20 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

20.7 BUGÜN Amerikanın Bitaraflığı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL A re, Amerika Roosevelt bitaraflık kanununu değiş- tirmek meselesinin bu içtima devre- sinde müzakere edilmesi üzerinde 1s- rardan vaz geçmiş, ve bu yüzden mesele gelecek içtima devresine kal- mıştır, Bu vaziyet, Mister Roosevelt na- mma bir mağlübiyet değilse de ricat teşkil eder. Mister bu hattı hareketi takibe © sevkeden âmil, âyan hariciye komitesinin, bi taraflık kanununu tâdil eden lâyih Yı âyanın umumi heyetine sevket - mek istememesidir. 039 Komitenin bu hattr o hareketinin mânası, meselenin ancak gelecek tima devresinde konuşulmasına ka- rar verilmesidir. Buna mukabil Mis- ter Roosevelt, Avrupada © vaziyetin vahametini ileri sürerek (İl; çıkarılması üzerinde ısrar etmiş: fırkaların liderleri ile yaptığı görüşmeleri müteakip meselenin g€- lecek devrede konuşulmasını kabul etmiştir. Gelecek devre ikincikânun. diği takdirde meclis fevkalâde içti maa davet olunabilecektir. Bu suretle Mister Rooseveltin bi. taraflık kanununu icra heyeti ile teş. Tİ heyeti arasında bir mesele yapma. sma ve efkârı umumiyeye bu mese. le üzerinde müracaat etmesine yer kalmamıştı Mihverciler, bu hattı o hareketi, Amerikanın dünya işlerine karışma» mak mânasında telâkki ediyor ve bir harp koptuğu takdirde demokrasile. rin Amerika gibi muazzam bir silâh ve mühimmat deposundan mahrum kalarak zaafa uğrayacaklarını ileri sürüyorlarsa da, vaziyetin o zahiren bu şekli almış olması bu iddiayı mu. hik gösterecek , mahiyette değil - göre, vaziyet, şüphe ile telâkkiye mü salt değildir. e Çünkü Oo Amerikamn buhrâh dakikasında vereceği karar üzerinde tereddüt edilemez. Ameri - ka efkâri umumiyesinin temayülle - rini çok iyi tanıyanlar, ve çok yakin- dan takip edenler, Mister Roosevel - tin bitaraflık meselesini efkâ ticenin kati olacağı üzerinde tered . düt etmiyorlar. Yâni Amerika dün. ya işleri karşısında susmiyacak lâkayt kalmıyacaktır. Belki bu işler bir kör düğüm mahiyetini aldığı za- man Amerika kararını âzami serbes. ti ile verecek ve meseleyi hallede - cektir. Bu kararmı vermemiş olması, henüz bu kör düğümün teşekkül etmemesi yü. zündendir. Amerika Cümhurreisinin göster. diği istical ise vaziyetin en buhranlı salhaya girmek üzere olduğuna ina. arla Amerikanın © bugün nişınin neticesidir. Bu inanışın çok bilgiye dayandığı şüphe götürmez. Buna mukabil Amerikaâ Yanı Amerikanın karar verme hür - riyelini sonuna kadar muhafaza et. mesini teryiç etmektedir. Tabii bu içtihada da ancak hürmet edilir. Ni. tekim tarafın İçtihatlarını telif etmeleri de aradaki ihtilâfın, ancak şekil ihtilâf olduğunu göstermekte- dir, Lebrun Brükselde Liege, 19 (A.A) — Fransa Reisi cümhuru Lebrun, Belediye dali de resmen kabul edilmiş ve bunu müteakip sergiye giderek muhtelif Pavyonları gezmiş've Folklör bayrs- da hazır bulumuştur. Parise dön- mek üzere halkın alkışları arasında Lebrun, saat 1845 te trene binmiştir. ZED Batan Vapurda Ölenler Tokyo, 19 (A.A) — Radyo ile öğ- renildiğine 'göre, Bayuko Maru V Puru yesgınında bir makinist, bir hizmetçi kadın ve üç yaşında bir ço- tuk ölmüş ve geri kalan yolcu ve mürettebattan 209 kişi “Floricdalu,, Japon kongosuna naklolunmuştur. merikadan gelen haberlere gö-| Cümhurreisi M.| hir) Roosevelti | .İkili Ali Çe uzun ve ANKARA Haberleri Maarifte Yapılan Yeni Tayinler (TAN Muhabirin- Maarif müsteşarlığna İhsan Sungunun asaleten tayini Yüksek 19 Kütahya kültür direktörlüğüne lise kimya mualilmi Mazhar Erkan, Samsun kültür “direktörlüğüne Eski. İ şehir Lisesi direktörü Mehmet Do- ek Edirne kültür retmen okul! Si 1 Öner Ali Çetinkaya kfyonda Afyon, 19 (A.A.) — Münakalât Ve ra, bu sabah şehrimi ze gelmiştir. Şehir namına bir heyet Dugerde kendisini karşılamış, islas- yonda da kalabalık bir hal kküütlesi ile kumandan ve subaylar, memur- lar ve bir askeri kıta tarafından istik bal edilmiştir. Öğleden sonra yeni garın, makine deposunun ve İstasyon tesisatının â çılma töreni yapılmıştır. Ali Çetinkaya İzmire gidecek Ankara, 19 (TAN Muhabirin den) — Halen Afyonda bulunan Mü- nakalât Vekili Ali Çetin aKyanın ve- t müesseseleri e gideceği haber verilmek: | tedir. Nafıa Vekili Erzincanda Ankara, 19 (TAN Muhabirin İ den) — Nafia Vekili Ali Fuat Cebe- soy 9,20 treniyle Erzincana hareket etmiştir. Erzincanda bazı teftişlerde bulunacaktır, Hariciye Umumi Rarıp Muayınıkleri Ankara, 19 N den) — Haririye”Vekâletinde İki u- lecektir. Bunlardan bir; siyasi, diğe- ri idari işleri göreceklerdir. | ————— Amerikanın Bitaraflığı Vaşington, 19 (A. A.) Beyaz sarayda üç saatten fazla süren bir konferanstan sonra matbuata veri - len tebliğde, Senatonun — bitaraflık meselesini müzakereye muhalefet etmesi dolayısıyla bu hususta kongre de derhâl müzakere açılmasının fay. İ dasız olduğu izah edilmektedir. İ Roosevelt ve Hull mevcut bita - raflık kanununun süratle tâdili ica- bedeceği hakkındaki noktai nazarla- rıhı muhafaza etmektedirler, Beneş Londrada Londra, 19 (A.A.) — Beneş, atin refi) ile birlikte buraya gelmiş- tir. Kendisine sorulan suallere ceva» Beneş gazetecilere kadar Ingilterede xalmak niyetinde bulunduğunu söylemiştir. mumi kâtiplik muavinliği ihdas edi. sonbahara | biri bildiriyor) — M. Daladier Fra: namede Fransayı casuslardan temiz- lemek i yetle devam edeceğini bildirerek ya. İ devlet ajansından geniz ölçüde para aldıklarını itiraf etmiş olduklarını bildiriyor ve bunlar masumiyetlerini ispat etmedikçe devlet sleyhinde mu- je faaliyetlerde bulunmakla itham edileceklerini anlatıyor. Beyanaame- de bilhassa yalan şayislar neşreden- rle gazete sahiplerine ve işçilere Jihtarlar yapılmakta ve hükümetin İ Nazist komplosunu bütün kuvvetiy. le takip edeceği ilâve edilmektedir. M. Daladier, Staviski günlerini ha- tırlatan bazı gâzete neşriyatı üzerine bu beyannameyi neşre lüzum gör- müştür. Fakat Ce Soir gazetesi bu beyan- sabah saat 10.30 da Chamberiain'in iyasetinde haftalık toplantısını yap. mıştır. Bu toplantıda bilhassa Tiensin me- selesinin halli için Tokyoda yapıl makta olan müzakereler ile Mosko- ve nazırlar, bilâhare Irlanda cümhu. riyet ordusu mensuplarına karşı alı- nacak tedbirlerde polisin salâhiyeti- ni takviye edecek ve teferrüatı bir- kaç güne kadar neşredilecek bulu. nan bir kanun projesinin metni üze- rinde mutabık kalmışlardır. Mister Ckamberlain, bugün Avam Kamarasında sorulan bazı suallere cevap vermiştir. Mebuslardan biri Rusya ile yapılan müzakerelerin bir hafta evveline nisbetle ilerleyip İ- lerlemediğini sormuş, Mister Cham- berlain: “Henüz anlaşma yok!” de. miş, daha sonra parlamentonun yaz tatilinden evvel bir anlaşmaya var- mak imkânının bulunup bulunmadı. ğına dair sorulan suale cevaben: “Ümit ederim” mukabelesinde bu. lunmuştur. Bunu müteakip işçi partisinden va görüşmeleri bahis mevzuu olmuş! A Alman Casus! Şebekesi | Daladier'in Şiddetli Bir Beyannamesi Paris, 19 (Sunday Dispateh muha- | nameye rağmen nazilerin hazırladık rı komplo hakkında bir sürü neş- sa halkına hitaben neşrettiği beyan» ziyat yapmıtır. Fransız zabıtası İngiltere zabıtası in başlıyan hareketin kati- | le bu komplo yüzünden dalm temas halindedir. Çünkü nazist propagan-| İkalanan iki gazetecinin yabancı bir | dacıları Londrada mütemadiyen faa- Jiyet göstermektedir. İngiltere üstelik posta vasıt, siyle propaganda eserleri ve meki ları gönderiliyor ve bunlar Ilam- burgdan idare olünuyor. Hamburg” daki büyük bir dairede Tagil'z Impa- râtorluğunu gösteren bir harita bu. lunuyor ve bu harita bilhassa Ak man muhiplerinin nerede bulunduk- larina işaret ediyor. Ingiltere hükümeti memleketteki bütün yabancıları sıkı bir kontrola tâbi tutmakta ve bu yüzden nazile - rin faaliyet merkezlerini keşfetmiş bulunmaktadır. Zabıta Alman muha, birlerinin faaliyetlerini de tetkik et- mektedir. Moskova Müzakereleri Chamberlain Neticeden Ümidi Olduğunu Bildirdi ra 19 Mususti — Kahine buİvet hükümetine 25 milyon Tiralik bir borç vermek istediği hakkında Baş- vekilin bir haberi olup olmadığım sormuş, Başvekil buna: “Hayır” ce- vabını vermiştir. Lord Gord'un teltişleri Londra, 19 (Hususi) — İmparator. Tuk Genel Kurmay Başkanı General i Samsunda 'Dört Nehir Taştı Tütün Tarlaları Zarar Gördü, Ölenler Var Samsun, 19 (A.A) — 16/7/ ! İ 1939 akşamı başlıyan yağınur- | İ lardan Kurtun, Mert, Yeşilir. mak, Kızılırmak ve Aptal ir İ makları taşmış, sular etrafa ya. yılmıştır. Seller Samsun - Baf ra yolunun dördüncü kilomet- resindeki 20 metre uzunlu da kârgir köprüyü yıkmışlır. Aptal ırmağınm yükselmesi yü. zünden Dikbıyık yolunu sw bas- mış, yardım için mahallina ve- salt ve memurlar gönde tir, Kızılırmak 3 metre yüksel. miştir. İoskoyunda yedi ev kıs. men harap olmuş, ckiu yığın. larının bir kısmını sular götür. müştür. 200 hektarirk bir saha- da tütün tarlaları zarar gör. müştür, Şimdiye kadar hir ka. dın, bir erkek ve bir çocuk ce. sedi bulunmuştur. Seylâpzede. lere lâzım gelen yardımlarda bulunulmakta ve vali yardım bilhassa meşgul ol. işleriyle maktadır. İnönü Türkkuşu Kampı Açıldı Inönü, 19 (A.A.) — Inönü Türk kuşu kampı bu sabah Türk Hava Ku rumu Başkanı Erzurum Mebusu Şükrü Koçak tarafından açılmıştır. Başkan, kısa bir nutukla kampta toplanmış lan 468 gencin büyük g a eb rik ve takdir etmiştir. Uçuculuğun temiz bir spor olduğunu ve ayni za. manda yarın, hava ordusunda ve devlet hava yollarında kanatlı genç likten çok şeyler beklediğini ilâve ©- İ den başkan, bu mesleğin taşığı husu si kıymeti tebarüz ettirmiş ve mille Vikont Gort-ile Harbiye - Nezareti | tin maküs taliini yenen kahraman. Parlamento Müsteşarı Kont Muns: ter'bu sabah tayyare İle İngiltere şark sahilleri #minlakasına hareket etmişlerdir. o Vikont Gort ve Kant Munster bu sahildeki milis depoları. nı teftiş eyliyeceklerdir. Fransa üzerinde uçan İngiliz tayyareleri Londra, 19 (Hususi) Yüz kadar İngiliz harp tayyaresi bugün Fransa üzerinde tekrar uçmuştur. Hafif bombardıman tayyareleri Fransanın merkezine. ağır tayyareler ise Marsilyaya kadar gitmişlerdir. Askeri “pilotları, takip edilecek yol lar kahramanı Milli Şef İnönünün büyük adını taşıyan bu havacılık yu- vasında çalışmanın derin zevki üze- rinde bilhassa durarak Türkkuşu gençlerine muvaffakiyet temenni et- miştir, Dük dö dö ER ingii Farmasonlarının Reisi Londra, 19 (A.A.) — Oğrenildiği ne göre Dük de Kent, bugün mutan. | tan merasim esnasında İngiliz farma | sonlarının üüstedi âzamı ünvanını a- İkcaktır, Evvelki gece Fransa ve A- merika mason locaları mümessilleri. son dakikada tesbit edilmek mutad olan harp zamanında olduğu gibi, uçuşlar yapmağa mecbur etmek için tayyarelerin hangi yolu takip ede- bir mebus, Alman hükümetinin Sov. cekleri son derece gizli tutulmuştur. nin iştirakile verilmeiş olan bir ziya» let esnasında Vaşhington locasının eski üstadı azamı Albay Tatseh, bir nutuk söylerken bi tür. birs ölmüş * İigilterede Başvekil aleyhini miştir. Avam Kamarasında leri acıktım ociğa ortaya çi meğe ça) ları şunlardır: 21— htenberi kulmaması lüzamdır. * Almanya, demiryollar idaresine Alman - İtalyan hududunda asker sevkiyatında kullanılmak üze- re fazla tren hazırlamalarını emretmiştir. Bu trenler İtalyaya Alman askeri taşıyacaktır. İtal- yanlar, Almanları İsviçrenin kolaylıkla işgal edi- lebileceğine ikna etmişlerdir. deki cereyan kuvvetler. Chamberlain'in muhalif, karak, Başvekil düşür. maktadır, Başvekile hücum edenlerin iddia. 1 — Chamberlain Çekoslovakyayı satmıştır. Chamberlain siyaseti , fakat noktai mazarını değiştirmemiştir. sebeple bâlâ terkettiği siyaseti takip etmektedir. 3 — Siyoseti değişmiş bir Başvekilin * artık yerinde Çekoslovaklar Almanlar aleyhine kıyam için işaret bekliyorlar. Almanya harbe girdiği gün Çekoslovakya isyan edecektir. Çekoslovaklar el altından gizli teşkilâtı genişletmekte ve mukad- der gü için hazırlıklarını tamamlamaktadırlar, Gizli teşkilâtın her şehirde şubeleri vardır. Ye- raltında gizlenmiş topları ve mühimmatı mevcut- tur, Her Çek, vakti geldiği zaman, beş Naziyi öl- dürmekle tavzif edilmistir. Ve teşkilâta mensup her ferde öldürecekleri beş kişinin isimleri ve- Fransadu ve İngilterede * Alman ajani olarak çalısan Yransız mubarzirleriyle bâzı caxusların tevkifi ortaya çok hakikatler çikarmıştır. Anlaşıldığına göre. Al manya 15 uğuntes için büyük bir harbe hazırlanmak. taydı. hava kuvvetleri O tarihte 3,500,000 kişi silâh altına alınacak, hurekete hâzır bir hale getirilecek, 122 denizaltı gemisinden mürekkep bir filo emre â. mâde bir vaziyette bulunacaktı. O vakte kadar Al manya namına çalışan Fransız muharrirleri, Fransa. da Almanyaya karşı, si aleşhinde > reşriyat yapacak uyutmıya çalışacaklardı. verilmiştir. de ona göre ti Fransanın seferberlik ilân etme. ve efkârı umumiyeyi Danzigdeki nazi biderlerire Bu esrarın meydana çıkması plârun altüst olmasına sebep olmuştur, İnu da evvelâ su halkın karnı mere m m ELEK Tadı Az Gelmiş! Yazan: B. FELEK ıkra meşhurdur: Adamım, safca adamın biri bir kunduracınm dükkânı önünden ge - çerken, köselelerin ıslanması için ko. nulan yarım gerdel suyu şerbet san. mış. — Canım! Artık bu kadar aptal lik ta olur mu? Hiç, adam kösele 15. lanan suyu şerbet sanır mı? Uydur. ma bir şey bu! Diyeceklerinize şim - diden haber vereyim ki; bu fıkra baştan aşağı uydurmadır. Lâkin alt tarafta gelecek başka buna benzer şeyler var ki hakikattir. Onun için acele etmeden okuyun! Kösele suyunu şerbet sanan bu şaf adam susamışmış dal etini söndürmek için şerbet sudan içmek üzere kundura. İcıya yaklaşmış: — Ver şuradan bir maşrapa pek. mez şerbeti! Demiş ve o zamanın ra. mucibince çikarıp beş para ver. miş. Kunduracı, uzun uzadıya bu su « yun şerbet olmadığını anlatmadansa yanında bulunan maşrapayı kösele suyundan doldurmayı (tercih etmiş ve müşteriye bu güya şerbeti vermiş. Saf adam, bir yudumda (kösele suyunu içtikten sonra elinin tersiyle ağzını silerken: — Anlamadım sanma! Şerbetin ta- dı az gelmiş! Demeyi ihmal etmemiş. Alınan mevsuk ve inamlacak ha. berlere göre mihver memleketlerin. de ve bilhassa Almanyada daha şim. diden yiyecek içecek buhranı başgös. termiş, galiba kösele suyunu şerbet diye içiriyorlarmış. Zaten mübarek memleket pek bol yenen yer değildi. Üç sene evvel Olimpiyatlar için iki hafta kadar Berlinde kalmıştım. Bir akşam bir lokantada üç kişi bi rer porsiyon jambon ve salata yedik Bizim para ile beş lira ödedik. Helâl olsun, aldıkları parada gözümüz kal. mış değildir. Demek istiyorum ki daha 6 zamdn Yiyecek pahalı ve kr Geçenlerde İstanbula Alman Balıkpazarında bir yumurta «cı dükkünimin önünde ağzı açık bu ka kalmı İçeri girip sormuş: — Bunlar yumurta değil mi? , < Evet — İstediğim kadar alabilir mi . kalkmış. ne zaman tane mi yumurta almıya Yanında refaket eden bi isterse istedi, yumurta te darik edebileceğini söyliyerek ada - min heyecanını yatıştırmış. İşittiniz mi? Almanyada şu günlerde fazla et yemeyi vatan hıyaneti derecesine ka. dar yükselen bir cürüm saymakla » dırlar. Bir adamın fazla et yemesi tehlikeye düşürüyormuş. Ne diyebiliriz? Almanlarin maruz kaldıkları teh. likeyi takdir etmek tabii kendilerine düşer, Ancak, hir Avrupalı komşu diye hatırlatmak isterim ki; çok et yiyemi yen milletler sonunda — birbirlerini yerler, İngiliz radyosunun verdiği malü. mata göre İnanmak istersek Alman- yada kahve de kalmadığını kabul et. memiz icabediyor, Hükümet şimdi - den halkı kahve aleyhine tahrik için propaganda tertibatı almış. o Kahve yerine çay içilmesini tavsiye ediyor. larmış. Çay da kiraz ve elma kabuk. larından yapilmiş Almanların Erzaç dedikleri sahte çay! Bünye, höcrelerden teşekkill e - der. Hücreleri de yediğimiz gıdalar vücude getirirler. Ekmekien, şeker « den, çaya kadar böyle sahte ve uy « durma gıdalar alan bünyenin höcre. lerinde biraz sun'ilik olacağı muhak. kaktır. Bütün bunlara rağmen, Almanya Danzig ile meşguldür, Bir dostu çı - kıp: — Çelebi! Bırak şimdi şunu bu. do; Dese fena olmaz. Lâkin bu dost ta kendi payına pek tok değil kil Sulh esnasında böyle olursa -ma. azallah « harp esnasında acaba Al. manlar yağmur suyundan mayonez mi yapacaklar?!