20 Mayıs 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

20 Mayıs Fransa ile İtalya arasında müzakereler sarpa sardi Bütün tahminler hilâfına müzakerelere dün de başlanmadı, İngiltere tavassutta bulundu ağına j re ; ; -E li İtalyanlar böyle bir mukavemete etmiyorlardı. ri İyi malâmat almakta olan mehafile gö- İtalyanın Fransaya karşı son zaman- takınmış olduğu haşin tavrın se - -I hususunda mutabık kalmış olmaları. beri tatil edilmiş olan Fransız - İtalyan i bugün tekrar başlana -| Londra 19 (A.A) — Röyter ajansın - dair yapılan tahminler tahakkuk dan: Lord Pört'ün dün Kont Cianoyu ziya- reti münasebetile Fransızlarla İngilizler arasında son zamanlarda yapılmış olan görüşmeler esnasında Fransız - İtalyan müzakeratını teshil etmek maksadile İngiltere hükümetinin tavassutta bulun- yol hükümet kuvvetlerinin | masının takarrür etmiş olduğu ehem - te oldukları anudane muka - miyetle kaydedilmektedir. İngilterede endişe Londra 19 (A.A.) — Röyter bildiriyor: Düçe ile Führerin Fransa ile İtal-| İspanyol işinden ileri geldiği zannedilen arasında bir itilâf akdinden evvel) Fransız - İtalyan müzakerelerindeki te - - Sovyet ve Çek - Sovyet mi -İ vakkuf Londrada büyük bir endişe u - hının reddi neticesini istihsal etmek| yandırmaktadır. Çinliler Japon ileri hareketini durdurmıya uğraşıyorlar Japon kuvvetleri bir haftadanberi devam eden şiddetli muharebelerden sonra Suçau şehrini zaptettiler e li 19 (Hususi) — Japon memba- göre, Lunghay demiryolunun en iltisak noktasını teşkil eden Su- $ehri, bir haftadanberi devam et - b olan kanlı muharebelerden sonrâ, edil Japon kuvvetleri tarafından işgal eği müdafaa eden yüz bin kişiden bir Çin garnizonu, Japon kuvvetlerile det sokak çarpışmaları yaptıktan 4 rir'ate başlamıştır. m... Japon kuvvetleri, Çinlilerin yolunu kesmeğe (o uğtaşmaktadırlar. Japonlar, Suçau'nun 250 kilometre (garbındaki Lun ghai demiryolunun iki tarafında mev- zilerini tahkim etmektedirler. Çinliler Suçau'nun düştüğü takdirde, dahi Lunghay demiryolunun boyunca muhtelif noktaları tahkim etmiş olduk - larını ve Japon ileri hareketini durdur - mağa muktedir bulunduklarını bildir - mektedirler, Fransaya ve Milletler Cemiyetine nota verdik (Baş tarafı 1 inci sayfada) Komisyon âzaları takya 19 (A.A) — Anadolu ajan - ee muhabirinden: Meri, € komisyonu genel sekreter - on ajanlarından bazılarının al etmiş olduklarına dair haberleri muhab'rimizin mektubu 16 (Hususi muhabirimiz yazı - — Hatay intihabatı hakkında bu- az olmakta devam ediyor. Beruttadır. Beruttan gelen f he Bazetecisinin bâna söyledik - i Böre Hatay intihabatı Berutta Marteli Şamda Cemil Beyden İskender adar ediyormuş. ” işi olup telefonla ko - isteyen Berut tüccarları, kaç ME zaman İskenderunla mükâ - r hattın meşgul olduğu ce - alıyorlarmış. Sebebi de kont dö Baher e ile mütemadiyen mu - Şam alinde bulunmasıdır. Yeri & Ehzetelerinde neşredilen haber- Suriye hükümeti o vermiyor. m iye Min ellerinde bulunan Arab 2- Yor. Bu haberlere inanmak lâ lip aki rklerin her tarafta mağ- Taşklr kabul etmek lâzım ge - Taalbuki İskenderundan ge - bitingi, izde listelerinin İskenderun mu - widin fevkinde bir ekseriyet 1 olduklarını bildirmektedirler Beni iYenler de bizzat Arablardır. radan bü haberlerin han - ve hangisinin yanlış ol - elirabilmem güçtür; fakat, Be e 5 N Hazeteci dostumun ifade - miyet veririm, Buna gö- Mar derinin kendisini Türk nüfu- Yine Wilrenlerin mikdarı diğerle - Müştiz. öteden yüz fazla zuhur et- a İskenderun karışık un- İçin po ekkeb bir sahil şehri ol - vi ya oda bu neticeyi vE il yenin kendi işlerine (gelince, Şam hükümeti artık acınacak bir hale gelmiştir. Fransanın mahud ittifak mu ahedesini tasdik edeceğinden (burada herkes ümidini kesmiş gibidir. Meşhur Süryani Katolik patriği olan Râhib Tap- puni Roma ve Parise müteveccihen se- yahate çıktı. Bu seyahatle takib eyledi- Bi gaye, Elcezire katoliklerinin zulüm altında ezildiklerini anlatıp Fransanın himayesini kuvvetlendirmesini rica et - mektedir. Fransanın bu adama verdiği ehemmiyet ve kıymeti ve bu vasıta ile oynamak istediği oyunu evvelce (o size mufassalan izah etmiştim. Bu yeni se- yahat, Şam ile yapılan en son anlaş - manın dahi kâfi gelmediğini Fransaya söylemek ve daha fazla himaye iste - mektir. Şam hükümeti bu vaziyeti bildiği i- çin buna karşı tedbir almak istiyor. Bu tedbir de onun peşinden Suriye Başve- kilinin de seyahate: çıkmasıdır. Fakat, simdiye kadar Cemil Beyin yaptığı se- yahatler o kadar neticesiz kaldı kı bu seyahate bir türlü karar verilemiyor. Kaç gündür etrafında behisler ge - çen bu seyahat için bir karar vermek üzere âdeta «Yazı mı? Tura mı”: diye ha vaya bir çil osmanlı altını atıp kararı ta- lihe veya tesadüfe soracaklar! Şamda ümidsizlik bu (derece ileri gitmiştir. Lord Halifaks .,. . istifa ediyormuş Paris 19 (A.A) — Bayan Tabui, Övr gazetesinde Lord Halifaksın dün akşam B. Çemberlayne üç hafta sonra istifa et - mek hususundaki kat'i kararını bildirmiş olduğunu yazmaktadır. Fakat Bayan Tabuiye göre Londrada İtalyan siyase- tinde vukua geleceği tahmin olunan de - ğişiklikletin Lord Halifaksın hattı hareke tini tebdile icbar ölmesi muhtemeldir. Romanya Başvekili Verşovaya gitt Bükreş 19 (AA) — Başvekil Miron Kristea, bu akşam Varşovaya hareket et- miştir. SON POSTA Fransada yanlış haher işae edenler tecziye edilecekler Paris 19 (A.A.) — Daladve, matbuata beyanatta bulunarak Fransada neşredil - mekte olan yanlış haberlerin aleyhinde bulunmuş ve şöyle demiştir; Bazan şu veya bu memleke - tin seferberlik yapmış olduğu, bi- zan Fransanın bir ültimatom âl- dığı haber veriliyor, bazanda bi- ze saçma bir takım kararlar, muslihane maksatlarımızla taban tabana zıd karar- lar isnad olunuyor. Daladye, yanlış haber işae edenlerin kanunen tecziye edileceklerini beyan et- miştir. Fransa Amerikadan tayyare alıyor Nevyork 19 (A.A) — Emin bir mem- badan alınan haberlere göre beş Ameri- kan tayyare fabrikası İngiltereye bom - bardıman tayyaresi yapmak için teklif - lerde bulunacaktır. Fransanın da Amerikadan 4500 tayyare alacağı zannediliyor. Fakat bu tayyare- ler bombardıman teyyaresinden ziyade avcı ve harb tayyareleri olacaktır. Hamidiye bugün Varnadan ayrılıyor Sofya 10 (Hususi) — Varna limanın- da bulunan Hamidiye mekteb gemisi rınki cuma günü hareket edecektir. midiye hareketinden evvel gemi süvarisi tarafından bir çay ziyafeti verilecektir. Varna 19 (A.A) — Varna belediye reisi Mustakof dün gece rıhtım gazino - sunda Hamidiye kumandanı şerefine bir ziyafet vermiştir. Belediye reisi, Atatürkün sıhhati ve Türk milletinin refahı temennisile söy- Bu Sabahki Gazetelerde Gördüğümüz Fikirler Yeni Sabah — Hüseyin Cahid Türk - Fransız dostluğu serlevhalı makalesinde Türk-Pransız dostluğunun tarihçesini yapa- rek Fransanın Türklerle dostluk ve ittifak - larında dalma (ki yüzlülük yaptığını tebarüz ettirmekte: — «Ben Türkiyeye karşı Pransız dostluğu- nu -şahid olduğumuz Hatay hâdiseleri vesi- lesile- opjektif tarihi vak'alarla göstermek istedim» demektedir. A Kurun — Asım Us Fransızlar tarafından Atatürkün sıhhati hakkında işaa edilen yalan haberlerle Hataydaki intibabatta Türk ekse- riyetini az göstermek içim yapılan gayretlere temas ederek : — «Hatay davası Atatürkün davasıdır, Atatürkün davası da Türk milletinin mu- kaddes davasıdır. Böyle bir davanın hile - kârlırla, tehdidlerle çürütülmesine imkân yoktur» demektedir. ——— Tan — Ahmed Emin Atatürk ve 'Türk milleti serlevhalı makalesinde Atatürkün seyahati dolayısle: — «Berutta, Hatayda fesad çıkarmıya ça- lişan düşkün ruhlu insanların bu haber kar- şısında dilleri tutulacaktır.» dedikten sonra bu seyahatin © yalanlara fill bir cevab ol - duğunu, Atatürkün seyahatinden evvel An- karadaki stadyoma giderek milletin bay - ramına İştirak ettiğini yazmakta stadyomda yapılan büyük tezahürürn derin mânasını anlatmakta, Prfnsız siyasetinin çirkin yol- larda dolaşmasını tenkid etmekte Ve : — «Taahhüdlerin bozulması yolundaki her manevra sira inecektir, Bu bedefe varmak için tutulacak ber yolun en doğru ve en haklı yol olacağına Türk milletinin ibtidadan İmanı vardır.» demektedir. e Cumhuriyet — Yunus Nadi general Mari- çin memleketimizi ziyareti serlevhasını koy- duğu başmakalesinde eski Sırp-Türk silâh arkadaşlığını Ankarada yükseltilerek bir monümanla ebedileştirmenin zamanı geldi- Bini yazarak sözü Balkan ittifakına getir- tuskte, bunun tecavüzü deği, tedafli oldu- gunu, Türk-Yugoslav dostluğunun Tuna bo- yundaki Alman kütlesine karşı koyacak bir lediği nutukta, Hamidiyenin bu ziyare- tinin iki memleket arasındaki iyi kom - şuluk münasebetlerinin bir neticesi da ha sıkı kültürel ve ekonomik teşriki me- sainin başlangıcı olduğunu kaydeyle - miştir, Hamidiye kumandanı kral Borisin sıh- hatine Bulgar milletinin refahına ka - dehini kaldırmıştır. Benzinin perakende Satış fiatı Ankara 19 (AA) — İktısad Vekâletinden: 21 Mayıs 1938 tarihinden muteber olmak üzere benzinin perakende azami satış flatı İbeş şehir için aşağıda gösterildiği gibi ten - 21 edilmiştir: ! Dökme lire (o Çift büyük teneke Ankara — 18 660 İstanbul 155 580 İzmir 155 580 Samsun 560 Mersin « Belediye istih- lâk resmi hariç - 575 Diğer yerlerde azami satış fiatları İstan- bul ve İzmirde çift büyük tenekenin depo f1- atı olan 52175 kuruşa (makliye ve mahalli resimlerle İstesi veklete mevdu & yerlerde satıcı komisyonu ve bayi kârı ilâve edilerek tayin ve tesbit olunur. Südet Almanları Naziler gibi motörlü kıt'alar ihdas edecekler Prag 19 (A.A) — Henlaynın fırkası Şunlara karar vermiştir: 1— Parti özasından olan tacirlerin Henlâynin portresini dükkânlarına as - maları mecburidir. 2 — Parti mensubları, intihabat mü - Basebetile ev ve dükkânlarını bayrak - larla donatacaklardır. 3 — Alman Nazi kıf'aları gibi motör- Tü kıt'alar ihdag edilecektir. Arbedeler Prag 19 (A.A) — Trebenikde vukua gelen bir arbedede üç Çek ile üç Alman yaralanmıştır. Dün geceki yangınlar Dün gece yarısına doğru, iki yangın olmuş, her ikisi de derhal yetişen itfai - ye tarafından söndürülmüştür, Bunlar - dan biri Yeşildirekte, Koca handa, ikin- ei katta, Mısırlı Macide aid iplik böya - hanesinden, öteki de, Beyazıdda Leble - biciler sokağında, 64 numaralı iki katlı gene kârgir Gresmora sid berber dük - kânından çıkmıştır. 'cebhe teşkil etmek Üzere daha sıkı bir bağ- lantı gayretinde olmağığım, Bulgaristan için aniantın kapısı açık olduğunu yazmaktadır. Atatürk dün Ankaradan Mersine hareket etti (Baş tarafı 1 inci sayfada) Atatürk stadda Ankara 19 (Hususi) — Atatürkün Sam suna ayak bastıkları 19 mayıs spor ve gençlik bayramı bugün burada çok par- lak bir surette kutlulanmıştır. Stadda idman hareketleri yapılırken bütün sta- dı saran alkış tufan içinde Büyük Şef Atatürk şeref tribününe girmişlerdir. Atatürk burada hazır bulunmakta olan zevata ayrı ayrı iltifatta bulunmuşlar ve Yugoslav harbiye ve bahriye nazırı Ge- neral Mariç ile de görüşmüşlerdir. Gençlerimizin büyük günlerini canlan- dıran idman tezshüratının bundan $on- raki kısımları Büyük Şefin huzurunda geçmiştir. Atatürk merasimin sonlarına doğru staddan ayrılırken gelişlerinde olduğu gibi büyük bağlılık tezahüratile uğur - lanmıştır. Ankara stadında bugün beş saat sür - müş olan bu tezahürat baştan sonuna kadar büyük bir alâka ve sempati ile ta- kib edilmiştir. Sayfa 3 Ri © Avrupanın iki nevraljik köşesi: İspanya ve Çekoslovakya Yazan: Selim Ragıp Emeç il Spanyanın vaziyeti nasıl Avrupa siya- seti için bir istifham işareti olmakta devam ediyorsa, Çekoslovakyadaki Sü- det Almanlarının mukadderatı etrafında cereyan eden müzakereler de o nisbette mevcud ibhamı gidermekten uzak bulu- nuyor. Malüm olduğu üzere Südet Almanlar hakkında Almanya esas fikrini söylemiş ve Çekoslovakya tarafından esas yurd- daşlık haklarından mahrum edildikleri kanaatinde bulunduğu bu Almanlara karşi insan muamelesi yapılmazsa ergeç harekete geçeceğini bildirmiştir. Bunun üzerine vaziyetin vahametini gören İn giltere gibi sulh davasına sadık bir dev- let, Fransa gibi Çekoslovakyanın mütte- fiki bir memleket, Almanyanın istekle- rile o Çekoslovakların verebileceklerini mukayese ederek bir itilâfa varılıp vari“ lamıyâcağını gözden geçirmiş ve daha ziyade İngilterenin tazyiki ile Çekoslo- vakyaya daha anlaşıcı bir zihniyetle ha- reket etmesini tavsiye etmişlerdir. Çekos- lovakya bu tavsiyeyi hüsnü telâkki eder görünmektedir. Gerek lüzumsuz bir har- be sebebiyet vermemek, gerek İngiltere nin tavsiyelerini kale almak için Südet Almanlarının vatandaşlık haklarını teş- bit eden yeni esaslarda, bu teşebbüsler- den ilham almıya karar vermiştir. Vazi- yet bu şekilde iken Südet Almanlarınm şefi Henlein birdenbire İngiltereye hare- ket etmiştir. Bu ani ziyaretin Hitler tas rafından verilen talimat" mahsulü oldu- ğunu söyliyenler bulunduğu gibi bazı İn- giliz gayri resmi mahdellerinin arzusu ü- zerine yapıldığını iddia edenler de var- dır. Hakikat ne şekilde olursa olsun B. Henlein Londraya gitmiş, giderken gizli ce Berline uğramış ve İngilterede Çörçil gibi, Vansittar gibi biri resmi sıfatı olma- makla beraber mühim siyasi nüfuzu bu- lunan, diğeri İngiliz hariciyesinin müşa- virliği gibi çok büyük bir tesiri haiz bulu nan kimselerle görüşmüştür. Bütün bu faaliyetin hedefi, Südet Almanları dava- sına müstakar bir şekil verildiği sırada sükün bulan siyasi havanın bozulmama- sını temin olduğu muhakkaktır. Fakat burada hesaba katılması lâzım gelen iki âmil vardır: Berlinin arzusu, Çekoslovakya ve müt- tefiklerinin maksadı. Eğer bugünkü şartlar dahilinde Berlin behemehal bir hâdise çıkarmak istemi- yorsa, bugünkü olgun hava içinde bir nes ticeye varılacağı muhakkaktır. Nitekim Çekoslovakyayı cüssesinin küçüklüğüne rağmen mütemadi yardımlarla ötedenbe- ri Orta Avrupada pürsilâh bir hasım gibi Almanyanın karşısına dikmek #stiyenler bu anlaşma havasının bozulmasına karar vermemişlerse, gene iyi bir itilâfa var. mak mümkün olacaktır. Aksi takdirde bir ucu Orta Avrupa, diğer ucu İspanya- da bulunan bir kordit kordonunun yavaş yavaş yanmasile nihayet bir gün, ateşin barut fıçısına sirayet etmesi gibi müdhiş bir badire karşısında kalacaktır. Selim Ragıp Emeç Sabahtan Sabaha ; rin ve nihayet hükümetin menfaati üzerinde daimi bir çekişme başladı. mizdir, rejim iş başındadır. Varan 2 i Telefon şirketini kadrosuna alan Ali Çetinkaya nihayet elektrik şirketini de devlet müesseseleri arasına almak imkânını şirketlerinin de bunu takib edecekleri anlaşılıyor. İçinden fethedilen bu iktisadi kaleler memleket için tehlikeli miydi? Ee - nebi sermayesine İhtiyacımız mı kalmamıştı? Hiç biri değil. Yalnız bu mües- geselerin vaklile elde ettikleri imtiyazlar bugünkü rejimin halkçı prensiple - rine aykırı geliyordu. Doksan dokuz senelik imtiyaz mukavelenameleri vak- tile yapılırken bugünün iktisadi sistemleri düşünülmemişti. Halkın, şehirle» hazırladı. Tramvay ve Tünel bu imtiyaz mukavelenamelerinin ahkâmı ile temin edilemiyecek hale gelince vaziyet nazikleşti. Karşılıklı taahhüdler Şirketler zamanla değişen ihtiyaçlara karşı lâkayd kalmağa başladılar. Tesisat şebekelerini genişletmekten çekin - diler. Ellerindeki mukavelenamelerin himayekâr maddelerine tutunarak halkın, şekrin ve hükümetin arzularına cevab vermekten kaçtılar, Bu vaziyet karşısında tutulacak yegâne yol Ali Çetinkayanın tuttuğu yoldu. Bu muvaf- fakiyetinden dolayı kendisine bir İstanbullu sıfatile teşekkür etmek vazife » Bu satın alma işi hiç bir zaman ecnebi sermayesine karşı bigâne olduğu » muza delâlet etmez. Hariçten gelecek kredi ve sermaye Türkiyede sevinçle ve emniyetle karşılanır. Çünkü her teşebbüsünde bugünün ve yarının ihtiya» cu düşünen ve bilhassa halkın menfasti üzerinde hassasiyetle duran bir Bürhan Cahid