6 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

6.5.9 Lehistanın Almanyaya Cevahı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL N #histan Hariciye Nazırı Albay Beck, Almanyanm, iki mem- | leket arasındaki ademi tecavüz mi Sakmı ilga ettiğine dair. gönderdi muhtraya ve Her Hitlerin geçen 28 Nisanda söylediği mutukta Lehistana Yapılan teklifler hakkında söylediği sözlere cevap vermiştir. Cevap, Leh mil mümessilleri tarafından tasvip edildiğine göre bütün Lehis tanın düşünce ve kararını temsil ©€-|| mektedir, Lehistan, herşeyden eyvel Danziğ teki hukuk ve menfaatlerinden ka- tiyen feragat | etmiyeceğini bildiri- Yor ve asıl adı Pomeranya olan ko- Tİdor sahasında Almanyaya her yar- dımı göstermiye hazır olduğunu fa- St, bu yardımı kendi toprakları ü- zerinde hâkimiyetinden feragat ede tek yarmıyacağını anlatıyor. İki memleket arasmdaki en belli başlı ihtilâflar bu iki nokta üzerin- dedir. Almanyanm İstediği O şey, Danzigi yak etmek ve koridorun bir kısmına suhip olarak Almanya ile Şarki Prusyayı biribirine bitiştir- mektir, Lehistan buna mukabil, Danzigte Yaşıyan Alman nüfusunun bütün fe- #ahlarmı, Lehistanın deniz ticarett- | »e borçlu olduklarını, Lehistann Alman nüfusunu hiç bir haktan mahrum etmeyi düşünmediğini, fa- kat kendi hak ve menfaatlerinin te- Minini İstediğini anlatiyor. “Kori. dorda yol ve şimendifer sahibi ol. mak ve hariciez memleket hukukun dan istifade etmek bahsine gelince, Lehistan, hâkimiyetine karşı bir dar be Sişkil eden bu tek taraflı taleple- Ye boyun eğmez.” diyor, Bu iki esas mesele üzerinde iki tarafın noktal nazarı anlaşıldığına göre iki tarafın masa başına geçip biribirlerine karşı mütekabil istifa- deler temin ederek bir neticeye HAK lâf, Pomeranyadan geçecek demir yolunun harici ez memleket hak Tından istifade edip etmemesi nok- tasma, Almanyaya ı- hak olunmayan fakat Almanlarla meskân olan Danzigin hür bir şehir olarak kalmasma inhisar etmekte. dir. Bu iki mesele ise bütün Avru- Paya yangın verecek silâhlı bir mü- <adeleye sebep olmamak icap eder. Kaldı ki ademi tecavüz paktının da esaslı bir tahkik neticesinde de- Zil, fakat İngiltere ile Lehistan ara- sında karşılıklı teminat mübadelesi- me ait haberlerin intişarı üzerine kararlaştırıldığı, B: Beek'in nutkum dan gayet sarih bir surette anlaşıl- maktadır. B. Beck Londradan dönü $ü üzerine Alman sefirini kabul öde. Tek vaziyet hakkında malümat ver-| miye hazır olduğunu bildirdiği hel de Alman sefiri, bu kıymetli forsat tan istifade etmek ve hükümetini aydınlatmak (İstememiştir. Bu da Alman hükümetinin, hakiki vaziye- ti en salâhiyetli menbadan anlama- mayı kasdettiğini gösterebilir. Almanya ile Lehistan arasnda İmzalanan ademi tecaviz paktmın. Lehistanı garp demokrasileriyle teş tiki mesaiden menetmek üzere ya- tılmadığı da gayet aşikârdır. Nite- kim bu ademi tecavüz misakı, Lehis. tan ile Fransa arasındaki ittifakı or- tadan kaldırmamıştır. Nihayet şu neticeye varıyoruz: Le histan, tam müsavat dairesinde ko- huşmak, mütekabiliyet (esası üzere hareket etmek, hak ve menfnalleri-| ne saygı gösterilmek şartiyle anlaş-| miya hazırdır. Lehistanın istediği müsavat, mü- tekabiliyet, hak ve menfaatlere s9Y- g1, her şerefli milletin en esaslı hak- kıdır. Bu hususta milletleri büyük, küçük diye ayırt etmiye, xayısınm çokluğuna, veya silâhının üstünlü- ğüne güvenmek istiyen tarafa, ars- lah payı vermiye yer yoktur. Millet- lerin büyüğü de, küçüğü de tam mâ- nasiyle birer millettirler. Ve müsa- vi derecede saygı değer şerefli var- ıklardır. B. Bek te bunu anlatmış ve Leb milletinin bu şerefi her şeye üstün tanıdığını söylemiştir. Şimdi söz sırası Almanyanmdır, | İNÖNÜ | Şehinşah İle Mısır Kralını Tebrik Etti Ankara, $ — lenmesi mün, an Veliahdinin ev Batiyle Reisicümhur İsmet İnönü İle İran Şehinşahı Rıza | Pehlevi ve Mısır Kralı Majeste Fa- İ ruk arasında telgraflar tenti edil: İğ| miştir, tal. vw Relsicümhurumuzun tebrik oraflarına o Şehinşah ve Majeste ri göndermişlerdir «Veliahlimizin müteyemmer izdi- münasebetiyle zatı devletlerinin — izhar buyurmuş ole dukları tebrikleri seşerret ve şük- rla karşılar ve şenlikler dioay siyle zatı edvletlerinin bize ve ha- nedanımıza karşı gösterdikleri slâ- ku aramızdaki dostluk ve kardeşlik İİ bağları elhetinden bizim için çok de- ğerli ve sevinci olduğunu beyan ile tarafımızdan şahsınızın selâmet İ dost ve kardeş Türk milletinin hakkındaki samimi temennilerimizin İİ kabulünü rica ederiz.» aRıza Pehlevi» İ «Kızkardeşim Prenses Fevziyenin | evlenmesi inasebetirle göeteriler dostluk hislerinden nazikâne teb- rüdlerden dolayı ziyadesiyle müte İ hassis olurak, ekvelânslerma pek İ çok teşekkür eder ve şahsi anadetle- riyle asil Türk milletinin müstemir ratahi için olan en samimi temiehni- lerimi arzederim.» saç şenlikleri İ sFaruk We Reisicümhurumuzla doğum Yılda- nümleri dolayısiyle Japon İmpars- toru Müjeste Hirohite ve Naip Prers Pol ile Hitler arasında, Almanyanın mili bayramı delayısiyle de yine Reisicümhurumuzla Hitler arasını tebrik ve teşekkür telgrafları tas edilmiştir. Amerikanın Yeni Bahriye Bütçesi tonun bülçe encümeni > İ Temmuz 1939 da başlıyan mali Sene için do- nanmaya 770.473.241 dolarlık bir tahsisat ayrılması teklifini kabul et- miştir. Bu süretle bahriye bütçesine eski seneye nazaran takriben 50 milyon dolar ilâve edilmiş oluyor. Bu bütçede 754.204.712 dolarlık yeni harp gemiler; inşası derpiş e dilmektedir. Halihazırda 121 gemi inşa edil mektedir. o Bundan maada 23 gemi daha tezgâha konacaktır. Bu gemiler şunlardır: 45.000 tonluk iki zırhlı, 2 kruva zör, 8 destroyer, 8 tahtelbahir, 1 a- lelye gemisi ve deniz tayyareleri İ- İçin 2 refakat gemisi. Bu tahsisut ta- İlebini tetkik etmeğe memur komis- yonda geçende beyanatta bulunan Amiral Leaby, Amerikanın Ber- lin . Roma . Tokyo müseilesi tara- fından ittihaz edilen tedbirleri na- zarı itibara alması lâzım geldiğini söylemiş ve bu üç devletin plânmı şu suretle tarif etmiştir: zine ve Cenubu Şarkisine tahakküm etmeğe devam edecektir. Lâtin A- merikâya iktisadi ve kültürel saha- larda nüfuz etmeğe çalışacaktır. 2 — İtalya: Cenubi Amerikada ve Merkezi Amerikada kültür, ticaret ve silâhlanma sahalarında gösterdi- ği faaliyeti inkişaf ettireceklir. Bu memleket, 1039 - 1941 sönelerinde zırhlılarını çoğaltarak deniz kuvvet. lerini süratle arttıracaktır. 3 — Japonya: Bu memleketin ol keri taahhütlere dahil olduğu halde İtalya ve Almanya ile © arasındaki bağları kuvvetlendirmesi ihtimeli vardır. Çinliler Bir Şehir Daha Aldılar Çengçeuı 5 (A.A.) — Çin çeteleri düşmanın şiddetli mukavemetine zağ men, Hopei vilâyeti dahilinde Pekin- Hankeu demiryulu üzerinde mühim | bir şehre - Şihçiaçuanga girmiye mus | vaffak olmuşlardır. Japonlar iki bin | ölü vermişlerdir. Çin kuvvefleri çarşamba günü Mançangdakl Japon tayyare kafaryi- hını işgal etmişlerdir. İkında müzake: TAN MENE) FELEK - - İngiltere Kral ve Kraliçesi Kanada ve Amerika Birleşik Cüm- — ÖZ ven işer dun V i ziyaret etmek üzeş, alar iılan hareket ede- ını kabul etmiştir. Yugoslav Hariciye Nazırı Londraya Davet Edildi Paris, 5 (A.A.) — Yakında Roman- ya ve Parise gidecek olan Yugoslev- ya Hariciye nazırı Markoviç, beynel- milel vaziyetin son inkişafları hak- bulunmak üze re İngiltere hükümeti tarafından Londraya davet edilmiştir. Gafenkonun Belgrat seyahati Belgrat; 5 (A-A.) -—- Romanya Ha- riciye nazırı Gafenko, buraya gel miştir. Saat 9 da muvasalat elen Gafen- ko saat 10 da kral sarayında hususi defteri imza etmiştir. Gafenko, üğle yemeğini sin misafiri olarak yemiştir. Saat 15 te Yuğoslavya Hariciye natp pren- nazırı Tzintzar Markoviteh ile #& mülâkatını yapmış, öğleden sonr? 1 — Almanya: Avrupanın merke- | Başvekil Tzvetkoviteh'i ve saat 17 de Romanya - Yugoslavya birliğini yarot etmiştir. Gazeteler, Gafenkenün Romada İ talyan matbuatı mümessillerine yap- mış olduğu beyanattan bazı fıkraları iktibas etmektedir. Samouprava gazetesi, Gafenkonun Yu- 2i- Belgradı ziyaretinin Romanya - goslavya münasebatını tarsine me- jdar olacağını, Markoviteh ile Gafen- | ko arasında yapılacak görüşmenin $- ki memleket beyninde mevcut ittifak rabitalarmın dostluk zihniyeti dahi. Ünde cereyan ed » Yugoslavya İle Romanyanın H#tifakların ananevi döstluklarına, harici “iyaset sahastm daki faaliyetlerine ve muslihane hiş- siyatlarına istinat ettirmekte olduk- larım yazmaktadır. verilecektir. miyeti gösteren bir rapor Polonya hükümeti uzun HÂDİSELERİN İÇYÜZÜ © Almanya Macaristanı da, Slovakya gibi, himayesi altına almıya karar vermiştir. Macaristanla müzakereler bit. miştir. Tavizat olarak Macarlara Slovakyadan bir parça Hitler, Hariciye Nazırı Ribbentrop'tan Sovyet Rusyanın dost ve düşman olarak Almanya * İspanyadaki İtalyan askerleri İtalyaya dönmek için ha- zırlıklara başlamıştır. Hattâ Majurkadaki İtalyan hava karargâhı bile eşyasını toplamıya başlamıştır. * hükümetine, lüzum görüldüğü takdirde Sovyet orduları- nın Polonya topraklarından geçmesine muvafakat et- * için haiz olduğu ehem- istemiştir, bir memorandomla İngiltere İri dostluğun ehemmiye Macarların Romanyadan İstedikleri o—— Romanyanın, Teklifleri Kabul Edeceği Ümit Ediliyormuş Budapeşte, 5 (A.A) — Hariciye Bezir Kont Cssky, Başvekille bera- ber Roma ve Berlindeki müzakere- lerin neticeleri hakkında izahat ver- miştir. Hariciye nazırı, mihver devletleri- nin Macaristan hakkında besledikle- üzerinde 78- rar ettikten sonra Macaristanın Ro- manya ile makul bir anlaşma ve Yu-| goslavya ile de dostluk aradığını kay | detmiştir. Macaristanın bugünkü şarilar al- tında hiç kimseden #labileceğinden fazla bir şey istemediğini beyan e den Kont Csaky. ekalliyetlera dair bir anlaşma akdi hususunda Macarls- tan larafından yapılan teklifi Ro- manyanın kabul edeceği ümidinde bulunmuş ve maamafih Romanya bu teklifi reddederse Macaristanın bunu büyük bir sükünetle karşılıyacağını söylemiştir. Kont Csaky, Slovakya hakkında da, Bratislavadaki mümessiliğine Ma- caristanın diplomatik bir mahiyet vereceğini bildirmiştir. Hariciye nazırı, Macaristanın Po- lonya ve garp devletlerile dostluk münssebetlerinde bulunmasını mih- ver devletlerinin gayet tebil bulduk- larını kaydettikten sonra Italya ile «©betlerin derin- ile de bu İmünasebe! zdeki senenin 5 , Çeribaşıya Cevap Yazan: B. FELEK B ugün şu hepimizin bildiğimiz ve Hıdrellez dediğimiz o baharın ilk günüdür, Çok şükür artık kışı arkaya attık ve tabiatın uyanma dev rine girdik. İnşallah o âfiyetle daha böyle nice nice baharlar idrak ede - riz, - Fazla dua ettiğime bakıp beni Imam eski İleri artık duaya kalmış gibi görünür İyor da ondan muttasıl dua ediyorum- Hidrellez günü bizim gibiler için bir kuzu çevirme tarihidir. İnsanlar, ba- harı tesit etmek için mahlükların en masumunu alıp kebap ederler. Sebe- bi de hu mübarek hayvan sessizdir. Hakkını aramaz ve: — Beni neden kebap ediyorsu - nuz yahu? Suçum nedir? Diye sor « maz. Sormadıkça da kebap olmakta devam eder. Onun İçin Hıdrellezde kebap ol « istemiyorsak kuzuluktan vaz . Vaz geçelim de keçi olalım mak geçeli demek istemiyorum, Kuzu olmaya - İlim ve olmadığımızı da sesimizle an- latalım, Bir kalemde bunu dedikten sonra bugün “Edirne ve tevabii u - dırellez davetiyesine burada ay teşekkürü bir nezaket borcu bilirim. Bence çingenelik, artistlik sera - zadlıktır. Amma içlerinde pisi, sefi- li, düşkünü de varmış. Bu son ku - surların çingenelere münhasır şey- ler olduğunu kim iddia edebilir, Her sene büyün “Kakava” adı İle neşredilen bu davetiyenin çingenece olan kısımlarını yabancı dile vukuf- suzluk sebebiyle anlayamadım. Lâ - kin aruz vezniyle yazılmiş olan man- zum kısmı hoşuma gitti. Uzunca © - lan bu manzumenin bir iki beytini nakledeyim. Meselâ: #İşte nevruzi Hızır «Küfe Çergeni Dedikten sonr. milletimiz fahredere âlâmı gider.» başlarında kati olarak halledilebile- ceğini beyan etmiştir. Kont Csaky, “Roma ve Berlinden #amamilie memaur'alarak “öndük” diyerek sözlerini bitirmiştir. Macar ticaret nazırı Kunder, Ro. madan hareket etmiştir. Neşredilen tebliğde müzakerelerin bir samimi- yet havası içinde cereyan ettiği ve tetkik edilen meselelerin haline mün cer olduğu tasrih edilmektedir. Bu suretle iki memleket a "asındaki mü- olacaktır. | Potemkin i Ankaradan . Dönüyor Ankara, 3 (A.A.) — Sovyetler Bir- liği Harlelye Komiser muavini Po- temkin yoldaş, bu akşamki eksprese bağlı hususi bir vagonla şehrimiz. den ayrılmıştır. Türk - Sovyet bayraklarile dona- tılmış olan istasyonda Hariciye Ve- İkili Şükrü Saracoğlu, Hariciye Ve- kâleti Umumi kâtibi Numan Mene- meneloğlu, Hariciye Protokol sada- reti şefi Şevket Fuat Keçeci, Anka- ra belediye reis muavini, kumandanı, emniyet direktörü, Ro- manya Büyük' Elçisi, İsveç Elçisi, Sovyet Büyük Elçiliği erkânı tara- fından © uğurlanmış ve bir gskeri müfreze tarafından da selâm resmi! Bay Teretief ve refikası Potemkin yoldaşa refakat etmektedir. Sofya Elçimizin Ziyafeti Sofya, 5 (Hususi) — Türk elçisi Ali Şevki Berker, elçilik binasında badelelerin süratle inkişalı mümkün | merkez | m tiğini resmen bildirmiştir. * İtalyada Alman siyasetine günden güne esir olmaktan mütevellit bir endişe başlamıştır, İtalyanlar âdeta Hit- lerin emriyle hareket eder hale gelmişlerdir. Bu vaziyet Mussolini'yi rahatsız etmektedir. büyük bir ziyafet verdi. Ziyafete, Balkan antantı sefirleri, Almanyanın Sofya elçisi von Brilav, diğer sefirler Bulgar Harbiye nazırı General Das. kalov, matbuat direktörü Sarafimov Kralin kalemi mahsus müdürü Gruev vesalr resmi zevat hazır bulunmuş. lardır, İ mihnet, meşakkat, zahmetir “İşte bagün cümlemiz hâtırlarından ref'e- deri. Diye bize senede bir gin (olsun tasasız olmayı tavsiye eden bu beyi- lerden alacağımız ders büyüktür. Bilhassa hayatın bugünkü girift, çetin ve acılı karakteri önünde birax çingene, yâni biraz tasayız yaşamanın birinci şartıdır. Bu münasebetle size bir çingene fıkrası nakledeyim: Bir kış günü, Kar fırtın. var. Çingene de balık ağından bir çadır kurmuş. Çoluk çocuk güya içine sı » İınmışlar. Dışarıda da tipi, o rüzgâr İkıyamet kopuyor. Çingene parmağı- nı ağın deliğinden çıkarmış ve tıpkı bugünlerde çok iştilen & garantilere kendini emniyette sananlar gibi: — Allah dışardakilerin yardım - cısı olsun! Demiş Çingeneler © kanaatkârdır. Za « ten büyük kuvvetleri buradan ge - Tir. — Pek İmreniyorsan, sen de çin- gene olsana! Diyecekler belki vardır. e Lâkin yağma yok! Oldum demekle İnsan ne çingene olur, ne de adam. . Karilerimizden Bey K. Saner: Kadıköyden göndermiş olauğuruz mek tuptaki imzanın bilmem iyi okuyahildim İltifatınıza ve yazilsrımâa kartı göz terdiğiniz #lâkaya teşekkür ederim. Size pis arederim mektubu ya kadar, bahsettiğiniz yazıları dan haberdar değildim. Bunu o yarıları »tihfaf için değil bakiketi söylerek için yazıyorum. Masmafih o kadar piştik ei: «Bir sene çekdiğin olmak, ifa edilmiş, mızıka iki memleket) *feodim bu gibi seylere karnı yalna siz. Mi li : ler gibi okuyucularımın sinirle milli marşlarını çalmıştır. olduğu Için muği ölüyoruz. VW: Sovyetler Birliği Büyük Elçisi| kadar. Hürmetlerimle, B.F. a Dünkü Meclis Müzakereleri Ankara, S(A.A,) — B. M. Meclisi | bugün Doktor Mazhar Germenin re- isliğinde toplanımş, sanaylin kontro Jüne dair olan kanun lâyihasmın ge- ri verilmesi hakkında Başvekâlet tezkeresi okunmuş ve vakıflar umum müdürlüğü 939 yılı bütçesi 2 milyon 789.500 lira varidat ve 2.788.470 Hira masraf olarak kabul edilmiştir. B. M. Meclisi pazartesi günü toplama caktır,