20 Nisan 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

i binin dize on iki ri PERŞEMBE 20 NİSAN 1933 8 inci sene No, 2581 NUSHASI 5 KURUŞTUR üzde kaç faiz? efeciler, muhtekirler Acaba halmız, bankalardan, | RM Tela ili aiz faizle iie salik e akk bir iç sızısıdır. erkkos bilir ki, istihsal faaliyeti, şeyden ziyade müsait bir kure- ihtiyacını doğurur. Umumiyetle ihsal işleri, hiç bir yerde, kıredi- iz yürütülemez. Bizde her isteyen, çok kıredi buluyor. Fakat ne gi- şartlarla?.. İşte bu yarayı deş Mek lâzımdır.: İstanbul, Ankara, İzmir gibi bü- İük şehilerimizde yerli ve yaban &ı büyük bankaların faiz eğe e “ahval, şerait içine bu nisbet normaldir. Halbuki Anadoluda faiz nisbeti; küçük kalarda yüzde yirmi ile otuz mda değişiyor. Bunun yüzde ırka kadar çıktığı da oluyor. Tefecilerin, faizcilerin yaptık- muameleler içinse hiç bir hu- . Onlar için asgari esas, yda yüzde beş hesabıdır. Senede üzde altmış eder. Her halde tefe- ilerin muamelesi yüzde altmış ile arasında değişiyor. Mangi " tetirecej . İren odeyebiln?z Halka bu kadar ağır faizle rç verenler, işlerini sağlam ka- tığa bağlamaktadırlar. Bunların, İldıkları teminat; borçlunun bü- İlin malı, mülküdür. Hattâ borç Meselesi üzerinde emlâkin ferağ duamelesi bile daha evvel yapıl- İhaktadır. Maatteessif mevcut ka İtuni mevzuata göre: Ağır faiz al- dın, diye bir adamı mesul etmek Bümkün olmuyor. Bundan başka bu gibi muamelelerin kontrolu da O halde bu acıklı vaziyete bilerek, ellerimizi bağlıyarak yak hız seyirci vaziyetinde mi kalaca- Üz? Halkın menfaatlerini ber $€7- den üstün tutan cümhuriyet idaresi | unu yapamaz. Reisicümhur Hazretleri son se- Yahatlerinde buyaraya yeniden parmak basmışlar, refakatlerinde bulunan İktısat Vekiline kat'i ted- İbir almasını emretmişlerdi. Baş- Yekil Paşanm ayni mevzu üzerin- de ne kadar hassas bulunduğumu ğımız tedbirlerle bu acıyı mü- him nisbette dindirebileceğimize “minin, Acaba bu yolda almacak ted- birlerin ne olabilir? Bir defa büyük bankaların memleket dahilinde yüzde on ikiden fazla amele yapmamaları mahküm İngilizler artık Rus Moskovadan bildirildiğine göre, keyi mühendisleri hakkındaki ka» nihayet verilmiştir. Sovyet adliye- si, 8 i möbendizi tevkif etmişti. Bu altı mühendis şunlardı: W. BL. Mas Donald C. de Nordwall KW. Gregory A. Monkhense İG Tkeratn 3. Casbay Bunlardan yalnız Gregory beraet etmiştir. Macdonald iki seneye, Thorn ton da 3 seneye mahküm olmuşlardır. Monkhonse, Cushney ve Nordwoll üç gün zarfında Sovyet toprakları dışma çıkarılacaklardır. Karardan evvel MOSKOVA, 19 A.A. — Reuter A- (Devamı 4 üncü sahifede) RAZGRAT Razgrat hâdisesi etrafında kendisinin şiddetli bir alâka göstereceğini umdu- eek e tefecileri itidale, in- miami e; yola gelmiyen- lm yağ alimi Bizde faizciler, tefeciler göz işinde bu kadar muamele yapıyor fakat hükümetten mezuniyet yimağn mecbur değiklirler. Hir e satıcısınm hükümetten, Bele- da rakantnamesi olayor, ver: Ny Yeriyor. Fakat halkı soyan muh- Yok” o böyle bir mecburiyet O halde her şeyden evvel » verdikleri beyanna- MİS yöpe ii i haricinde mua- le yaj m cezaya uğra- tılmaları Maeliği e Küçük bankaların, bangerlerin yüzde on ikiden ziyade Vali alma- İarma karşı, kazançlarına ağır vergiler koymak mümkündür. Her halde müessesenin ağır faiz üze. rinde çalışıyor, tarzında teşhiri de maddeten olduğu kadar manen itibarmı bozan bir şey olur. Bütün tedbirlere rağmen hesabi hilelerle ihtikâra devam edecekle- rin de bulunmasını şimdiden ka bul etmelidir. Şu kadar ki hükü Ingiliz mühendisleri dün edildiler Bununla beraber cezalarının tarda | tebdil edilmesi muhtemel.. malı almıyacaklar Biri iki, öbürü üç seneye mahküm olan M. W. Macdonald ve M. Thornton HADİSESİ Dün yüksek tahsil gençliği top- landı, heyecanlı görüşmeler oldu Buradaki Bulgar talebe de Bulgar Başvekiline teessürlerini izah eden bir telgraf gönderiyorlar Razgrat hâdisesinin memlekette br- raktığı tecesür ve infiale, dün birçok şehirlerimizden aldığımız nefret tol- yraflarından bir defa daha şahit ol- Hüdise, har yerde olduğu gibi, Da: rülfünun muhitinde ve gençlik arasm- da derin bir tesssür ve infial uyandır. | mıştır. Dün Darülfünun gençliği ara- sında hâdise saatlerce münakaşa mev zuu teşkil etmiş, bazı gençler bir mk | ting tertibhul şiddetle müdafaa etmiş- | lerdir. Fakat neticede Türk tal teessürlerini hükümete Iblâğa karar vermişlerdir. Diğer taraftan şehrimizde bulunan Bulgaristan Türkler de dün vilâyete Muhittin izhar sande istemişlerdir. Bu heyet ayrıca gazeteleri de dolaşarak Bulgaristan- daki ıkdaşlarımızm vaziyeti etrafın da görüşmüşlerdir. Diğer taraftan şehrimizde tahsi bulunan Bulgar talebelerinden yi 36 ncı Liste ANKARA 19 (A.A.) —T.D.T. | Cemiyetinden verilmiştir: Karşılık” ları aranacak arapça ve farsça ke- limelerin 36 mamaralı listesi şudur: 1— Tebcil 6 — Tecerrüt İİ 2— Tebeyyün o 7 — Tecessüm İİ 3 — Tesliş 8 — Tecessüs 4— Tebşir 9 — Tecrübe 5 — Tecavüz ( 10— Tevil 11 — Ticaret Listelerde çıkan kelimelerden ma maları birden fazla olanların her manası için ayrı karşılıklar ileri İ miş olanları hangi kaynaklardan aldıklarını göstermeleri rica olunur. Yenimuahedeler Fransa ile yeni bir mukavele yapılacak Sefir dün Paristen geldi İzinli olarak Parise gitmiş olan Fransiz sefiri Conte de Chambrun dün sabahki ekspresle İstanbula gel miş ye dün akşam Ankaraya gitmiy. tir. Türkiye İle Fransa arasında yeni bi rülcaret mabedesi, yapılacalır. Türkiye ile Fransa arasmda gl paraya gesi bitmemiş ise de Fransa bu muahede- nin, Fransada gümrük (tarifelerinin grup ta aralarında aktettiği bir b yn vam ğer ar lit tesssürlerini İzhar etmişler ve Bul- gar Başvekiline çekecekleri bir tel- Fındıklıda bir hâdise oldu ve postacı d iye eve giren iki hırsızın elinden resmi görülen kadın hayatını zor kurtardı (Yazısı iç sahifede) metin gözü, dikkati bu işler üze- iz dikili durdukça bu hilelerin eç yakalanacağına şüphe edi- Ya Madamki, hükümetçe faiz ihtildârınm en az bir nisbete indi- rilmesi kararlaşmıştır; Her halde Bu işleri iyi anlıyan, muhtekirle- rin haleti ruhiyelerini iyi bilen mütehassıs zevatın fikirlerine, tet- kiklerine müracaat edilerek kona- cak usul ve kanunlara icap eden hükümlerin konması da - tabiidir. Faiz ihtikârma mani olmak yolun- da ilk adımı doğru attıktan sonra alt tarafı kendiliğinden gelir. Ka- rar ve tatbikatında hükümete yar- Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMU1 Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Bankalara tehacüm devam etmektedir Ay başına kadar tahvil kalmıyacak Ecnebi bankalar da en kârlı bu işi gösteriyorlar Ergani istikraz tahvillerinin satış- larma dün sütün hararetile devam edilmitşir. Tahvillere karşı her smıf balk tabakası: tarafından ik tırnağından be lirasını tahvile kapatmak için bankalarımıza müracaat edenler a kanma el memurlar, hattâ dul ve yetim maaşı alanlar pek çoktur. Hiç olmazsa 19 lira verip mukabi- inde yirmi liralık tek bir tahvil al. kuv geldiği mektedir. Çünkü tahvil vaktinde alm- dığı takdirde peşin olarak yüzde beş kâr vardır. Memleketimizde şimdiye kadar açılan ikramiyeli istikraz tah- villerinin hiç birinin 1933 Ergani is Ukrazı tahvilleri kadar balk için isti “deli olmadıkları muhakkaktır. Bir xere kat'i olarak yüzde beş faizi var- dır. Bundan maada her sene itfa ku- ları satabilecektir. tahvilleri devlet dairelerinin müzaye- de ve münakasalarında yazılı kıyme- tile teminat olarak ta kabul edilecek | tir. Bütün bu kazançlar dolayısile hal 2 kım yeni istikraz tahvillerine karşı gösterdiği tehalükü gayet tabii bul- mak lâzımdır. Bütün milli ve ecnebi bankalar, tahvil alacaklara mümkün olan bütün kolaylıkları göstermekte dir. vi rim kolaytıkları ınkasmın gösterdiği kolaylık» lar şudur: 1 — Bir tek tahvilden 1000 tahvile kadar alacak olanlar, peşinen bu tahvillerin bedelinin dörtte birini verecekler, ve geri kalan parayı da Haziran, temmuz ve ağustor ayların- da peyderpey ödeyeceklerdir. 2 — Bin İlradan fazla tehvilât alacaklar, bankalar, İstikraz tahvilleri üzerinde hergün yaptıkları satışı, birgün ev- (Devamı 4 üncü sahifede) Müddeiumumilere yeni salahiyetler veriliyor Yeni Bir Lâyiha Hazırlandı.. yeniden tanzim edilmekte olmasın. dan dolayı, temdit edilmiyeceğini hü- kümetimize bildirmişti. Eski muahe- denin hükmü eylülde bitecektir. Bu sebeple Conte de Chambrun yeni bir mukavele akti için ANKARA 19(Hususi) — Borçlar mukavelesinin Pariste imzası taah hur etmiştir. Mukavele ayın yirmi ikisinde Pariste imza edilecektir. © Bütçe müzakeresi başlıyor ANKARA, 19 (Telefonla) — Ya- rm Mecliste mülhak bütçelerin müza keresine başlanacaktır. Müzakere edi kemi ik bütçe hudut ve sahillere mmm müdürlüğü bütçesidir. İki vekilimiz Tevfik Rüştü ve Celâl B.ler hareket ediyorlar ANKARA, 19 — Silâhları bırakma konferansı o müzakeratma iştirak et- mek üzere Harici- ye vekili Tevfik bal bir iktısadi af laşmaya vâsıl ol mak iddiası yoktur dım etmek; halkımızın hem, vazi- fesidir, hem de menfaati icabıdır. Siirt Mebusu MAHMUT Tevfik Rüştü Bey İki tarafın menfa- atlerini korumak i- gin dostluğa müstenit görüşmeler ola- caktır. Adliye Vekiti Yasuf Kemal aş ANKARA, 19 (Telefonla) — vekilleri heyeti kararile tayin İz ik olunmak Ra mazi dotçular maçı olmasın? Hem yenilti- ye içiltiye dokunduğu için değerinin daha büyük olması icap eder. bu e dedi ki: — Ustam! Beni de tabldot abonesi yazıver. Ahçı sıkılarak cevap verdi: — Okumam yazmam yok efendi! İste bu ilk adsız tabldot epey almış yürümüştü. Ondan sonra eşleri sökün etti. Eskişehirde, Yenişehirde, Kara- oğlanda, Hamamönünde, Hisar ardın- da falan aile mutfakları açıldı, ka pandı, açıldı... Ama bugünkü kadar bol bir tabi- kanımu gibi mükemmel bir kanunun dolunmuştur. Bu yeni ilyiha memleketin bu mah- dut yerlerinde ve bu yerlerin hususi- yetlerine göre tatbik edilmesi zarur! görülen mükemmel ve teminatlı o w- olduğu salâhiyetleri kullanabilecekler dir. Bu tahkikatta maznunu sorguya çekmeğe ve nihayet üç gün zarfmda hâkimin tasdikma iktiran etmek şarti tahkikat ve duruşma hakkında hüküm ler de vardır. na uğramıştır. Bir hü lira! Ayda on beş lira! Ayda on sekiz lira yirmi yedi kuruş otuz para Bizim mutfak temiz! Bizim amil sifir Bizleki ener! Bizimki sieeden alez. Gazetelerde ilânlar. Duvarlarda basılmaş Fahfon kapa değil, altın kasası haza- nacağı muhakkak: Fakat ötekilerin ne belli değil. o Bellidir yaf Neyse, şom ağızlılık etmemiş olmak için söylemiyorum. Ne diyelim? Kepçeleri büyük, yağ- ları ayransız, hesapları kitaplı olsun diyelim. Aka GÜNDÜZ