4 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

2 DÜŞÜNDÜKÇE San atkârlarımız-ve zenginlerimiz Kont Sarmiento, Pariste, Petit Palais'ye, Grenoble, Sthendal, Jeu de Paume müzelerine ve milli kütüphaneye eserler hediye etmiş olmakla tanı- nan büyük bir hayır sahibidir. Satınaldığı eserler arasında bir Türk kızı- nım, Ressam Hale Asaf'ın da “Beyaz Krizantemler” adlı bir tablosu var, Moskovada da yeni Türk resminin en çok dikkat ve alâka topliyan san'at- kârlarından biri de Hale Asaf olmuştu. Kendisi hakkındaki tereddütsüz ve şartsız hayranlığımı birçok gazetelerde evvelce yazmış olduğum bu sam'atkârdan değil, Kont Sarmlento ayarındaki hayır sahiplerinden bah- setmek istiyorum. Tik hazin müşahede “Yoktur!” hükmile başlar ve biter: Yoktur, bizde böyle bir hayır sahibi yoktur. Suyun büyük bir ihtiyaç olduğunu herkesin bildiği bir memlekette sebiller ve hayrat çeşmeleri bile kuruduktan sonra, resim gibi, iks muhitlerimizde bile kıymeti şüpheli bir şey olan bir güzel san'at işini himaye edecek tek bir zenzinimiz olmamasma şaşılmaz. Bunlar besbelli şeyler, Üstünde hiç düşünmeğe lüzum yok. Fakat şu bizim zenginlerimiz birer Türk resmi alıp Halkevlerine hediye etmeseler bile kendi evlerinin duvarlarma asacak birer tablo niçin satımalmazlar? Hemen hiçbirinin salonunda ne bir Türk resmi, nede bir Türk kitabı gördüm. Bugüne kadar “bir Türk resmi ve bir Türk edebiyatı var mıdır?” şüp- hesine dayanan mazeretleri, Pariste bir Mesen'in satınaldığı Türk tablosu karşısında bütün manasını kaybeder. Türkün resmi de, onu satmalacak kadar parası da vardır, Fakat bu paraya sahip olanlarm güzel san'atlerle meşgul olmağa gönülleri yoktur. Bizim zenginlerimiz, garpta, kıymetli tabloları ve büyük bir milli kütüphanesi olmıyan servet sahiplerinin öteki #lelâde eşyalarının değerile hiçbir gurura liyakat kazanamıyacaklarını bilselerdi Male Asaf'ın tablosu, şimdi, Pariste, Petit Palais'de değil, onlar. dan herhangi birinin salonunda bulunur, bu Türk ressamı da, yaşıyabil- inek için Fransada ikamete mecbur olmazdı. Güzel san'atlere karşı tasasızlıklarınım hazan Türk san'atkârmı yaban- «ı memleketlere hicrete sevkettiğini bilen kaç zenginimiz vardır? Hale Asaf, misal olmakta yalnız değildir. Almanyada, Halyada ve Rusyada da benzerleri var, Gelde içinden çık ! Ran işgalinin ortaya çıkardğı me- mesele, soğuk kanlı İngilizlerin siys- sal kombinezonları sayesinde hızını bir hayli kaybetmiştir. Ingiltere, bir tecavliz karsırmda ka hırsa kendisine yardım edeceği hak - kmda Fransaya bir teminat mektubu verdi. Şimdi Almarilâr Tahattırfar*Çühi kil: Ingiliz amcaları; Rende askevce yerleşmelerine ses çıkarmadı.Fransız larla Belçikalılar da rahattırler: Çün kü İngiliz amcaları onları muhtemel bir Alman taarruzuna karşı garanti etti. Bütün bu meselelerin görüşüldüğü bir mecliste bir zat diyordu ki: — Benim bu işlere bir türll aklım ermiyor, Nasıl ersin ki, birim etrafa sulh vâdederek askeri hareket ve iş- gallerde bulunuyor. Bir başkası harp vâdile dünyanın sulhunu temin edi - yor! Ne var şaşacak ! Almanyayı Avusturyalılar örnek edindilerdi. Şimdi de Avusturyalılar. dan sonra Macarların muahedeyi yırt masından korkuluyormuş. En kafalı adamların bile aptallaş - tıkları bir zaman olur. Meşhur fen a damı Amper'in de aptallaştığı bir za- man: gösteren bir hikâye anlatırlar: Amper'in canı gibi sevdiği iki ke- disi varmış. Bu kedilerden biri neka- dar semiz ve iri ise öteki de inadma © kadar sıska ve çelimsiz imiş. Bu iki kedi her sabah Amperin yatak oda - #nın kapısı önüne gejirler ve içeri gi- rebilmek için kapıyı tırmalar durur - larmış. Nihayet bir gün büyük âlim hem kendi selâmeti, hem de kedileri Bilginizi Yoklayınız Sorular Şark meselesi hakkındaki 1878 Ber lin kongresine kim riyaset etti? — Elektrik Şamanlar kuvvet mik yasına, ne zaman ve ne - vede veriidiz : — Amsterdam şehrinden geçen nehrin ismi nedir? — “Endülüsler plâğı,, neresidir? — Mozar öldüğü zaman karısmdan san'atkârm bütün eserlerini kim sa - tm almıştar? Dünkü Soruların Cevapları & — (Aleko Paşa) kimdir ? C — Babası Bulgar, anası Yunanlı ve asil ismi (Aleksandr Vogoridi) © - lan (Aleko Paşa), Berlin muahedesi mucibince ortaya çıkan (şarki Ru- meli) ye 1879 da vali olmuştu. 1884te valilik müddeti bitince, idaresinde Bul garlardan ziyade Osmanlı hükümeti- ni iltizam ettiği için, valilikte kalma - sına Rusya hükümeti şiddetle muha- lefet etmiş ve yerine Krestivilç (ya- hut Gavril Pasa) tayin edilmişti. B — İskenderiye İngiliz donanması tarafından hangi tarihte bombardı- man edilmiştir ve bombardıman ne kadar sürmüştür? C — 11 temmuz 1882 de, sabah sa- at yediyi dört geçeden akşam saat beş buçuğa kadar, & — Alpağa nedir ? C — Alpaga ile Lama ve bunlara İbenzer hayvanlardan istihsi edilen nin rahatı için marangozu çağırmış, | YÜN. işi anlatmış, kedilerin odasma girip çıkabilmelerine imkân vermek Üzere kapım altma biri büyük, biri küçük Iki delik açmasını emretmiş. Marangoz: — Niçin iki delik? diye sormuş. Amper cevap vermiş: — Koca kedi ufak delikten nasıl geçer? Büyük âlim o dakikada akıl erdire- memiş ki, büyük delikten küçük kedi de geçebilir. Muahedeleri yırtmakta Almanları Avusturyalrları Macarların takip et- mesine , Ne var bunda şaşılacak? Amper'e benzemiyelim: Almanyanın geçtiği de likten, elbet, ondan daha sıskaları da geçer. Su borçları Belediye sular idaresinin resmi ve hususi abonelerden 237839 lira alaca- ğr varma, idare bunlar hakkında taki- bat yapacakmış. Anlaşılıyor ki, borçlular hesapları- Bı su Üstüne yazmağa ve idareye bun- ların Üstüne bir bardak soğuk su içir E — Alüminyom kaç senesinde ve kifhin tarafından istihsal edilmiştir? C — 1827 de Vöhler trafından, & — Aşı “Sevmek “başkasının saadetine sevinmek, başkasının saa- detini kendi saadeti yapmaktır, diye tarif eden kimdir ? C — Laybnitz. (Okuyucularımızdan Bay Şeki- be: Mektubunuzdaki meseleye yarm temas edeceğiz) EE meğe niyet etmişler, Fakat böyle su- dan niyetlere yanaşmıyan ve abone » lerinin sululuk etmelerine meydan vermemeği kararlaştırmış. Mesele, borçlulara, bizim anlattığı- mız gibi basitbir şekilde anlatı!sa, muhakkak borçlarını öderler. Yeter artık Katil de olsa insanım acıyacağı ge liyor. Zavallı Hauptman oltadan ye- mi kapıp kaçan balığa benzedi. Fakat her defasmda yemi tazeleniyor ve Za- lim olta burnunun dibine indiriliyor. Ya bü olta kopsun, ya balık yaka- Etler Dün şehirde umumi bir kontrol. yapıldı eti yerine mütemadiyen keçi etlerini sattıkları şikâyetlerden anlaşılmıştır. Dün, şehrin muhtelif yerlerinde ya pılan ani teftişlerde kasaplardan ek- serisinin etiketsiz et sattıkları tesbit edilmiştir. Etlerin etiketsiz görülmesi ve son aylarda mezbhada fazla mik - tarda keçi kesilmesi, keçi eti satıldı- ğı hakkındaki iddiaları teyit etmiştir. Belediye, etiketsiz et satan kasap - Yapı ve Yollar Kanunu mucibince sahilden ancak on metro geride bu- lünan binalarda tadilât ve tamirat yapılabilir. Bu itibarla Haliç sahille- rinde bulunan fabrike ve sair bina sahiplerinin binalarında hiçbir deği- şiklik yapmamaları lâzımdır. Fakat bazı fabrika sahipleri, bina ve mües- #eselerinin önlerini ameleye doldurt- muşlar, denizden yer temin ettikten sonra İnşaat ve tamirat müsaadesi alarak işe koyulmuşlardır. Maarif Köy mektepleri bu yıl tamir edilecek Köy mekteplerinin ıslahı ve mek - tep binslarınn vaziyetleri hakkında dün, maarifte bir toplantı yapılmış - tar, Bu içtimada mevcut köy. mektep- lerinden yetmişinin tamir edilmesi kararlaştırılmıştır. Yeni-bütçede bt» na ait tahsisat mevcut olduğu cihetle tamirata Haziranda başlanılacaktır. Malüm olduğu veçhile köy mektep- leri yeni tedris yılı basından itibaren boş #mıflı ve tam teşkilâtir ilk mek - tepler haline ifrağ edilecektir. Bu iti Son zamanlarda kasapların kuzu) Denizden yer kazananlar Haliç sahillerinde bulunan bazı fabrikalara belediye ceza kesti (benzer bir facia da dün Usküdarda| olmüştür. “Bİr baba deliriiig; karımı |” . ŞEHİRDE OLUP İfaiye mektebi Dersler iki ay sonra başlıyacak Haziranda açılacak olan itfaiye mektebi için itfaiye müzesinin yanm İda bir bina yapılmaktadır. | Bu mektepte derslerin hemen ekse risini mühendis mektebi mualİimleri verecektir. Mektep için Avrupadan mütehaseis delbedileceği doğru değil dir. Itfaiye müzikesı için de Fatihte üstü kapalı bir yer yaptırılmaktadır. /Bu yer bitince muzika her gün halka konserler verecektir. — —— —— Ir hakkında zabıt tutturmuştur. Bun- lar giddetle cezalandırılacaktır. Bu yoldaki müracaatlerin çokluğu belediyenin nazarı dikkatini celbet- miş, mahallinde bir tetkik yaptarı - miş ve neticede İşin mahiyeti mey- dana çıkmıştır. Lİ Bunun üzerine belediye zabıta me- murları zabıtlar tutmuşlardır. Bele- diye hem denizi dolduran amelelere, hem de bü emri veren müessese sa- Kâğıt İzmitte ikinci bir fabrika kuruluyor Bazı ecnehi san'at merkezlerinde letkikat yapmak üzere bundan müddet evvel Avrupaya giden Sümer Bank Umum Müdürü Nurullah Esat Silmer dün sabah şehrimize gelmiş- tir, Umum müdür, dün, öğleden sonra bankanm İstanbul Şubesinde meşgul olmuş ve kendisile görüşen bir mu harririmize şunları söylemiştir: “— Siimer Bonka “ait bazı işleri yakındari takip ve intaç etmek üzere Almanya, Ingiltere ve Fransada tet- kikatta bulundum. Seyahat ve te maslarımin verdiği neticelerden çok memnun olarak döndüm. Bu netice- leri Iktisat Vekili Celâl Bayara arze- deceğim.” Oğrendiğimize göre, ilk beş sene lik sanayi programmdan kalan kim- vee ii. smmm İTENLER Küçük Haberler Baraburunda serseri mayn — Karaburunds bir serseri mayn gö- rüldüğü hakkında limana verilen ma- lümat üzerine bir motör gönderile rek mahallinde: “araştırmalara baş- Janmıştar. * Akayda ilkbahar (tarifesi — Akây İdaresinin ilkbahar tarifesi ni- Banm On beşinden sonra tatbik olun- miağı başlanmesktır. Veni tarifede | Adalar postası çoğaltılmıştır. | * Baltalimanmdaki o hasarat — Balıkçılık Enstitüsüne ait geminin Baltalimanmdaki voli yerini bozduğu hakkında bir şikâyet yapılmış, bu husustâ:tahkikala başlanmıştır. Voli yerinin sahibi Enstitüden tazminat istemektedir, * Halkevinde bir konferans — Dün saat 17 buçukta Eminönü Hal. kevinde Tibbindli Başkimyageri ve Halkevi Temsil Kolu Başkanı Dok- tor Celâl Tahsin tiyatro ve sanati hakkında bir konferans vermiştir. İ * Ispanyol profesörün konferan- İs — Sofya Universitesi Ispanyol Li- saniyat Profesörü Stanislov dün saat ya ve metaloji endüstrisi bu yıl kü- 17 de Fransız Tiyatrosunda projek- rulacaktır. İkinci beş senelik pro siyonla “Ispanya Şark ve Garp” gramın müzakerelerine de başlan | mevzula konferansını vermiştir. mıştır. İzmit Kâğıt Fabrikasının ya-| * Yat Kiübünde konser — Büyük- nma ©n kısa zamanda bir selüloz ada Yat Klübü tarafmdan klübün Cubrikası yapılacaktır. İzmitte ikin-| Beyoğlundaki kışlık şubesinde bugün ci bir kâğıt fabrikası da tesis edile-| saat 16 da konserli ve danslı bir cek, İnşastına öntimüzdeki sene baş-| çay tertip edilmiştir. lanacaktır. Nurullah Esat Sümer, dün akşam Afyon Inhisarında bazi tetkikat ya- pan Ekonomi Bakanı Celâl Bayarı #yaret ederek büyük seyâhmti neti. | biplerine ayrı ayrı otuzar lira ceze| kesmiştir. eslerini arzetmiştir. Umum müdür, dün akşam Ankaraya gitmiştir. * Alman cerrahi kongresi — NU mune Hastanesi Hariciye Mütehassı- sı Feridun Şevket Evrensel Berlinde toplanacak olan Alman Cerrahi Kongresinde bulunmak Üzere önü- nüzdeki hafta içinde Romanya yolu "ile Berline gidecektir. * Günlükler BiyirBurmad” Av) #ömür bir deli; karısı Havayr'Bıçak- | la yaralıyarak öldürmüştü. Buna | ile büyük kızını eline geçirdiği mâ- kasla ağırca yatalamış, küçük çocu- ğunu da penverdden sokağa atmağa barla tamirst esnasında köy mektep- lerinde beş sınıflı olabilecek tadilAt ta yapılacaktır. * Ankarada bir hastabakıcı mekta- bi tesis edilectktir. Bu möktepte ho- ealık etmek üzere hükümet ilk mek - tep muailimleri arasından iki kişiyi Avrupaya hastabakıcılık tahsiline göndermeğe Karar vermiştir. Dün ilk mekteplete gönderilen bir tamimde keyfiyet bildirilmiş, taliple- rin müracaat eylemeleri istenilmiştir. iç İfraz guddelerinin tansiyona tesir- leri mevzujet bir konferans vermiştir. Konferansta üniversite erkânile pro- |fesörler doçentler tıp talebesi hazır bulunmuştur. * Bügün Musevilerin O hamursuz yortularıdır. Yortu, ayın 12 sine ka - dar sürecektir. Bu İtil Musevi ilk mektepleri ve lisesi on gün tatil edilmiştir. Adliye Selimin katilleri adliyeye verildi Ahırkapıda paçavra deposu bekçi. #i Selimi öldürmekten suçlu Sergis ve Abdullah hakkında polisçe yapılan tahkikat bitirilmiştir. Suçlular dün Adliyeye teslim edilmiş ve yedinci 14- tintak dairesne verilmiştir. * Feriköyünde Tahir ile Muharrem adında iki kardeş sünnet düğünü yap tırırlarken gürültü üzerine polis Hil- mi gelmiş ve iddiaya göre Muharrem silâh çekmiştir. Dün birinci cezada bu davaya ba - kılmıştır. Şahit olarak polis Hilmi dinlenmiş, şahit bekçi Mustafanm ça- Zırılması için muhakeme başka güne kalmıştır, * Tramvay melesinden Ali tram- vay arabası altında muayene yapar - ken amele Süleymanla, Kahraman 2- rabayı hareket ettirmişler ve bu yüz den Ali elinden yaralanmıştır. Birin- ci cezada görülen bu davada şahit 0- larak bu işlere bakan Osman dinlen- | lansın da herkes ve herkesten önce de |miş ve hâdişede kasit olmadığını söy- Hauptman azaptan kurtulsun! İlemiştir. * Profesör Rok, dün üniversitede | ma) kalkmıştır. Hidisenin tafsilâtı şü dur; Usküdarda mübaşirlik yapan kırk beş yaşlarındaki Halilin üç çocuğu ile bir karısı vardır. Halil, bundan bir müddet evvel akıl hastalığına ya- kulanarak muayene altına alınmış, fakat bir müddet sonra iyileştiğin- den tekrar vazifesine başlamıştır. On gün evvel tekrar hastalığı nük - setmiş ve gayritabil tavırlar takm- muştur, Halil, hâdise günü tamamen anör- eline geçirdiği makâsla evvelâ karıst- Nimet'in üzerine yürümüş, onu başi- nm muhtelif yerinden ağırca yaralar | diktan sonra, korkudan bir köşede büztilen çocuklarının Üzerine saldı rak elindeki makası onlara da sapla» mağa başlamıştır. On'yaşmdaki kı- nı 'Türkânm boynunu kesen rağallı baba, kundaktaki çocuğunu eline a- larak pencereye koşmuş birkaç defa aşağıya sallandırmış ve kaldırmıştır. Vak'ayı duyan halk kapımın önüne Mukayeseli Panoloji , kongresi 10 Nisanda Atinada toplanacak olan Beynelmilel Mukayeseli Panolo- ji Kongresine İştirak etmek üzere memleketimizden de bir heyet gidö- ceği yazılmıştı. Bu heyete Profesör Akil Muhtar, Profesör Nurettin Ali, Profesör o Oberhdorfer Doktor Nec- mettin Rıfat, Doktor Sedat, Doktor Ihsan Şükrü, Doktor Muzaffer Şev» ki, Doktor Süheyl, Doktor Nurettin Rasih, Doktor Taptas, Doktor Sü- Bir deli karısını makasla yaraladı Çocuğunu pencereden atmak istiyen hasta, güçlükle yakalana iie Şİ VAAD gieielleir Makasla boğazından yaralanan küçük Türkün. toplanmuş, hastayı yakalamak © ka- dar kolay olmamıştır. Halil tutula- cağını anlaymca, evin içindeki eşya yı dışarıya atmağa baslamiş, ve bir müddet yanma kimseyi yaklaştırma mıştır. Hasta, en sonunda yüklüğe girmiş ve saklanmıştır. Polisler, ken- İdisini buradan çıkararak Bakırköy Hastanesine göndermişler, karısı İle yarali kızı ve kundaktaki çocuğu da tedavi altma almmıştır. Tramvay Şirketinin yaptıracağı yollar Evvelce müteaddit defalar vâki teb liğlere rağmen tramvay şirketi hâlâ Fatih ve Topkapı ve civarındaki yolla ri tamamen tamir ettirmemiştir. Fatih kaymakamlığı, dün tekrar tramvay şirketine müracaat ederek bu yolların yaptırılmasına derhal baş lanılmasını, aksi halde belediyenin bu defa hiçbir itiraz dinlemeden ve vakit zayi etmeden tamiratı bizzat yaptıracağını bildirmiştir. Tarihçi Cevdet için bugünkü toplantı Geçenlerde vefat eden tarihçi mual lim Ahmet Cevdet için bugün İstan- bul Kız lisesinde tekmil muallimlerin ! masıdır. Kaptana yüz lira ceza ke- iştiraklerile bir ihtifal yapacaktır. Araba vapurunun kaptanı tır. Buna sebep, evvelki sabah Ha- İiçten dışarı çıkan vapurun, tam köprünün kapanacağı bir sırada ve verilen işareti dinlemeden geçmiş ol- İsileceği söylenmektedir. bildi Ne Dersiniz ? 'Mülökat - Malümat !. Kabahat gazetelerin mi, hâdisele « rin mi, yoksa kimsenin üstüne . al - mak bir samur kürk mü, orası belli değil! Malüm olan şu ki; resmi dairelerde gazeteciler hoş göz İle görülmez ve onlara havadis ve ha- ber verilmez. Bu yolda muhtelif emir ler, tamimler, buyrultular vardır. Buna diyecek yok!. Lâkin bu emir- lerin anlayış ve tatbik ediş tarzında öyle garabetler oluyor ki, nihayet müessesesinin yıldön kâr yazılar yazmak ve ona dair haki. ki bir tarihçe yapmak gazetelerin dis toplamakta nekadar güçlüklerle karşılastıklarmı tasavvur etmek müş vermek biribirinden ayırt buna mülâkat yasağını veren makam ne yapsım?I.. Biz böyle diyoruz. Siz ne dersiniz ? Çocuklar için iki kütüphane açılıyor Biri Cağaloğlunda diğeri Fatihte olmak Üzere bu yil iki çocuk kütüpha İ nesi”tesis “edilmesi karalaştırılmıştır. Çocuklarım messi saâtleri haricinde uğrayıp fikri kabiliyetlerini ilerletmi- ye yariyacak olan bu kütüphaneler 23 nisanda açılacaktır. Kütüphaneleri maarif müdürlüğü (ile himaye etfal kurmaktadır.