8 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

10 TAN Başvekil Yeni Şileplerimizi Gezdi Deniz Nakliyatı Milli Ihtiyaçlarla Ayni Seviyeye Yükseltilecektir (Beşi 1 incide) deniz ticaret mektebini ve yeni alı- nan şileplerimizi gezmiştir. Bu tet - kikleri sırasında Hariciye Vekilimiz de beraberinde bulunmuştur. B. Celâl Bayar ve B. Rüştü Aras, refakatlerinde Denizbank umumi müdürü Yusuf Ziya Öniş ve Deniz ticaret müdürü Müfit Necdet bulun - duğu halde saat dörtte deniz tica - ret mektebine gelmişler ve burada yarım saat kadar kalarak tetkikler. de bulunmuşlardır. B. Celâl Bayar, mektebin dersanelerini ve yeni yapı- lan binalarını gezmiş, talebe sayısı etrafında malümat almiştır. Başve- kil, yanındaki zevat ile sast 430 da mektebin rıhtımından möotöre bine- rek şileplerin demirli bulunduğu ye- re gelmiş. Evvelâ Demir şilbelnin et rafını motörle dolaşmıştır. Bundan sonra Krom Şilebine çıkmış ve bura- dan da Bakır şilebine geçerek daha evvel gelen davetliler tarafından kar şılanmıştır. B. Celâl Bayar, aralarında Deniz bank müdürleri, gemileri, satın a- lan sosyete şilep, İş Bankası, Etibank erkânı Türk ve ecnebi armatörlerin mümessilleri ile gazeteciler bulunan davetlilere iltifat etmiş ve şilebi gez miştir. Başvekilimiz, vapur hakkında da esaslı izahat almış memnuniyetini ifade etmiştir. Gemideki tetkikler bittikten son- ra Başvekiller Hariciye Vekili ve da| vetliler güvertede hazırlanan büfe- de izaz edilmişlerdir. Bu sırada s0s- yete şilep nâmına Etibarık idare mec İlsi reisi Hâmit Başvekilimize hita - ben şu sözleri söylemiştir: “ — Yüksek Başbakanımızın lüt - fen huzurlarile şereflendirdikleri bu günümüzün Türk deniz ticaretinde yeni bir dönemeç teşkil ettiği mu - hakkaktır. Milletimizin babadan mi ras büyük denizcilik kabiliyeti, va - tanımızıi dörtte üçünün denizle Şev rili bulunması, ve bilhassa milf mah sullerimizi nakil zarureti denizcilik: te büyük bir sürate ihtiyaç hissettiri yor. Ulu Önderimiz Atatürkün Türk vatanı için her sahada olduğu gibi bu yolda da büyük ilhamları bizi ya- kın bir âtide göğsümüzü kabartacak bir seviyeye çıkaracağından şüphe - miz yoktur. Büyük Kurucumuz Celâl Bayarın çok uğurlu huzurları ve emirleri bi- zim için en emin muvaffakıyet âmi- li olacaktır. Bizi taltiflerinden do - Jayı kendilerine bilhassa hürmet ve şükranlarımızı sunarım.,, Bundan sonra Türk ve ecnebi ar - matörler nâmına bir armatör de bir kaç söz söylemiş ve deniz ticaret fi- lomuza katılan bu yeni gemilerle sevinç duyduklarını anlatmıştır, Başvekilin mühim sözleri B. Celâl Bayar, bu sözlere çok gü- zel bir nutukla cevap yermiş ve şun-| ları söylemiştir; “— Vapurlarımızı gördükten ve çok nazik misafirpecverliğinize ma7- har olduktan sonra ilk duyduğum his ve heyecanla, size, üç büyük mil- li bankamıza tesekkür ediyorum. Denizciliği bir arada, sporu, tica- reti ve sanayii ile bir kül halinde te- kâmül ettirmek için Büyük Şefimiz Atatürkün, Büyük Millet Meclisinin beşinci devre ikinci açılış nutkun- da, irade ve ilhamları vardır. Hükü- met te şefinin o yüksek iradesini ye- rine getirmek için programında de- niz işlerine ayrıca, hususi bir ehem- miyet vermiştir. Denizcilik milli e konomide en mühim yer alan ele- manları itibariyle biribirini ikmal e den en mühim bir unsurdur. Nakliye olmadıkça ve bu nakliye milli eko- nominin icaplarına uyacak iyi şora- iti haiz bulunmadıkça, milli ekono - miyi istediğimiz gibi sevk ve idareye imkân yoktur. Bu tebarüz etmiş bir hakikattir. Bizim gemlelliğimizin hali hazır vaziyeti kabotaj için ve bilhassa ha- rici ticaret noktasından da sıkıntılı. dır, Bunu Iktiham etmiye mecburuz. | Bunun için yalnız gemi satın almak kâfi değildir. İyi eleman ve ekipaj ve bunları ekonomik surette idare et mek mecburiyeti vardır. Bünların idaresinde bu zihniyeti kavramış ve bu iktidarı gösterecek teşekküllerin bulunması lâzımdır. Cümhuriyet rejiminin ilânından Başvekil, Haydarpaşadan çıkarken halkı selâmlıyor — Başvekilimiz, Bakır şilebinden motöre geçerlerken.. denizcilik ne mazaran Şüphesiz ör Fakat takdir ettiğimiz bu münferit | teşebbüsleri, ihtiyacımızla mükaye-| se ettiğimiz zaman kâfi görmememiz İlâzimgelir. Ferdi sermayenin bu ih- sonra (bizde ilerlemiş- tiyacı tatmin edeceğinde şüphe edi lirse haksızlık edilmiş olmaz. Bunun için devletin mürakabesinde ferdi ve hususi teşebbüslerde olduğu gibi himayesinde mühim bir teşekkül vü cuda getirilmesi düşünüldü. Bu suret le üç büyük bankamıza; Etibank, Denizbank ve İş Bankasına bu va - zife verildi. Bugün üç güzel vapu- rumüzü görüyoruz. Bu kadârın gay ri kâfi olduğuna şüphe yoktur. Ar - | kadaşlarımız, yeniden alınacak üç va pıyorlar, Bu itibarla şu gördüğümüz hakı ümit edilebilir. Diğer taraftan kabotaj miler peyderpey gelecektir. Bazıla- rı yoldadır. Maamafih siparişlerimiz | artân ihtiyaçlarımıza yetmiyor. Bu- hun için yeniden üç büyük gemi - nin inşası için sipariş verildi. Diğer| üç gemi için de müzakereler cere yan ediyor. rarındayız. Hükümet hesabına söy- elemanların e kifsyetine vardır. Büyük bankaların lardır. dir. Hulâsa etmek icap ederse; bugün- kü umumi tonaj miktarımız, milli milyonü bulmalı ve geçmelidir. Ayrıca bir jest olarak telâkki et- nuyoruz. Üç sene mevkiine konulacaktır. Memleketi- ni bulduğumuz lıyacağız. Bunların pakliyatı mühim ribirini tamamlıyan diğer program gemilere yenilerin de yakında iti - servisleri) £ için hazırladığımız proğram petice- lenmiştir. Bu aydan itibaren yeni ge eskisi - | yürütmüş oluyor ve denizelliğimizi yürütürken diğer programların da icrasını temin etmiş bulunuyoruz. Eti Bankın bu kıymetli hizmetin- den Denizbankın bu himmetinden ve İş Bankasının bu işte yaptığı pat ronajdan dolayı mütehassisiz. Bu milli bankamızın kül halinde Türk ekonomisine hizmetlerini takdir, teb- rik ve tebcil'ederim. Asıl büyük teb- rikim, kendi elemanlarımız ve ke! iptidai maddelerimizle bu büy; vapurların inşasını Denizbankın ter- sanelerinde yapabildiğini gördüğüm dir.,, Başvekilimizin bu sözleri şiddetle alkıslandı. B. Celâl Bayar, bu sıra- ipur için Londrada müzakereler ya-da Denizban müdürüne dönerek — İnşallah bu vapurlarla iyi pa- Ta kazanırsınız, dedi. Ve gülerek İlâ- ve etti Görüyorum ki, para kazanaca- ınıza da şüphe yok. Gayet ekonomik. davranıyor ve bize şampanya yerine zaman olacaktır. Bu ati uzak değil -| limonata İçiriyorsunuz. Yusuf Ziya Önis: — Para kazanalım, onü da ikram ederiz, cevabını verdi. Bu sırada, Hariciye Vekili Doktor | tesi de “hiyanetin cezası, başlığı al Aras ta: 3fini ihtiyaçlarla deniz nakliyatım ayni seviyede götürmek azim ve ka Tüyorum, biz, muvaffakıyetimizden eminiz. Çünkü bunu temin edecek itimadımız. liyakati | âşikâr bir keyfiyettir. Ayni zaman- da Türk denizciliğini temsil eden in sanların vatanseverliklerine — inanı. |dürü beraberinde olduğu halde bir yoruz. Çünkü bu işi milli bir mese - le olarak ele alacaklar ve bizim ar. zularımızı yerine getirmek için, bir milli izzeti nefis halinde uğraşacak- Gayret bir taraflı olmaz. Bu gay-| reti taltif etmek ve lâyık olduğu veç hile himaye etmek bizim vazifemiz- ekonomimize nazaran dundur. Ya - kın bir zamanda, tonajımız yarım tiğim bir nokta üzerinde duraca - ğm: Bu, gemilerimize konan isim - lerdir. Biz maden programımızın İc- rasım Eti Banka emanet etmiş bulu- içinde bakır, krom, kurşun ve simli kurşunu iş - letmeğe ait programımız tahakkuk mizin güzel bir talih eseri olarak ye- Divrikideki demir madenini de hemen işletmeğe baş - bir meseledir. Bunların hepsi biribi- rini ikmal edecektir. Bu suretle bi - — Bire şampanya yerine limonata Ikram etmek suretile, hem ekonomi- ye hem de sıhhatimize hizmet etmiş oluyorlar, dedi, çünkü şampanya baş ağrıtır. Bu görüsmelerden sonra B; Celâl Bayar ve Dr. Aras, Krom şilebini de gezmişler, ve burada da izahat al - mışlardır. Bundan sonra Denizbank umumi müdürile, Deniz ticaret mü- motörle vapurdan © ayrılmışlardır. Motör uzaklaşirken her iki şilep te düdük çalarak Başvekili selâmla- mışlardır. B. Celâl Bayar, Moda deniz klü ne gitmiş ve akşam Perapalasa dön müştür Üç yeni şilebimiz Dün Başvekilimizin gezdiği şilep- ler, Denizbank, Etibank ve İş Ban- kasınm 3 milyon Tiralık bir sermaye ile müştereken kurdukları sosyete şi lebin ilk olarak İngiltereden: satın aldığı Bakır, Demir ve Krom şilep - leridir. Bunlardan Bakır 7350 tonluk ve 17 yaşındadır. 40 bin İngiliz li » rasına alınmış ve 2500 liralık sigorta sı ile 42500 İngiliz lirasına mal ol- muştur, Geminin bize maliyet fiyatı 252000 Türk lirasıdır. Bu şilep sa - atte on bir mil süratle gitmektedir İve dokuz vinci vardır. Vinçlerniin İçok olması geminin çok çabuk boşâ- İhp doldurulması bakımından çok kul lanışlıdır. Bakır şilebi, Grivoğ tez - gâhlarında yapılmıştır. Şimdiki hal - »İde kaptan Asımın kumandasında üç kaptan, bir mülâzım kaptan ile 33 mürettebat tarafından idare olun - maktadır. Krom şilebi 5770 tonluktur. ve ü ları da ayni zamanda ve bir arada (Başı 1 incide) ma ve pölis kumandanının #Mütear” nzlar aleyhine takibatta bulunacağı hakkındaki sözünü tutmamış olma- sından acı acı şikâyet ediyorlar. Yenigün gazetesi, Fransiğca “meş- rettiği dördüncü sayfasında, Halep- te mukim Suriyeli ve Lübnanlıların kamyonlarla Hataya gönderilerek nüfusa kaydettirildiklerini ve İtti- hadı Vatani cemiyetine dahil yaban- cılara da hem Antakya hem İskende run dairelerinden nüfus kâğıdı veril diğini ve bu cemiyetin köylere silâh lı adamlar göndererek tethiş hareket leri yaptıklarını itiraz götürmez ve- sikalarla ispat edecek vaziyette ol duğunu yazmakta ve buna ehemmi- yetle komisyon reisinin dikkati çe- kilmektedir Delege Garo, Antakyada Antakya, 7 (A.A) — Anadolu A- İ jansının hususi muhabiri bildiri - yor: Celâl Karasapan, dün gece Ankara dan buraya geldiler. Son hâdiselerden heyecana ve sa- bırsızlığa düşen halk bütün alâka ve dikkatini Garonun Ankara seya hatinden sonra vaziyette hâsl olma rünüyor. Garonun Ankaradan hare ketinden evvel Hatayda Cenevre an laşmasının harfiyen ve katiyen tat- bik edileceği hakkinda Türk geze- telerine yaptığı beyanst memnuni - yet verici ve yatıştırıcı mahiyette İaddedilmekle beraber, bu ? beyanatın fiili sahalarda tezahürlerine intizar edilmektedir. Delege Garo, kati emirler almak üzere yarın sabah Beruta hreket ede cek ve vaziyet paraztesi tamamen ay dınlanmış olacaktır. Arap gazeteleri hâlâ tahrikât yapıyorlar Antakya #7 (A.A — Anadolu A- jansının.. hususi. muhabiri bildiri » yor: Arap gazeteleri tahrikâtlarma de vam ediyorlar. Bu meyanda Antak - yada çıkan “Elurube,, gazetesinde “Necip. Alevi milletine” başlığı al - tında ve “Sancak Arap teşkilâtı âli komisyonu,. imzasiyle neşredilen be yannamede Türklere şiddetle hücum edildikten sonra “Ey Alevi, Türkle- ri ez, kuranı kerim de böyle buyuru yor, aranızda fitne olmamak için on ları öldürün çünkü fitne katilden da ha fenadır.,, deniliyor ve" Eti Türk- leri açıktan açığa katle teşvik edi - yor. İskenderunda çıkan “Ellivç,, gaze tındaki yazısında “Türk diyen Ale- 43600 İngiliz lirasına satın alınmış- tr. On yaşındadır ve Mehmet kap- tanın idaresindedir. Saatte 14 mil sü rat temin eden 1200 beygir kuvve - tinde makinelerle mücehhezdir, Demir şilebi de 6300 tonluktur ve 13 yaşındadır. 47000 İngiliz Lirasına satın alınmıştır. Bu son iki gemi Glaskovda yapılmışlardır. Her üç ge mide iki katlı beşer ambar vardır ve hem silo eşyası, hem de parça eş- ya nakledebileceklerdir. İlk sefer - lerini Marsilya ile limanlarımız ara- İsinda kömür taşımak suretile yapa - İcaklardır. Hazırlanan bir programa göre bu sene sonuna her üç gemi ile 40 bin ton kömür ecnebi limanlara taşınacaktır, 939 başından itibaren de beş sene içinde, her sene 100 bin ton kömür taşınmak suretile ve milyon ton kömür taşınacaktır. Bu üç gemide, henüz, Türkiyede - ki tearet gemilerinin hiçbirinde bu lunmıyan telsiz kerteriz aleti de var dır. Bu aletlerle. geminin sahile O - lan mesafeleri kolaylıkla tayin oluna bilmektedir. Bu gemilerin satın alınması Türk deniz ticareti için kıymetli bir ka- zanç olmuştur. Sileplerimiz çoğalın- ca başlıca ihraç maddelerimizi ken- di gemilerimizle taşımak suretile ha rlee döviz kaçırmaktan ve her ih - raç mevsiminde navlunları yüksel - ten ecnebi vapur kumpanyalarına muhtaç olmaktan kurtulacağız. Şimdiki halde senelik ihracat to- najımız yarım milyonu geçmektedir. Bunun ancak yüz bin tonu kadarı bi lerimiz tarafından taşınmaktadır. Delege Garo ile baş konsolosumuz!yok gibidir. sı icabeden salâha tevcih etmiş gö-| vilerin son hâdiselerde nasıl döğül - dükleri, yâralandıkları, tecziye edil malıdır,, diyor. Türkiyeden giden Hataylılar İskenderun, 7 A.A.— İntihabatta rey turan Antakyahların gelmesi devam ediyor. Dün gece gelen 300 Türk is- tasyonda coşkun tezahüratla karşi - lanmıştır. Bu suretle bu hafta içinde gelenlerin sayısı yedi yüzü bulmak- tadır. Sel tahribatı büyük Antakya, 5 (A.A) — Anadolu'a - jansının hususi muhabiri bildiriyor: Yağmur ve sel âfeti tahribatınin henüz bilânçosu yapılmamış olmak- la beraber, tahminden çok fazladır. Dağdibi mahallesinde evleri basan sular, yataklara varıncaya kadar bir çok eşyayı sokaklara sürüklemiştir. Sulardan müteessir © olmuyan bina Yaralananlar çoktur İSimdiye kadar bir kadınla bir çocu- un öldüğü tespit edilmiştir. Garaj- da bulunan bir otomobil selin önüne katılarak Asi nehrine gitmiştir. Sey- lâptan yuvasız kalanlara yardım için halk partisi tarafından bir komisyon kurulmuştur. Almanya, Triyesteden İstifade Edecek (Başı 1 incide) tiyazlarda bulunmıya razı olmadık ça, Avusturyaya verdiği imtiyazları bilhassa Triyeste limanından İstifa- de etmek hakkını Almanyaya dev - retmiyecektir. Diğer cihetten İtalyan - Alman müzakereleri, esnasında Çekoslovak- ya meselesine temas, edileceği & renilmiştir. Roma, 7 (A.A) muhabiri bildiriyor: İtalya Kral ve Kraliçesinin gele - cek sene Almanvayı ziyaretleri şim- diden derpiş edilmektedir. Sureti umumiyede zannedildiğine göre Hitler Alman devletinin şefi sı- fatile İtalyadan ayrılmadan evvel İ- talyan hükümdarlarını Almanyaya davet edecektir. Mussolini'nin sözleri Roma, 7 (A.A) — Mussolini bu ak şam Hitler şerefine Venedik sarayın İda büyük bir ziyafet vermiştir. | Mussolini söylediği nutukta, Hit lere çok hararetli bir hoşgeldinizde bulunduktan sonra hulâsaten demiş- tir ki: “Romayı ziyaretiniz iki memleketi miz arasındaki antant tamamlamış ve teyit eylemiştir. Kati bir azimle tahakkuk ettirdiğimiz ve büyük bir sebatla tarsin eylediğimiz bu dostlu ğun kökü inkılâplarımızdadır. Kuv- veti, iki milletimizi biribirine bağ - yan dünya görüşümüzdeki birlik- tir. Tarihi vazifesi, iki milletimizin devamlı menfaatlerindendir.., Mussolini, Alman ve İtalyan mil etleri arasındaki Sarsılmaz dostluk şerefine kadehini kaldırarak nutku- nu bitirmistir. Hitler'in sözleri Hitler verdiği cevapta Mussoli nin şahsında büyük Alman dostunu selâmlamış ve demiştir ki: “Almanya ve İtalyanın menfaatle İri aynidir ve bu iki memleket dün- ya görüşmeleri itibarıyle de biribiri ne sıkı sıkıya bağlı bulunuyorlar. Bu suretle Avrupada. ebedi yaşamak haklarını müdafaaya ve tabii inki- şaflarına mâni olmak İstiyeceklere bütün kuvvetlerile mukabeleye a7- metmiş olan 120 milyonluk bir kütle İvücut bulmuştur. . Duçe, nasıl siz ve sizin milletiniz Almanyaya olan dostluğunuzu ka - ranlık günlerimizde muhafaza etti - nizse, ben ve benim milletim de 1 - talyaya karşı müşkül anlarında ây- ni dostluğu ispat edeceğiz... Triyeste meselesinde prensip itibarile anlaşıldı! dikleri diğer Eti Türklerine ibret ok) lerini kullanmak üzere Türkiyede w| - Havas Ajansı! İbloklarile askeri 8-5 - 1928 > Arap Gazeteleri Tahrikât Yapıyor | Südetler Antakyada Türklere Kn Ateş Açıldı Meselesinin Halli (Başı 1 incide) mışlar ve gamalı haç taşıyan bif cuğun tevkifine sebep olan Çek sinin şehirden atılmasını istemi dir. Viyanadan alınan haberlere orada bulunan Südetler dün * mışlar ve Henlaynin doğum ri münü tesit etmişler, Hiflere turyanın Ilhakından dolayı şü larını bildirmişlerdir. Ziyafette vusturya Valisi Suys İnkert ta ar bulunmuştur Berlinde asabiyet Berlin, 7 (A.A: — Havas Aji nın muhabiri bildiriyor: Bütün gazeteler son günler 7 da Bohemyada Çeklerle Südet manları arasında cereyan ettiğini din ettikleri | hâdiselerden il bir lisanla bahsetmektedirler. münasebetle gazetelerde re lıklar şunlardır; Fölkişer Beobahter'den: “Çek Wisi Südet Almanların müte: yen sopalarla dövüp öldürüyo! Askerler bu tahrikâta iştirak edi lar. Berliner Tageblatt'dan: “Hâ ler gittikçe çoğalıyor., Lokal zeiger'den: “İşitilmemiş tahrikât det Almanlarının bili mücazat lerin keyfine terkedilmiş bir oldukları devir geçti.,,, * “Südetler işi, İtalyayı alâkadar etmez,, Berlin, 7 (A.A) — Göring'in lerini neşrettiği söylenen münteşir Naçyonal Zeitung, Hit İltalya seyahati hakkında tefsir! bulunarak ezcümle şöyle yazmı dar; : “Südetler meselesi hiç bir 2: doğrudan doğruya İtalyanları dar eden bir mesele haline gel cektir. Führer Mussoliniye gönderdiği mektupla Brenner hududu hakl teminat vermiştir. Buna mukabÜi deniz bie Alman. menlaat vrin! değildir. Bu sebeple Berlin İtal İngiliz “ anlâşmasını - imsmnlüni) karşılamıştır. Berlin ile Roma di ittifaklar vi getirilmesini arzu tememekteği Çünkü bu kombinezonlar harpçuyane temayüller gizlemi dirler.,, | * Budapeşte, 7 (A.A.) — Siyasi hafilin kanaatine göre ekalli meselesi hakkında Çekoslovakyf yapılacak müzakereleri ekalli; için Çekoslovak hükümetince lunacak nizamnamenin tanzii sonraya bırakmak daha muvafık caktır. O Bükreş ve bilhassa İle girişilen müzakerelerin bir laşma ile neticeleneceği ve bu leketlerle dostluk münasebatıns açacağı ümit edilmektedir. Yeni statü hazırlanıyor Prag, 7 (A.A) — Fransız ve liz "elçileri tarafından Çekoslo" Hariciye Nazırı Krofta nezdii gün yâpılan teşebbüsler haki salâhiyettar mahfilde beyan ol Buna göre, elçiler kendisine konuşmalarının neticesini şif: latmışlar ve ekalliyetlerin mn: leplerinin isaf: hususunda hüköl leri nâmma dostça tesviyede muşlardır. Krofta verdiği cevapta ekal tadilini derpiş eyliyeceğini miştir. Diğer taraftan öğrenildiğin? bütün nezaretlere ait zat İşi kânı toplanarak Çekoslovak kalarındaki Alman memurlar” alınması meselesini tetkik başlamıştır. surette kuyvetlendirilmiştir. Bir askeri ittifakın mevzu solmayacağının Alman mahâfi bilhassa kaydedilmesine r. memleketi müştereken alâka den bazı askeri meselelerin bil rüşülmüş olduğu zannediliyor” Diğer taraftan, Triyestenin Roma, 7 (A.A) — Röyter: Ro -|ler hakkındada prensip zim husust armatörler elindeki şilep ma — Berlin mihveri yalnız teey - | kesil olmuştur. Müzakereler# İyüt etmekle kalmamış hattâ mühim | matik yollarla devam e bali de dahil olmak üzere iki ket arasında çıkan muhtelif varol İIS LEE 1 İZ SESK, SA b O ni ei PO İYON