9 Şubat 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

i | İ SON POSTA Hergün Döviz derdimizin' Halli çareleri Yazan: Muhittin Birgen ktısadi kuvvetleri zayıf, buna muka- bil kalkınma ihtiyaçları büyük olan Türkiyenin döviz derdi, eskidir. Faköt, bu derd son devirde, bilhassa 928 buh - ranındanberi mütemadiyen artmış ve Som, sene içinde en yüksek haddini bulmuş - tur. Klering esası üzerine yapılan harici ticaretimiz, memleketin bütün ihtiyaç - larını temine kâfi gelmiyor. Takas su - retile yapılan harici mübadele de günden güne darılmakta ve ayni zamanda bir kısım idhalât eşyasının günden güne pa- halıya malolmasını intaç eden prim yük. selme hareketi artmaktadır. İktısadi ve mali mubhitlerimiz, bir za - mandanberi, bu derde bir deva aramakla meşguldürler, Bir gün gelip mutlaka hal- ledilmesi zaruretile karşılaşacağımız bu #wammayı halletmek kolay değildir. Her şeyden evvel şurası muhakkaktır ki Tür kiyenin döviz derdini halledecek tek bir tedbir yoktur; bizce, her şeyi bir anda halledecek bir tedbir aramak, Lokman he- kim zamanındanberi ber mütetabbibin aramakta olduğu hayat eksirini bulmak gibi bir şey görünür. Konkret konuşmuş olmak için, bu der- di hallederek gibi görünen ve bu işlerle meşgul zihinleri kendilerin> doğru çeken bir kaç tedbire bir göz atalım: 1 — Memleketin döviz ihtiyacını izale etmek için dövize mukabil ihracatı artır- mak lüzumunda ittifak edenlerin bir kıs- mi, bu işi, Türk parasını düşürmek su - retile temin etmek isterler. Fakat, Türk parasını düşürmek, bütün memleketin iktısadi hayatını sarsmak, halk tasarrufatını yıkmak, memlekette teessüs etmiş olan iktısadi tevazün ve 's- tikrarı bozmak demek olduğu için bu tedbir tatbik edilemez. Bundan on dört yene evvel ben böyle bir fikrin hararetli taraftarı idim ve bir kaç defa da yazdım. © zaman böyle bir şey yapılmış olsaydı, bundan pek çok faydalar hâsıl olur ve belki de döviz müşkülütı bugünkü de - rTeceye varmazdı. Şimdi zaman geçmiştir. 2 — Paranın dahili kıymetini değiştir « meksizin harici kıymeti, ihracata prim vermek suretile ve dolayısile düşürmek fikri de, birinci fikrin daha mutedil bir şekli olmak üzere, bu işle meşgui olanler Resimli Makale: Bir gün eskı Yunanistanın en büyük biri olan -«Buripide e bir adamın gerçekten akıl ve muha - keme sahibi olup olmadığını nasıl anladığını sormuşlardı, şu cevabı verdi: — Methiyeden hoşlanıp hoşlanmadığına bakürım, hoşla- miyorsa sathi görüşlüdür, hoşlarnmıyorsa daha müdriktir, cevâbını verdi. Düğün tavaletlerinde Yeni bir moda Geçenlerde Londrada ewenen Du gü- zel ve ciei gelin, düğün elbisesini yepye- ni bir şekilde yaptırmıştır. Resimde gör- tarafmdan ileri sürülüyor. Ancak, böyle| düğünüz gibi, ağır selenden olan tuvale- bir siyasetin, bizim bütçemizi hangi fede- kârlıklara kadar sürükliyeceğini hesab etmek güçtür. Esasen, böyle bir hal şek- 4, sade bütçe bakımından deği), memle « ket içinde kazançların tevazünü ve ka - zanç adaleti bakımından da mütalea edi)- meğe değer bir meseledir; filhakika, A» nadolu ortasından buğdayı beş kuruşa &- hp faraza Yunanistan sularında 3.5 ku - Tuşa satmâk Üzere milli bütçeden feda - kârlık etmek, memleketin fiat politikası! bakımından yanlış ve adaletsiz bir hare- ket olur. 3 — Bu iki tedbir haricinde, bir takım #ktısadi siyaset tedbirleri düşünenler je vardır. Meselâ, gümrükleri indirmek, da- hildeki eşya fiatlarını bir anda ucuzlat - mak, ithalâtı ve ihracatı dövizle yap - mak ve bu esnada döviz ithalıni artıra - cak ikinci derecede bazı yardımcı tedbir almak. Bu, bir kelime ile, klering siste- mini tamamen yıkmak demek olur, Bu da, akibeti çok meçhul bir sergüzeş- te atılmaktan başka bir şey değildir. Bü- tün unsurları tamam hesab edilmesi Jm- kânı olmıyan bu tarzda bır oyuna atıl maktaki mahzurları izaha bile lüzum gör- müyoruz. * ti, boyuna kadar düğmelidir, ve gayet zarif bir yakası vardır. Lâhana şeker hastalığına iyi geliyormuş! İngilterede yapılan bazı tecrübelerden sonra, bildiğimiz şu mütevazı Jfhananın, daha doğrusu lâhana suyunun şeker has- talığına ensülin kadar yaradığı arlaşıl- mıştır. Bu yeni lihana müstahzaratı, ga- yet kolay yutulabilecek bir şekilde ha- zırlanabilmektedir. Halbuki ensülin an- cak siringa suretile istimal olunmaktadır. 50 bin liralık tahlisiye motörü ” Liverpollu bir İngiliz kadını, İngiliz tahlisiye idaresine 50 bin lira değerinde bir tahlisiye motörü hediye etmiştir. Bu vesile ile de şerefine büyük şenlikler ya- pılmıştır. 7 yaşında bir san'atkâr Parisin en ileri gelen sürrealist şa - | dan intihal olduğuna kanaatim var. Ben, bu zikrettiğim tarzlarda tek bir irlerinden ve san'atkârlarından 7 yaş - tedbir ile bu derdin halledilebileceğine|larımdaki Çinli bir çocuk, Parisin son kani olanlardan değilim. Bence bu dava, | moda kumaşlarının desenlerini yap - ancak, muayyen bir zaman içinde, tedrt.|mMiştir. San'atkâr çocuk bir Çin diplo - cen tatbik edilecek bir takım tedbirlerin | matının oğludur. bir araya gelmesi suretile halledilebilir. Bu tedbirlerin hepsi de en evvel bir ga- yeyi göz önünde tutmalıdır: l STER «Türkiyenin ihraç edebileceği ker nevi Memurlara verilecek harcırs iptidaf madde ve toprak mahsullerinin fiatlarını dünya piyasalarında, diğer em- sali mahsullerle rekabet edebilecek bir hadde kadar düşürmek.» Buğday, arpa, pamuk, fındık, tütün, kö- mür, krom, bakır, hülâsa, Türkiye, ne #hraç edebilirse bunların fiatları tedri - cen dünya piyasalarındaki rakib madde- ere göre ucuzlamalıdır. Fakar, bunu ya- (Devamı 10 uncu sayfada) lecektr. olursa memleketin içinde veya dışında İSTER INAN, lar hakkında yeni bir ka- nun projesi hazırlandı, şimdi Millet Meclisinin kürsüsün - dedir. yeni meclis seçilip toplandığı zamanı müzakere edi- «Alınan malümata göre yeni proje aynen kabul e “lecek milel kongrelere göndereceğimiz murahhasları harcırah günde gönderilecek murahhasın şahsını ve mev - trajediyenlerinden siyah bir perde ile hakiki menfaatini A Kergin bir fıkra | Aşırırken gözlerimle ; görmüştüm Bir kaç yeiharrir, yeni çıkan bir eser hakkında konuşuyorlardı; içle - rinden biri: — Bu eser filâncanın son çıkan ki- tabından: intihaldir, dedi. Yanında bulunanlar sordular" — Demek okudunuz, ve'intihal ol- duğunu anladınız, öyle mi? — Hayır okumadım, fakat o kitab- Çünkü mularririni kitabı benim pal- tomun cebinden aşırırken gözlerimle görmüştüm. i la sarkisini | İngiliz hâkimlerinden biri evinden mah-| çer geçmez, onlar da işi: 5000 liraya Alınamıyan bir kedi İngilterede, 20 muhtelif müsaba - kada aşmpiyonluk kazanan bu kediyi beş bin lira vere - rek satın almak is- tiyea bir Ameri » kalı, bütün arzu - rağmen, sahibinin gönlünü yapama - dan ç Amerikays dönmek Oo mecburiyetinde larına ha; kalmıştır. İngiliz tacı Okyanusu aşacak İngiltere kral ve kraliçesi ilkbaharda Kanadaya yapacakları seyahatte, taçlam- m da yanlarında götüreceklerdir. Bu sü- retle tarihte ilk defa olarak İngiliz tacı Atlas Okyanusunu aşacaktır. Viskinin tarihçesi Bundan altmış sen: evvel, Londra ve cenubi İngilterede İskoç viskisinin namı anılmız, herkes brandi içerdi. Mister Sa. muel Grinles isminde bir İngiliz, © za - manlar kraliçe Viktorvarın kızile evlen- miş olan Marki Lorn'un şerefine adlan- dırdığı Lom viskisini piyasaya çıkarın - ca, zevk ehli İngilizler, artık her yerde, sosyetede, meyhanelerde viski, soda iç - — Hakiki dost, hakiki düşman & Her hangi birisi s:7' methetti mi yüzde doksan dokuz ih- simal ile derhal hükmediniz ki sizden bir beklediği menfaat vardır, Hoşunuza gidip onu temine çalışmaktadır. Bu adamı €n büyük düşmanınız addedebilirsiniz. Çünkü gözlerinizi maktadır. Sizin dosrunuz sizi tenkid eden, hatalarınızı gö- nip gösteren, szi iyi yola götürendir. meğe başlamışlardır. İSTER mikdar çok mudur, zifesinin memleket toplanacak beyne). verilecek İNAN, İSTER İNANMA! kiime göre 30 ile 60 lira arasında tahavvül edecektir. Bu #eğişebilir, Fakat mutedil görülse bile vaziyet gene mem- nuniyeti mucibâir, çünkü yakin bir zamanda harice giden- İcr için verilen harcırah bu mikdarın bir mislinden de laydı, günde 50 ile 150 lira arasında değişiyordu.» INANMA!T Sözün kısası Et meselesi A. aç gündür, İstanbulda bir «ef meselesi, dir gidiyor. İşin iğ yüzü nenin nesidir? Bilmiyorum ammâ zâhir dişe dokunur olduğu için herkes bununla meşgul görüyör ve binnetice bei” de bigâne kalamıyorum. Galiba bütün dava toptancılarla pera * kendeciler arasında, Onlar bir türlü söy“ lüyor, berikiler bir türlü, Böyle giders kendiliklerinden anlaşacaklarını pek zan netmem. Ve onlara kalsa kabağı, her 78 manki gibi müstehliklerin başına pati” tırlar gibi gelir. Çaten, geçenlerde bir istatistik neşr# dilmişti. İstanbulda, senevi adam başın& İ galiba iki pirzola kadar bir şey diişüyor” du. Bu kadar az yediğimize göre, hiç ye meşek te olacak. O vakit işte dava kökün“ den halledilmiş olur. Hepimiz mahallel& rimizi değiştirir «Biyemeze e nakli bant ederiz. Bu et kavgasına gelince, bunu ben pe$ zararlı görenlerden de değilim. Bir ca * mia için tehlikeli olan (kemik) kavgask (post) kavgasıdır. Mezbuh hayvanlarıf Hasta hasta davalara sair kampi insanlar arasına nifak sok* Bakan hâkim maz, camianın temelini sarsmazlar. kapayıp hakikati görmenize mâni ol « Nihayet, kavgacılar pek İleriye gider * z lerse, valimiz buradadır. Muhterem dok* tor Kırdar, öyle etliye, sütlüye karışmi yan, peynir gemisini iddia ile yürüten t kımdan değildir. İstanbul hemşehrisinif zararına olan hareketleri müsamaha ile Iâkaydi ile karşılamıyacağını daha iş€ başlarken, sarahaten ima etmedi mi? O, şimdilik seyrediyor ve dinliyor. L& kin sırası gelince elbette müdahale ed cek ve haksız tarafa: «Pesl» dedirtece tir, Bu itibarla, kavganın müzminleşec& ğine ihtimal vermem. Ve belki de bir güf olur ki, valimizin himmetile «Etyemez? den «Yahnikapan» a taşınırız. Varsın, toptancılar da, perakendecilef Müthiş bir soğuk algınlığıns tutulan!de öfkelerini alsınlar. Elbette, ilk hiz g9 kemesine kadar olan 20 metrelik mesa-| — Varın halledin. eti sizin, kemiği bi* feyi otomobil ile katetmiş, bilhassa isiti| zim!, lan salonda, davalara kalın boyun atkı-| Diyerek beledi tevdi larına bürünmüş, dizine büyük bir bat- Hilncekkirei taniye almış olduğu halde bakmıştır. Hâ- kimin on beş dakika içinde 70 defa ök- > EE sürdüğüne dikkat edilmiştir. mi 22 yıl kocasının hapisten uk ipliği fiatları yükseldi çıkmasını bekleyen in siğıllığla yiğinağı, pantuk si kadınının sukutu hayali |8i Hatlazının yükselmesi üzerine alâka * K , ,İdarlar tarafından tetkikler yapılmakt£ San Fransiskoda bir amele nümayişi| gır Aldığımız malâmata göre pamul esnasında patlıyan bombaları atmak SU-| ipliği fiatlarımın yükselmesi şu sebebleri çile yakalanan, masum olduğu halde 22) den ileri gelmektedir; sene hapiste yattıktan sonra, nihayet be-| Dünya pamuk fiatları bizim pamukla rast eden, Amerikalı meşhur amele İi-|rımıza nazaran ucuzdur, Eskiden Alma derlerinden 'Tom Mun, hapisten çıkar! ya ve İtalya ile yapılan ticaret anlaşma" çıkmaz; 22 yıldır kendisini engin bir şa-|larında bu memleketlere muayyen > bırla bekliyen, ona bakan karısından bo-'lâr altında pamuk ihracatı yapılma şanmak için mahkemeye müracaat ef- kararlaştırılmıştı. Halbuki bu mukave * miştir. Karısı şöyle demektedir: e zaman e eke «— Yaşım 61. 1916 danberi, yani koca- ir e ağ mın tevkif edildiği gündenberi, onu bek-İ çin olamamıştı. Bu vaziyet üzerine es lemekteyim. Hapisten kurtulunca artık rahat edeceğiz. Bükün koderlrimiz umu-| er delilindz hacc gönüccimiyir. BU tacağız diyordum. Halbuki, şimdi bakı-| fiatlarla stok yapılan pamukiar da bit * nız, kocam neler düşünüyor? Beni bu ka-| tikten sonra pamuk ipliği imal eden fa” dar seneden “sonra yüzüstü bırakmaya! rikalar pamuk fiatlarının fazla fhrocsü uğraşıyor. Elimden ne gelir? Kalbimin| yüzünden yükselmesi üzerine iplik (ia diktatörü istediğini yapabilecek bir kud-|larını da yükseltmişlerdir. rettedir. Zira onu seviyorum.» Amele Tideri, bu hususta henüz bir şey TAKVİM söyliyecek vaziyette olmadığını bildir. miştir. —— az mı? Verilecek cevab temsil va - içinde, yahud dışında yapıldığına göre