16 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

ON ağahellle Gi ee ae zlel Örgeneral Fahreddin Altay me zunlara diplomalarını verirken (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) neral Osman Tufan, Amiral Mehmed Ali ile difer yüksek rütbeli sübaylaı_' bulunmuşlardır. Saat 14,30 da askeri bandonun refakatile mezunlar İstiklâl marşını söylemişler ve merasime baş- lanmıştır. Bundan sonra Örgeneral Fahreddin Altay, bü yıl mezunlarına | diplomalarını vermiştir. Harb Akade- misinden bu sene denizden 4, karadan 26, yüksek levazım okulundan 8& kişi kurmay sübay olmuştur. Harb Akademisi Komutanı Korge- neral Ali Fuad çok güzel bir nutuk söy- liyerek sübaylara kurmaylığın mânası- uı anlatmış ve onları tebrik ettikten sonra sözlerine şöyle devam etmiştir: «Askeri dehalar her milletin tarihin- de enderdir. Bazı milletlerde hiç yok-| tur. Yalnız Türk milletidir. ki bunda en zengindir. Bu, mazi için de hakikat- tir, hal için de hakikattir. Türk tarihindeki büyük imha müuha- tebeleri ve hepsinin üstünde başku - mandan meydan muharebesi asırlara meş'aledir. Cihan tarihinde granit şa- hikası gibi yükselen Attatürkün , çağ- daşı olmakla; Türk milletinin tarihini süsliyen askeri ve siyasi dehaların en yücesi olan Atatürkün kurmay sübay- ları olmakla bahtiyarsıniz. Bu mekteb, Aftatürkü yullarca bağrında taşıdı. Türk milletinin ezeli ve ebedi kuvvet ve kıymetine Atatürkün şahsında ( - man. Sizi bu imanla bugün kurmay haya- yatına yolcu eder ve hepinize değerli başarilar dilerim.» Bunun üzerine Örgeneral Fahreddin Altay Harb Akademisi komutanı Ali Fuadı tebrik etmiş, ve ileride yetişe - cek kurmayların da böyle kıymetli ol- malarını dilemiştir. Misafirler aşağıdaki salonda hazır - lanan büfede izaz edilmiş ve merasime de nihayet verilmiştir. Mezunların isimleri Deniz Harb Akademisi mezunları Önyüzbaşı Sadi Erk, önyüzbaşı Fuad Ba- şak, önyüzbaşı Tevfik Sorgut, önyüzbaşı Ek- rem Ermân. Kara Harb Akademisi mezunları Önyüzbaşı Mustafa Behzad Arbak (İş - kodra). Yüzbaşilar — Şevket Doğu (Kırcaa - li), Bürhaneddin Nursoy (Drama), Ethem Boransu (Afyon), Mustafa Lütfi Erenel (Aydın), Cemil Üluçeyik (Preşova), Abdür- rahim Bulak (Erzincan), Rasim Atakan (Hırkaişerif), Memduh Tağmaç (Erzurum), Selim Türkkan (Trabzon), Orhan Türkkan (Erzincan). Üst teğmenler — Nail Akarsu (Erzurum), Sabri Alkın (Edirne), Zeki İlter (Erzurum), Ferld Gökçek (İstanbul), Naci Aşkın (Bur- sa), Kenan Kocatürk (Beykoz), Ethem Ta- lay (Harput), Osman Nuri Canberk (Üskü- dar), Kemal Talay (Uhri), Emin Dirvana (İstanbul), Nüzhet Yüngül (İstanbul), Fa - ik Bulca (Balıkesir), Cavid Yenicloğlu (E - dirne), Cemal Yıldırım (İstanbul), Kâzım Altıok (Erzincan). Yüksek levazım okulu mezunları Rasih Kunter (İstanbul), Raşid Erkar - tal (İstanbul), Cavid Oralı (Kıbrıs), Hüs- nü Çağlar (Üsküdar), İhsan Raşld Bulat (İstanbul). ' Üst teğmenler — Abdürrahman Ersoy (Konya), Saim Hacıoğlu (İstanbul), Hü - seyin Sabri (Koçak). Alsas - Lorenin tarihine bir bakış (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) «— Alsas - Loren Almanları arasın- da geniş bir Nazi hareketinin başlamış olduğu haber veriliyordu. sonra Fransız radyosu: Aıî- Bir Fransız meb'usunun Alsas - Lo- ren'de görülen kıpırdamalar 'hakkında — bir istizah takriri verdiğini söyledi. Fakat yekdiğerini tamamlıyan bu ikl ha- bere rağmen bugün Alsas Lören'in beynel- milel siyasette yeni bir ihtilâf mevzuu ola- bileceğini- söylemek doğru olamaz. Hakikatte mesele hem eski, hem de Fran- sa için şimdiki halinde dahilidir. 1918 yılında Almanya — mütarekeye ta?ib olduğu zaman Almanya Alsas ve Loren de «Vilson» un prensiplerine göre plebisit ya - pilmasını istiyordu. Alman orduları çekilip de memleket Fransız askeri tarafından İşgal edildiği zaman Fransız Başvekili Klemanso müstacelen «Strazburg» a gitti. Memleke- tin bütün Fransız halkı tarafından hararet- N, çılgın bir kabul gördü. Belediye dalresi- nin önüne 10 binlerce kişi toplanmıştı, İhti- yar Başveklli alkışlıyordu. - Tarihe geçmiş bir hâdise ve cümledir. Kle- manso balkona çıktı, dakikalarca süren al- kışların kesilmesini müteakıb: — Efendiler, plebisit yapılmıştır, dedi. Bilâhare de sulh masasında Fransız mü- rahhasları, bu memlekette plebisit yepil- masının halk için tahkir olacağını söyle- diler. Ve memleket Fransız hududunun İiçinde kaldı. Bununla beraber Alsas ve Lorende Fransızlarla birlikte mühim bir Alman küt- lesi sakindi. Mikdarı hakkında Alman ve Fransız istatistikleri çok farklı olmakla be- raber, ehemmiyeti Fransızlarca da İnkâr e- dilmediği için sulh yapılır yapılmaz bu kıt'ada hususi bir idare şekli tesis sülldi. Merkezi Pariste olmak şartile bir umumi komiserlik ihdas olundu ve idare komliserli- Be verildi. Alman halkı için dil ve mekteb balı - sinde oldukça geniş müsaadeler varilmişti, haklar tanınmıştı. Buna rağmen halk bu müsaadeyi de, hakki da kâfi bulmadı. Daha 2 MAT L $ÖĞ Sağe lt e YEŞRE aN -i F ” T HAĞ mütarekenin akdi ferdasında daha fazla - sını İştemeye başladı. Meb'us seçiminde hbir kaç mümessil temin etmişti, davayı patlâ- mentoya da intikal ettirdi. Fransız ansiklo- pedisi Alsas - Lorenden bahsederken: — Halk'âdetlerine ve serbestisine kıskanç- lıkla bağlıdır. Geniş bir ademil merkeziyet taraftarıdır, der. İşte bu arzu dolayısiledir ki, istek daha umumi sulhun akdi .rerduında ve Alman- yanın en zayıf zamanında başlamıştır, de- vam etmektedir. Yazımızın başında: — Mesele eskidir, demiştik. Sebebi budur. Ayni zamanda bugün için Fransa hesabıma meselenin dahili olduğunu da kaydetmiş - tik. Filhakika hâdisenin mütareke başında başlıyan seyri bunumn delilidir. * Kısa ve uzun bir âtide: — Alsas - Lören meselesinin beynelmllel bir mesele olup olmıyacağı bahsine gelince, Hitler'in mutad diplomasi usullerini bir ke- İnara bırakarak maksadlarını ötedenberi a- söylemek usulünü takib etmekte oldu- âl:ğâ. ve Alsas - Lörenden de kat'iyetle fe- ragat ettiğini birçok defalar söylemiş bulun- duğunu unutmiyalım. Bizce bugün için bu mesele mevzuu bahsolamaz. İleride Alsaz -| Loren'de cereyan edebilecek dahili vak'ala- İrın Almanyayı alâkadar edip edemiyeceği bahsi şimdiki halde sadece bir tahmin ha - linde kalmaya mahküîduf- Alsas ve Lören'in tarihine gelince: Fransız ve Alman tarihleri yalnız şu nok- tada müttefiktirler: Memleket milâddan ev- vel «Selt» lerin idaresi altındaydı. Sonra Ro-| malıların idaresine geçti ve Milâddan evvel 58 tarihine kadar onların idaresinde kal - dı. Derken muhtelif Alman prensliklerinin hükmüne intikal etti ve bu hal beşinci asra kadar sürdükten sonrag memlekette hir Fransız idaresi ve nihayet müstakil bir hü- kümet teessüs etti. Bu hükümetin sonun- cu Kralı İkinci Lothair'dir. Bu zat, çocuk- suz öldü, memleket Fransa ve Almanya kral- ları arasında taksim edildi: Fransız ansiklopedisi: araştı .ma yapıldı, muhtariyet beyannameler bulundu (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) ları, Alsas « Lorende yapılan bu tahrikâ- tın Almanlar tarafından tertib edildiğine kanidirler. Son #iyasi buhran da bu tahrikâtı tak- | viye etmiştir. Filhakika, Alsas - Lorende | kâin harb malzemesi imal eden beş mü-- him fabrika, emniyet tedbiri olarak hu- duddan uzak bir mıntakaya nakledilmiş- tir. Bu fabrikaların nakli, Alsas - Lorende işsizliği artırmıştır. Yerliler, bu vaziyeti protesto etmek üzere bir miting yapmiş- lardır. Majino hattı uzatıldı Paris 15 (Hususi) — Yunayted Pres bildiriyor: Fransız milli müdafaa nezare- tinin neşrettiği bir tebliğe göre, İsviçre hududundan Fransaya yapılması muhte- mel olan herhangi bir hücum tehlikesi bertaraf edilmiştir. Majino hattı cenuba doğru uzatılmış- tır. Binlerce mütehassıs amele, ikinci ve üçüncü müstahkem hatlar vücuda getir- mek üzere çalışmalarına devam etmek- tedirler. Fransızlar, Hitlerin Sarda irad ettiği nutuktan 48 saat sonra bu tedbiri almak mecburiyetini hissetmişlerdir. Alman Siegfried hattının, Metz şehri- nin tam karşısında bulunan Sara kadar uzatılacağı haberi, Fransızları kuşkulan- dırmıştır. Belçika hududunda Fransanın, Belçikaya hemhudud olan mıntakasında da tebdirler alınmıştır. Bu cümleden olarak Lys, Moselle ve Meuse nehirlerini birbirlerine bağlıyan kanal- ların, icabı halinde hep birlikte açılması ve şimali Fransa ovalarının tamamen sular altında bırakılması için de tertibat vücuüde getirilmiştir. Çek - Macar ihtilâfı halledilmek üzere (Baştarafı 1 inci sayfada) Çekoslovak hariciye nazırı Şvalkovsky Praga dönmüştür. söylendiğine göre, Almanyaya karşı ha- koslovak hükümeti, yakında komünizmi kanun harici ilân edecek ve matbuatı da- ha sıkı bir kontrola tâbi tutacaktır. Berlin 15 (A.A.) — Çekoslovakya ha- riciye nazırının Hitleri ziyareti şimdilik pratik olmaktan ziyade sembolik bir ma- hiyet iktisab etmektedir. Şimdi Münih itilâfından çıkan yeni Çekoslovak devle- tinin komşusuna karşı vaziyetini tama- mile değiştirmiş olduğunu göstermek 1â- zım gelmektedir. Prag ile Berlin arasında teessüs etmeğe başlıyan —münasebetler Almanyanın Macaristana bir itidal tav- siyesile başlamış oluyor. Macarlara tavsiye Berlin Macarlara ırk noktasından hak- l oldukları şeyleri istemekle iktifa et- melerini, yani Karpatlaraltı Rusyası hak- kındaki talebletinden vazgeçmelerini tav siye ediyor. : İstikbal için Prağdan teminat alan Al. manya, coğrafi vaziyeti itibarile Tuna havzasında kendisi için kıymetli bir yar- dımcı olabilecek bir devletin daha çok | zayıflamasımı istememektedir. Macarların Çekoslovakyanın mühim bir parçasını koparmaları için Almanya- nın elinden geleni yapacağına kimse şüb- he etmemektedir. Budapeşte 15 (A.A.) — Vatsoe Macar- sag gazetesi bu sabah İmredi hükümeti- nin derhal istifa etmesini istemektedir, Bu gazete, başvekili «Âvrupa siyasetinin temposu totaliter devletler tarafından tanzim edildiği bir sırada demokrat devletlere yaklaştırmak ist mekle» itham etmektedir. Pariste temaslar Parla 8 VAA — Hariciye nazırı mak İçin çalışıyordu. Bu arzusuna niha 1678 de muvaffak oldu, der. Mi Alman ansiklopedisi ise; — Fransız Krallarının nihayet Alman topraklarını işgal etmiş olduklarını kayde- der. İki cümle arasında tezad var mıdır, yok müdur, tedkik etmiyelim. Muhakkak olan nokta şudur ki memleket (1678) den (1870) e kadar Fransız işgalinde kaldıktan sonra Alman idaresine, 1918 de de tekrar Fransız l e- J — Fransa 8 asırdanberi Ren sahiline cık- Kü | « M ddle Ka 'e İ K eai elti idaresine geçti. lll ÜUniv ersite, rektörün bir nutkile açıldı Üniversite dün açılmış ve altıncı tedris yılına -başlamıştır. Bu münasebetle dün saat 10 da konferans salonunda bir me- rasim yapılmıştır. Açılış töreninde fakül- te dekanları Türk ve ecnebi profesörler, doçentler ve bütün tâlebe hazır bulun- müuştur. Evvelâ Rektör Cemil Bilsel kür- süye çıkarak açılış nutkunu söylemiştir. Rektörün nutku Rektör, Üniversitenin altıncı ders yılı- nı kutlu ve çok verimli olması dilekleri- le söze başlamış ve Türklerin tarihin es- ki çehresi olduklarını ve dünyanın 110 devletini kurmuş bulunduklarını söyle- dikten sonra bu 110 devletten 35 inin im- paratorluk olduğunu ve bütün bu Türk devletlerinin müşterek vasfının bilgiye ve bilgine hürmet olduğunu tebarüz ettir- miş ve Türkiye Cumhuriyetinin bu yol- da daha ileri giderek kendini bilgiye da- yandırmış olduğunu anlatmış ve demiş- tir ki: «Yok edilmiş bir memleketten, bütün dünyaya hürmet ve itibar telkin eden bu- günkü şerefli Türkiyeyi güneş dehasile çıkaran ve her Türkün yüreğinde bugün de, yarın da ebediyete kadar minnet, sev- daima söyliyeceğiz, ilme en üstün yer vermiş, sarayını ve evini ilim çalışmala- rının ve toplanmalarının yeri yapmış ve memleketinin şerefini yükseltme uğrun- da bu çalışmalara kendini herkesten faz- la vermiştir.» Rektör, Atatürk'ün ualaşılacak hedefle- ri gösteren program nutkunu Celâl Ba- yar hükümetinin tahakkuk ettirmeğe plânla nasıl çalıştığını ve sayın Başve- kilin Üniversiteye geldiğini ve Tıb gece- sine de iştirak ederek bütün Üniversite- lileri çok sevindirdiğini anlattıktan son- ra, Üniversitenin beş yıl içinde yaptığı işlerden bahsetmiş ve bunların temin e- dilmesi yolunda her yardımı yapan Kül- tür Bakanlığına, sayın Arıkana ve Cum- huriyet hükümetine Üniversitenin min- net ve teşekkürlerini arzetmiştir. Bu yıl imtihanlara girenlerin sayısı 4166, kazananların sayısı 3284 tür. Buna göre terfi nisbeti Tıbda: 96 95,7, Hukuk- ta: 64, Fende: 70.8, Edebiyatta: 86.8, İktı- sadda: 61.4, Diş tababetinde: 94.4, Ecza- cıda: 9o 86.1 dir. Nisbetler geçen yıldan iyidir. Bunun sebebi bu yıl talebemizin umumiyetle daha iyi çalışmış olmasıdır. Rektör, Üniversitede bu yıl bastırılan kitabların sayısının 75 e çıktığını söyle- dikten sonra, demiştir ki: «Kültürü yay- |ma yolunda çok önemli bir teşebbüs te ders ve müracaat kitabı olarak dünyanın klâsik eserlerile her yıl çıkan eserlerin mühimlerini dilimize çevirmedir. Bunu organize ettik. Bir memleket meselesi ad- Mussolini Torino seyahatini tehir etti Roma 15 (A.A.) — Stefani ajansının bildirdiğine göre, B, Mussolini, tamamile aydınlanmamış olan enternasyonal vazi«- yet dolayısile bugünlerde Torinoya ya- pacağı seyahati kânunusaniden sonraya bırakmıştır. a % Bone birbiri arkasından Macar ve Çekos- lovak elçilerini kabul etmiştir. Budapeşte hükümetinin mümessili Ko- marno müzakerelerin inkıtaının sebeble- rini anlatmış ve Macaristanın yakında |bir istida ile müracaat ederek Münih iti- lâfı mucibince dört garb devletinin ha- kemliğini istiyeceğini işrab etmiştir. Yeni Çekoslovakya - Prag 15 (AA.) — Slövenski Klas gazete- sinin verdiği malümata göre, Çekoslovakya- nım yeni ana yasası, kısmen 1867 de Ayus- turya ile Macaristan arasında mer'iyet mev- kiine sokulan ana yasaya benziyecektir. Ye- ni federal devlet, üç memleketten, Bohem- ya - Moravya, Slovakya ve EKarpatlaraltı Rusyasından terekküb edecektir. Her üç memleketin ayrı birer parlamentosu ve bi- rer hükümeti olacaktır. Üç hükümet, bir nazırlar meclisi kuracak ve bu meclis, Ha- riciye Nazırı, Harbiye Nazırı ve Maliye Nazirile federal hükümeti teşkil eyliyecek - tir. Federal parlamento, üç memleket he - yetlerinden mürekkeb olacaktır. Federal parlamento, senede bir veya iki kere top- lanacaktır. Federal devlet relsliğile fede - ral hükümet relsliğinin bir şahıs üzerinde içtima ettirilmesi de düşünülmektedir. Çek sosyal - demokrat partisi Prag 15. (A.A.) — Çekoslovak sosyal de- mokrat partisi, ikinci enternasyonaldan Çe- ö dettiğimiz bu işde, Üniversite salâhiyetli - her yurddaşın yardımından istifade ede« cektir. v ! Kayıdlı talebemiz 4916 dır. Geçen yıl kumuştuür. Hükümetimiz fakrühai maz« zin hemen parasız yapabilmelerini kabul etmiş demektir. Hükümetin beslediği Ü niversitelilerin sayısı da 1600 dür. y Talebelerden çok fakir olanlara nakdi yardım usulü kabul edilmiştir. Talebeye yardım talimatı mucibince talebeye burs vermek için bir müracaat yapıyoruz. İğ ve Ziraat Bankaları kendilerinden istedie milli bankamıza huzurunuzda teşekkürn ederim, Profesörler Bişiklikler olmuştur. Felsefe profesörü hal Amaerikaya gitmek üzere Üniversite« Doöbretsberger, Dessauer'in yerine Sga« gi ve sayaı ila yer tutan Atatürk, öğünçle| litzer, Freundlich'in yerine Prof. Rosen« Eczacı mektebinde ihdası kararfaşan sadan bir profesör getirmek üzereyiz. muvakkaten Prof. Gisş getirilmiştin, Bunlarla ecnebi profesörler kadrosu ka« |ler gelmiyecektir. a Birçok kaplıcaları olan memleketimiz« kapamak için Tıb Fakültesi tarafından edilmiş ve keyfiyet Kültür Bakanlığına Fizik doçentimiz Fahir Yeniçay, profe« sörlüğe terfi etmiştir.» Rektör, nutkunu, eski ve yeni talebes lerine başarılar diliyerek bitirmiştir. le alkışlanan nutkundan sonra Üniversisz tenin en kıdemli talebesi Tıb Fakültesin« d_en Enverle, en kıdemsiz talebe, siteye bu sene kaydolunan Boğaziçi lise« liş dersini konferans şeklinde vermiştir, şaf temayülleri) idi. Neumarkın konfee ransile törene son verilmiştir. Fakülteler caklardır. (Baştarafı 1 inci sayfada) pı dışarı edilmiştir. Yahudiler aleyhinde yeniden nümayişlen yapmışlardır. imzalandı (Baştarafı 1 inci sayfada) Nutuklar irad edildi fının tanzimi maksadile, bir zaman - ret» ve bir de «tediye» bunlara müteferri müzeyyelât ile bir« likte ve merasimi mahsusa ile ımzqı edilmiş ve bu münasebetle Türkiyea hasası reisi İtalya büyük elçisi ekselâng dostane nutuklar irad edilmiştir. ne kadar mer'i kalmak üzere ıl*"iîan(d— ' # c AUA 9 7 — bunun 3882 si ücretsiz, 1032 si ücretli 0e — batası usulile yüksek tahsili de talebemiş — ğim beşer bürsu derhal verdiler. Bu iki — Üniversite kadrosunda bu yil bazı des Reichanbach, Hayatt Kimya profesörü Lüepschitz ve Ensaçta çalışan Löwenta — Galenik Kimya profesörlüğüne de Frari« * Ünivere — sinden Fehamet Bursa açılış gününde _duyd.ukları ihtisasları anlattılar ve ordis — haryüs Profesör Fritz Neumark ilk açır Naziler bir katolik — manastırını işgal ettiler Xll Diğer taraftan Viyana. sokaklarında yapılmıştır. l Nümayişçiler bir sinagoga hücum ede- rek, duvarlarını yıkmış ve hayli tahribat — danberi cereyan etmekte olan müzas kereler hitama ererek bugün bir «ticas — anlaşması, — heyeti murahhasası reisi Numan Me-îf:._r nemencioğlu ve İtalya heyeti muraha — Otavio de Peppo tarafından Türkiye « İtalya münasebatına aid samimi va — $ y t den ayrıldılar. Yeni olarak aramıza * pros — fesör katıldı. Profesör Röpke'nin yerina — Ki berg getirildiler. Felsefe kürsüsü —jçim — profesör Frank ile Hayati kimya için — Porf. Loewi ile muhaberedeyiz. ğ F. K. B. kimya profesörlüğü için da — panmıştır. Bundan böyle yeni profesöre — de Klimatoloji tedrisatının eksikliğini — böyle bir dersin ihdası ve profesörlüğüne — de Dr. Nihad Reşadın getirilmesi teklif — yazılmıştır. , Rektörün alâka ile dinlenen ve şiddete — Profesörün konferansının mevzuu (İktisg — diyatın ve iktısad siyasetinin yeni inki< Pazartesiden itibaren tedrisata başlıyae — Türk - | alyan ticaret anlaşma'sı_r' Ankara 15 (AA.) — Türkiye ile İ& | talya arasında iki memleket mübadelâm Mukaveleler 30 haziran 1940 tarihi- — teşrin 1938 tarihinde tatbik mevkünq"' 'Ş