September 19, 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN 4Surprizler | Yazan: M. Turhan TAN » ıldırımla Timür Ankara önün- de vuruşurlarken Aydın as- keri - kendi eski beylerini Timürun bayrağı altında barbeder görün - ce « bölük bölük ayrıldılar, bunlara biraz sonra Saruhan, Mehteşe, Ger- miyan askerleri de katıldılar. Bu, zamanımızda siyasi ve askeri gari- ç beleri ifade için kullamlan tâbire| göre, bir sürprizdir!.. Yine o gün Yildirim Beyant - “on bin Yeniçerisi ile - bir tepenin yamaçlarına dayânıp (kahramanca çarpışırken Sadrazam Ali paşa, ye- Hasan Ağa, Subaşı Ayna bey, büyük şehzade Süleymanı yakala - dılar, "duracak zaman değildir” liler ve onu harp (o sahasından, ii iki fırka askerle uzaklaştırdılar. “” Yıldırımın kaynı Etyen kümanda- Sırp yardımcı fırkası onları takip etti. Oğulun babayı, kayın bi- erin enişteyi kan ve ateş içinde ş kıp kaçmaları da - bugünkü tâ- >2 bir ile konuşalım - bir sürpriz idi. Sİ © 1736 da Ruslar ansızın ve Üç koldan Türk topraklarma “hücum etmişlerdi. İstanbul, bu umulmaz taarruz üzerine harp ilân etti, Ayni - Uzamalıda Avusturya imparatoruna, ği harbe gidiğini bildirdi. İmpa. altıncı Şarl, Moskofların hak. ve adaletsizlik yaptıklarını ka 'bul ederek tavassut teklifinde bu- ndu, halbuki o, Rusya çariçesi An- Me uyuşmuştu, Bosna - Hersek inde genişlemeğe hazırlanıyor- a, Sadrazam Seyit o Mehmet paşa htarlıktan o mesnede gelmiş bir 'gafildi. Her işi kethüdası Osmana mıştı. o Halbuki o, Avusturya imparatorunun adamları tarafın". 'dan ihata olunduğundan Avustur - nın bitaraf olduğuna, öyle kala - na, hattâ icabında Türkler le hareket edeceğine iman bes - du. Bu iman o sersem kethüda. o kadar kuvvetli idi ki” sınır larından mühimmat istendikçe Nemselilerin harbe hazırlandık - ırı bildirildikçe gazaba © gelirdi, Yakında Avusturyanın tavassutu İle Ruslarla sulh yapılacaktır. Miri malını telef etmek ne re diye ters cevaplar gönderirdi. O arada wusturya elçisi Talan da Rusla. hücumlarını durduracakları dair namusu üzerine yemin etmişti. o. Ki Yasak sakatlık ârız olmasıdır. İhsan Balkır, harpten sonra İs. tanbula dönen Türk gençlerinin en sonuncusudur. Bundan başka dış ti- caret raportörü Süreyya, Amerikalı profesör Nissen ve maruf Fransız mimarlarından Fransuva Puseit yol- cular arasında idiler. Trende bir hay. Hi de İraklı, Mısırlı ve İranlı telebe bulunmakta idi, Dün gelen yoleular kendileri. ile görüşen gazetecilere Almanyadâ gör- dükleri şu son ve şayanı dikkat şey. leri anlatmışlardır: “— Almanyada tramvay işçileri askere gittiğinden bu işleri kadınlar yapmaktadırlar. Harpten sonra bü- Aİ tün eğlence mahalleri kapatılmıştır. Hükümet dansın yasak olduğunu ilân İşte bu sırada bir gün bir haber li, Avusturya müfrezelerinin si- ları geçtiği anlaşıldı. Arkasm lan büyük hir Nemse © ordusunun biyeden ilerlediği, Niş şehrini ve Rusların da bir çok kasa - istilâ ettiği duyuldu. Avus - anın, ilkin Türklere dost görü. ip bir müddet sonra baskın yap « bugünkü tâbire nazaran, bir irprizdi, Bunlar, bu hareketler, şiiphe yok şaşırlkandırlar ve o bakımdan #lirpriz olarak © kaydolunabilirler Fakat hakikatte ne sürpriz var,-ne yun bozanlık?... Zaman zaman ya- ıp bazan ihanet, bazan kıyaset bu hareketlerin iç yüzü pia şu sözünde icmal e- Ahibba şiveli yağmada mebhüt ey- ler a'dayı göstermesin âsarı izmihlâl bir yerde!.. Hüd TAKVİM ve HAVA 19 Eylül 1939 SALI 9 uncu ay Gün: 30 Bizr: 137 rabiz 1858 Rumt 1358 ban: 5 Eylik 8 Güner 5.44 — Ole 20 İkindi: 15.37 — Akşam; 1814 inte: 1943 — İmei: 403 Hava Vaziyeti By tneteoroleji istasyonundan ali- n malümeta göre, hava Trakyada çok Kocaeli, Egenin şark Kıyıları ve iz kıyılarında bulutlu geçmiş, rüz- Eze bölgesi ile Oria Anadolunun kısmı ve Karadeniz kıyılarında şima- yerlerde cenubi istikametten or- de esmiştir. n İstanbulda hava bulutlu seçmiş, cenubu garbiden saniyede 2 - 4 8 hızla esmiştir. Saat 14 de hava taz- kı 1014, milibar idi. Sühünet en yük- k ve en düşük 18,$ santigrat olatak ir. etmiştir. Berlinde ve Almanyanın bi- tün şehirlerindeki sivil polis teşkilâtı bu emre muhalefet edenleri yakala- yp adliyeye teslim etmektedir. Alman halkı harbe taraftar değil. dir, Karınlarının doymasını bekliyor lar. Harpte ölen ve yaralananlar halk- tan gizli tutuluyor. Maamafih daha harbin haftasında 30 bin Alman öl. düğü halk arasında söylenmekte idi. Hükümetin hasta bakicı bulmak iç duvarlara astığı Üânlardan yarab miktarının çok olduğunu herkes an. lıyor, Askerlik çağında olmıyan hal- kın da gönüllü yazılması için rnüte- madiyen propaganda yapıldığından son günlerde müracaatlar pek çoğul. mıştır. En son olarak tesbit listesi şudur: Ecnebiler de dahil olduğu halde haftada nüfus başma 90 gram yağ, 80 gram peynir, 150 gram şeker ve- rilmektedir. Yiyecek maddeleri için. de vesikaya tâbi olmıyan yalnız pa- tatestir. Çok revaçta olan bu gıda maddesi'de vesikaya tâbi tutulursa, halkin hoşnutsuzluğu büsbütün ar- tacak sanılıyor. edilen gıda Ekmek hemen hiç yok gibidir. Lis-| tede nüfus başına ayda 20 grsm kah. ve verilmesi yazmış ise de kahve bulunamadığından bir takım hubu- bat kavrularak kahve haline getiril. mekte ve kahve yerine tevzi edilmek- tedir. Ayrıca elbise ve kundura da vesikaya tâbidir. Hali hazırda Al - manyada kalmış olan Musevilere el- bise ve ayakkabı verilmesi yasak e dilmiştir. Ara sıra İngiliz teyyarcle- rinin Berlin üzerine geldiğini gören halk müthiş bir korku içinde siğınsk. lara iltlen etmektedirler. Fakat * İn. gilizleri bomba değil, sadece beyan- name attıklarını öğrendiklerinden son günlerde halk tayyareden pek o kadar ürkmemiye başlamıştır. Alarm işareti verilir verilmez sokaklar derhal Boşalıvermiştir.. AlmanyadaDans Edildi Tramvay İşçileri Askere Alındığı İçin Tramvaylar Kadın İşçiler Tarafından İşletiliyor. Eğlence Mahalleri de Kapalı Bir kaç gündenberi tam saatinde Sirkeciye gelen Avrupa treni dün bir bucuk saatlik bir rötarla gelmiştir. Bunun se bebi, tren Milânodan hareket ettikten sonra makinesine bir Dün gelen yolcular arasında Almanyada opera tahsilinde bulunan İhsan Balkır da bulunmakta idi. MAHKEMELERDE: Denizbank İşçilerinin Paraları Bankada İmiş Eski Denizbarik kara işçilerinden toplanan 35 bin lirayı | aralarında paylaştıkları iddia olunarak grup â- miri Saitle muavin! Bilâl hakkında müddetumumiliğe bir ihbar yapılmış tı, Müddelumumtilik tahkikata baş lamış ve Saitle Bilâh dinlemişti. Bunlar toplanan paranın 35 bin lira değil ön altı bin lira olduğunu ve bunun da bankalarda bulunduğu- nu söylemişlerdi. ; Müddetumümilik bu müdafaanın doğru olup olmadığı- nı Denizbanktan sormuş o banka da bu hususta tahkikat yaptığı cevabini vermişti. Dün Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü teftiş he- yetinden müddeiumumiliğe hem ce - vap verilmiş ve hem de ayrica mü. fetiş İsmail Vefika yaptırılan tahki- kat dosyası gönderilmiştir. Gönderi- len cevapta toplanan paranın 16 bin Hra olduğu ve bunun da banssda mahfuz bulunduğu bildirilmiştir. Müddelumumilik tahkikatı ya - pan İsmail Vefikı de şahit olarak din lemeğe karar vermiştir. Yeni mahkemelerden ikisi merkeze alındı Tapo dairesinin alt katında çalı- şan asliye üçüncü ve dokuzuncu hu- kuk mahkemeleri dünden — itibaren merkezde eski asliye © Üçüncü ceza dairesinde faaliyete geçmişlerdir. İstihzaratını ikmal “eden diğer İmünferit hâkimli mahkemeler de bir kaç güne kâdar faaliyete başlaya - caklardır. Adliye Vekili Ankaraya döndü Birkaç gündenberi şehrimizde bu. lunan Adliye Vekili Fethi (o Okyar dün akşamki trenle Ankaraya git - miştir. ————— Karadenizde Bir Torpil Görüldü Karadenizde Yeros feneri açıkla. rında yüzen bir torpil görülmüştür. Tâman idaresi vapurları keyfiyetten haberdar etmiştir. Yeğenini Yaralamış Evvelki gece yüzünden, gözünden kanlar akan Kevser isminde genç bir kadın zabıtaya müracaatla Eyüpte Kırk merdiven sokağında 29 numara İı evde oturduğunu, ayni evde oturun amcası Yaşar tarafından yaralandı. ğını iddia etmiştir. Bomba düşen ve iç merdivenleri yıkılan bir binadaki insanlar kurtardıyor.. İhtikârla Mücadele | | Kanunu Hazırlandı | © Hükümet tarafından hazır » | lanmış olan ihtikârla mücadele kanunu lâyihasının bugün Mec- lise verilmesi muhtemeldir, Ka. nundaki maddelere göre ihtikâr yapanlardan birinci defa için 500.1500 lira ceza alınacaktır. Bu cürmü tekrar edenle ve mülkleri musadere cektir. İhtikâr yapan iki tüccar tesbit edildi Ticaret Odasında teşkil edi- len ihtikâr yapanları araştırma beyeti dün ilk araştırmaya baş- lamış ve piyasada 30 ağustos ta- rihinden sonra fiyat yilkseltme ve elden ele mal kapatmak su - retiyle ihtikâr yapan iki ticeret. haneyi tesbit etmiştir. Bu tica - | rethanelerden biri inşaat mal - | zemesi, galvanizli saç, demir çubuk, çini satmaktadır. İkinci. si de elektirik mukinesi | satan bir müessesedir. Bu iki müese- senin satışları esaslı olarak tet- kik edilmiş ve ihtikâr yaptıkla. rı tahakkuk ederek her iki tica. TEL EYLAKT YİN edek emen f kâr komisyonuna tevdi edilmiş” ör. Meni ihtikâr komisyonu da ihtikâzı sabit görür de bu tüc - carları mahkemeye tevdi eder- *e İsimleri de gazetelerle teşhir edilecektir. Çanakkalede alınan tedbirler Çansikkale (Tan) — Belediye, | gıda, mahrukat, gibi zaruri ih | tyaç maddelerinin fiyatların tesbit etmiş, bundan. fazlasma satarak ihtikâr yapanların ee . || zalandırılacağını bütün esnafa | İ tebliğ eylemiştir. nk ekmii mal | edile - HaydarpaşadaFeribot İskelesi Yaptırılıyor Naha Vekâleti, Haydarpaşa Je Us- küdar arasında yapılacsk yeni lima. na ait inşaat bitineiya kadar Hay. darpaşa İle Kadıköy arasındaki ko da feribot için bir iskele inşa etmiye karar vermiştir. Ayrıca muvakkat ol- mak üzere Sirkecide bu maksatla bir iskele yapılacaktır. Vekâlet bu İ iskelelere aft ptojelerin hazırlanma. sıni alâkadar daireye bildirmiştir. Haydarpaşadaki feribot iskelesi, Haydarpaşa gârındın evvel şebeko- den ayrılacak olar tren yoluna mü. lâsık olacaktır. ——ğ—ğ—ğ—ğğ şe Artist Şevkiyenin Bin Lirası Çalındı Şehir tiyatrosu artiştlerinden Şev. kiye zabitaya müracactla misafirliğe gittiği sahne arkadaşı Andiryanın e- vinde yatarken yastığının altındaki santasında bulunan 2500 liranın bin lirasının çalınmış olduğunu iddia et- miştir, Şevkiye ey sahibi Andirya. dan şüphe ettiğini söylediğinden tah- kikata başlanmıştır. Kaçak İpekli Bulundi Semplon ekspresi (le şehrimize ge- len Kirkor sdlı bir Ermeni ile karısı na ait eşya denkleri araştırıldığı 29. man 16 parça kaçak ipekli eşya bu- Yanmuştur. Gaz temizleme ekipleri gazlı sahaları hemen temizleyivermişlerdir.. ni buğday tamamen satılmıştır. stok miktarını tesbit ettirmek! ri yapılan satışları her tücca terecektir. Yeni Maarif Tayinleri Istanbul erkek lisesi müdürü Şe- tif İnanın hastalığı yüzünden bu va- den" #ytilması © Üzerine “yerine ortamektebi müdürü Mahir Bayma- nin yerine Pertevniyal lisesi müdür avini Fazıl Doğrul, Yenikanı.or- tâ mektebi müdüfü izzet Gumenin yerine Beyoğlu ortamektebi müdürü İbrahim Akdoğan, Cibali ortamekte. bi müdürü Şükrünün yerine: Üskü- dar ikinci ortamektebi müdür mua- vini Hüveyla Ülken, Beyoğlu orla - i mektebi müdürlüğüne Taksim orta * mektebi müdürü Halit Erkener ta - yin edilmişlerdir. Samsun lisesi müdürü Ömer Bay- ko Taksim ortamektebi müdürlüğü - İne, İstanbul Akşam Kız Sanat mek. İtebi müdürü Belkis Sevengil Selçuk Kız Sanat Enstitüsü - müdürlüğüne, Emirgin ortemektebi tarih ve coğ rafya muallimi Ekrem Başaran Ge lenbevi ortamektebi başmunvirliği. 'ne, Göztepe ortamektebi müdürü Fa- ik yeni ihdas olunan İstanbul Maarl? müdürlüğü muavinliğine, tayin edil miştir. Yeni tayin edilen muallimler Amasya ilk tedrisat müfettişle - rinden Niyazi Tarman Davutpaşa o” tamektebi — "Türkçe iğine, Haydarpaşa lisesi tarih musllimi E- min Âli Pertevniyal lisesi tatih ve coğrafya müuallimliğine, Ankara Kız Sanat meslek muallim mektebi me - zunlarından Necmiye Kutlu İstanbul Kız Sanat mektebi biçki müallimli- ğine, Atiye Öziner ayni o mektebin çöcük baktmı muallimliğine. Zümrüt Zembul İstanbul Selçuk Kız Sanat mektebi çamaşır stajiyerliğine, Mes. adet Saltuğ Beyoğlu Akşam Kiz Sa. nat mektebi biçki ve dikiş muallim- liğine, Semiha Gürbüz Beyoğlu Ak- şam Kız Sanat mektebi nşkış staji. yerliğine, Üsküdar Kız Sanat Easti- tüsü ev idaresi muallim! Trakya Umumi “Müfettişlik Maarif» | müşaviri Celâl Ferdi Gökçay, Eyüp| Ihracat İçin Avans Veriliyor i Akdenize ve Atlas Okyanusuna İşliyecek Gemilere Yüklenecek Malların Sigorta Primlerinde Tenzilât Yapıldı | Dün piyasamıza Anadolu ve Trakyadan getirilen 848 ton Fiyatlarda tebeddül olmamış- tır Hükümet, tüccarların elinde mevcut ithalât maddelerinin tedir, İthalâtını ve bir aydanbe- r hükümete istenildiği anda gös Ham maddelerden ihraç edilmesi yasak edilenlerden bazılarını milli fabrikalarımız satın alacaklardır. Bu Habrikaların her maddeyi istihsal İmintakasından mübayaa etmesi için hükümet tarafından emir verilmek üzeredir. İhriöat için avans TASA TAYI Y #ak edilmemiş bülünan inallerın ih. raci takdirinde milifBankalara tev- di-olunacak evrak şükabilinde bu . ihattâ avans verebilmeleri imkânları hazırlanmaktadır. Takas * promleri- nin dahi gormal vaziyetlerde olduğu gibi Takas şirketi tarafından satm a. Jınması ve bedellerinin vesviyesi ta- katrür etmiştir. Hükümet ecnebi kurlarının tüccarlarımızın muamele. lerine zârar vermemesi için temev. vüçlerinde istikrar teminine çal maktadır. Bu hususta Merkez be kası icap eden tedbirleri alacaktır. Ham maddelerin iç piyasalarda d şüklüğüne mâni olmağı düşünen Ti- caret Vekâleti, anormal hâdiseler karşısında bu gibi maddelerin fiyat. İlarında istikrara matuf tedbirler ak maktadır Tüccarların temennileri Şehrimizden ve İzmirden Ankara- ya giden ihracatçılardan mürekkep i- ki heyet Ankarada Başvekil Doktor Refik Saydam ve Tiçaret Vekili Cez- mi Erçin tarafından kabul edilmi tir. Bu heyetler, ihratı yasak edilen mallarla lisansa tâbi tutulâh mejlar hakkında hükümetten bazı dilekler. de bulunmuşlar ve İç piyasalarda is- ihsal maddelerimizin fiyat düşük- ine meydan verilmemesi için ted birler alınmasını istemişlerdir. Hü- kümet yeni tedbirler için hazırlıklara başlamıştır. > Heyetler şehri İzmire dönmüşlerdir. Sigortalar ucuzladı Akdeniz ve Atlas Okyanusu mem- leketlerine gönderilecek (o malların harp sigortaları inmiştir. Bu minta- kalara yüzde ona yükselen sizorta ücreti, İngiliz vapurları için yüzde yedi buçuğa ve Holanda, İsveç ve vr vE Tekrime| Amerika vapurları için yüzde beşe, Tarman Afyonkarahisar Ali Çetinka-| ve Ege denizleri için yüzde iki, Ke- ya Kız Enstitüsü ev idaresi muallim. | radeniz için yüzde bire tenzil olun. liğine, Ankara Kiz Sarat muallim mektebi mezunlarından Sa: bahat Somer Beyoğlu Akşım — Kız Sanat mektebi moda mual'limliğine meslek | muştur. İzmirden haber verildiğine göre de, hükümet, Avrupa ve Amerikaya gönderilen malların naklıyat sigor- Beşiktaş ortamektebi Türkçe mualli- | talarının hariçteki sigorta şirketleri- mi Sıtkı Dursunoğlu Erzurum isesi|ne yaptırılabilmesine karar vermiş. Türkçe muallimliğine, Erenköy kız) tir. Milli sigorta şirketleri yüzde 7.5 ilsesi matematik muallimi Mahir Öz| kadar fazla ücret aldıklarından. bu Çamlıca Kız lisesi matematik mual-| haber piyasada gayet iyı karşılan - limliğine tayin edilmiştir. mıştır.