July 30, 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

30.7.939 BUGÜN Çin Müslümanları Ve Çin - Japon Harbi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL 1 slâm dini, tâ Hazreti Osman devrinde Çin diyarında yayıl. mış ve o zamandan bu zamana ka dar bu eski medeniyet yurdunda yılmağa devam etmiştir. Çinli bir muharririn dediği gibi, İslâm din. kılıç dini sayan Avrupalı muharrir. lere verilecek en kati cevaplardan biri, Müslümanlığın Çinde kendili- #inden yayılışıdır. Çünkü burada) hiçbir kılıç çekilmemiş ve bununla beraber Müslümanlık alabildiğine yayılmıştır. Çinde İslâm dinini ka bul eden cemaatlerin en güzel vasıf. larından biri kendi yurtdaşlarından ayrılmamaları, bilâkis dalma milli hayatın en faal unsuru olarak ken- dilerini göstermeleri ve faaliyetleri. nin verimlerini umumi istifadeye arzetmeleridir. Bu yüzden Çinli Müslümanlar arasında yetişen siya. siler, kumandanlar, âlimler, edipler ve her vadide teferrüt eden güzide- ler, memleketlerinin ricali arasında mevki almışlar, ve memleketlerine müfit olmuşlardır. Çin Müslümanlarının diğer bir vasfı, ilerleme âmili olmaları, ve Çi nin kalkınmasına yardım eden hare. ketlere ve ihtilâllere iştirak etmele- ridir. Bu yüzden Çin Müslümanları 1911 de ilân olunan Çin cümhuriye, tini kurmağa iştirak etmişler, bu s1. zada yapılan Çin esas kanunu da Müslümanları, Çini teşkil eden beş unsurun biri olarak tanımış, Cin in- kılâbının slemdarı olan Sun Yat Sen Çin Müslümanlarının gayret ve ha. miyetini sena etmiş, ve onları kaza- milan muvaffakiyetlerin temeli say- dığını söylemişti. Çin cümhuriyetinin teşekkülü üze- rine Çinli Müslümanlar rahat nefes alarak milli ve kültürel çalışmaları. na daha İyi şartlar içinde devam et- mişler ve sayıları da eli milyonu ağı mıştı, Bunların çoğu Çin Türkista. | nında ve Kansu, Cinghayı Ning Hes. ya ve Yunau ülkelerinde 3 Bugün ise Çin milli devleti Çi âlini korumak ve Çin bütünlüğünü kurtarmak için bilhassa bu ülkelere istinat etmektedir. Çin - Japon harbinin başlaması üzerine Çinli Müslümanlar derhal | milli kuvvetlere iltihak ederek, Çin orduları erkâmharp Telisi Omer Pei Chung Hsi'nin riyaseti altında bir miidafaa heyeti vücude getirmişler ve milli lider Çang - Kai - Chek'e her yardımı yapmışlar ve bü yolda her fedakârlığı göze almışlardır. Bu gün de ayni şekilde hareket etmekte ve Çini uğradığı istilâdan kurtarmak için canla başla çalışmaktadırlar. Çin Müslümanları bir taraftan milli hareketi ve istiklâl savaşını bütün kuvvetlerile teyit etmekle kal mıyarak bütün İslâm dünyasının ef. kârı umümiyesine de hakikati anlat. mak ve İslim dünyasının manevi Müzaheretini temin etmek için de heyetler teşkil etmişler ve bu heyet. leri İslâm âleminin her tarafına gön- dererek Japon istilâsının o mahiyeti ve Çin mukavemeti fizerinde her İs. lâm muhitini tenvir etmişlerdir. Çin Müslümanlarının Japon İsti. Yâsına gösterdikleri mukavemet, Ja-| ponlarm doğrudan doğruya Müslü- man şehirlerini tayyare bombardı. manlarile imha etmelerine sebep ol-| muş, Kuvilin, Sigan şehirlerindeki <amiler, mektepler ve o mücsseseler yıkılmış ve binlerce Müslüman bu tecavüze kurban gitmiştir. Japonla- Tın bu tecavüzleri, Çinli Müslüman. arın Japon istilâsma karşı göster. dikleri mukavemeti kat kat sertleş- tirmiş bulunuyor. Çin Müslümanlarının, Çin istiklâl savaşında aldıkları vaziyet, şüphe yok ki, yer deki bütün Müslü- manların göğsünü kabartacak ve bü- tün İslâm efkârı umumiyesinin ken- dilerine kati muvaffakiyet temenni etmesine sebep olacak şerefli ve yüksek bir vaziyettir. Onların da gayret ve fedakârlığı ile bütün Çin-| lilerin kati zaferi kazanmaları, her tecavüz düşmanmın en belli başlı #mellerinden biridir. SON HAR Japonya İle Almanya Arasında Dün Yeni Muahedesi İmzalandı Tokyo, 29 (A.A.) — Domei— Ha- iye Nezaretinden bu sabah tebliğ edilmiştir: Ticaret mübadeleleri ve hesapların tasfiyesi hakkında * Almanya ile J3- ponya arasında umumi bir anlaşma muvakakten imzalanmıştır. Amerikanır. hareketine bir mukabele Berlin, 29 (Hususi) — Resmi bir tebliğ, dün öğleden sonra Almanya ile Japonya srasında imza edilmiş 0. lan ticaret ve tediye muahedename: sinin bir clearing itilâfı ve Almanya» nm Japonyaya açacağı krediler saye sinde iki memleket arasındaki ten. Tetin artmasına fevkalâde hâdim ola cağını bildirmektedir. Muahedename, önümüzdeki llkteş inin birinci günü meriyet mevkline girecektir. O zamana kadar intikali bazı tedbirler ittihaz olunacaktır. Tebliğ, bu muahedenamenin imza edilmesinin Almanya ve Japonyada memnuniyetle karşılanacağını, çün- kü iki memleket arasındaki ticari mübadeleleri iki memleket beyninde mevcut dostluk çerçevesi dahilinde arttırmağa yâriyacağını ilâve etmek tedir. Bu hareket Berlinde Amerika — Japonya ticaret muahedenamesinin feshine bir mukaböle sayıldığı söy- lenmektedir, Bir Ticaret Yarı resmi mahafil namına beya. patta bulunmaya mezun olan zevat, Amerikanın İngiltere ile anlaştıktan sonra bu teşebbüste bulunmuş oldus Funu beyan etmekte ve Roosevel9in bitaraflık kanunu meselesinde “uğra. mış olduğu hezimeti bu teşebbüsle telâfi etmek istemiş olduğu mütalâ. asını ileri sürmektedirler. Amerika Çine para veriyor Paris, 29 (A.A.) — Paris gazetele- ri, Birleşik Amerikanın Çin hüküme tine 750 milyon altın ruble ikrazda bulunacağına müteallik olan haber- lerle fevkalâde alâkadar olmaktadır. lar, a Meksika Frankoyu Tanımıyor Meksiko, 29 (A.A.) — OÖğrenildi. ğine göre henüz Franco hükümetini tammamış olan Meksika hükümeti, 30 Martta Veracruz'e gelmiş olan ve Kızıl İspanyanın teslim olmasından mukaddem oradan gönderilmiş bulu. nan 30 milyon doları eski kızıl İspan ya hükümeti ile Meksikaya muhâce- ret etmiş olan kizil Ispanyol kumun- danlığı emrine amade bulundurmak tadır, TAN Ankara, 29 (TAN Muhabirinden başı Mehmet Aliden kamp faaliyeti Yapılması Londra, 29 (Hususi) — İngiltere Başvekili Mister Chamberlain pa- zartesi günü Avam Kamarasında be. yanakta bulunarak İngiliz - Fransız » Rus müzakerelerinin safhaları ve bu günkü vaziyeti hakkında malümat verecektir. Fakat İngiliz - Fransız - Rus murshhaslarının bugün, yarın bir kere daha görüşmeleri ve İngiliz Fransız sefirlerinin Paris ve Londra- ya birer rapor dâha göndermeleri muhtemeldir. Fransız Nazırlar Meclisinde yap- tığı beyanatta Hariciye Nazırı Bon. net, Londra ve Paris kabineleri ara. #inda son günlerde yapılan görüşme. ler vaziyetine göre Moskova müza- | kerelerini izah etmiş ve heyeti ümmü | İmiyesi itibarile diplomatik müzeke. FE i Milli Şef Mektepler Kampın EEE arm dün akşam refakatlerinde refikaları, Dahiliye Vekili maiyetleri erkânı ile beraber Ankara yüksek mektep talebelerinin kamp kurduğu Balgat köyünü teşrif etmişlerdir. İnönü, kamp komutanı Bin. topçu kısmının bulunduğu yere gelerek çadırları gezi rüşerek onlara ayrı ayrı iltifat etmiş ve kampta gördüğü muvaffakiyet. ten dolayı memnun olarak ayrılmışlardır. MOSKOVA MÜZAKERELERİ da — Cümhurreisimiz. İsmet İnönü, Faik Öztrak ve bakkında izahat almış, daha sonra talebe ile gö. Yarın Bir Deklarasyon Muhtemel relerin mühim noktalar üzerinde fil. len neticelenmiş olduğunu've poli. tik sahada halledilecek yalnız nü. ans ve teferrüat meseleleri kaldığı- ni bildirmiştir. "..— Yarın deklârasyon yapılması muhtemel Londra, 29 (A.A) — Times gazete. sinin diplomatik muharriri yazıyor; Eğer bir aksilik çıkmazsa, İngiliz ve Fransız hükümetleri gelecek haf- tâ başlarında ve belki de pazartesi günü, yarin Kremlin sarayında de- vam edilecek olan Moskova miizake. releri hakkında beyanatta buluna, bileceklerdir. Sovyet hükümetinin de bir £ ya, natta bulunacağı henüz muhakkak değildir, ANA din İngiltere ile Yugoslavya arasında dostluk münasebet- leri artıyor, Dük ve Düşes Dö Kentin pek yakında bir 4y geçirmek üzere Yugoslavyaya gideceği haber verili. yor. Yugoslavya Seyrisefain idaresi Dük ve Düşesin Yugoslavya mat buatı bu seyahati harbin olmıyacağına en kuvvetli de. Nil olarak gösteriyorlar. * Macaristan Başvekili Kont Teleki yakında istifa ederek yerini Hariciye Nazırı ve Nazi taraftarı Kont Ksaky'ye devredecektir * İngiliz ve Fransız Erkânı Harbiyeleri, lüzum halinde müstacelen Fransaya gönderilecek İngiliz kuvvetleri hakkında müzakere halindedirler. Fransız Başkuman. danı General Gamelin sekiz fırka gönderilmesini iste. mektedir. İngiliz mahatilinin ekiş göre Ağustos ve Eylül ayları içinde Almanya ile'Polonya arasın. da bir harp başlamazsa, artık Marta kadar harp olması ihtimali yoktur. Çünkü kışın Polonyada yollar nakliyata müsait değildir. Kış mevsiminde Polonyaya girecek bir ordunun mutlaka felâket. le karşılaşacağına Hitlerin demekrasileri daha ziyade Almany. LERİ G. Metaksas Mühim Bi Nutuk Verdi Türk Dostluğundan Sitayişle Bahsetti Atina, 29 (A.A) — Atina bildiriye Türkiye orta elçisi Ünaydın şerefi- | ne verilen öğle ziyafetinde Başvekil ajansı tir: Aziz elçi ve dos Atinadeki vazifenizin hitamını bü. yük bir teessürle karşılıyoruz ve bu suretle beş senedir bu memlekete derin o merbutiyetini göstermekten fariğ olmamış olan tecrübe edilmiş bir dosttan ayrılıyoruz. Modern Türkiyenin en büyük şef. leri Kemal Atstürk ile kudretli çeh-; resi ebediyen halıramızda mahkük kalacak ve mümtaz devlet ada. mının eşsiz halefi Relsieümhur İs. met İnönünün sadık mesai arkadaşı olan siz, barış ülküsüne ayni suretle bağlı bulunan iki memleket realist ruhunun ve manevi itilâsının en kıy. ti tezahürü olan müşmir Türk - Yunan dostluğu eserine faal bir su- retle hizmet ettiniz. | Bugün memleketlerimiz arasında mevcut olan dostluktan daha sıkı bir dostluk, daha tam bir anlayış. daha itimat verici bir teşriki mesai tasav. vur edilebilir mi? İttifakımız, yal. niz iki hükümetin eseri olmakla kal. Metaksas aşağıdaki nutku söylemiş.) *FELE Hayret! » — Yazan: B. FELEK —5 inden sonra erkek olonal— khisarda 35 yaşında bir kadın erkek olmuş. Kırkından son. ra azanın Allah yardımcısı olsun derler. Otuz beşinden sonra erkek o- lana da ayni duayı etmek gerek! Otuz beşine kadar güzel - güzel, kadın kadıncık yaşadıktan sonra a bayan, nene gerekti bizim aramıza karışmak? Kadınlıktan ne keder gör- dün? Kocan samur kürk mü; © tektaş yüzük mü; Nevyork sergisine seya « hat mi istedi? Bunları yapmadın di. ye kalkıp kalkıp mı oturdu? Kom » adaya gidiyor, krapda. ror, ayağına Üç buçuk ik ümit gibi görünmez çorap gi. yiyor. İlle ben de isterim diye terter mi tepindi? Kadınlığa tabiatin, cemiyetin ve kanunun verdiği nimetler Süna az mı geldi? Yol parası vermez, askere git « mez, kayıkçılık, hamallık etmez, taş taştmaz, aile relsliğini yüklenmezdi- niz! Buna karşı mebus olur, hâkim olur, avukat olur, doktor olur, zen. gin olur ve çirkin de olsanız ne yapar * yapar güzel lurdunuz! Neyine gerekti be sabık ninem! Kadın kadıncık oturaydın da kadın. ların erkeklere karsı olan haklı veya haksız rüçhan davalarından istifnde edip duraydın! Madem ki; bir defa ayağın sürçtü, ze düştün! Çek sen de bütün erkekler gibi. O erkekler gibi ki; büyük dede - miz Adem peygamberimizin büyük anamız Havya yüzünden cennetten kovulduğunu bile bile erkek olmuş- lardır. muyarak iki milletin samimi arzula. rma da tekabül ettiği için sağlam- dir. Bu ittifak, hiçbir kimseyi tehdit etmediği ve en kuvvetli barış arzu- sudan mülhem olduğu için kuvvet. lidir. Bu ittifak dört devletin istik. lâl ve toprak bütünlüklerine kıskanç bir surette ihtimam etmekle bera. ber, barış uğrunda sarfettikleri müş- terek” gayretlerin birliğini teşkil e- den Balkan antantının idasına kuv. vetle hadim olduğu için kiymetlidir. Geçirdiğimiz bu kadar vahim daki. kalarda birliğimiz kuvvetimizi teşkil ediyor ve işte, barışın muhafazasına imkânlarımız nisbetinde hadim ola. bilmek hususundaki kuvvetli ümidi. mizle bu İş için münhasiran kullan» mak istediğimiz kuvvet budur. Size, yeni vazifenizde en büyük| muvaffakıyetler temenni ederek sıh. hatinize ve bayan Ruşen Eşrefin sıh. hatine içiyorum. Behiç Erkin Peşteden ayrıldı Budapeşte, 29 (A-A.) — Macar) ajansı bildiri; i peştedeki orta elçisi Behiç Ergin dün gece Budapeşteden ayrılmıştır. Eski çi garda hariciye nazırı Kont Csa. &y ile hariciye kalemi mahsüs müdü| rü, sekreteri, (o kordiplomatik azası, Türkiye elçiliği memurları ve dost "ları tarafından uğurlanmıştır. şüphe yoktur. yormak için açtığı sinir harbi tesirini göstermiye başlamış- tır. Almanyada harp rivayetlerinden halkın sinirleri hayli yorulmuştur. halkın milli hislerini ce vermemektedir, Diğer memleketlerde sinir harbi i tahrik etmekten başka bir neti. * Alman mahafilinin kanaatine göre, Hitler Dan- zigden ziyade cenı raftardır. Ve harp Yugoslav hudutları upla bir hareket yapmağa ta- başlarsa evvelâ Macaristan ve ında başlıyacaktır. Yalnız Hit- ler, demokrasilerin evvelâ İtalyaya hücum ede- rek İtalyayı yukardan tecrit etmek istiyecekle- rine kanidir. Bu sebeple herşeyden evvel bu im- kânin önüne geçeck tedbirler almağa çalışmak- tadır, İngiliz — Japon anlı tonu ahloka elmiye imtiyazlı mıntakasının etrafını —. * aşmasını müteakıp Japonlar Kan- başlamışlardır. . Buradaki İngiliz. çevirmişlerdir. Bu mıntakaya girip çıkanları muayene etmektedirler, « Sin'deki ablokayı da henüz kaldırmamıştır. Beni dinlersen biletini gidip gel- me al! Eğer erkekler diyarı hoşuna giderse kalırsın! Lâkin sen de bizim gibi o diyarın havasından suyundan hoşlanmamıya başlarsan avdet bileti ni verip kadınlık âlemine dönersin! Lâkin acaba bu yolda öyle biletler var mı? Bizim için felâh yok! Erkek gel. mişiz, erkek gideceğiz. Lâkin sen ki kadın doğmuşsun, yol ortasında, 35 inden sonra erkek olmandaki hikme. ti bir türlü anlayamadım! Kusura bakma sabık Çinliler Muvaffakıyet Kazanıyorlar Chunking, 29 (A.A.) — Chekial A. Jansından; Çinlilerin tayyare dafii bataryala. rı, Hupeh'in şarkında kâin Hungmel küzâsı civarında bir Japon bombar- dıman tayyaresini düşürmüşlerdir. Bu tayyarede Hankow”daki Japon er kânıharbiye reisi General Toji dahil olmak üzere yüksek rütbede 11 Ja- pon zabiti bulunuyordu. Tayyare ateş alarak yere düşmüş, parçalanmış olup içindekiler derhal telef olmuşlardır. Zabitler, bir aske. konferansa iştirak etmek üzere angahaya gidiyorlardı. Fransız Meclisinin Müddeti Tecdit Edildi Paris, 29 (A.A) — Dün akşam Başvekilin riyasetinde toplanan na. zırlar heyeti görüşmeleri hakkında Havas Ajansının aldığı malümata gö- re, Daledier,nin yaptığı bir beyana. tı müteakip nazırlar, seçimlerin te. hir edilmesine ve büğünkü parlâ şentonun teşrii devresinin 31 Mayıs 1942 senesine kadar uzatılmasına ka- rar vermişlerdir. Bu hususta bir kararname heşre. dilecektir. Bu kararname, ayni za- manda, kânunu esaside musarrah ol. duğu veçhile, âyanın muvafakati ile mebusan meclisinin her zaman feshe dilebileceğini tasrih eyliyecektir. Bu suretle, mebusan meclisinin teşrif devresinin uzatılmasına saik olan en. ternasyonal vaziyetin buzünkü vaha meti ortadan kalkarsa, Reisicümhur, hükümetin ve âyanın muvafakati ile mebusan meclisini 31 Mayıs 1942 den evvel dağıtabilecektir. Dört Tayyareci Öldü Londra, 29 (A.A) — Bir sivil In. giliz tyyaresi, Tharstosten'de yere düşerek parçalanmış ve ateş almış. tır. 4 kişiden ibaret olan mürettebatı telef olmuştur.