August 3, 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

2 Tarihi tefrika: 76 1 5.N. İkinci bir ariza daha! 2 Hünkâr yaverlerinden Ferik N ecip Pasa, arizasında ne mütalealar yürütüyor! — Şarkta İngiliz, Ras, Alman rekabeti. — Çariçe Kateri- nanın, üçüncü Mustafanın ruhu için kiliselerde Kendi yağımızla kavralalım! Ferik Necip Paşa, hattın ehemmi- yeti hakkındaki kısa, veciz mukadde- mesinden sonra arizasına şöyle devam etmektedir. * “lagilizlerin daha çok zaman evvel yani cennetmekân vâlidimacidişehri- " zamanında bunu (O kendile rine iş edindikleri Lortlar ve Avam Kamaraları mukarreratile İskende- rondan Küveyte kadar bir hat tesisi zımnında külliyetli nakit sermaye ile mühim bir şirket vücuda getirmiş ol- dukları ve fakat hattan mukaddem - yerlerin meşayih ve eşrafını , ele al- mak icap ettiğini takdir ederek dahili entrikalarla hulül ve nüfuza başladık - ları malümuşahaneleridir. Rusyalılara gelince; onların İstan- bula ve şimali Anadoluya, Karadeniz havzasına ait emelleri nezdicelilimü- lükânelerinde malü “Ceddiemcedihümayunları zama- sında devletialiyelerile iki defa kanlı barpler eden Çar birinci Aleksapdrm: 4— İstanbula bizi götürecek en kes- ürme yol Viyana tarikidir.., demiş ol- duğu halde Çar İkinci Aleksandrın: “— Amcam yanlış düşünmüş, İstan- bula gidilecek yol, Viyana değil, Ber- lin yoludur.,, diyerek Almazilarla w- yuşmak, yahut uğraşmak lâzımgeldi- ğini ihsas eylediği bir marufeitarihi- yedir! Kez dakkikinias! memalikinin, hele Anadolunun şimal vilâyetlerinin bütün ihtimalâta karşı kendilerine mülâyim ve müsait hal ve vaziyette kalmasını ve şimendiferler tesisi ile münakalât ve seyrüseferleri- nün asci Serbian temadiimahrumi- Bu düşünceler ve nazariyeler mu- vacahesinde salifüzzikir diyarlara te- mas edecek bir demiryolu tesisinin Almanya g xi kuvvetli bir devlet ser- mayedarlarınn uhteitesahubuna geç- mesini hiç te hoş görmiyecekleri ve â- sârı görüldüğü üzere ortaya müz'iç ve neticesi korkunç meseleler çıkara cakları şüphelerden varestedir. “Tarihin kaydettiği acı ibret misal. lerinden birini hakipâyi hikmeti ihtiva- yişahanelerine arzetmekliğime müsa- adeimül çu istirham ederim. Vakti Kaynarca (o muahedesini kabule devletinliyeleri muztar İcdli harpler neticesinde, Çariçe mahut Ka- torinanın, Rus Şürayiâli imparatorisi zasından Prens Septin'e hitaben: Sul- tan Mustafa Han salisin irtihalinden dolayı Rus menafii noktasından çok mahzum ve mükedder © kaldığını ve merhumun ruhu için kiliselerde âyini mahsus icra ettirdiğini ve bilâkis Sul- tan Selim salis Hazretlerinin cülüsun- dan sonra ise elçilerden aldığı habe- ce nazaran memlekette & imarat ve sslahat başladığını his ile ciddi endi- selere düştüğünü ve bu haberler vâkın Yarın: Her hakkı (Milliyet) indir. âyin yaplırması. mutabık ise Osmanlıların imarat ve terakkiyatma karşı herne | İâzımsa yapılıp mâni olmağa sâyüihtimam ©- olduğu | bir muhtıraiintibah ve ibret addoluna- bil rn, berin Bağdat demiryolu hat- tının şimdilik Anadolunun o Ankara, Konya, Adana, Halep, Kastamonu Vilâyetlerile Akdeniz (o iskelelerine doğru temdidi ve bunun hiç bir ecnebi devlet ve millet sermayedarlarma im- besene âsüriterakki göstermekte bulu- nan Ziraat Bankası namma ve devlet hesabıma bir girketiheyeiyelsşsiye vü. ve Bankası Ti inde görülen | üç e 'rüz bin fazlaivaridat ile senevi on kuru: yüz kuruşa kadar olmak üzere nüfu- sumükellefelosmaniyaden © şahsi bir vergi almması ve bu verginin on sene müddete hasri ve mutedil iştira bedel- li esham dahi çıkarılarak talip olacak yerlilere safilmak suretile mühim bir karşılık tedariki abi İ olacağı varidi- bâterıkasiranem la esas o mas dak eri tzzviki seval maci şehriya- rileri buyuruldukta ii merhunu irade ve fermanıhümayunla- rıdır, katıbaiahvalde ferman. -» ,, Demiryolu siyaseti leh ve aleyhin- de Sultan Hamide verilen lâyiha ve arizaların en makul ve mantıki olanı şüphe yok ki budur. Yaver Ferik Necip Paşanm, memle- ket ve millet hesabına çok hayırlı ve nâfi tavsiyelerine padişahın kulak as- madığını vekayi ve hâdisat göstermek” tedir. Sultan Hamit, eğer Ferik Necip Paşanın arizasındaki noktainazarı e- larak kabul etseydi, memleketin dört köşesi baştan başa demir ağlarla döşenmiş, örülmüş olacaktı. Netekim vekayi» ve hâdisat ariza sahibine yerden göğe kadar hakver- miştir. Artık bugün anlaşılmış bir ha- kikattir ki memlekette <cnebi serma- imi (İ) uzatan ec- nebi devletin hükmü, boyunduruğu al tına girmek demektir. dikildiği bir hattın imtiyazı ecnebi sermayeye bahşedivermek, Sultan * gibi, her tarafın nabzını kol. âşina, müteveh- için, gaflet Milletten uzakta, mill, rek yaşıyan hükümdarlar, milletten çekinirler, milletin, hakiki cevherihi, kuvvetini bilmedikleri için şüpbe e- der, korkarlar. Bu şüphe, emniyetsiz- lik, korkaklık. onları ecnebi sermaye: ! lerin ağına düsürüverir. Türk topraklarında, demiryolu siya- setinin dün ile bugün arasındaki far- kı bundan güzel ve bundan katiyetle MİLLİYET PERŞEMBE 3 AĞUSTOS HARİCİ HABERLER Berlinde Dört idam Almanyada mütemadiyen komünist tevkif ediliyor BERLİN, 2. A. A. — Geçen tem muzda iki Hitlerci milisin ölümün. den süçlu olarak idama nishküm edilen dört komünist dün sabah i dam edilmişlerdir. BERLİN, 2. A. A. — Voltf ajan sından : Siyasi polis dün gece Ber binde, harbe karşı komünist günü ne iştirak etmeleri için halke ilân lar dağıtan kırk altı komünist ya kalamış, ve mevkufin kampına gön de e are e Japon filosu da mukabil manevra yapıyor LONDRA, 2. A. A. İngiliz matbuatı, 150 parça gemi ile bahri nb garbakda Japonlar” terki dan yapılan bahri manevraları bü yük bir alâka ile takip ediyorlar, Sadece işçi fırkası naşiri efkârı | olan (Daily Herald) değil, fakat bütün mühafazakâr matbuat, bu manevraları, Amerikalıların Haiti | civarında yaptıkları manevralara karşı bir cevap olarak telâkki et. mektedir. Nevyorkta haydutlar NEVYORK, 2. A. A. — Dün ge ce, Nevyork'un göbeğinde bir bi- rahanenin camekânına bir bomba atılmıştır. Hadise, haydutların bir imtika- mından ibarettir. Birahane sahibi, istenilen (Baç) ı vermemişti. Mollissonlara madalya NEVYORK, 2. A. A. — Nev- york belediye reisi şereflerine be- | lediye binasında yapılan bir kabul resminde Mollisonlarm herbirine birer altın madalya vermiştir. Fransada hava manevraları PARİS, 2. A. A. — Bahriye ne-| zareti tarafından neşredilen bir | tebliğde bildirildiğine göre ağusto | sun birinden beşine kadar Tulon- | da hava müdafaası manevraları ya | pılacaktır. Bu manevralara yüze | yakm tayyare iştirâk edecektir. Manevra mevzuu bir gece bom- bardımanı taklididir. Yüzlerce Çinli biribirine girdi ROTTERDAM, 2. A. A, — Dün akşamı istasyon: beklama salemn- da'bir kaç yüz Çinli arasnda bü- yük bir kavga olmuştur. (Bir Al man sinema şirketi, Çin - Japon ihtilâfı üzerine yapacağı bir film için 250 Çinliyi figüran olarak tutmuştu ve Çinliler bususi bir gösterecek misal aransa, belki bulu- namazi CArkası var) Türk li elesin ecnebi hâkimler mi? lg Rusya ve İngilterenin notala rı. — Sultan Hamit, merak ve en- — Hünkâr, Hasan F emi Paşa ile konuşuyor. Sergide bir pavyon önün de geziciler ve alış veriş. Hem eğlence hemalışveriş Sergiyi iki gün içinde ziyaret eden- ler kırk bin kişiyi buldu Yerli mallar sergisi dün sabah- tan akşama kadar kaynaşan bir halk kitlesi ile doldu, boşandı. Serginin bahçesi ayrıca bir istira- bat yeridir. Besinci yerli mallar sergisi, bundan evvelki sergilere nisbeten daha fazla bir tekâmül arzetmektğdir. Paviyonlar | göze çarpan bir zev 3 /süslendiği gibi, yerli malların slerinde de faz. talık vardır. Sergide Milli mües- | seselerden Sümerbank © imamulâti İpekişin kumaşları, Zingal şirketi- nin evleri nazarı dikkati celbet- mektedir. Şirket üç odalı ve bir | mutbaktan ibaret olan bu evleri ani ve 2000 liraya satmakta- ir. Tarsusta yeni açılan Çukurova kapulbezi ve patiska fabrikasının malları, yeniliği itibarile dikkate şayandır. Yerli mallar tenevvü i- izel üne im ekman. Shame trertle Berlin'e gideceklerdi. Çinliler, filmde bir Çin ric'atı- nı temsil edecekleri için evvelâ va tani noktai nazardan sonra da pa ) ra meselesinden odolayı birçok Çinliler vatandaşlarını bu fikirden * çaydırmağa çalışıyorlardı. Müna- kaşa buradan başlamış, nihayet kavga ve döğüş olmuştur. İki Çin- li yaralanmıştır. Polis müdahale edip süküneti etmiştir. Dört | kişi tevkif edilmiştir. Tren vaktiy le hareket edebilmiştir. ——— barile iki üç seneden beri ecne- bilerin bile nazarı dikkatini celbe decek derecede çoğalmıştır. Dün sergiyi gezen bir ecnebi diyordu G7 — Bunlar hepsi yerli mak mı? Ben burada gördüğüm malların bir kısmının Türk malı olduğunu bilmiyordum. Siz Türklerin büyük bir kusurunuz var: çok çalışırsınız, ipda kabiliyetiniz de vardır, fakat reklâm ve propağanda tarafınız zayiftir... Propaganda için sarfe- deceğiniz para, harice gitse bile, acımayiniz, o para tekrar o mem- lekete döner, propaganda, daima propaganda... Sergide bilhassa bir kaç sene eveline kadar her sene avuç dolu- su paramızın Avrupa'ya akmasına ' sebep olan itriyat, şekerleme ve çikolatalar nazarı dikkati celbet- mektedir. İtriyatçılık, o şekerleme ve çikolatacılık artık oldukça te- kemmül etmiş bir sanat şubesidir. Geçenlerde seyahat maksadile İs- tanbul'a gelen bir İsviçreli diyor- duki : — İsviçrede çikolataçılık artık hususiye: kaybetti, her memle- ket çikolata yapıyor, ben yerli çi- kolatalarmızı büyük (bir lezzetle yedim ve bizimkilerden farkzıs buldum...” i s.s. Serginin birinci gecesi saat 23 e kadar 17 bin kişi sergiyi gezmiş- tir. Serginin saat 23 de kapanması mukarrer bulunduğu (halde tatil linbsmine di dilini. tuk 1933 Roosevelt'in Kalkınma plânı Maliyet fiatları yükse- lince satış ta yükseldi NEVYORK, 2 A.A. — «Gönüllü ka- nun dünden itibaren tatbik ediliyor. E- ğer şimdiye kadar iktıradi Kürriyetin A- merika hayatının başlıca motörü olduğu düşünülürse, bu kanunla başlayan teşri- ki mesai hareketi için hakiki bir inkılâp memleketin bütün zirai, seni i kuvvetleri, milyanlarca ser toplayan muazzam teşebbüsler , küçük vilâyet sanayileri olsun, ip edilmiş olan iktısadi refaha kavuş. üzere başlanan sistemli mücadele için aymi -afa sokulmuşlardır. Prensip itibariyle tüccarlar ve sanayi- ciler plânı kabul edip etmemekte ser- besttirler. Fakat kabul etmezlerse fena vatandaş olarak kaydedileceklerini, isçi- leriyle fena vaziyete düseceklerini hattâ ciddi içtimai karışıklıklara sebep olacak- larını biliyorlar. Plânm çalışma saati haftada 35 saate, ücretleri yükseltme, makta mennetmeğe ait başlıca maddele- ri malimdur. Bu tedbirler, bu yüksek fiatla alıcı bulmak hususunda endişe etmeğe başlamıslardır. Bu muazzam teşebbüsün neticasinin bizzat işlerin yürüyüşüne bağlı olacağı ilir. Eğer isler ML Room. ihtiyaç göstermeden açılmakta devam ederse, plân, iktisadi kuvvetlerin mantiki ve tahii hir neticesi olarak muvaffak olacaktır. Aksi takdirde tatbiki büyük müşkülâta tesadüf edecek- tir. Bununla beraber M. Roosvelt bir ta- raftan, şimdiye kadar kendisinden evvel gelen hiç bir cumhur reisine verilmemiş olan bir hareket serbestisi, diğer taraf- tan da, bütün ümidini bu plâna bağla mış olan halkın büyük heyecanından is- tifade etmektedir. Yeni polis teşkilâk HYDE PARK, (Nevyork) “A.A. — Moley - Röosvelt mülâkatına büyük bir ehemmiyet veriliyor, Reisicümhur, müt- tehit devletlerin hususi | polislerile sıkı bir surette temas edecek olan ve Scot- land Yard'lığına benzer bir hususi polis pmak niyetindedir. iğer taraftan, M. Roosvelt, M. Hull'u davet etmiştir. Kendisi ile Londra kon- Feransının muhtelif cepheleri hakkında ve bazı rivayetlere göre hususi müsteşa- rı Mbley ile teati ettiği raporlar hakkın- da görüşecektir. laydutlara ka, HYDE Hayde Nevyork) 3 AA. — M. Roosevelt, haydutluğun her nevine nihayet verecek bir kanun düşünmekte: Almanyada iflâslar BERLİN, 2. A. A. — Volff ajan sından : Almanya istatistik daire sinin bildirdiğine göre temmuz ayı içinde 262 iflâs ve 115 kon- kordato talebi olmuştur. Geçen ay 264 iflâs ve 123 konkordato tale- bi vardı. Kısırlama kanunu DANTZIG,2. A.A. sı bildiriyor : Matbuat, Alman kısırlama ka nununun serbest şehirde de tatbik edileceğini yazıyor . Gandhi hapishanede AHMETABAT, 2. A. A. — Gan dhi, Yeravda hapishanesine konul- mak üzre Poona'dan getirilmiştir. Pat ajan- saatının bululu bir düdükle ve rad yo ile bildirilmesine rağmen halk saat 24 te kadar bahçeden çıkma- mıştır. İki gün zarfında sergiyi kırk bin kişi ziyaret etmiştir. Ser- gi bahçesi orkestra ( ve radyosile güzel bir eğlence yeri haline gel- miştir. Sabahtan akşama kadar bin lerce balk lise bahçesinde vücude getirilen gazinoda çok güzel va- kıt geçirmektedir. Serğiye | iştiak reklâm maksadile ve yalnız sergiye mahsus olarak fiatlarını indirdikleri için dün ak- sama kadar mühim mikdarda sa- tış yapmışlardır. Bir çok müesse- seler dışardaki fabrikalarından mal getirtmek mecburiyetinde kal- mışlardır. İki akşamdır saat 7 ile 9 arasmda sergi pavyonları ve yollar temamile dolup boşalmak tadır. Gündüz ziyaretcilerin yüzde 80 nini kadınlar ve akşam üzeri yüzde 60 şını da erkekler teşkil etmektedir. Yerli mallar sergisinin Beyoğlunda açılmasındaki isabet her yıl bir kerre daha anlaşılmak tadır. Memleket sanayiinin neler yetistirebileceği hakkında hemen hiç bir fikre sahip olmayan kim- selerin çok bulunduğu Beyoğlun- da nefis yerli mallarını O ecnebi malı diye almaya alışmış olanlar buriları sergide görüpte yerli oldu- ğunu anlayınca «hayret etmekte- dir. Sergiyi geze geze (yorulan radyosunun çok zarif monoloklarını zevkle ( dinleyerek dinlenmektedirler. in, sn im Ke Me a esidekzeiiği Sporcularımız Moskovadan hareketi ettiler; şereflerine ziyafetler verildi MOSKOVA, 2 (A.A.) — Hususi muhabirimiz bildiriyor: Türk sporcuları şerefine Hariciye konağı bahçesinde verileri ziyafe tin sonunda M. Karahan, Türk he yetine birer raket hediye etmiştir. Gece de Dinamo stadyomunda ye mek salonunda Sovyet İttihadı Spor teşkilâtı Reisi ve merkezi icra komitesi azası Ansipof tarafından 350 kisilik bir ziyafet verilmiştir. Ziyafet esnasında karşılıklı dostane ve samimi nutuklar teati edilmiştir. MOSKOVA, 2 (A.A.) — Hususi muhabirimiz bildiriyor: Bugün spor akademisi kampında sporcularımız şerefine büyük bir spor bayramı yapılmıştır. Akşam üzeri heyet reisi Cevdet Kerim Bey Kremlin sarayında Sovyet Şuralar İttihadı merkezi icra komitesi azası ve fırka kâtibi Medvedef yoldaş ile bir saat görüşmüştür. Heyet, dos- tane ve büyük bir teşyi merasimi arasında İvanovaya hareket etmiş- tir. Fırka idare heyetinin kararları ANKARA, 2 (AA) — C.H. Fırkası umumi heyeti bugünkü top- lanışında Tekirdağ vilâyeti kaza reislerinin yeni seçimleri tasdik edil- di. Erzurumda kaovetlendirilmekt < olan fırka teşkilâtının yeni vaziyet leri tetkik edildi. Adana fırka vazi yeti de konuşuldu. “İDerleme fişleri; İstanbul 17 bin fişle birinciliği muhafaza etmektedir T.D.T. Cemiyeti dün toplandı ANKARA, 2 A.A. — T.D.T, Cemiyetine temmuz ayı içinde yeni- den gelen derleme fişlerinin sayısı 8524 dür. Bu suretle bugüne kadar gelen fişler 115,864 ü bulmuştur. İstanbul, 17 küsur bin fişle birinciliği ve Ankara 12 binden fazla fişle ikinciliği muhafaza etmektedir. ISTANBUL,2 A.A. —T.D.T. Cemiyeti umumi Merkez heyeti bugün saat 14 te umumi kâtip Ruşen Esref Beyin reisliği altında saat 14 te Dolmabahçede toplandı. Cemi yet azasındari Ali Seydi Beyin irti- hali haberi duyularak heyelçe teess mucip olmuş, ailesine taziye mektubu yazılmasına karar verilmiştir. Onuncu Cümhuriyet yılını kuti alama yüksek komisyonundan gelen mektup okunarak Ankarada Besim Atalay Beyin bu komisyona yardım “ ct aza olarak tayini, buraca da bu işin neşriyat kolu başı İbrahim Nec- mi Bey tarafından takibi ve yüksek komisyon reisliğine o yolda cevap yazılması kararlaştırılmıştır. Bundan sonra osmanlıcadan tü rkçeye karşılıklar klavuzu için açıl- muş olan ankete gelen cevaplar ve klavuz komisyonundan gelen liztele rin tetkikine devam edilmiştir. Umumi merkez heyeti yarın saat 14 te toplanacaktır. Bir transatlantik a nımıza geliyor TRİESTE,2. A.A. — ConsU- lich kompanyasının malı olan ve metörle mücehhez bulunan Ocea- nia transatlantiği akdenizde yapa cağı ikinci gezintiye başlamak ü- »ere evelki gün Tiryesteden hare- ket etmiştir. Bu gemi on beş gün sürecek o- lan bu dolaşmasında Rados, İs- tanbul, Falero, Dalmaçya liman- larına uğrayıp yine Tiryesteye dö- wecektir. Dörtler misakı PARİS,2. A. A. — Petit Journal gazetesi Avusturya başvekili M. Dollfuss'un dörtler misaki hakkın da söylediği bazı sözleri olduğu gi bi sülünlarına geçirmiştir. M. Doll fuss bu beyanatında dörtler misa- kının Avrupayi çöküp yıkılmaktan kurtardığını, böyle bir akibetin ö- wüne geçtiğini söylemiştir. Action Française (gazetesi de diyor ki 3 “ Trianon muahedesile bir çok haksızlıklar yapılmıştır, bunun i- çin Macar meselesi (o beynelmilel bir adalet işi mahiyetindedir.” Cihan irtifa rekoru OSLY,2.A.A.— kia dın ta; in yyarecilerinden İsi nu kırmağa çalışmak için bu sa- bah saat dokuzda havalanan ka- dın tayyareci Helen Boucher saat 11,40 da Orlyde yere inmiştir. Yükselişi kayde mahsus alet 6000 metre gösteriyordu. o Ancak Amerikan kadın tayyarecinin ka fâ rekorunun hakikaten kırılıp kı- rılmadığını anlamak için irtafâ hesabının tetkiki neticesini bekle- mek lâzımdır. e balripebi Balbo filosunu bekliyor PARİS, 2. A. A. — Bahriye na zarı M: Leygüues, jeneral Balbo fi- losunun Avrupaya dönüşünde iyi surette karşılanması için Marsilya civarındaki Berre gölünü hava iş e eme e Cot'un emrine tah- sis etmişti, Filhakika Balbo filosunu teşkil eden 24 deniz (o tayyaresinin hep birden demir atabilmesi için Berre gölü gibi geniş bir su sahasma ih- tiyaç vardır. Bahriye nazırı bu hareketiyle Fransız babriyesinin İtalyan mes lektaşları hakkındaki dostluğunu ve Balbo filosunun başardığı çok güzel ve parlak uçuş karşısında duyduğu hayranlığı izhar etmek is- temiştir. Tuna plânı ROMA,2. A.A. — Messagero gazetesi küçük itilâf ile Avusturya ve Macaristan arasında bir anlaş- pia vücuda getirmek için M. Tar- dicu tarafından evvelce teklif e- dilen ve Fransız gazetelerine bu- gün yeniden ortaya çıkarılan Tu- sn plânı hakkında yazdığı bir ma kalede diyor ki : - “ Avusturya ile Macaristan, ik- tisat Ro- sahasında wmanya ve Yugoslavya ile el birli- & ile çalışmak düşünçesinde bu Hurmakla beraber ancak kendi za- rarlarına tahakkuk edebilecek bir siyasi mesai iştiraki hakkındaki projeleri kabul edemezler.” 20000 balya pamuk yandı LİLLE, 2. A, A. — Bir pamuk deposunda yangın çıkmıştır.20,000 balya yanmıştır. Zarar çoktur. En kazın söndürülmesi için on gün çalışmak icapedecektir. Avcılar heyeti dün gitti Bulgar sokol teşkilâtının yirmi be- şinci ü şenlik ve toplantı- larına iştirak etmek üzere Ankara mebusu ve Ankara avcılar kulübü re- isi Aka Gündüz Beyin reisliğindek: vi hareket etmiştir. Şenlil cak ve 7 ağustesa kadar sürecektir.