26 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PAZAR 16 MART 1933 8 irci sene No. 2559 NUSHASI 5 KURUŞTUR Almanya | Nereye gid gidiyor? i» şayan olan Erma ba lâhiyet reyi ya z li. 808” yalılar ve Huyenberin milliler | tarafından verilmiyor. Reye şimdiye kanununa mutedil fırkalar da iştirak etmişler- dir, Bu rey ile Hitler, fırkasını teşkil ettiği gündenberi hedef ittihaz #ayeye varmış oluyor. Esasen <i kânundanberi madile Almanyanın mukadderatma Yazıyet etmiş bulunuyordu. Ondan tonra da bir takım emrivakiler ile yal- hız Reich Hükümetinin değil, Alman- İ yayı teşkil eden diğer hükümetlerin İ de idarelerini elegeçirmişti. | Reichs- İ bag Meclisi şimdi evvelki günkü kara- tile 30 kânunusanidenberi teessüs ©- den vaziyeti hükümleştirmiş oluyor. Reichstaz Meclisinin geçen günkü Açılışı, bir teşri devrinin başlanızıcın- dan ziyade yeni bir Almanyanın Zuşu şeklinde tes'it edilmiştir. Ve Al manyanın milli vahdeti noktai naza- ından bu doğrudur. Almanya dedi- ğimiz zaman unutuyorduk ki bu tam “innasile milli bir birlikten ziyade coğrafi bir mefhum idi. Almanya, Fransa gi- bi müttehit bir kitle değildi. 18 inci İ serm Mukaddes Roma İmparatorlu- ğundan sonra Viyana (Kongresinin Almanya konfederasyonu, 1866 dan tonraki Şimali Almanya konfederas- Yonu ve nihayet Bismarck'ın Alman- İ ya İmparatorluğu o Orta Aş Cermen ırkına mensup olan dova'ya kadar Hohenzollern ve Hapı- İ bara Hanedanları arasmdaki kıskanç- İk Alman âlemini ikiye ayırıyordu. > E. m eek Baviyera Fransız ta- aralık Prusya Hüküm- an am çekemediler. Asırlardanberi Fransız harici siya» telinin esas hedefi müttehit bir Alman İttihadınm teşkiline mâni olmak nok- tasında temerküz etmiştir. Fakat bu ayrılığı temin ve idame etmek için Fransızlar tarafından alman tedbir. İyon dan'dan sonra İmparatorluğu meydana geldi. Teşri- nisani 1918 tarihinden sonra Alman- Ya hakkında tatbik edilen tazyik si- pe de iha Hitler'in Almanya- Hitler ve Mae bi b bir zaman toplıyamı- yacağı Almanya Hitler'in bayrağı al- nda toplanmıştır. Bunun içindir ki 933 senesindeki Reichstag içtimar, İ Bimer ın 1870 senesindeki Reicha- tag içtima kadar ehemmiyetlidir. Ancak Almanlardan başka millet- leri alâkadar eden cihet, | Hitler'in takip edeceği barici siyasetin istika- metidir. Acaba Hitler'in liderliği al- tmdin yeni Almanya hangi o hedefe doğru yü ? Hemen şunu söylemek lâzmdir ki, faşiat mim ya ile sosyalist Almanyanın hedefleri arasında esaslı bir fark yoktur. Ver. #ailles sulhundanberi, | Almanyanın mukaddaratına hâkim olan Weimar kanunu hükümetlerile onları o takip eden Von Papen ve Von Cümhurreisi Hükümetleri daima ay- ni hedefe doğru yürümüşlerdir: Al manyayı Versaillen sulhunun ağır yük“ lerinden kurtararak, her noktada di- ğer devletlerle müsavatı — temin et- mek ve Şark hudutlarndaki koridoru kaldırmak. Yalnız bu hedefe varmak için takip edilecek yollar - etrafımda fikir ayrılıkları olabilir. anlaşma, uzlaşma ve mülâyemet ile bu hedefe doğru Yürümüştü. Ve mu- vaffak olamadığı da iddia edilemez. hükümeti Ondan sonraki ler daha kes- tirme yoldan yürümek istemişlerdir. Hitler'e gelince; gerek fırka liderliği zamanmdaki faaliyetinden gerek baş. vekil olalı söylediği sözlerden harici siyasette şiddet göstereceği (istidlâl Alman devletinin harici ( siyasetini izahtan ziyade dahili politika manev- rası telâkki etmek lâzımdır. Harici siyaset hiddet ve şiddet ile yürür bir İş değildir. İnce elemek, uzun doku- mak ve itina ile hareket etmek icap «der. Ve esasen mülâyemet te, şid- det te beynelmilel vaziyetin müsait “lduğu nispette gösterilir. Aksi tak- dirde bir devlet ansızm kendisini tec- rit edilmiş bir vaziyette bulur ki bu- Bun acı tecrübesini Almanya yakın bir mazide geçirmiş bulunuyor. Hit ler'in akirselimi ve dirayeti Almanya- nın tekrar böyle bir akıbete sürüklen- mesibe © karşı büyük bir zımandır. Ahmet SUKRU Silâhlanma bahsinde bizim davamız nedir? Boğazlar ve Trakya için ne istiyoruz C.Hüsnü Bey Mac Donald projesine ne cevap verdi ve ne istedi? Cemal Hüsnü Bey ISilâhsızlanma konferansının ge- çen celsesinde Türk heyeti murahha- sası reis vekili Cemal Hüsnü B.in Mac Donlad projesi hakkındaki Türk tezi- ni izah etmiş olduğunu dün bildirmiş” tik. Anadolu Ajansı murahhasımı- zn uzun süren beyanatı dön gaze Cemal Hüsnü Bey, konferansa ge- tirdiği projesile çıkmaza girdiği zan- sn müzakerelere gemi bir #nelin M. Mae Donald'a teşekkür ettikten sonra, kon feranam tehire gitmemekle böyük bir isabette bulunduğunu ve böyle bir te- hirin, cihanın kendisinden çok şeyler beklediği meclis için bir infisah amili olabileceğini söylemiş ve İngiliz pro- ğzüindeki fanların tetkikine geçmiş” Emniyet meselesi Cemal Hüsnü vü Bey bu faslı şöyle teşrih etmiştir? — “Tamamen ayni hukuka malik devletler arasmda © aktolunacak bir cibanşümul misakın ademi tatbiki ha- linden bahseden maddelerde, bütün âkitlerden mürekkep olacak konfe- Tans içinde rey vermek hususunda bir müsavatsızlık tesis olunmuştur. “Buna rağmen yüksek meclisinizin tespitini muvafık göreceği usulü ka- bule amadeyiz. Maamafih herhangi usül ile olursa olsun kabul olunacak kararın esası Türkiyeye bir hareket tahmil edecek mahiyette olursa, böyle bir karar memleketim için Türk Teş- kilâtı Esasiye Kanununun ahkâmı mu- cibince ancak mezkür konferanstaki murahhaslarımızın O muvafaketları takdirinde mutober olabilir.,, Ordu m. “Ordu mevcutlarında on Iki aylık hizmet müddeti kabul edilmelidir. Bu | müddet azaltılmak istenirse, ihtiyat kuvvetlerinin artmamasına dikkat et- mek icap eder. “Müstemlekelerdeki kıtaat ise, an- cak mahalli asayişi o muhafaza için jandarma gibi teslih edilmelidir. Ordu bahsinde, Mac Donald pro- timizin cihana telkin o ettiği itimad mı atfetmek, yoksa bunun £ sebebini Karadeniz boğazile Manş arasmda bir muvazilik e mi ara mak lâzımgeldiğini iimiyorz. Levazım “Bu hususta ileri süreceğim mülâ- hazalar üç mesöleye aittir. Silâ az çok muntazam bir tarzda ta: fine biz de MURAK OUMAŞUM, FINİDUKA gibi kat'i bir tecavüz öilühe siklet ta yin edilerek muhafaza ediliyor. Bu tecavüz silâhını büsbütün kaldırmalı değil mi? “Projede topları 114 milimetre ti- pinde olan omemleketler için ancak (Devamı 4 üncü sahifede) Dokuz yıllık inkişaf İş bankası heyeti umumiyesi bugün Ankarada toplanıyor İdare Meclisi Reisi Mahmut B. Türkiye İş Bankası Heyeti Umumi- yesi bugün Ankarada toplanıyor. Bankanın geçen dokuzuncu. çalı ma yılındaki vaziyeti hakkımdaki dare Meli raporu bu toplantıda ko- Buşulacaktır. rettiğimiz rapora na: timizde de iş hacmi, le ley azalışla bu buhranlı amli bile yeni iğ ve İş membaları (o yaratmağa Raporda neler var? uğraşmaktadır. İş darlığına rağmen 932 senesinin son altı ayında banka- nm randımanı, ilk alt aylığı nazaran daha fazladır. Banka hariçte Hamburg ve İsken- deriye şubelerini açmakla beraber w- mumi masraflarda geçen sene 84.000 liralık masraf yapmıştır. Tasarruf hareketlerini teşvik için kumbara ve küçük cari hesaplara ve- rilmekte olan faiz nispeti muhafaza olunmuştur. Mevduat geçen sene © zarfında 43 milyon 919.000 liraya çıkmıştır. Eskişehirde yapılmakta olan şeker fabrikası da İş Bankasmm iştirakile vücuda gelecek müesseseler arasında- dır. Banka, ileride, memleketin bü- tün şeker ihtiyacımı karşılıyacak yeni teşebbüslere de girişecektir. Banka- nın meydana getirdiği İpekiş müesso- sesi, memleketin normal ipekli mensu- cat ihtiyacını tamamen dahilde tedâ- rik İmkânı temin etmiştir. Banka Ankarada açtığı Yüniş fab- rikkasnı - Avrupadaki mümasili mü- Ge- sene, tan İ Bankası mmol menmeniyet Dir kar zanç temin etmiş, bankanın bütün ih- tiyat hesapları ayrıldıktan sonra ka- lan kâr (608.741) liraya baliğ olmuş- tur. Temettüün mütebaki | 20.000 lira- yşHaporun ve 802 biliçosanun met bugün çıkardığımız ilâvede meş- Sulama işleri Ziraat Vekili Mecliste izahat verdi Ziraat Vekili Muhlis B. ANKARA, 25. A. A, — B.M Mec lisi bugün reis vekili Esat Beyin riyase- inde toplanmıştır. Konya Meb'usu Hay ar. Beyin Beyşehir ölü «seviyesinin ba- ajdan aşağı düşme- i hasebile tahaddüs den vaziyet hakkın- aki sünline Ziraat ekili Muhlis Bey sevap vererek demiş- iris » — Haydar Bey- endi © takrirlerinde söyledikleri gibi Bey- sehir gölünün seviye. Haydar Bey © si hakiketen düşmüş” tür. Bunu biz ancak resmen haziran sonlara doğru haber (Devamı 2 inci sahifede) Maarif Vekili cevap veriyor (Telefonla) — Suny mez me nisa meb'usu Refik Şevket Beyin sual takririneMeclisin perşembe günkü toplantısında cevap vere- cektir. ANLA husırda ihtiyar ettiği tarsı hareket beğenilmiyen Keriman Ece Güzellik Ecesi “Keriman H. tehlikeli oyun oynuyor!,, KAHİRE, 20 (Milliyet) — Güzel- lik Kıralıçası Keriman Hi ım buraya vâki olan seyahati bidayette ne ka- dar memnuniyetle son günlerde de o kadar hoşnutsuzluğu celbetmiştir. Mısırın en büyük gazetelerinden tan Elehram “Güzellik Karalıçası Me eler en me la 10 iyi almadan gelmemesi, kıralıçanmn A- | mar sirki gibi bir oyun oynadığını gös- | 53 teriyor. Buradaki resmi Türk maka- matı ve Türk cemaati kıralıçanm ce- ticaretinden mâl memnun değildir. Şimdiye kadar bir çok kıralıçalar ine ühap edildi, fakat hiç biri Şark Kıra» ıçası gibi bu tarzda © kendini teşhir etmedi. Şu halde Türkiyenin güzel- lik müsabakalarını pek arzu etmeme- si her halde boş değildir. Kıralıçanm bu suretle zu etmez.” Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü Dil anketi Burhan Çahit Beyin fikri Öyle güzel türkçe | türkçe kelimeler çıkı. yor ki zevkıne doyulmuyor Senelerdenberi halka; (o halkın kendi dilile hitap eden ve hakı i- çinden tanıyan © Köroğlu Başmu- harriri Burhan Cahit Bey, anketi- mize şu cevabı verdi: 1. — Yeni dil inkılâbını başar. mak için metotla çalışmak lâzım- dır. Bumetotları seçmek müte- hassısların vazifesidir. Yalnız benim fikrime göre türk- çe karşılığı aranan ecnebi kelime- ler için o manalara yakın türkçe kelimelerin iştikaklarını bulmak ve ana kelimelerden yeni kelime- ler doğurtmak daha kolay olduğu gibi türkçe lâhikalardan (ek) is- tifade ederek mevcut temiz keli- meleri de işlemek muvafık olur. Sonra icabında iki türkçe keli- meyi yontup perçinliyerek bir ma- na veren kelime çıkarmak ta ka- bildir. Fennin terakkilerine göre halk (Devamı 2 inci sahifede) Balkan Birliği fikri emniyetle yürüük M. Papanastasyu'nun e am Bükreşte toplanan 3 üncü Bal. 15 inci liste verilmiştir: Kaiyleğilnizı aranacak arapça ve farsça kelimelerin 15 numa- ralı listesi şudur: 1. — Rağmen y Listelerde çıkan kelimelerden manaları birden fazla olanların her manası için ayrı ayrı karşı- m lıklar ileri sürülebilir. kan konferansı konseyi, Balkan Birliği fikrinin günden güne kuvvetli bir cereyan için musait bir zemin > Bükreşte toplanan konferansım başlıca işi 4 üncü * Balkan konfe- dd Ron TAT tesbit etmek Else Birim ruzname tesbit edilmiştir . Dördüncü Balkan konferansı kan misaki hakkında © İstanbul konferansı tarafından kabul edi- len kararları tetkik edecektir. Fik» ri yaklaşma komisyonu (Balkan memleketlerinde Balkan lisanları- nım öğretilmesi, sanat eserlerinin mübadelesi, müzeler arasmda mu nasebet tesisi, İktısat komisyonu, Balkanlılar arasmda iktısati çalış- ma birliği, ve zirai kredi, Muna- kalât komisyonu da hava nakli. dir. Konseyin 3 üncü celsesinde Yugoslav ve Yunan murahhasları, Selânikte toplaracak konferansta, ekalliyetler meselesinin müzake- M. Papanastasya sma razı olmuşlardır. Yunan mu- re edilmemesini teklif etmişlerdir. Bu teklife, Bulgar murahhasları itiraz etmişlerdir. Bunun üzerine Yunan ve Yugoslav rahhas heyeti reisi M. Papanas- tasyu Sofya'da gazetecilere şu be- yanatta bulunmuştur: “— Son konferans kararlarının hareketini hiç bir Türk ar- ekalliyetler meselesinin 4 üncü konferans ruznamesine konulma» (Devamı 2 inci sahifede) ALAKAM AE KE Gözümle Gördüm — Bütün Türk gençlerine — Fazıl AHMET Mazgalımın üst yanında pas tutan bir gök vardı. Ayağım vütmde deği önlemi Bö eek Yaralı bir zaybek gibi yere yatık bu gövde Bilmiyorum me arardı, ne sezerdi o gökte? Karanlıklar ulayarak boşlukları eşerdi Yıldırımlar gecelerin tâ bağrını deşerdi. Gördüm bunu gözümle ben, başka söze inanmam, Gördüm bunu gözümle ki, bora gibi bir adam Birdenbire şimşekleri avucunda sıkarak Geceleri kovuklara, kuyulara tıkarak Yelesinden yakaladı kişmeyen bir ölküyü ge ça fştmalar, e deliren ordular Dağlar NAHŞERİL ir been yalar, Yasak. Yasak!. Dön geriye! Varma yere disini! Sen kimsin ki kovalarsın bin rüzgârın izini Bir karşılık vermedi O, sürdü ancak atım Ülküsünün kurmak için gökte temel katını! (Devamı 4 üncü sahifede)