2 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

——- 6 Şefimiz yeni direktifler verdi (Başı 1 incide) Üzerinde dikkatle durulacak milliğ meselemizdir, Sağlık ve Sosiyal Yardım Vekâ- İetinin bu mesele Üzerindeki sistem- li çalışmaları, yüksek Kamutayı memnun edecek mahiyette inkişaf etmektedir. Ayni Vekâlet, kendine verdiği miz göçmen işlerini de sosiyal ve & konomik politikamıza uygun olarak başarı ile görmektedir, Vekâleti, “Sağlam ve gürbüz nesli, Türkiyenin © mayasıdır prensibini, pek iyi kavrıyarak ça- lışmakta o'duğunu takdire de » ğer bulurum. Adliyede Çabukluk öce Saylavlar, Bilindiği gibi, biz, yurt em- öyetini de, lâyık olduğu derecede gözönünde tutarız, Bu emniyet, Türk Cumhuriyeti Kânunlarının, Türk hâkimlerinin teminatı altmda, en ileri şekilde mevcuttur. Kanunlarımızda yaptı. ğiz bazı tâdiller ve kabul buyur- duğunuz “Meşhut Cürümler,, Ka- munu, bu maksada kuvvetle hizmet etmiştir. Adliğ bünyemizin ve kanun di- ziğimizin; daima bu yönden incele- melerle, Türkiyenin dinamik haya- tına, hiç şaşmadan, uygunlukları temin edilmelidir. Bu lüzum karşi- sında, Kara ve Deniz Ticaret ka Bunlarımızın ekonomik bünyemiz- deki inkişaflara daha uygun hale getirilmesinde, zaman geçirilmemek yerinde olur. Bir de, şu nokta tzerinde dur. mama İzin vermenizi rica edece- ğim: Emniyet ve hak işlerile a- Tâkalı usllerde ve kanunlarda, ko layılık, çabukluk, açıklık ve ke- sinlik esas olmalıdır. Bu sebeple, vatandaşlarm - icra dairelerile olan ilişiklerini kolaylaş- Grmak kasdile yep'lan etütlerin, bir an evvel kanun haline — getirilme #ini tavsiyeye lâyık bulurum. Bu işaret ve tavsiyelerimin, iyi karşı- Janacağına şüphe etmem; çünkü, ber sahada olduğu gibi, adliğ usul ler ve kanunlar sahasmda da, Türk Cümhuriyetinin ve onun yüksek, değerli Kamutaymın anlayışı, ileri anlayıştır. Ekonomi imdi arkadaşlar, ekonomi ba yalımızi gözden geçirece - ğim. Derhal bildirmeliyim ki, ben, ekonomik hsyat denince; zirast, ti caret, sanayi faşliyetlerini ve bü. tün nafın işlerini, birbirinden ayrı düşünülmesi doğru olmıyan bir kül sayarım. Bu vesile ile şunu da ha- tırlatmalıyım ki, bir millete müs « takil hüviyyet ve kıymet veren Bi- yasiğ varlık makinesinde, devlet, fikir ve ekonomi hâyat mekani - maları, birbirlerine bağlr ve biridir. makinesinin motris kuvveti İsraf e dilmiş olur, ondan beklenen - tam verim elde edilemez. Önün içindir ki, bir milletin kültür seviyesi, üç sahada; devlet, fikir ve ekonomi sa halarındaki fanliyet ve basamları neticelerinin hasılasile ölçülür, Ziraat ayın Millet Vekilleri, 'Milliğ ekonominin temeli zi- raattir. Bunun içindir ki, siraatte kalkınmıya büyük önem vermek - teyiz. Köylere kadar yayılacak pro- gramlı ve pratik çalışmalar, bu mak sada erişmeyi kolaylaşlıracaktır. Fakat, bu hayati işi, isabetle & macma ulaştırabilmek için, ilkönce, cidd'ğ etütlere dayalı bir ziraat #iyaseti tespit etmek ve onun İÇİD de, ber köylünün ve bütün vatan- daşların kolayca kavrıyab'leceği Ve #everek tatbik edebileceği bir zira- at rejimi kurmak lâzımdır. Bu sk yaset ve rejimde, önemli yer ala « bilerek noktalar başlıca şunlar O- Mabilir: ük ATATÜRK TA TAN RİHİ BİR NUTUK DAHA SÖYLEDİ Şefin Nutkunun Ecnebi Mahafilde giftçi silesini geçindirebilen top- & rağım, hiçbir sebep ve suretle, bölünemez bir mahiyet alması. Büyük çiftçi ve çiftlik sahipleri. nin işletebilecekleri arazi geniş- liği, arazinin bulunduğu mem - leket bölgelerinin nüfus kesafe- göre sınırlanmak lâzendir. Küçük, büyük bütün çiftçilerin iş vasitalarnı artırmak, yenileştir- mek ve korumak tedbirleri, vakit geçirilmeden almmalıdır. Her hal. de, en küçük bir çiftçi ailesi, bir çift hayvan sahibi kılmmalıdır; bunda, idenl olan öküz değil, hey. gir olmalıdır, Oküz, ancak bazı şart larm benüz temini güç bölgelerde hoş görlilebilir. Köylüler için, umu- miyetle pulluğu Pratik ve faydalı bulurum, Traktörler, büyük çift çilere tavsiye olunabr. Köyde ve yakın köylerde, müşterek harman makineleri kullandırmak, köylüle - rin ayrıamıyacağı bir âdet haline getirilmelidir. Ziraat Bölgeleri Ek aşa e emieketi; iklim, su ve top- rak verimi bakımından, zi- raat bölgelerine ayırmak icap e - der, Bu bölgelerin her birinde, köy- lülerin, gözlerile görebilecekleri, ça aşmaları İçin örnek tutacakları ve- rimli, modern, prâtik zirsat mer- Kezleri kurulmak gerektir. Bugün, devlet idaresinde bulu - nan çiftliklerin ve bunların içindek türlü ziraat-sanayiğ kurumların bir kısmı; ziraat hayat ve faaliye- tini bitüm satıntarımda; “ber türlü teelmik ve modern tecrübelerini lal etiniş diarak bulundukları böl. gelerde en faydali Ziraat Ural ve #anğatlarımi yaymıya hazir bulun- maktadırlar, Bu, Vekâlet iğin, bi. yük kolaylıklar temin ödeöektir. An cak, gerek mevcut olani ve gerek bütün memleket girast bölgeleri i- çinyeniden kurulacak #irast Mer kezlerinin, sekteye uğramadan üm verimli fagliyetlerini; şimdiye Wö- dar olduğu gibi, devlet bütçesine ağırlik vermeksizin kendi gelirieei- le kendi varlıklarının idare ve inki- getme temin edebilmeleri için, *Bü- til bu kurumlar! birleştirilerek Ke piş bir işletme kurumu teşkil olun. raalıdır. Mahsullerimiz ir de, başta buğday olmek B üzere, bitir gıda ihtiyaç - larımızla endüstrimizin dayandığı türlü ipvdalğ madeleri temin ve harici ticeretimişin esasi teşkil eden çeşitli mahşullerimizi5 ay7I üy rı her birinde, miletarm; arttarrcak, kalitesini yükseltmek, istihsal Mas. raflarını azaltmak; hastalık ve cüş- müanlarile uğraşmak için gereken teknik ve kanuniğ ber tedbir, Va- kit geçiriimeden alınmalıdır. Orman servetimizin Korunması lüzumuna ayrıca işaret etmek iste. rim, Ancek, bunda mühim “Olan, koruma esaslarını; memleketin tür- lü. ağaç #htiyaçlarnı devamir la. rak karşılaması icap eden orman. larımızı muvazeneli ve teknik bir sürette işleterek istifade etmek & #asile makul bir surette telif et mek meçburiyeti vardır. Buna, bil. yük Kamutaym, yık olduğu €- Kemmiyeti vereceğine şüphe yök » tur, Ticaret ayın Millet Vekilleri, Diş caretta takip ettiğimiz ana prensip, Ücaret muvazenemi - zin» aktif o kirakterini omuha faza etmektir, Çünkü, Türkiye te- diye muvazenesinin ca milkim 6sa- “nt, bu teşkil eder. Son yıllarm rakamları ve ge- girdiğimiz senenin bugüne ka - Yaptığı Akisler Ankara, 1 (TAN Muhabirinden) — Ankarada bulunan ©€c- nebi diplomatları arasında dolaşarak intibalarmı topladım. Nutuk derin bir tesir bırakmıştır. Görüştüğüm bütün ecnebi- ler, nutku, çok ileri bir görüşün isabeti diye karşılamışlardır. Bir diplomat şöyle demiştir: “.— Sabit fikirden, an'aneden, kmtasi zihn'yetten bu kadar uzak bir açılış nutku görülmemiştir. Nutukta öyle yeni fikirler var ki en münevver sayılan memleketlerde bile bu fikirlerin bu kadar berrak ve samimi bir şeklde ifadesi güçtür. Başka bir diplomat nutku, Türkiyenin bürokrasiye arka çe- vireceğine ve idare makinesi en çabuk dönen memleket haline gelebileceğine bir alâmet saymaktadır. Bir d'ğer diplomat, köylünün toprak sahibi olması noktası- nı, bir diğeri paranı istikrarı prensipinin en yüksek makam- dan teyit edilmesini mühim bulmuştur. Fakat diğer biride yurdun emn'yeti içinde fertlerin emniyetini ve süratle iş görür adliye hakkında söylenen sözleri dikkate değer bulmuş ve de- miştir kiz “— Türkiye, bu prensiplere göre, bir adliye kurarsa dünya ya bir nümüne olur. Cünkü adliye makineleri her yerde o ka- dar yavaş işler ki en ince adalet bulmak end'şesiyle adalet kay- bolur gider,,, ” Mi Bremenin sinele bin Geline asili, kiler tefsirlere yol açmıştır. Dahili ticaretin rasyonel hale gelmesin- den! bahsedilirken “rasyonalizasyon,, kelimesi yerine yanlış- lıkla “na*yonalizasyon,, kelimesi yazılmıştır. Fakat bu yanlış- - dar gösterdiği seyir ve istikamet takip ettiğimiz prensibin elde ©- dilmiş müspet neticelerini göster mektedir. Koptenjan usulü, muayyen #9 İegmğ gartlarımızı kabul etmiş mem eketler içn bi tün kaldırılmış- ti) memleketlerden piyasanm kayılsik, şartsız ithalât yapabilme- 8i temin edilmiştir. , Dip ticaret polltikamızın busu- siyeti şudur: Iç vediş vaziyet p caplarını daima karşılamak sure- tile seyirlerine intibak etmek İç Ticaret ç ticarete gelince, bunda, ep İ önde gördüğümüz esas, tes- kilâtlandırma ve muayyen t'r'er üzerinde işleme ve rasyonel çalış- madır, Kes'n zararet olmadıkça, niya salifa karışılmaz; bununla be- raber, hiebir piyasa da başı boş değildir. Sırası gelmişken, Cümhuriyetin İMiccar telikkişiyi de kısaca ifade © deyim: Tüccar, milletin emeği ve ürelimi Oo köymetlendirilmek için eline ve zekâsına emni- yet &lilen ve bu emniyete li- yakal göstermesi gereken & damd ır. Bu bukundan, ihtacalçlar hak- kındakj konun, murakabe hakkıms daki kanun, taşkilâtlandırma Hale kındaki hükümler, müspet metice- Terimi Wermektidir. Thrae omaclarınızm, hükümetin yakın kontrolüadtnda, satışların teşkilât ind. rimâsı mühimdir. Bu- Bu gözününde tetan Ekonomi Ve- köleti, eren vel içinde; Iğdırda, E- ge, Trakyu bülgelerinde türlü mev- mülâra uzit satış kooperatifleri teş- kil etpaiş ve onları faaliyete gegire MİŞP Onümüzdeki yıl içinde, baş: ta fındık olmak üzere, diğer belli başlı mahsullerimizi de, alkalen » ik derhal farkedilmiş ve muhtelif vasıtalarla tashih edilmiştir. Rİ ME a dıran birlikleri vücude getirmeli dir, Sanayi aym arkadaşlar, Endüstrileşmek, en büyük MiLİĞ davalarımız arasında yer al maktadır. Çalışması ve yaşaması İ- Gin ekonomik elemanları memleke- timizde mevcut olan büyük, küçük her Çeşit sanayiği kuracağız ve işletöceğiz. En başta yatan müdafaası ol- mak üzere, mahsullerimizi kıy - metlendirmek ve en kısa yoldan, en İleri ve refahlı Türkiye idea line ulaşabilmek için, bu bir za- rurettir, Bu kanaatle, beş yıllık ilk sanayi plânınm geri kalan ve bütün ha - zırlıkları bitirmiş olan birkaç fab. rikasmı da, şürğatle başarmak ve yeni Plân için hazırlanmak icap €- der. Kanunlarda mölistrileşme karar ve hare“ ketimize-mütenazır “olarak bugünkü maysuntımızda düşünüle- cek tÂĞLEr ve ilâve edilecek, bazi yeni hükümler vardır. Bunlatin başlıcalârını şöyle hullsa ödebili- Tiz: Sermayesinin tamam: veya bü « yük kısmı devlete ağit ticariğ-sâna- İZ kurumüsrm maliğ kontro gekli- ni; bü Kürumiların bünyelerine ve kendilerinden istediğimiz ve İstiye ceğimiz ticariğ usul ve zihniyetle çalışma icaplurma sürğatle tevfik etmek. Bu gibi kurumların bugün- kü usullerle çalışabilmelerine ve in- kişaf etmelerine imkân yoktur. Mevcut Gümrtk Tarifeleri Ka - nurunda”de, Dügünkü"pantıkı vE temayülümüze uygun tedbirleri yap mak lâzımdır. Pahalılık ——— iğer mühim nokta, dahe evvel de işaret ettiğim gi. bi memlekette, hususiyle bazı bölgelerde, göze çarpacak ehem miyet alan hayat pahalılığı mev zan ile uğraşmak.. Bunun için ilmi bir tetkik yaptırılmalı ve tespit edilecek sebeplerile radi- kal ve plânlı şekilde mücadele edilmelidir. Küçük esnafa ve küçük. sanayi erbabına muhtaç oldukları kredile- Ti kolayca ve ucuzca verecek bir teşekkül vücude getirmek ve kre dinin, normal şartlar altında, ucuz- Kalldamma çalışmak ta çök lâzim- Madencilik — — — Türkiyede Devlet mağdenciliği, milliğ kalkınma hareketile yakm - dah alâkalı, mühim mevzulardan biridir. Umumiğ endüstrileşme telâkki mizden buşka, mağden arama ve iş letme işine, her şeyden önce, hari- ciğ tediye vasrtalarımızı, döviz gö- lirimizi arttırabilmek İçin, deva- ma Ve hususiğ bir ehemmiyet ver- miye mecburuz, Mağden Tetkik ve Arama Daire- sinin çalışmalarma âzamiğ inkişaf vermesini Ve bulunacak mağdenle- rin, rantabilite hesapları yapıldık- tan sonra, plânlı şekilde hemen İş- letmiye konulmasını temin etmemiz lâzımdır, Elde bulunan mağdenle- kask çan ke aş plân yapı - Ereğli Şirketini satın aldığımı - zı ve Ereğli kömür havzasında ra- siyonel bir istihsal plânının, günün meselesi olduğunu biliyorsunuz. Bu. nun ikmali çabuklaştırılarak, kö - mür istihsalâtımız kısa bir Zaman. da, en az bir misli arttırılmalıdır. . Diğer taraftan, Mağden Tetkik ve Arama Dairesinin, Divriki sa - hasında bulduğu ve cevher nisbeti itibarile ehemmiyetli Olan demir mağdenlerinin gürğatle işletilmesi- ne geçilmeli ve Kaablik demir-çe- lik sanayitmiz ihtiyaç plân; dışm. daki kısınmın ihracatma baçlanıl. malıdır. Deniz Ticareti — —— iman İşlerinde modern ve L plânlı çalışma ve tarifeler- deki tenzilâtın uyandırdığı mem - Duniyetin verimli neticeleri, tica - rette dikkati celbetmiştir. Bu yol da devam edilmesinde isabet c'ı- caktır. Ekonomik bünyemizdeki inkişaf, deniz nakliye vasıtaları ihtiyaçları- nı her gün arttırmaktadır. Yeni sipariş edilen gemilerden bir kıs- mı, önümüzdeki ilkbaharda geliş bulunaçaktır. Fakat bunlar, bugün. den görülmekte olan ihtiğaç Br ihjne cevap Verecek adet VE nis bette değildir. Yeni gemiler iüşa ettirmek ve bilhmise “eski “tereaneyi Gearet Tomüz İçin, hefitarir, hem yeni İhşuat merkezi olatik fasliyete ge Tre X eabalimı temin öimeledüziii- dır. Şu günlerde, Yüksek Meclise, Su Mahevlleri Ve Deniz Bük bakkm- da bir lâyiba gelğöktir, Mevzuu nun, yüksek alâkanızı çekeceğin - den şüpte etmiyorum, Denizci Türkiye rkadaşlar, En güzel coğrafiğ vaziyet te ve üç târafı denizle çevrili olun “Pürkiye; endüstrisi, ticareti ve is- pofu ile, en İleri denizci millet yo- Yetirmek Kabliyetindedir. Bu ka- biliyetten istifadeyi bilmeliyiz; de- nizeiliği, Türkün büyük milliğ ül 211-987 küsü olarak düşünmeli ve onu âz zamanda başarmalıyız. Ekonomik kalkmma; Türkiyenin hür, müstakil, daima daha kuvvet- Hi, daima daha refahlı Türkiye ide- alinin, bel kemiğidir. Türkiye bu kalkınmada, iki büyük kuvvet seri- sine dayanmaktadır: Toprağının iklimleri, zenginlik- leri ve başlıhaşma bir servet 0- lan coğrafiğ vaziyeti: ve bir de, Türk milletinin silâh kadar, ma- kine de tutmıya yaraşan kud - retli eli ve milliğ olduğuna İnan. dığı işlerde ve zamanlarda, tari- hin akışmı değiştirir. celâdetle tecelli eden, yksek sosiyal ben- lik duygusu... vemiryolları aym Millet Vekilleri, Demiryolları bir ülkeyi me- deniyet ve refah nurlarile aydın « lâtan kutsal bir meşaledir. Cümhuriyetin ilk senelerindenbe- ri, dikkatle, ısrarla üzerinde dur- duğumuz demiryolları inşaat siya- seti, hedeflerine ulaşmak için, dür- madan başarı ile tatbik olunmak. tadır. Şark ve Cenupta, Srvas, Diyar » bekir gibi büyük menzillere varan hatlar, geçen yıl içinde, Sıvas — Ma, latya iltisakile biribirine bağlan - ruştır. Zonguldağa varmış olan hat dahi, bu zengin kömür havza." smı, iç vatana bağlamış bulunu « yor. Sıvaztan sonra, Şarka doğru W- zayp gitmekte olan bat ta, ilk menzili, Divriğe varmıştır. Bu kol, önllmüzdeki yıl, Erzincana ulaşmış bulunacaktır. Diyarbekirden Şarka uzanacak hattın dâ İnşasına baş- Janmıştır. Şark Demiryollarının satın alm» mış olduğunu bilirsiniz. Cenupta Nusaybine giden hattan mağda, yurt içinde bütün demiryollarının İ- dare ve işletilmeleri, Cümhuriyet Hükümetinin elindedir. payi yalar pastanızın le ve motörize vi e etmiştir. Istanbuldan itibaren başlıyan Avrupa turist yolunun asfalt ola « rak inşasına devam olunmaktadır. Bu tarz inşaatın, bir plân dahi- linde, memleketin diğer sahalarına da teşmil, beklediğimiz miliğ ba- şarılardandır. Şose ve köprüler inşaatı inkişaf etmektedir. Demiryolları inşa si - yasetimizin tatbiki yılları içinde, (78) köprü, geçişe açılmış bulunu- yor. (23) köprü de, inşa halinde- dir. Bu köprüler, her biri başlıban gına birer (en ve sanğat eseri ola- rak, yeni nesillere, Cümhuriyetin armığan ağbideleri olacaktır. De - miryol hatlarımızı iç sahalara bağ- ıyacak ve bu hatların bir anew vel milliğ ekonomik kalkınmıya â- zamiğ hizmetini temin edecek olan kara yolu inşaatı, önümüzdeki dev relerde teksif ve bir plân dahilinde tevsi edilmek lızımdır. Her bölgenin ihtiyacına göre, i8 tasyonlarda tamamlayıcı tesisat ta yapılmak ve muhtelif malların lâ- amı gibi sevkini temin edecek tek- nik şartları haiz vagon mevcudunu artırmak zaruriğdir. Bunda da, bü yük himmetlerin esirgenmemes' ni dilerim, Su ve imar işlerine, dikkatle de- vam edilmektedir. Posta İşleri osta — Telgraf — Telefon işlerimizde esaslı bir inki- #af vardır, Bununla beraber, şehir- ler srasındaki telefon muhaberele- Tİ işinin bir an evvel tamamlanıma #ıma çalışılmalıdır. Ankarada yeni bir radyo istas - yönühun inşasına başlanmış oldu - ğunu, memnuniyetle kaydederim. Sivil Hava Yolları Idaresi, Dev- Jet teşkilâti arasmda, modern “ir idare halinde yer almıştır. Bütün teknik şartlar ve emni yet icapları içinde çalışmakta olan bu idarenin, büyük şehirlerimizin hepsi arasmda, en modern muva. sala yolu rolünü bir an evvel ifaya başlaması ve arsıulusal hatlarla ds (Arkası 8 incide)