8 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Takas usulü iade edilecek değildir. Ellerinde vesika olup ta hak iddia edenlerin iddia- ları tevsik edilecek. FİATI 5 KURUŞTUR Sahip ve Başmuhatriri: Siirt Meb'usu MAHMUT 8 imci sene No. 2722 Almanlarla ticari anlaşma! Memleket için faydalı mı, zararlı | mı? Hakikate ve rakamlara| uymayan iddialar boştur. Geçen gün gazetelerin birinde Türk - Alman ticari münasebetleri ve yeni yapılan klcaring mukavele leri hakkında bazı mütalealar gör- dük. Bu mütalealarn bir kısmı tavzihe, mühim bir kısmı da tama- men tashihe muhtaçtır. Bu müta- lealara göre: 1 — Aktolunan yeni Türk - Al- man klearing itilâfı, memleketin menfeatine uygun değil 2 — İhracat tacirleri ; ihraç sdecekleri malın bedelini - derhal tahsil edemiyecekler, - mukabilin- de Almanyadan mal ( getirtmiye mecbur olacaklardı 3 — Önümüzdeki aylar ihracat mevsimidir. Almanyaya ihracatı- #ız 50 milyon liraya baliğ olacak. Buna mukabil ithalâtımız ancak beş milyon lira olacaktır. 4 — Alivre satış yapan tacirler dövizi satamıyacak, memlekette ihracat emi için kredi veremi- yeceklerdir. 5 — Gerek Fransız ve gerek Al- manlarla yapılan e dev- letçiliğe doğru bir gi hükümet; ihracat ve itbelâtı kont- role doğru gitmektedir. Bu mütaleaların böyle gelişigü- zel ortaya atılışmdan anlıyoruz ki bu yazıları neşreden arkadaşımız; kendisine muayyen (maksatlarla söylenen bu sözleri tetkik etmiye vakit bulamadan koymuştur. Çün- kü buna benzer iddialarda buluna- bilmek için vaziyetin hiç bilinme- mesi ve tetkik edilmemesi lâzım- dır: Efkârrumumiyede yanlış inti- balar bırakmaması için bu aları ayrı ayrı tetkik ve tashihe lü- zum gördük: ... 1 — Yeni yapılan Türk - Alman klearing itilâfı memleketin menafii ni — bugünkü şerait dahilinde — en fazla koruyan bir itilâftır. Bir kere mallarımızın en büyük alıcısı olan bir memleketle ticari münasebatımızı sağlam bir esasa bağlıyoruz. Almanların bize daha fazla mal sattıkları ve (o vaziyetin aleyhimizde olduğu $ık sık söyleni- yor. Yeni itilâf, Almanyanın bize yaptığı ithalâttan 9730 yüzde otuz fazlasile ihracat yapmak imkânını bize vermektedir. Mevzuubahis iti | lâf, Almanyaya tahditsiz, hudutsuz olarak istediğimiz kadı ihracat yapabilmemize de müsaittir. Hal- buki bugüne kadar olan vaziyette Almanyaya olan ihracatımız ora- daki döviz tahdidatı < dolayısile birçok (zorluklara © uğruyordu. Bundan başka bu yeni itilâf, Al manyada yapacağımız yüksek mik- tardaki tediyatta bizi döviz ver- mek sıkıntısından da kurtarıyor. Eğer alışveriş neticesinde klearing-| ten dolayı Almanlar Türkiyeden | alacaklı kalırlarsa, bu farkı döviz olarak değil, mal vererek tediye edeceğiz... Bu kadar müsait şartlarla temin edilen Alman - Türk ani aleyhinde bulunabilmek yet sahibi olmak kâfi değil, vaziye- ti ve işleri hiç bilmemek lâzımdır. 2 — Yeni mukavelelere göre, Almanyaya ihraç ettikleri o malm bedeli Almanyada alıcılar tarafın- dan tediye olunduktan sonra, ih- racat tacirleri bu parayı derhal bu- rada, Türkiyede tahsil edebilecek- lerdir. Bunun için (o kendilerinin Almanyadan mal getirtmelerine veya başka her hangi bir teşebbüs- te bulunmalarına lüzum © yoktur. Gerek Cümhuriyet Merkez Banka- 8ı ve gerek diger milli bankalar gönderdikleri malım bedelini bura- lr derhal ödeyecek- kamlara istinat eden mütaleaların tabii ki kıymeti olmaz. Anlaşılma- sı icap eden hakikat şu ki, biz Al- manyaya, gerek ihracat mevsimin- de, gerek mukavelenin devamı es- nasında ne kadar fazla ihracat ya- pabilirsek yapalım, & ihracatçılar gönderdikleri malların (bedelini burada alacaklardır. Bu şerait al- tında Almanyaya mümkün olduğu | kadar fazla mal göndermek mem- leketin tamamen lehinde bir şey 0- luyor. 4 — Alivre satış yapan tacirler, ellerinde döviz reichsmark veya Almanyada her hangi muteber bir tüccar veya bankanın kefaletini gösterdikleri halde, hükümetin mü saadesile ihracat malları için kredi vermek üzere gerek Merkez Ban- kasından, gerek milli bankalar- dan istedikleri kadar kredi temin sün İtbalât ve ihracat işlerinde mere tamamen devletçiliğe isra e mütalea da yan- mi yeti ti namına döviz vaziye- tini korumak mecburiyetindedir. Bunun için ithalâta bazı tahdidat koymakta ve ihracat mallarımızın dövizli in mutlaka memlekete girmesini istemekte ve & ramaktadır. o Hükümetin bu nevi tedbirlerinden müte- essir olacak olanlar, ancak döviz kaçakçılığı yapan, ve ihraç ettik- leri malın dövizlerini (o tamamen veya kısmen memlekete getirme- yip hariçte bırakmak istiyenlerdir; Yeni mukaveleler, döviz kaçakçı- lığına imkân bırakmıyor. Her hal- de bu mukaveleler, o Almanya ile olan ithalât ve ihracat muamelele- rimizi takyit etmiş değil, bilâkis genişletmiştir. Hükümet, eşhasın yapacağı ithalât ve ihracat işlerin- de zorluklar ihtası kararında de- ğildir. n Herkes istediği kadar mal gön- derebilir. Almanyadan mal getir- tenler, şimdiye kadar kontenjanla bağlanmıştı. Bu memleketin bize gönderdiği en belli başlı mallar için bu tahdidat şimdi kalkmıştır. Binaenaleyh listede mevcut şerai dahilinde Almanyadan istediği ka- dar mal getirtmek her vatandaşın hakkıdır. İşte memleket menfeatleri bine olduğu iddia edilen o Türk - Alman anlaşmalarının mahiyeti budur. Sözlerimizde ve yazıları- mızda her zaman dikkatli ve insaf. h olmak mecburiyetindeyiz. Bu mecburiyetin, yalnız ahlâki bir va- zife değil, — bilhassa memleketin umumi menfeatlerine temas eden meselelerde — milli ve vatani bir vazife olduğunu da bilmeliyiz. Siirt meb'usu MAHMUT Vatan için Ölenleri ziyaret 3 — Almanyaya ihracat ve itha-| bime lâtımız hakkında bu mütalealarda kaydolunan rakamlar, baştan başa yanlıştır. Biz, Almanyaya değil ihracat mevsiminde, hatta bütün bir sene zarfında bile elli milyon liranın yarısı kadar © bile ihracat yapmamaktayız. Böyle yanlış ra- Çanakkalede Mehmetçavuş âbidesi Her sene olduğu gibi, bu sene de şehitlikleri imar cemiyeti Çanakkale (Devamı $ inci sahifede) 8 EYLÜL 1933 rm Reisicumhur Hz. Anka- raya avdet buyurdular Gazi Hz.'nin bir hafta sonra şehri- mize dönmeleri muhtemeldir Reisicümhur Gazi Hz. dün ak- şam Ankaraya avdet buyurmuştur. Reisicümhur Hz. dün akşama ha- dar sarayda meşgul olmuşlar ve aki- şam üzeri saat altı buçukta maiyet lerinde bulunan zevat ile birlikte Sakarya motörile Haydarpaşaya geçmişlerdir. Gazi Hz. istasyon methalinde bir müfreze polis ve as- ker tarafından selâmlanmışlardır.. Hususi tren saat yedide harekete hazır bir vaziyette bulunmakta idi. Gazi Hz., istasyonda Sıhhiye Veki- li Dr. Refik, İktisat vekili Celdl B. ler, Berlin sefirimiz Kemalettin Sa- mi Paşa, vali Muhittin Bey, sabık Maarif Vekili Dr. Reşit Galip, Ru: şen Eşref, Darülfünun emini Dr. Neşet Ömer, Edebiyat fakültesi re- isi Furat, Sürt meb'usu Mahmat, Gi- resori mebusu Hakkı Tarık, “Kar: mebusu Asım, Afyon mebusu Ali ve Paris sefirimiz Suat Beyler ve daha bir çok zevat tarafından teş Yi edilmişlerdir. Reisicümhur Hz. istasyonda kendilerini uğurlamağa gelenlerin ayrı ayrı ellerini sıkmak suretile veda etmişler, ayak üzerin. de Kemalettin Sami Paşa ve İkti sat Vekili Celâ? Beyle bir müddet görüşmüşlerdir. Tren saat 19,15 & hareket etmiştir. Gazi Hz.. nin An. karada 'bir hafta kadar kaldıktan sonra avdet etmeleri muhtemeldir. Reisicümhur Hazretlerile beraber Kâtibi umizmileri Hikmet, Kılıç Ali, Rötep Zühtü beylerle yaver bey- ler de Arikaraya hareket etmişler- dir, S2 s -İ 2 Iktisat Vekili Celâl Bey istikbale gelenlerle beraber İktisat vekili geldi Celâl B. yapılan son itilâflar etrafında Gazi Hz. ne malümat verdi Celâl Bey istasyondan çıkarken Iktısat Vekili C. bah saat 7,58 de presle Avrupadan avdet etmi. kil Bey istasyonda Mahmut (Sürt), (Rize), Fuat Ragıp (Zonguldak), Alâettin Cemil (İstanbul) Ticaret müsteşarı Hüsnü, Sümer Bank müdiri ymumisi Nurullah Esat, Deniz Tica- ret müdürü Müfit Nevdet, Devlet De- nizyolları işletme o müdürü Sadettin, Ticaret müdürü Muhsin, İş Bankası umum müdür vekili Müammer, İş Bankası İstanbul şubesi müdürü Yu- suf Ziya, Liman şirketi müdürü Ham- ve diğer pek çok zevat tara fından istikbal iştir. Celâl Bey, erin ayrı ayrı elle ve istasyondan yürüye- rek doğruca İş Bankasına gitmişler- dir. Orada bir müddet istirahatte sonra. Yefakatlerinde Muammer Bey olduğu halde bankadan ayrılan vekil Bey, öğleden sonra, Sümer Banka gi- dip bir'müddet Nurüllah Esat Beyle görüşmüştür. Celâl Bey, müteakiben Dolmabahçe sarayma giderek Reisi. cümhur Hazretlerine mülâki olmuş, Londra konferansı, Paris ve Berlin ticaret itilâfları ve Avrupadaki seya- (Devamı $ inci sahifede) Tekrar takas usulüne dönülecek değildir Eski stok mallar satılmıştır, hak iddia edenlerin iddiaları tevsik edilecektir Malümdur ki 20 Ağustosta neşre- dilen kararname ile takas usulü kal dırılmıştar. Şimdi bu in kaldı masından doğan bazı ihtilâflar ve ha mühtaç noktalar | etrafında türl türlü rivayetler dönüyor, ğimize ve tahkikatımızdı neticeye göre yeniden dönmek mevzuu bahis değildir. usulün. ketçe beklenen müs- bet neticeler © alınmış, memleketteki eski stok mallar bu usul sayesinde tamamen satılmıştır. Harice satıla- cak mühim stoklar kalmamıştır. Bu günkü mesele, hakkı müktesebe ve e- lindeki ithalât vesikasma istinat eden bazı vatandaşların müracaat ve şikâ- yetleri etrafında toplanıyor. Hükü- met, bu hak iddialarını reddetmiş de Zildir. Yalnız alikadarlardan bu hak larmı tevsik edecek deliller ve vesika lar arayor. “Bu kadar mal ihraç et- tim, Bunun mukabilinde bu kadar mal ithal etmek hakkımdır. Elimde de res mi vesikam vardır!.” diyen müracaat sahipleri bakikaten © kadar mal ihraç edip etmedikleri araştırıldıktan sonra almacak neticeye göre ya hakkı tanınacak ve yahut reddedilecektir. Bugün Ankaraya gidecek olan İktisat Vekili Mahmut Celâl Bey, orada mü- racaat edenlerin istida ve iddialarını tetkik ederek hükümlerini verecek- tir. Yunan başvekili M. Çalda- ris Teşkilâtı rinde esasiye -encüme- Ankara seyahatinin esasları hakkında izahat verdi Tel 4 (| Müdür: 24318, Yanı müdürür 24319 * Ü İdare ve Matbaa: 24310. Yunan başvekili seyahati hakkında izahat verdi Başvekil ve Hariciye vekilimizin Sofyayı ziyaretleri programları Ankaraya gönderildi ATINA, 7 — Mösyö Çaldaris elye- ven İtalyada bulunan Hariciye nazırı Mösyö Maximos'tan bir telgraf almış- tır, Mösyö Maximos bu telgrafta cu: martesi günü Atinada bulunmak üze re İtalyadan hareket edeceğini ve An- kara seyahatine iştirak edeceğini bil. dirmiştir, M. Çaldaris seyahatinin esaslarını anlattı ATINA, 7 — Bu sabah 10,30 da teşkilâtı ezasiye büyük komisyonu mec- Misi meb'usanda toplanmıştır. Bu m lantıda teşrii kuvvetler seirleri, sabık başvekiller, sabık hariciye nazırları ve farka giderleri hazır bulunmuşlardır. larını zah etmiş, Türk hükümet adam- arile cereyan edecek © müzakerelerin mevzuunu anlatmıştır. Seyahat sulhü | kuvvetlendirmek ATINA, 7 — İngiltere ve Fransa- nm Alina sefirleri Ankarada cereyan e decek müzakerelerle yakından alâkadar olmaktadırlar. Sefirler Başvekil yö Çaldaristen bu hususta izahat mişlerdir, Başvekil kendilerine lâzim gelen malümatı vermiş, Ankarada vaki olacak mülâkatlarm Türk — Yunan mümasebatını bir kat daha takviye ede- Seğini ve Balkanlarda ve yakn şarkta sulhu tekeffül edeceğini söylemiştir, Hariciye encümeninde ATINA,7. A.A. — Atina Ajanâr bildi ! Harkiye encümeni, Türkiye böküme tinin daveti üzerine cümarlesi | sabah Ankaray hareket edecek olan Başvekil M. Çaldarisin beyanatını dinlemek üze- (Devamı 5 inci sahifede) İtalyan izciler geldiler Dün marşlar söyleyerek şehri gezdiler Cümhuriyet sbidesine çelenk koydular Şehrimize geleceğini yeniği lar yan Faşist işilik 35 zabitin idaresi lara Dinek üzere dün sabah Cesare Battisti vapu- rile gelmişlerdir. İtalyan izciler Gala- ta rıhtımında Galatasaray izcilerinden bir kafile ile İtalyan ceneral koysolo- su Mösyö Şalerno Mele, ateşemiliter #niralay Maunerini ateşenaval kuman- dan Soldati, şehrimizdeki Faşistlerin reisi bulunan Thevalier Pelegrini tara fından İarşılanmışlardır. İtalyan izcile- Ti, vapurdan çıkar çıkmaz önde muzika ve ve İtalyan bayrakları olduğu halde, muntazam bir kıt'a halinde Bey- oğluna çıkmışlar ve Taksime giderek abideye mükellef bir çelenk koymuşlar. dır. Italyan abide önünde tram- pet sesine uyarak bir geçit resmi yap- muşlar ve abideyi Roma usulile selimlar maşlardar. Dün akşam Italyan sefaretindo za- bitler şerefine bir resmi kabul yapılmış. tır, “Italyan izcilerile birlikte 10 kadar em gazetecisi de şehrimize gelmiş- BUGÜN 4 üncü sayıfa HAFTALIK SİYASİ İCMAL Beşinci sayıfa CİNNET DİYARINDA