December 10, 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 17

— No. 1843 — 158 Tetkik SERVETİFÜNÜUN 29 Türkçe - Alınanca Lügat Müellif leri ; Fritz Heuser- İlhami Şevke eünksanan asa sania sine A ANAMA A BE £ üm aa Almanca, Garp lisanlarının öğrenilmesi en faydalı olanlarından biridir. Almanların edebiyat, ilim, fen sahasındaki neşriyatı, çok özlüdür. Almanya, kendi memleketinin neşriyatına olduğu kadar, başka mem: leketlerin neşriyatına da ehemmiyet verir ve başkü memleketlerileki neşriyat, hemen itinalı tereümelerle Almanyamn neşriyat sahasına intikal eder, Garbın bütün terakki ve tekâmül hamlelerini yas kandan takip ve o hamlelere iştirak, emelindeyiz. su hususta, böyle bir lisan bilmek, hamleyi takip ve ona iştirak için, ilk merhaleyi tegkil| eder, Lisan bilgisi ilk mühim rolü oynar. Almancayı öğrenmek istiyen ve öğrenenlerimiz de, gittikçe artmaktadır. Diğer taraftan, Almanlar içinde, lisanımızı öğren- mek istiyen ve öğrenenler de az değildir. Bu vazi- yette, iki tarafın da bu lisanı öğrenmek temayülle- rini, takviye edecek vasıtalar lâzımdır. Sari, kıraat, mükâleme kitapları yanında lügat kitaplarının dü bu yolda esaslı yardımları olur. Ve bu vasıtalar, ne kadar kolay istifade temin edici, vasi malümat verici olursa, öğrenme alâkası da ayni nisbette fazlalaşır. Vasıtaları daima en mükemmelini vücude getirme ge çalışmak ivap eder, İstanbul Alman Mektebi ve Harp Akademisi nwanl- limlerinden Herr Fritz HMöwser le İstanbul Darilfü- nunu mezunlarından İlhami Sevket E., o birküç sene evvel, bu İhtiyacı düşünmüşler, şimdiye kadar nesr- olunanlardan daha mükemmel bir lügat kitabı vücü- de getirmeğe karar vermişlerdir. Vukuf ve gayret sahibi bir Almanla bir Türkün çalışmalarındaki bu iştirak, devamlı bir faaliyetten sonra, düşüncelerinin tahakkukunu temin etmiş, ortaya yeni bir «Türkçe — Almanen. Lügate clkmıstır. Mitelliflerin, kıymetli bir müsteşrik olan Dr, H. filter in de yardımından istifade ederek ikmal ve neşrettikleri bü kitap, muhakkak, ki çok miikemmel bir eserdir. Şimdiye kadar neşredilenlerde, arayıp dü bulamadığımız kelimelerden birçoğunu bunda bulu- yoruz, Birçok tabirler, muhtelif kelimelere muhtelif kelime ve füllerin iltihakile mâni değişmeleri, bu lügatte izah olunmuştur. İcap eden yerlerde, bu Tü- gate müracaatla müşkülünü halletmek istiyenlerin en ufak bir vuzuhsuzlukla karşılaşmış olmamalarını temin için, kelimelerin cümle halinde kullanılış tar- zına dair misaller gösterilmiştir. Bu misallerin, büyük adamların, ediplerin eserleri arasından seçilmesine itina edilmiştir. Bazı yerlerde de halk lisanında en çök een darbımesellerin zikrile, mânâya vuzuh verilmiş asi esas kelimelerin adedi, yirmibeş bine varmaktadır; bunların başka kelimelerle birleşmesi dolayısile viücnt bülan mefhumların mıktarı ise, kırk “ Üniversum » matbaası, tanbul, 1931. Fiati: Ciltli ra »eripeşösiop yes ieusüsapdasapdaa040410904040440409 yanamaaddldn ddemdüdimi anna sayanasndni bin raldesindedir, Eski devirlerde, zoraki yaşatılmak istenilen pek gayri me'nus kelimelere yer verilmemiş, maamadih, lisanımıza girmiş ve yerleşmiş olan Arapça e Avcemee kelimelerden hemen hiçbiri ihmal edil. memiştir. Öyle ki, lisanımızı öğrenmeğe çalışan bir Alman, bu lügatin yardımına güvenerek, sade bu: günün değil, dünün geşriyatını da tetkik edebilir. Ve bu neşriyatta anühatları tetkik ederken gördüğü kolaylığa karşı, bazı telferrini etrafında tereddüde düşerse, gene bu lüyatteki misaller, onun, gözden ge girdiği cümlenin telerrünt kısmıtıda karşılaştığı rü» hemliği izale ettirir. Lügatte, herhangibir eseri okurken karşılaşmamız muhtemel olan ihtisas tabirlerinin başlıcaları da unu- tulmamıştır, Hukuki, tibbi, askeri tabirler, spor ta- birleri mevcuttur, Hattâ, bunlardan en yenilerini bile bulmak, mümkündür. İşte, bir misal: Rekortmen, — Devamı 30 unen sahifede — UZUN BİR SAÇ Miss F. Sterne'in bir metro, yetmiş beş santim uzunluğunda saçı vardır. Bu sebepten, Londra'da yapılan bir sag müsabakasında birinci müküfatı kü- ganmışlır,