşusundan kor- kuyor. Her hükümet, komşu mem leket hükümetini çiz komşu R tam bir emniyet hissiyle mütehas- sis..O derecede ve met ve silâhsızlanma bahsinde bi- rinin gazeteleri her ikisinin de ar- zularına ve hislerine tercüman olu miyeti daha iyi takdir edilebilir. Harpten evvel, garbi Avrupada Alman - Fransız münasebetleri ne Şarkta siyasi hayat Türk - Yunan rekabetine dayanıyordu. Bu vazi- Yet, her iki milletin devlet adamla- rı tarafından tasfiye edilmiştir. Ve bu tasfiye o kadar muvaffakı. yetle başarılmıştır ki, bugün şark. i istem, Türk - Yunan dostluğuna dayanıyor. Bu dostluk, en samimi safhasına gireli henüz aradan üç sene gibi kısa bir za. gün bir an'ane halini almıştır. Türk - Yunan d devlet 2- damlarmın eseridir. Fakat her iki milleti de menfaatlerine ve tema yüllerine uyğun olduğundan kısa bir zamanda in ve gelip geçen hükümetlerin üstü bir milli siyaset şeklini almıştır. Türk - Yunan dostluğu teessüs ettiği zamandan beri, Yunan kom Yumuzda hayli tebeddüller olmuş, dahili siyasetleri birbirine uymı. Yan fırkalar ve hükümetler iktida. Ta gelmiş, geçmiştir. Fakat bu isti. haleler hiç bir zaman, granit bir temele dayanan dostluğu sarsma. Mustır. Bir milletin siyasi olgunlu. #una delil olarak kabul edilen biri de fırka ve hükü- met değişmesi karı harici siyasetinde istikrar temin edebil- Mmesidir. Bu mikyas ile ölçülünce, ki Yunan milletinin azami bir Yiyasi olgunluk gösterdiği anlaşı- m Türk - Yunan bir a siyaseti olmadığı, ekil İ T ğı, Başvı *cyahati esnasında kendisine bü- tün Yunan fırka liderleri tarafın- ün en hararetli - olan Hariciye Vekili Tevfik ü Beye de ayni teminat Atina Yi geçenlerde ziyaret ettiği zaman Verilmişti. Bu teminat artık filiya- ta intikal etmiş oluror, Türk - Yu- Dört devlet misakınıda Fransa beğenmedi İngiliz nazırları vaziyeti görüş. dükten sonra Londraya döndüler Her iki hükümet arasında yakında noktai LONDRA, 22 - A.A. — M. Mae Donald ile Sir John Simon, Lon dra'ya dönmüş - lerdir. PARİS, 22A. A, — Fransızlar la İngilizler ara. | sındaki mükâle - meler, dün saat 17,45 te nihaye te ermiştir. PARİS, 22 A. A. — Fransızlar ile İnglizler ara- sındaki mükâle- meler, dün de saat 17,30 a ka- dar devam etmiş tir. Sir John Si- mon, dün akşam Pariste kalmağa karar vermiştir . PARİS, 22 A. A. — Havas A- jansı bildiriyor : Bugünkü konuş malar arasında M. Daladier ile Paul Boncour ber balde şu nokta- ları kaydedeceklerdir: rupayı iki smıf millete ayırmak gi bi bir netice verecektir. 2 — Misak Milletler cemiyeti- nin imtiyazlarına aykırı gibi gö- zükmektedir. Çünkü Milletler Ce miyetinde bütün devletlerin ayni hakları vardır. 3 — Projenin teyit edildiği mu- ahedelerin tadili hakkınm netice- lerini, tatbik şartlarmı ve muva- fık olup olmadığını hesap etmek lâzımdır. Tadil isteyen devletle- rin karşısında her halde küçük i- nazarlar teatisine başlaaacak g VOR M. Mac Donald ve M. Mussolininin Romada alınan resimlerinden tilâf ile Lehistanm da seslerini duyurmaları icap eder. Gar Hukuk musa- vatmı ne gibi bir emniyet tedbiri karşılıyacaktır? Bunu bilmek lâ- zımdır, İngiliz nazırları plânın Fransiz hükümeti tarafından derin bir tarzda tetkiki lüzumunu teslim et- mişlerdir. Her iki hükümet yakın- da etraflı olarak, noktai nazar te- atisinde bulunacaklardır. Resmi tebliğ PARİS, 22 A.A. — Pariste Fran sızlarla İngilizler arasnda yapı lan mükâlemeler nihayetinde neş- (Devamı 2 inci sahifede) Dün 15 mevkuf getirildi Bursada ele geçirilen şebeke ef. radı cürümlerini itiraf ettiler BURSA, 22 (Telefonla) — Bur sada bir komünist şebekesinin fa- aliyette bulunduğunu haber alan Bursa Emniyet Müdürlüğü bu şe- bekenin umumi kâtipliğini yapan “Tosun” mustaar namiyle anılan komiteye dahil oldukları #larile sabit olan 15 ki- İ şiyi tevkif ederek bugün mahbu- sen İstanbula göndermiştir. Mevkuflar marangoz Akif ve kunduracı Alinin evlerinde topla- narak komünistliğe ait müzakere lerde bulunduklarmı itiraf etmiş- lerdir. Ayrıca kütüpanelerinde komü- nizme ait bir çok kitaplar, risale ler ve diğer bazı evrak elde edil miştir. Talebe mitingi bugün Gençler dil seferberliği yolunda 2 Talebe Birliği reisi Tevfik Bey bagün de nutuk söytiyecek nan dostluğu hâdiselerin sıkı imti- ir. Ve şarkta sul- hanımı geçirmişti hün ve sükünun bu dostluğu canlı bir hakikat ha. Tezahuratta Bulunacaklar M. T. Talebe Birliği bugün sa- at 15 te Darülfünun konferans sa- lonunda öz Türk dili hakkında bir miting yapacaktır. Mitinge 1500 Darülfünunlu genç ve liselerin i- kinci devre talebeleri iştirak ede- ceklerdir. Mitingde birçok genç- — söz yhazak, b türkçe seferber iğinde Türk gençliğine düşen va- zife konuşulacak, bazı kararlar verilecektir. Gençlik yeni Türk dilinin propagandasını yapmak için bir teşkilât vücude getirecek- tir. linde yaşatmak her iki memleke. tin devlet adamları ve matbuatı için bir borçtur. Ahmet ŞÜKRÜ teşerniliterimiz. BÜTÇE İ Yeni bütçe mayısta Meciiste görüşülecek ANKARA, 22 (Telefonla) — İl Bütçe Encümeni 933 masraf bütçe | sini tetkike başlamış ve Başvekâ- İİ let, Devlet Şuraşı, İstatistik, Diya- net İşleri, Maliye ve Düyünu umu- İ| miye bütçelerini müzakere etmiş- İli! tir. Millet Meclisi encümenleri ya- rından itibaren her gün içtima ede- ceklerdir. Bu suretle encümenler. İl de biriken işlerin peyderpey itasi- na gayret olunacaktır. Bütçe lâyihasnm da Bütçe en- İl İİ) cümeninde tetkiki Nisanm son haf tasma kadar bitmiş olacak ve Ma- yıs başımda heyeti umumiyede mü- zakeresine başlanacaktır. Bükreş eiçimiz sarayda| BÜKREŞ, 22 (A.A.) — Elçimiz Hamdullah Suphi Bey Romanya Kra- hı tarafından kabul edilerek yeni A- Binbaşı Naci Beyi Kral her ikisini de im etmiştir. | öğle yemeğine alıkoymuştur. Şevki B. gitti Komisyon sene sonun- da tasfiye edilecek eksbresle Madrite gitmiştir. Şevki B. dün uhdesinde bu- lunan mübadele ko misyonu işleri bak- kanda bize şu beya- natta bulunmuştur : — Komisyon işle ri bitmek üzeredir. Şimdiye kadar Melek elle sir bitaraf azanın verdikleri | kararlar. Bundan sonra gene a me- Jelerii iyetlileri halledilmi Mdağamdan, hezin Teli Be bigi ele len işleri sene sonuna kadar behemehal neticelendirmek ve komisyonu kaldır. mek için, o tarihten sonra kalmış olan işleri mahkemeye | havale etmek müm- kün olabilir. Sene sonundan evvel de ay ni üzeşime almakla beraber komisyonda masına çalışılmaktadır. Madrit elçiliği- ni üzerine almakla beraber komisyonda ki vezifem de üzerimde kalmanın se behi bitmek üzere olan işlerin sürünce. mede kalmaması içindir.” Şevki B. itimatnamesini verdikten son ra avdet edecek ve komisyonun tasfiye işile meşgul olacaktır, MI. Şor dinlendi Dün polis genç kızın ifadesini aldı M. Papasla seviscrek Atinaya kaçan «5 oradan babası M, ör tarafından geri stirilen Mel. Ermes- ine Şor dün polis sorguya te ihmal ve tesey- übü olup olmadı. ımı tespiti, digeri 9 Mel, Ernestine'in asaportu nasıl te- lari ettiğidir. Mel. Ernestine hak- Mel, Şorun yeni resim kullanıp dattığı için takibat yapılmaktadır. Sah- te Yunan pasaportunu yunan zabıtası a- koymuş, Mel, Şor Atinada İtalya kon- #oloshanesinden aldığı muntazam pasa- portlu İstanbula gelmiştir. Zabıta bu baptaki tahkikata devam etmektedir. Her gün sekizinci sahifemiz- dedir. Ankaralının defterini ve Anakra şehir haberlerini o sahifemizde takip ediniz. MUMLA AAA AAA Sakip” ve Başmubariri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET — Tayyare postasile — | Yukarda Rus Dil ölimleri Dil cemiyeti toplantısında. Aşağıda Tarih cemis yetinin çayında. Dil anketi Mehmet Fuat B. nediyor? Büyük maksada ergeç ve behemhal varacağız.. Köse Raif Pş. oğlu Mehmet Fuat Beyi dil işleri konuşulurken hatırlamamak mümkün olamaz. “Linguistigue” tetkikleri yolunda çalışmağa ömrünün yarısını ve ren Fuat Beyi sorgularımın dışın- da bırakamadım: — Dil inkılâbında nasıl bir yol tutulmasını doğru bulursunuz? Fuat Bey, dedi ki: — Bu mevzua dair olan tezimi kurultayda açıkça söylemiştim. İş dallı budaklı olduğundan burada tekrarlamaktan fayda ummuyo- rum, — Türk dilinde yer eden ya- bancı asıldan gelme kelimelerin mutlaka karşılıkları bulunmasına taraftar mamız? e Beyin verdiği cevap şu- | ? — Kavimler kendilerine gelin- ce, yâni bellibaşir bir medeniyet e 12 inci liste ANKARA, 22A.A.—T.D.İ T. Cemiyetinden: İl Karşılıkları uranacak arapça İl ve farsça kelimelerin 12 numa- ralı listesi şudur: 1 — Macera 2 — Madamki 3 — Madde 4 — Maddi $ — Mahiyet 6 — Mani 7 — Mania 8 — Mehaz 9 — Memur 10 — Memuriyet 11 — Mübalâğa 12 — Mübarek | Listelerde çıkan kelimelerden | manaları birden fazla olanların | her manası için ayrı karşılıklar (ll ileri sürülebilir. da öteden beri alışılmış ve işitil- miş olmayanların hangi kaynak | lardan bulunduğu gösterilmeli- dir. | naklardan gelmiş söz bulunur. Şu var ki bunlar o dilde yoğrulmuş, o dile mal edilmiştir. Kimsenin yadırgamadığı bu kelimelerin ya- bancı olduklarını anlamak dil bil- gisine ihtiyaç gösterir. Aslt doruk İuğu ile böbürlenen almancada dahi hal böyledir. İngilizce, fran- sızça gibi dillerden bahsetmek istemiyorum. Zira onlar zaten melezdir. Yani ayıklandıkları gi- bi ortada dil namına bir şey kal maz. Mektepler ve gazeteler vasıta- (Devamı 4 üncü sahifede) Köse Raif Pş. oğlu M. Faat B. derecesine varınca millileşirler. Bu sırada dillerini de yabancı bo- yunduruğundan kurtarmağa çalı- şırlar. Ancak, en temiz ve ayıklan mış sayılan dillerde bile belki üçte biri kadar mutlaka yabancı kay- Maarif vekilinden sorgu Yüksek ticaret talebesinin raporu ve Tokatliyandaki hâdise ANKARA, 22 (Telefonla) — Manisa mebusu Refik Şevket B. Maarif Vekili Reşit Galip B. den aşağıdaki iki suale bir takrirle şi- fahen cevap istemiştir. 1 — Edebiyat fakültesi tarafın- dan İstanbulda Tokatlıyanda bü- tün müderrislere verilen çay ziya- fetinde asi Nihal B. Edebiyat fakültesi reisi Müzaffer B. i dök- müş, doğru mu? Maarif Vekâleti bu hâdiseyi nasıl anlamış ve ne yapmış? 2 — Yüksek ticaret mektebi ta- lebesi birleşerek hocalarına ders- lerinde daha iyi muvaffak olma- nm yolunu gösterecek ıslahat ra- porü tanzim etmişler ve bunu hen de üç sene içinde ikinci defa ola- - * rak müderrisler meclisine vermiş- ler, Bu hâdisenin sebepleri, şekli, aldığı son vaziyet ve Vekâletçe &- lınan tedbirler nedir? Maarif vekili gelecek hafta bu Manisa Mebusu Refik Şevket B, suallere cevap verecektir.