2 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

Şefimiz yeni direktifler verdi (Başı 6 ncıda) kendi vasrtalarile, irtibst tesis eyle mesi imkânı, az zamanda teminini “beklediğimiz önemli işlerdendir. © dığı tesir iledir ki, bütçe tahmin ra- 'kamlarımız, yalnız tahakkuk etmek 1935 yılı varidat tahekkuklarma göre, 22 milyon fazla ile kapanmış tı. 1937 bütçesinin de, bugüne ka- dar gösterdiği seyir, ayni ümidi, fazlasile verecek mahiyettedir, ! Bu netice; memleket ekonomisi- nin inkişafını, halkm refaha ulaş- © makta olduğunu ifade ettiği gibi, ay © mi zamanda, baik için çalışan bir hükümetin, halkın menfaatine ola. — rak uldığı tedbirlerdeki isabeti de teyit etmektedir. Ol Samimi bir bütçeye ve ha- © hikğ bir tediye muvazenesine 'dayanan paramızın filiğ istik- . rar vaziyetini, kesin surette * muhafaza edeceğiz. Vergiler €r nevi mâliğ taahhütlerimi. zi, günü gününe yerine ge- © örmek suretile, Devlet itibarı ve maliğ sermaye ve eshamı muhafa- za ve takviye hususunda bütün ted birleri almak ve bu mevzuda dik - katli bulunmak umdemizdir. Devlet varidatın inkişafını, ye- © ni vergiler ihdasından ziyade, de- © vamlı bir programla mevcut ver - gilerin tarh ve cibayet usullerinin ıslahında aramak lâzımdır. Son iki sene zarfında bayvanlar, tuz, şeker, çimento, petrol ve ben- ân, elektrik, iptidaiğ maddeler re- sim ve vergilerinde yapılan ve her biri yüzde 30—50 nisbetinde bir vergi indirilmesini ifade eden tah- — fiflerin, istihsalin teşviki bakımın. dan, vatandaş ve memleket izin müspet ve hayırı neticeler verdi- — Gini görmekteyiz. Hayvan Vergisi ve Buhran ve Muvazene Vergileri üze- rinde tetkikler yapılarak büt- © çe muvazenesi esasını bozmı- yacak surette tedricen tahfif çareleri düşünülmelidir. Bundan başka, memleketi- mizde yetişmiyen iptidaiğ mad- « deler, ve istihsal maliyeti üze- © rinde tesir yaparak, dış mem- leketler mamulâtı ile rekabeti güçleştiren her nevi vergi ve resimler kaldırılmak lâzım. dır. alk İçin erek bu mevzular Üzerinde çalışırken, gerek herhangi bir maliğ karar alırken, ilk göztnü- “ne getireceğimiz şey, milliğ faali. ; istihsal, yanl verg'nin © bizzat ana memba Üzerinde yapa- cağı tesirler olmalıdır. Maliye me murları da, İç İşleri memurları gi- bi, halkla daimiğ teması olan tsş- — kilâttır. Bunlarm da, halk ile te - maslarında, halk için çalışan bir © halk hükümetinin tsl vasfı olan azamiğ dikkat ve ihtimam göster. mek ve szamiğ emniyet ve İnan ver - paek şiarlarının inkişafına, bilhassa itina etmeleri lâzımdır. Cümhuriyet rejiminde, melği hazine demek; kanunun hazine lehine tesbit ettiği hakla, kanu- nun mükellefi karşılaştırdığı va» zifeyi gayet denk bir halde elde tut mak demek olduğunu bir an ha- TAN ATATÜRK TARİH NUTUK DAHA SÖYLEDİ tırdan uzak tutmamak önemli prensibimizdir. İnhisarlar Inbisarlar mevzuunda itina edil. mesi icap eden esas, bu kurumla. rm maliğ monopol, ticariğ teşek - kül ve milliğ valörizasyon kurumu Harice, tütün satışları ve ihracat mevzuu, daha yakmdan meşgui ol- mıya değer mahiyettedir. Gümrüklere gelince; bunda te - sisata, çalışma usullerine Ve kanu niğ mevzular bakımmdan gerekli ıslah tedbirlerine hiz verilmek $. cap etmektedir. İnhisar mamulâtınm fiyatlar: ü- zerinde yapılan tensilât, satışları ar tarmıştır, Bu usulün dalma dikkatte tulun- durulması faydalı olur, rkadaşlar, Büyük davamız en me ieniğ ve en müreffeh millet olarak var. uğımızi yükseltmektir. Bu, yalnız kürümlarmde değil, düşüncelerinde temelli bir irkdâp olen büyük Türk millernin dinamik idealidir. Bu ideali «m kı- sa bir zamanda başarmak için, fi- kir ve hareketi, beraber yürütmek mecburiyetindeyiz. Bu teşebbüste başarı, ancak, türeli bir plânla ve en rasiyonel tarzda çalışmakla mümkün olabilir. Bu sebeple, oku yup yazına bilmiyen tek vatandaş bırakılmamak; memleketin büyük kalkınma savaşının ve yeni çatısı- »m istediği teknik elemanları ye- tiştirmek; memleket davalarmın İ- deolojisini anlıyacak, anlatacak, ne. silden nesile yaşatacak fert ve ku- rumları yaratmak; işte bu önemli umdeleri en kısa zamanda temin etmek, Kültür Vekâletinin Üzerine aldığı büyük ve ağır mecburiyetler- dir. Işaret ettiğim ümdeleri, Türk gençliğinin dimağında ve Türk mil. etinin şuurunda daima csnii bir halde tutmak, Universitelerimi?e ve yüksek okullarımıza düşen başlıca vazifedir, Bunun için, memleketi simdi- lik üç bilyük kültür bölgei ha- inde miltalea ederek; Garp böl gesi için istanbul Uniyersitesin. de başlanmış olan ıslahat proğ- rammı daha radikal bir tarzda tatbik ederek Cümhudiyete cid- den modern bir Universite kazan dırmak; merkez bölgesi için, An- kara Üniversitesini az * zomanda * kurmak lâzımdır; ve Doğu böl gesi İçin Van gölü sahillerinin en güzel bir yerinde, her şubeden ilk okullarile ve nihayet Üniversite #ile modern bir kültür şehri ya- ratınak yolunda, şimdiden fiçli- yata, geçilmelidir. Muallim u hayırlı teşebbüsün, Doğu vilâyetlerimiz gençliğine bah şedeceği feyiz, Cümhuriyet Hik. meti için ne mutlu bir eser olacak- tır. , Tavsiya ettiğim bu yeni teşebbüs- lerin, eğitmen ve öğretmen ihtiya- cını ziyadeleştireceği şüphesizdir. Fakat bu cihet, hiçbir vakit işe baş ıma cesaretini kırmamalıdır. Ve- kâletin, geçen yıl içinde, bu yön - den yaptığı tecrübeler, çok ümit ve rici mahiyettedir. Türk Tarih ve Di Kurumlarının, Türk milliğ varlığı aydınlatan gok kıymetli ve önemli birer ilim ku - rumu mahiyetini aldığını görmek, hepimizi sevindirici bir hâdisedir. Tarih Kurumu; yaptığı kongre, , kurduğu sergi, yurt içindeki hafir- ler, orlaya çıkardığı eserlerle, şim- diden, bütün ilim dünyasına kül - türel vazifesini ifaya başlamış bu- lunuyor, Tk resim galerimizi de, bu yu açmış bulunuyoruz, Geçen yıl, Ankarada kurulan Dev let Konservatuvarı; müzikte, sah- mede, kendisinden beklediğimiz tek. nik elemanları strğatle verebilecek hale getirilmsi için, daha fazla gay- rel ve fedakârlık yerinde olur. Her çeşit spor faaliyetlerini, Türk genç liğinin milliğ terbiyesinin ana wn - #urlarından saymak lâzımdır. Bu. işte, Hükümetin şimdiye kadar ol- duğundan daha çok ciddiğ ve dik- katli davranması, Türk gençliğini, | ispor bakımdan da, milliğ heyecan içinde iğtina ile yetiştirmesi, önem- X tutulmalıdır. Ordu evgili arkadaşlarım, Ordu, Türk ordusu! Işte bü- tün milletin göğsünü iğtimat, gw Tur duygularile kabartan şanlı ad! Onu, bu yıl içinde, kısa fasılalaria iki defa, büyük kütleler halinde, yâ kından gördüm. Trakya ve Ege bü- yük manevralarmda.. Disiplinini, €- nerjisi) bayların vukuflu gay retini, büyük komutan ve general- lerimizin yüksek sevk ve idare ka- biliyetlerini gördüm; derin iftihar duydum, takdir ettim. Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatanseverliğinin çelik- leşmiş bir ifadesidir. Ordumuz; Türk toprakları- nın, ve Türkiye idealini. ta- hakkuk ettirmek için sarfet- mekte olduğumuz sistemli ça- İtşmaların, yenilmesi imkân- sız teminatıdır. Teslihatımız eslihat ve teçhizat progra - NE mimizn tatbikatı, muvaffa- kıyetle ilerliyor. Bunları memleke- timizde yapmak emelimiz, tahakkuk yolundadır. Harp sanayii tesisatı - muzı, daha ziyade inkigef ve tevsi İçin alınan tedbirlere devam edil - meli ve endüstrileşme mesnimizde de ordu ihtiyacı ayrıca gözönünde tutulmalıdır. Bu yıl içinde, denizaltı gemi- lerini memlekelimizde yapmıya başladık. Hava kuvvetlerimiz için yapmış olan üç yıllık program, Büyük Mil- letimizin yakım ve şuurlu alâkasile, Şimdiden başarılmış sayılabilir. Bundan sonrası için, bütün tay- yarelerimizin ve motörlerinin mem leketimizde yapılması ve harp hava Sanaylimizin de, bu esasa göre, in- kişaf ettirilmesi iktiza eder. Hava kuvvetlerinin aldığı ehemmiyeti gö- zününde tutarak, bu mesaiyi plân- Jaştırmak ve bu mevzuu lâyık ol - duğu ehemmiyetle milletin naza - rında canlı tutmak lâzımdır. Büyük milliğ disiplin okulu olan ordunun; ekonomik, kültürel, sosi» Yal savaşlarımızda bize ayni zaman- da en Tüzumlu elemanları da yetiş- tiren büyük bir okul haline getiril mesine, ayrıca iğtina ve himmet o- dileceğine, gilphem yoktur, Dış Siyasa üyük Kamutay, Dış siyasetimiz, geçen yıl İçinde de, sulh ve arstulusal emek birliği yolunda inkişaf etmiş ve yü- rüdüğümüz yönün değişmez oldu - ğunu bir daha belirtmiştir. Milletler cemiyetinin geçirmekte olduğu çetin safhalarda, Cümhuri- yet Hükümeti, bu arsrulusal kuru- ma olan bağlılığım. her sahada gös termek süretile, sulh idealine ön uygun yoldan ayrılmamıştır. Büyük bir milliğ davamız olan Celâl Bayar Kabinesinin Programı Ankara, 1 (Tan muhabirin den) — Vekiller Heyeti buğün Meclis içtimamdan sonra sant 18 de Başvekil Celâl Bayarm re- isliği alında bir toplantı yapmıs | tır. Toplantı geç vakte kadar devam etmiştir, Bugünkü içti - | mada, Celâl Bayarın okumak t- Meseleler üzerinde görüsüldü” anlaşılmaktadır. Yarım öğleden | sonra Meclis fırka grupu mutat | toplantısmı yapacaktır. | Hatay işinin geçirdiği safhalar ma- Tümunuzdur. Miletler cemiyeti yüksek idire- 8i altında cereyan etmiş olan mij- zakereler, Hatay halkımın lâyık: ol duğu mesğut ve müstakil idareye kavuşması yolunda amaçladığımız Eayeyi temin edecek veşikaların kabul ve imzasile neticelenmiştlir. Yeni Hatay rejiminin merğiye- te girmesine, kısa bir zaman kaldi. Bu rejimi, kendilerile en dostane bir zihniyetle emek birliği yapmış olduğumuz Fransızların, iyi niyetle Ye amaçlanan gayeyi temin edebi- lecek şekilde tatbike başlıyacak - larma -şüphe- edilmemelidir. Yarınki Türk — Frünsiz nlüna. sebetlerinin dilediğimiz yolda inki- gafma, Hatay işinin iyi bir yönde yürümesi, esasi: bir ölçü ve âmil o- İacaktır kanaatindeyim. Dostluklarımız aman ae Zut bir iş birliği yaratmak- bir kuvvetli adım attı. Sadabat - ta, Efganistan, Irak ve Iran İle imza etmiş olduğumuz dört Mi muahede, büyük bir memnuni - yetle kayde değer sulh eserlerinden biridir. Bu misakın etrafmda toplanan devletlerin, ayni gayeyi takip eden ve sulh içinde inkişafı samimiyetle istiyen hükümetleri arasında, ig bir- liğinin, âtide de hayırlı neticeler ve- receğinden emin bulunmaktayız. Cümhuriyet hükümetinin, kom- gularile ve diğer büyük, k'içük dev- letlerle olan münasebetlerinde, a- henkli bir istikrar ve inkişaf göze çarpmaktadır, Sulh Yolundanereden bir hi - tap geldiyse, Türkiye onu, teha- likle karşıladı ve yardımlarını esirgemedi, Akdenizde spanya hâdiseleri dolayrsile Akdeniz ve Karadenizde a - * Imması gereken tedbirlere, Cümnu- riyet hükümeti, en geniş bir zihni. yetle iştirak etti, Dünyanm her tarafında olduğu gibi, bizi alikalandıran sahalarda ve bu arada, Akdenizde ,slikün ve istikrarm korunması, bizim yakm- dan ve alâka ile takip ettiğimiz hir mevzudur, Şurasını da memnuniyetle kay- dedebilirim ki, Şarkiğ Akdeniz ve Karadeniz sularile Balkanlarda ve Yakın Şarkta, geçen sene İşaret ot. tiğim iyi münasebetler, ayniyle de. vam etmiştir. l | lerini, memleketin ekonomik bünye- sine uyacak mukavele ve anlaş - malar yaparak tanzim etti. Bunlar şrasmda Fransa, Ingil- tere, Almanya ve Sovyet Rusya i- le aktedilen mühim ticariğ anlaş - maları, bilhassa kaydetmek İste « çe konomik kalkınma savaşımızla clâ- kalı daireleri için bilgi ve istihba - Yol ve Hedef 35 siyasetimizin ayırıcı vas- D Üni kısaca anlatmış olmak için, diyebilirim ki, tuttuğumuz si- yasiğ yol ve hedeften ayrılmıyo « ruz. Sor senelerde, arsrulusal mü - nasebetlerde daimiğ değişiklikler ol masmâ rağmen, biz bu karışıklığın ortasında, sulheverlikle düyguu olarak karşılıkir dostluklarımıza ri- ayet ediyoruz, Onlarm mahiyet ve Büyük Millet Meclisi (Başı 1 incide) Reis vekili Rafet Canitez yoklama yapılacağını bildirdi ve riyaset kâtibi Ali Muzaffer Göker Millet vekilleri - nin isimlerini okudu. Bütün mebus- larımızın bu taribi günde Atatlirsün nutukları dinlemek tizere Ankara - ya gelmiş oldukları anlaşılıyordu, Tam sant 14,10 da Büyük Şef Ata. türk yanlarında Başvekil Bay Celâl Bayar olduğu halde salonu #€reflen- dirdiler, Şef kürsüde Atatürkün salona girisi bütün me- busların ve dinleyicilerin ayakta da- kikalarca süren alkışlarile ve “varol, sadalarile karşılandı. Atatürk riya - set mevkiini işgal buyurdular ve hâlâ kendilerini alkışlamakta olan mebus larla diğer davetlileri selümladıktan sonra büyük nutuklarına başladılar, Atatürkün günlerdenberi sabırsız - tikla beklenmekte olan nutukları sek sık alkışlarla inkıtaa uğruyordu. Bil bassa “Türk çiftçisi mutlaka toprak saribi bulunmalıdır, cümlesini söyle diği zaman meclis alkıştan yerinden oynuyordu. Bu cümledeki yüksek mâ nanm davet ettiği bu coşkun tezahür ler halkın, demokrat Relsicüm - hur Atatürkün Türk çiftçisi hakkım da beslediği derin sevgiye çiftçinin ağzından ve vekilleri vasıtasile teşek kürü ifade ediyordu. Atatürkün nutku bir saat 10 daki- ka devam €tti. Nutük bittikten son- ra Önderin salondan ayrılması ayni surette ve dakikaalrca siren coşkun tezuhürlere ve sürekli aikışlara vesile oldu. lik Tuzname Bundan $onra ruznameye geçildi ve Kamutay riyaset divanı için seçim ya ! pıldı. Tasnif neticesine göre meclis reialiğine 334 reyle ve ittifakla Çan - kırı mebusu Bay Abdülhalik Renda, reis vekilliklerine de Refet Canrtez, Tevfik Fikret Silay ve Hilmi Uran intihap edildiler, Halit Bayrak, dok- tor Salm ve İrfan Ferit idare âmirlik lerine; Kemal Ünal, Ali Muzaffer Göker, Naşit Hakkı Uluğ ve Cavit Ural da riyaset kâtipliklerine seçildi. ler, Bay Abdülhalik Renda kendisini reisliğe intihap etmek suretile mecli #in gösterdiği itimat ve sevgiye te - şekkür etti. Reis Vekilleri de ayni su retle teşekkürde bulundular, Yeni kabine Bundan sonra da Reis Abdülhalik 2-11-937 dairelerini genişletmiye müsait zik niyetle arsıulusal vaziyet ve vazi- femizi gözönünde tutarak çalışı - yoruz. Bu yolda, iğtina ile çalışmı- ya devam etmek hükümete tavsi- ye edeceğim en doğru Karar oldu ğu kanaatindeyim. C.H.P. ziz Millet Vekilleri, Dünyaca malüm olmuştur ki, bizim devlet idaresindeki âna programımız, Cümhuriyet Halk Partisi pfogramıdır. Bunun kapsa- dığı prensipler, idarede ve siyaset- te bizi aydmlatıcı ana hatlardır. Fukat bu prensipleri, gökten indiği sanılan kitapıarın doğmalarile asla bir tutmamalıdır. Biz, ilhamlarımı. 31, göklen ve gaipten deği, doğru- dan doğruya hayattan almış bulu- muyoruz. Bizim yolumuzu çizen; içinde yaşadığımız yurt, bağrından çık- tığımız Türk milleti ve bir de mil Jetler tarihinin bin bir falea ve sstırap kaydeden yapraklarmdan çıkardığımız neticelerdir. Elimizdeki programm ruhu, bizi yalnız bir kısım vatandaşla elâ « kalı kalmaktan menğeder, Biz, bü- tün Türk milletinin hâmidiyiz. Ge- çen yıl içinde, Parti ile Hükümet teşkilâtmı birleştirmekle vatandaş- lar arasmda ayrılık tanımadığımızı fiğlen göstermiş olduk. Bu büdL senin bizim, devlet idaresinde ka- bul ettiğimiz, “kuvvet birdir, ve o milletindir”, hakikatine uygun ol- duğu meydandadır. Kuvvetin ye- gine kaynağı olan Türk milletinin. güzide Vekillerini, büyük bahtiyar. lıkla eğilerek selâmlarım. Mareşalimizin Teşekkürler Ankera,1 (A.A,) — Genel Kurmay Başkan: Mareşal Fevzi Çakmak, mü. kaddes Cümhuriyetimizin İ4 üncü yıl dönümü münasçhetile her taraftan aldığı tebriklere teşekkürlerinin ib- Yağma Anadolu Ajansını tavsit etrdiş lerdir. Ankara Civarında Yılın İlk Karı Ankara, 1 (TAN Muhabirinden)— Geçenlerde birkaç gün kadar devam eden şiddetli soğuklardan sonra has valar tekrar ısınmiya başlamıştı, Pas kat bu aldatıcı sıcaklar da sona er“ miştir, Yurdun muhtelif yerlerindeki rasat istasyonlarından Ankaraya ge“ len malümata göre bütün memleket te kışm tam alâmetleri belirmiye başlamıştır. Birçok yerlerde kar, yağ mür ve hattâ dolu yağmıştır. Anka“ raya da bugünlerde sık sık yağmur yağmıya başlamıştır. Bu sabah EB madağına mevsimin ilk karı düşmüş tür. mp riaem Komşusunu Keserle Yaraladı i Galatada Cerrahbaşi sokağında © turan Ase İsminde bir kadın taraça“ da çamaşır asmak yüzünden çıkan kavga neticesinde komşusu Kiryaki. çeyi keserle başımdan yaralamıştır, ——.. Bigada Yeni Postane Biga (TAN) — Çarşı içinde bir posta şubesi açılmıştır. ii Almanyanın Müstemleke İşi ve İtalya Berlin, 1 (A.A) — Uç Italyan müs- temleke siyaseti mütehassısı, dün Eerline gelmişlerdir. Bunlar, Dr. Sil- va ile Pr. Massi ve Dovatidir. Mütehassıslar Alman müstemleke hareketile muhtelif teşkilâtını tetkik edeceklerdir. Renda Atatürkün Meclise hitaben ya zılmış bir tezkeresini okudu. Tezkere le hükümet relsliğinde vaki tebed - dülden ve Celâl Bayarm teşkil etmiş olduğu yeni kabineden Millet Vekil leri resmen haberdar ediliyorlardı. Meclis Cuma günü saat 14 te top- lanmak üzere bugünkü içtimama ni bayet verdi,