September 17, 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 20
256 SERVETİFÜNUN İ Babi e terkeltim; broşürlük yapıyordu.. Aktir- lük ettiğim için beni kovdu. — Nasıl, pederiniz sizi... — Evet, beni koğdü; nasl kovmak lâzımsu öyle kovdu. Örenelle - Les Goöblins irupnnda bir vazife buldum; işte oradan itibaren iyi yememeğe başladım. Yaz geldi, hiçbir turne yok. Teyzelerimden birinin verdiği mabiye yirmi beş frnikla #lti ay geğindim. — Yarabbi! Zavallı küçük! Yirmi beş (rankla nasıl geçiniyordunuz * — Bilmiyorum; bakikaten şayan hayret; o hayat- tan şimdi bir gey hatırlamıyorum. Yalnız hafirliya- bildiğim şü: bir yakam, bir gömleğim, bir kostümün vardı; geri kalan unuttum, Eski pantalonunun dizlerini düzeltmek için ayaklar rim uzattı... — .. Ve sonra, Fantaisies - Parisienes'de bir çok haftalar çalıştım, fakat çok zahmetli oldu. Bende Kalmıyan bir mideye malik olmuük lâzımdı,.. Okadar az bir paraya çalışıyordum... İsmim yok... Yok... Gar- drobum da yok... Tiyatrodun baska bir sanal ta bik miyorum kenarda. kalmış beş param bile bulunmuz.. Gülüyor, Kuru bir kafa, sere elmacık kemikleri, Biyah gözçukurları, çok büyük bir ağız ki orda gül inek dudakları yutuyor. — w Demek ki 220 fırank götürmekliğim lüzum ve bununla iki ay yaşıyebilirim... Yaptığımız bu turne bana bir piyango gibi vur- dul. Galiba bikâyemle sizi sıktım İ Ona cevap vere çek yakit yoktu; zil çalıyordu ve gayrikabili tmir bir şekild & geğ kalmış Gonsrlez İocusınn duğru, kuru bir yaprak hafifliği ile uçtu. 1g Vi .1031 * Colette » ten Hüseyin Necmnttin Auguste Comte ve Positivisme — 248 imei sayfadan mabaat — * Danisi Essertier » « Kuhiyat ve İçtimaiyats ser. eserinin mukudüimesinde «Auguste Comteru bu cepheden şiddetle hücum etimekieilir, “Diğer bazı münekkitler de ,«Positivitme» in. <B> pirismes e kaşlığım ve A, Comtenn İenniin müte- mâdi terikkiyalın hiç yüzün itlbars almadığını iddia etmişlerdir (1). Bü son itirazın ne dereveye kadur mülük oldüğu- nun tetkikini bir tarafa bırakarak, Comte un içtimai mezhebini muhtasar olarak izah edelim; — «Positivisme» e naxarı otmiyet üç sımlu ayrıle caktır: a maliyeciler - » yahut bankacılar», <pro- Jetgire » ler, “ Maarife, yani talim ve terbiyeye ait teşrii kuvvet âlimlerin elinde olacaktır. Tâkin bunlar; hükümet © anesk hakem mevkiini muhafaza edebile- bera Umumi ve maddi işler hakkında en makul ve öh “ hakikate yakın fikir makincoilerdedir. Binaenüleyh İl) Gonrs de pbilssophie positive. Garler külliyatı 1 inci çil KLI sayfr. “No. 1831—146 hükümet işlerini onlar tedvir edeceklerdir. Fakat bunlara da maarif sahasında ancak kendilerinden gorulduğu vakit fikir beyun edöoeklerdir. sProletaire» lere, yani söyi ile ekmeğini Kazanan sınıfa gelince bunlar sanayi ve ticaret şeflerine men sup olacaklardır. Lakin bü “Cepitalistes ler <Positi- visne» rejiminin kendilerine tevdi ettiği vazifeleri lâyıkı veçhile ifa edebilmek epdişesile hiçbir zaman işçi ve cilçiyi hakir görmiyecekler ve daima onların Mikukunn muhafaza edeeklerdir. Esasen zengin tabakâ ile mele sinifi arasında elçi vazifesini görecek bir (ea İç dâima mevcut olacaktır. Diğer taraftan âlimlerle işçileri; mütekabil emiyek ve hörmet rubıtaları birbirine bağlıyücaktir. Çünkü bu iki sirilta da malihulyalara Karşı anyi nefret, tesmdüfün doğurduğu hadiselere karşı ayni iman meyeuttür, Sonra birbirlerine ettikleri mütemadi hizmetler onlâri yekdiğerlerini sevmeği öğretecektir. Bn surctle #iyasiyan ve iktisadiyünun sebebiyet verdikleri mütemadi cidaller, hemdinss mühabbet ve vazife aşkının tetâmülü sayesinde nihayet bulabile cektir. Besaten Çommunisme'in hatalarından biri de içiimai mes'elenin bir ahlik mes'elesi olduğunu nnla- mamaktır. Yani «Comte» « nazaran Positivisme: bir ahlâk vücüde getirmek, ve insana nefsinde insaniyeti gög- ermek kuvvetini haizdir. Bu allik ve şeniyet üzerine kurulan içtimni mezhep daima yaydar olacaktı. Pösitivisme'in şiarı; prensip olark aşk. temel olarak intizam vo gaye olarak terakki olacaktır. Başta «Stuart Mil » olmak iizere sayisiz âlim ve mütetekkirler Auguste Comte'un mezhebini kendi- lerine tez ittihaz ederek onu tetkik ve tenkit etmiğ- lerdir Yukarıda söylediğimiz ewphelerden manda oyu müfrit cemiyeiçilikle ve metafiziği hakir görmekle ittiham etmişlerdir. Madhaza ne olursa olsun, Comte asırların yeriştire- miyeceği bir mütelekkirdir. Fen vadisi ondan pek istiftde etmemiş olabilir. Lâkin kanaatimce Positiyiş- mein doğurduğu içtimal mezhep gayesinde cemiyet wefkürevi insaniyele doğru büyük bir adım atmıştır. Muvaffak Naci Yeni eserler: Bir ses iki nağme Genç şairlerimizden İdris > Ahmet ve Ziya İlkan B. Terin şiirleri, Finti; 25 kuruş. İnlalâp kütüphanesi. Bu gürel seri İearilerimize tavsiye ederiz. GAHMET “İHSAN Malbasmı Limited
