19 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

% 19.3.937 TA Fransad a Halk Cephesi Partileri İhtilâfa Düştüler Radıkaller, Polısin tasfiyesi talebine iştirak elmiyorlar h N.îla faşstler arasında geçen kanlı K Yişçilerden beş ölü ve 80 yar: abi î,aı_ı - Piliyor, . F "Bnsa Komünist Partisi Liderlerin- Filistinde Yahudiler Narekete Geçiyorlar! "îğldü'—' 18 (A.A.) — Filistinde va- daimi surette vehamet peyda uhm:_ktedir. Dün akşam tedhişçiler, İn merkezinde bir dört yol ağzın br. ” bomba atmışlar ve birisi za. Memuru olmak üzere 16 kişi ya- Amışlardır. eç düs halkımın bütün mahafiline ti hsup Yahudilerin fevkalâde mecli- “İ'in Ve cinsiyet farkı gözetmeksizin bıu akşam bir toplantı için davette hqm“nmuştur. Sebebi, vaziyetin va - M etidir, ” lığeğis. Yahudilerin duymakta olduk kı hnfiali ifade etmiş ve iğtişaşlara um mücadele için bütün Yahudı q:vetlexini bir araya getirmeğe ka- Vermiştir. €bronda Arap müfritleri, telefon tah Arını keserek bu mıntaka ile payi “ğ:ı arasmdaki münakalâtı inkıtaa tmışlardır. Balkan aa Ekonomi ı Konseyinde ll:*tîna, 18 (Hususi) — Balkan An. konıe devletleri Beşinci Ekonomi Vei yi bugün saat beşte açıldı. Baş u.hl Metaksas söylediği bir nutuk —“Konneyin açıldığını bildirdi. Riya. (8ğ Yugoslavya başmurahhası ge. ü *k müzakere başladı. Bu celsede Ühtelif meseleleri tetkik edecek n seçildi. Cenubi Afrikada Kolera Başladı knı'“hdm. 18 (A.A.) — Kap'tan ge. dt haberlere göre, Coimhatore'de İi bir ziyazetten dönmekte, olan Yüz kişi koleradan ölmüştür. DAHİLİYE VEKİLİ ŞARK YOLUNDA CAdana, 18 (TAN muhabirinden) Dahiliye Vekili Bay Şükrü Kaya, .“lkatinde General Kâzım olduğu de, hususi trenle şehrimizden Di. Bâ. kire geçti, istasyonda yarım h İş ae Li eli Paris, 18 (Radyo—TAN) — Burada Klişi mahallesinde solcu kavgaların tam pilânçosu şudur: alı, Polisten 241 yaralı. bine fevkalâde bir toplantı yaparak kanlı hâdiselere sebep ol Muhtemel toplantıların yasak edilmesine karar vermiştir. Şim Ya luhalde hâdise mes'ullerinin meydana çıkarılması için tahkikat | Komünist partisi, zabıtanın bu hâ. dise esnasındaki hareketini protesto etmekte ve polis âmirleri arasında cezri bir tasfiye yapılmasını faşist teşekküllerin derhal feshini istemek- tedir. Bununla beraber Başvekil M. raftar olmadığını söylemiştir. Fakat sol cenah partileri de faşizmin ilga - sını istiyorlar. Hükümeti, faşizm ha- reketine karşi yumuşak davranmak- la itham ediyorlar. Müstakil mebus- lardan biri de “hükümet bugünkü si. yasetile zengin sınıfı himaye etmek- tedir. Bunu değiştirmek lâzımdır.,, demiştir. UMUMİ GREV Faciayı protesto etmek üzere u - mumi mesai konfederasyonu tarafın- dan tertip edilen yarım günlük grev, muvaffakıyetle başarılmış, öğleye ka lar devam etmiş, fakat gazeteler bu grevden istisna edilmiştir. Bundan başka halkçılar tarafından Klişi ma- hallesinde üç bin kişilik bir nümayiş te tertip olunmuşstur. Bu sırada bir nutuk söyliyen komünist liderlerin - den Torez, polisin mutlaka tasfiye e- dilmesi lâzım geldiğini söylemiştir. Bundan başka “Milletin muhafazası icin bir sosvalist - komünist kamite- si,, teşkili de talep edilmektedir. İHTİLAR Mt? Taris, 18 (A.A.) — Halkçilar cep- hesi hükümeti, devam etmektedir. U- zun süren bir takım müzakerelerden sonra siyasi vaziyet, bugün biraz da- ha tavazzuh etmiş görünmektedir. Klişi arbedeleri, zannolunduğu gi- bi, sosyalist ve komünist fırkaları a- rasında bir uçurum açmamıştır. Tah- min edildiğine göre, halkçılar cephe- si fırkalarmda Sosyalistlerle komü- nistler değil, belki dün greve aleyh- tar olduklarını beyan etmiş olan ra - dikallerle sosyalist ve komünistler a- rasında muaraza Vardır, Blumun gazetesi olan Popüler za- bıta arasında bir tasfiye istediği hal- de radikallerin gazetesi olan Er Nu- vel diyor ki: “Tntizam ve inzibat müdafileri, va- zifelerini yapmışlardır. Polis müdü- ründen seyyar muhafızların sotı ne- ferine varmcıya kadar hepsi de cüm- huriyete ve memlekete lâyıki veçhile hizmet etmişlerdir.., Hümanite gazetesi, diyor ki: “Şimdi hükümetin yapacağı şey, , Blum, böyle bir tasfiye ve feshe ta- l | tehlikelidir. Fransanın Eski Ankara Elçisi Kont dö Şambrön Fransada Bir Suikast Paris, 18 (TAN) — Fransanin es. ki Ankara ve Roma Büyük Elçisi Kon dö Şambrön bir kadın tarafın - dan suikaste uğramış, tabanca ile ağır surette yaralanmıştır. Fontaj adındaki bu kadım, sabık elçiyi, ken. disi ile Mussolinin arasını açmış ol - duğu için öldürmek istediğini söyle. miş ve süuikastinin ölümle neticelen. mediğine çok müteessir olduğunu da ilâye etmiştir. Hastanm vaziyeti Şuşnig Peştede Budapeşte, 18 (A.A.) — Avus - turya Başvekili B. Şuşnig öğleden sonra tayyare ile buraya vâsıl olmuş tur. mücrimleri cezalandırmak, idareler- de tasfiye yapmak ve Fransada Fran conun harekâtmi taklit etmek için tertibat alan ve silâhlanan kimsele- rin tahrikâtını imkânsız b'r şekle sok maktır.., t İTALYAN PAVYONU Roma, 18 (A.A.) — Sahah gazete- leri, Pariste zuhur eden hâdiseler es- nasında beynelmilel sergideki İtalyan pavyonunun dâ nümayisçiler — ta. rafından işgal edilmiş olduğunu yaz- N —— İspanya Faciası £ siler Madrit önünde münhezim oldular Franko, Bu Madrit kuvvetleri — tarafımndan yapılan mukabil — taarruzlar neti. cesinde asiler mühim telefat ver. mişlerdir. Bu suretle Madridin asiler tarafından muhasarası müm kün olamamıştır ASİLER MAĞLUP Cümhuriyetçi kuvvetler, dün öğle. den sonra Brihugea istikametindeki ileri hareketlerine devam etmişler ve Pajares, Solanillos ve Olmeda kasa. bâlarmı ani bir taarruz ile zaptet. mişlerdir. İleri hareketi neticesinde, 4 kilometre imtidadında arazi kazan. nılmıştır. Asilerin, son hava bombar dımanları — neticesinde Brihuega'yı tahliye etmiş oldukları zannedilmek. tedir. BOMBARDIMAN Madrit, 18 (AA.) — Müdafaa meclisinin bir tebliğinde bilhassa şöy le denilmektedir: “Guadalajara cephesinde hüküme tin topçu ve tayyare küuvvetleri, asi lerin mevzilerini, bilhassa Brihusga mıntakasındaki mevzilerini müessir suürette bombardıman — etmislerdivr. Düşmanın 4 tayyaresi ile hükümet. çilerin avcı tayyaresi düsmüştür. 15 Italyan asikeri, kendi istekleri. “İTe hükümet saflarına iltihak etmiş. Terdir. JAPONLAR Londra, 18 (A.A.) — Manchester Guardian'ın diplomasi — muhabirine göre, bircok Janon zabitleri, İsnan - vol asilerile birlikte harp etmektedir. ler. KONTROL Londra, 18 (Radyo - TAN) Ispanya hudutlarını kontrol edecek olan 100 kadar İngiliz müşahidi İs. panyaya hareket etmiştir. Bunlar . dan pek çoğu İspanya . Portekiz hu. dudunda vazife alacaklardır. HAKSIZLIK Londra, 18 (A.A.) — Avam Ka. marasında kontrol plânının tatbikine ait kanun lâyihasının ikinci kıraati münasebetiyle muhalif isçi partisi namına söz söyliyen Wael Backer, bu lâyihanm İspanyol milleti ve hükü . metine karşı bir haksızlık teşkil et. tiğini, İtalyan ve Alman ordularının maktadır. Paristeki İtalyan - sefiri, protestoda bulunmuştur. bugün İspanyayı genis bir nisbet da. hilinde istilâya tevessül etmiş bulun. Taarruzdan Vazgeçti Londra, 18 (Radyo — TAN) — Madrit önünde Guadalajara cephesinde âsilerin bugüne kadar yaptıkları taarruzların tam bir akamete uğradığı anlaşılıyor. Fena havaların da rol oynadığı bu akamet neticesinde âsilerin kumandanı General Franko bu cep hede taarruzlarını tatile karar vermiştir. Cephede —— Tuna Saltanalı Ne zaman? Viyana, 18 (A.A.) — Başvekil Şuş nig ile Viyana belediye reisi, vatan- severler cephesi tarafmdan :ertip e- dilmiş olan bir çok içtimalarda müte- addit nutuklar söylemişierdir. Şuşnig, bilhassa amele meseleleri ile meşgul olmuştur. Viyana belediye reisi Sehmitz, Tu- na havzasındaki devletler meselesi i- le devletin rejimi meselesi halıkında sözler söylemiştir. Belediye reisi, bilhassa şöyle de - miştir: “Tarihi membalna irca etmek ve eski Tuna havzası saltanatmı bu sal- tanatın varisi olan devletleri :htiva eden iktısadi bir mülk halinde yeni- den tesis etmek imkânı mutasavver değildir. Eğer bu mümkün olmuş olsavdı bütün merkezi Avrupa için favdalr bir sey olurdu. Fakat bu, mümkün değildir. Zira buna mâni olan bir çok şahsi, siyasi ve iktısadi engeller var- dır. Maamafih bu işin daha yolunda gideceği zaman hulül edecektir. Devlet rejimine gelince, eğer Avus- turya milleti, saltanatı istiyorsa, sal- tanat iade olunacaktır.,, 60 Milyon Dolara Bir Dretnot Vaşington, 18 (A.A.) — Bahriye nazırı, 60 milyon dolara mal olacak olan 30 bin tonluk ilk dretnotun in - şası için hususi inşaat tezgâhların . dan teklifler istemiştir, - duklarını söylemiş ve işçi partisinin kanun aleyhinde rey vereceğini gâve etmiştir. Neticede lâyiha 86 muha. lif reye karşi 192 reyle kabul olun - muştur Akdenizdeki şah damarlar! ünün en mühim meselesi G milletlerin — şahdamarları Asayılan müvasale hatlarıdır. Her millet, iktisadi, siyasi, veya aske- ri bakımdan kendisini alâkadar e- den bu şahdamarı benimsedi. Hiç olmazsa her tehlikeden korunmak istiyor ve bu yüzden milletler ara- sında bir hayat, memat kavgası devam edip gidiyor. ' Fakat her milletin şahdamarı te- lâkki ettiği müvasale yolu onun ihtiyaçlarına göre kıymet ve ehem miyet alır. Meselâ İngiltere, ser - maye yatırdığı yerlerle ve muh - taç olduğu maddelerin kaynaklari le alâkasını idame için bu yerlere ve kaynaklara doğru uzanan yol- ları şahdamarlar sayar. Akdeniz bu şahdamarların ancak - biridir, belki de en mühimmidir. Bu yüz « den İngiltere bu şahdamarın her - hangi bir tehlikeye uğramasını is- temez. Bunun için Malta adasının tahkimatı yenilenmiş, Kıbrısta de. niz üssü yapılmış, Mısırın vaziye- İ L a ll el l Wi ti temin olunmuş, İskenderiye ve Portsait Iir_nunlnrınm deniz Üüssü olarak kullanılması kararlaştırıl - mış, hava yollarının emniyeti sağ- * lamlanmış, ve nihayet muazzam bir teslihat programı kabul edil- miştir. İngilterenin bu şekilde çalıştığı sırada Fransa da aşağı yukarı ay.- ni yolda onunla beraber çalışıyor. Çünkü Fransa şimali ve garbi Af- rika, şarki Akdeniz, ve Uzak Şark- taki müstemlekeleri ile müvasale yollarını şahdamarları sayar. Bü- tün bu yollar İngiliz yollarile müş- terek olduğu için İngiltere ile bir- likte bunların Masuniyetini temin yolunda teşriki mesai ediyor ve onunla birlikte statükoyu korumı- ya uğraşıyor. Fakat bu şahdamarları tehdit eder görünen bir devlet var. O da İtalyadır. İtalyanın tehdit nokta - ları içinde en mühimmi Sicilye ile Tunus arasında Pantellaria ada - sıdır. Şarki Akdenizin, Cebelütta- rıkı sayılan bu ada, Akdenizin garbi ile şarkı arasındaki müva - salavı tehdit edecek vaziyette,ol- YE duğundan İtalya ile İngiltere ve Fransanın müvasale hatları bura- da çarpışmaktadır. Fakat Pantel- larianın vazifesi İtalyanın Libya müstemlekesini korumaktır. İtalyanın diğer müstemlekeleri Şarki Afrikadadır. İtalya bunlara kavuşmak için İngiliz elinde olan Süveyş kanalından geçmek ıztıra- rındadır. Fakat İtalyanın elinde Süveyş kanalına mukabil İngilte- reye karşı kullanacağı bir nokta vardır. O da Bahriahmerin Ba - bilmendep boğazındaki Dumeyra adasıdır. Bu ada, Bahriahmerin methaline kat'iyyetle hâkim de- gilse de İngilterenin Perimdeki tahkimâtına karşı gelecek mahi - yette sayılıyor. Yani burası da bir çarpışma noktasıdır. Diğer bir çarpışma nmoktası da garbi Akdenizdir. Fakat buradaki vaziyeti ancak İspanya harbinin sonunu tasfiye edecektir. Akdenizde statükonun muhafa- zasını taahhüt eden İngiliz - İtal- yan anlaşmasına rağmen meseleyi Adeta yeniden ortaya çıkaran se - bep, bu çarpışma noktalarıdır. Ispanya hükümetinin Notası * spanya hükümeti tarafın - I dan İngiltere ile Fransaya geçen 9 şubatta gönderildiği söyle- nen ve Fransa ile İngilterenin mü- sait bir vaziyet almalarile dahili harbin hükümet lehinde neticelen- mesi takdirinde İspanya hüküme- tinin Fas mıntakasında İngiltere ile Fransa lehinde arazi tadilleri yapmayı kabul etmeyi vâdetmesi, Akdenizdeki şahdamarların çar - pışması ile alâkadardır. İspanya Fası Akdenizin metha- line hâkim ve bu yüzden müvasa- le şahdamarlarile pek yakından a- lâkadardır. İngiltere ile Fransa hü kümetlerinin İspanyol notasına ce vap vermedikleri ve arazi tadili meselesinin mevzuu bahsolmadığı söyleniyor. Fakat notanın ifşası İ- talya ile Almanya mahafilinde de- rin bir tesir yapmıştır. Belki - de bu hâdise, faşist devletlerin Fran- ko ordularına yaptıkları yardımı takviyeye saik olacaktır. #ELE Vur Abalıya! Beyoğlundaki zerzevatçılarla, ma- navlar belediyeye müracaat edip şek- vacı olmuşlar. Neden? Müşterisizlikten. Bir akşam refikimizin sözüne bakı- lırsa bunlar Beyoğlundaki bazı bü- yük dükânların (bakal dükânı ola- cak) yemiş ve sebze satmalarının kendi işlerine ket vurduğunu ileri sü- rerek bunların yemiş ve sebze satma- larının menedilmesini istemişler. Yahu! Dünya ne garip oldu? Her- kes işine gelmiyen şeyi, haklı, hak- sız hükümetten istiyor. Böylece gü- nün birinde, meselâ mendil satanla- rın “enfiye çekenler, binaenaleyh medil kullananlar azaldı. Buna bir çare bulunsun da halk enfiye çeksin,, diye dilekte bulunmamalarına sehep yoktur. Gerçi, Beyoğlunda muâayyen bazı manavların gitgide müşterisiz kaldık- larmı ben de görüyorum. Fakat bu- nun sebebi oradaki bakalların yemiş satmaları değil, bu manavların ve sebzecilerin müşterilerinden, anaları- nm nikâhını istemeleridir. Dünyanım hiğbir yerinde bir adam malını zara- rına satmaz. Müşteri de bir yerde da- ha ucuza satılan bir malı karşıki ma- nav kazansın diye gidip hatır için daha pahalı satan ©o manavdan al- maz. Belediyeye müracaat eden manav- ların istedikleri kendilerinden daha ucuza mal satan bakalların yemiş sat maktan menedilmesi, yani sizin, be- nim pahalı yemiş yememizdir. De- mek, vur abalıya! Ben belediyenin yerinde olsam ve bana böyle bir mü- racaat yapsalar, derhal: — Oğlum! Ticaret serbesttir. Sen müşteriye daha ciddi, daha dürüst muamele et! Daha iyi, daha ucuz mal sat! Kimse oraya gitmez, sana gelir. Der ve gelenleri başımdan savarım. Hele bakalların yemiş ve sebze sat- mamalarını istemek dünyanın ticaret âdetlerine nazaran gülünecek bir şeydir. Bir kere dünyanm her yerin- de bakallar hem yemis, hem se'ize satarlar. Dahası var, Londra, Paris ve Berlin gibi büyük şehirlerde Sel- fric, Galeri Lafayet, Verthaym gibi büyük mağazalar bir taraftan ipekli kumaş, kürk ve mücevher satarken, bakaliye şubelerinde de soğan, sar- mısağa kadar sebze, keçiboynuzuna kadar da yemiş satarlar, Şimdi, Be - yoğlu manavları pahalı yemiş sata - caklar diye ortaya yepyeni bir yemliş ve sebze inhisarı mı atacağız? Yahu! Para kazanmak istiyenler. den ne garip mütalealar, fikirler do- ğuyor! B., FELEK Amerikada Yangınlı Bir grev! Şikago, 15 (A.A.) — Dün burada şok vahim grev hâdiseleri olmuştur. grevci taksi ve otobüs şoförleri, gre ve iştirak etmiyen arkadaşlarına hü cum etmişler, otomobil ve otobüsle- ri taşa tutmuşlar ve nihayet devirdik leri arabalardan birkaçını ateşlemiş lerdir. Süvari polisleri grevcileri da- ğıtmak için birkaç kere hücum et- mek mecburiyetinde kalmıştır. İş ma hallerinde münakalât birkaç saat durmuştur. Grev 12 gündür devam etmektedir. Negüs Protesto Etmiş! Londra, 18 (A.A.) — Haile Selâsi ye Milletler Cemiyeti umumi kâtibi M. Avenola bir mektup göndererek mareşal Grazianiye karşı yaprlan sui kast dolayısile Addisababada İtalyan ların icra etmiş oldukları mukabelei bilmisilleri protesto etmiş ve mesele- nin tetkiki için beynelmilel bir ko - misyon teşkil edilmesini talep eyle miştir. BELÇİKA KRALI Londra, 18 (TAN) — Pazartesi günü buraya gelecek olan Belcika Kralı, burada Belçikanın bitaraflığı meselesi etrafında siyas! görüşmeler | er Rızev DOĞRUL . yapasaktır. |