15 Ocak 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

SAYIFA 4 Roma anlaşması —9. 1 35 , Gil, ralar, son ; medeniy zamanlarda yapılmış bir silah arka- barışa karşı duyulan — aynı is- her şey lerine Bununla ikisi onları biri beraber man olarak ek ve ilk f hırpalamağa hazır ola: üygünsüz durümun ge Tatmak | masuzdur, kadar bunlar birçok defalar h: mıştır. mesuliyetin Yalnız, bu durumdi aca uzatıldığ yelim. A bütün bunlar ey değildir. Dündenberi, hatıradan başka bir Bununla beraber, izah edelim: sa ve İtalya bazı biribirinden menfaatleri ve bazı husust dostlukları muhafaza etmektedirler. Bu menfaat- Yer belki bazan irlerine uymıya- tak ve bu dostluklarda, anla ayrı mazl karşılaşmıyacaktır. — Pz kat, — asil olan da budur — uygunsuz- luklar, anlaşmazlıklar çıktığı zaman, ber iki ülkenin diplomatları bunları hafifletmek ve balletmek için çok ça- lışacaklardır. Daha dün Duçe'nin söy- lediği gibi “Dostluk da sürekli suret- te itinaya muhtaçtır.,, lar olmadı Böyle mutlu bir muvaffakiyetten ötürü, dün imzalanan anlaşmanın ko- muşmalarını yapanları kutlamak ; birçok yıllardanberi manasız ve lütin mantığı- na uymıyan bir zıtlığı ortadan kaldır. #nak için sınırların iki tarafında sabır. hu iların hepsine teşekkür et B. Adolf Hitler'e de te- şekkür etmeliyiz; eğer nasyonal-sosya- tehdidini açığa vurmasayı warmak için bir cinayete ortak görüne- €ck dereceye varmasaydı, kanunsuz st- rette sil güv Musoli düşünceler gütmeden Fr. ber barış | ak hususunda u- zun zaman tereddüt edecekti. nışı Avrupada boğucu bir B. Laval'in Roma yolculuğu Frı sa ile İtalya arasında hirliği yaptıracak bir yalnız - fayd bir iş güvenin yeniden ortaya çıktığımı gösterm. e yarasaydı bile gene hatırlanmağa — de- ğer bir gün sayılacaktı. Bununla Le- Taber, bu yolculuğun tesirleri daha a- bir kon gik oldu. Uzun ve dikkatli ma sonucu olarak dün imzalanan an- laşma, bir taraftan iki ülke arasında askıda kalan eski ve göze eyi görün güyen öte yandan da orta Avrupadaki durumun barış içinde istikrar anlaşmazlıkları - halletmiş, bulmasının — sağı lam temellerini koymaştur. Hert eyi anlaşma karşılıklı feda- kârlıklar gerekleştirir. Fransanın, 1915 te İngiltere ile birlik- te giriştiği taahhüdü yerine getirmek için Afrikada yaptığı fedakârlıkları hor görmemek gerektir. Libye'nin ce- yapılmasını nubunda İtalya'ya bıraktığımız toprak- Jar, 100.000 kilometre murabbalık mü- naziünfih bir Çad arasında olan irtibatı kesecek mahiyet- Somali'de bıraktığımız topraklar ise aşağı yukarı 1000' . kilo- metre murabbamı bulmaktadır. Zaten bu bırakma, İtalyaya Cibuti'den Adis- Ababa'ya giden demiryoluna yüzde 20 nisbetinde iştirak hakkı verilmek sure- tile tamamlanmıştır. Toprak bırakma işi, ciddi bir iştir. Bizim kabul ettiği- miz toprak bırakmaları ise, italyanla- rın müstemlekelerde istedikleri şeyle- re bizden yana kati bir had koymakta- arazi Üzerinde ise de bavzasındaki müstemlekelerimiz y Tunus'taki tebaasma ait hususi nizamları tedricen bırakmak suüretile yaptığı fedakârlığı da hakkile takdir Dün imzalanan anlaşma, pek de yakın olmıyan bir gelecekte uluslararası hu- kukun genel kurallarından taşan bu etmek gerektir. nizama son ktedir. Tunus'ta ka- Fransa tâbi: meleri veya italyan maları gittikçe ar ne geç- kal- göte edil « tâbiiyetinde kolaylıklar tenbit teren bir leler ka otuz yıl içinde, olup bunlar- kları, rüşd y dukları zaman italyan tâbüyetinden klardır. Bu müddetin tesbiti aki en son k malara mevzu la beraber, bu 1 daha eyi ©- yıtsız, gartsız bir müde bit edilmiş ve böylece de Tunus'un istikbali sağlamlaştırıl- mıştır. Asıl olan da budür. Orta Avrı den geçirme girişitikleri taahhüldün ana çizgilerini evelce de anlattığımız için bunlar üze- rinde 1 gibi, Orta Avrupadaki altı ülkeye (Almanya, Avusturya, Ma- caristan, İtalya, Çekoslovakya, Yugos- lavya), kendi aralarında bir “ademi yapmaları için bul: müdahalc,, p: duğümüz erinde de durmı hassa Yugoslavya sahhüd Macaristan'a, cağız. İtalya'nın, nın iç işlerine karışmamayı etmesi bu “ademi müdahale,, tavsiye etmesi, ve Almanya ile aktına girmele- faşist — sıyasasının eren mühim bir hadi mutlu neticeleri ini göstermekte gecikmiye- ceklerdir. Roma konuşmalarına — giriş- n önce Fransa prensip olarak, konuşmaların esk tefikin dost veya müt- z olanların menfaatlerine mu- r şekil alamıyacaklarını ileri sürmüştü ve bu sözünde d İşin gerçevesi çizilmiştir. Bunun içini canlı bir varlıkla dol ki rafın eyi niyetlerine bağlıdır. ması gib miştir. Bu yan deniz laşma eklenmesinin daha memiş telakki olunması be tüfe değer. Bununla beraber, a şimdiki biçimile de Paris ve Roma sında mevcud olan yeni meğe yeter. Bu anlaşma sayesinde B. Laval'in dediği kezi bu “Ayrupa düz tutan hükümetlerin dikkatine n mezeleleri serbestçe tetki ibi, iki hükümct mer- i göz önünde çarpan acaklard Bu meselelerin Ön sırasında, A manya'nın si aması işi bulunmak. tadır. Dün bu iş üzerinde hiç bir pro- tokol imzalanmamıştır. Bumunla bera- ber, 11 ilkkünun 1932 tarihli beyanna- me mucibi, bu iş iki Ülke diplomatları arasında bir görüş teşkil etmiştir. tentisine mevzu in tema- disini isterse bu, tabif olarak bir ko- nuşmaya yol açacak ve bunun sonunda da muayyen bazı kayıtlar ve şartlarla ve bazı garantiler mukabili Versay and- laşınasının askerf? maddeleri Almanya lehine tadil edilebilecekti: Fransa bu görüş ter Böyle bir konuşmanın tehlikeleri a. çıktır. Bu gibi tehlikeler yüzünden do- ğacak mahzurlu bir vaziyet hakikatte Almanyaya, çabuk bir çalışış ile bü- yük mikyasta silahlanmağa devam im- kânını verir. Her halde esas olarak göz önünde bulundurulması gereken şey- ler, kayıt, şart ve garantidir. Almanya- nın icab ederse eyi niyetlerini göster- mek için derhal ne gibi bir delil vere- ceğini söylemiştik. Fakat mesele hiç bir zaman bütün büyük devletler, bil- hassa İngiltere, uluslararası güvenin doğması için bararetli bir iş birliği yapmadıkça hallolmıyacaktır. İngilterenin Roma anlaşmasında adı geçmiş görünmüyorsa da, konuşma- ların Londra'ca ne süretle teşçi ve teş- vik edildiğini biliyoruz; Şimdi uluslar derneği çerçevesi içinde Fransız — İtalyan düşüncelerine bütün tesirlerini vermek İngiltere hüsümetine aittir, Bunun için, yakında B. Flanden'le B. Laval'in Londraya yapacakları yolcu- Tuk, B. Laval'in Roma seyahatinin bir mütemmimi olarak görünmektedir. İRoma anlaşmaları imza edilirken Fransa hükümeti Roma anlaşmasına dair resmi bir hulâsa neşretmiştir. Bu hulasayı Tan gazetesinin 11 sonkânun terihli sa, Romad sında, dan aynen alı kları görüşmeler nı ile İtalya hükümet başkanı, g yasa meseleleri gibi fransız — ital münasebe daha yakından alaka, dar eden meseleler hususunda da Fran, sa ve İtalya hükümetlerinin tamamile mutabık kaldıkl hükümet adamı, nı görmüşlerdir. İki 7 sonkânunda bir mua- hede ve bir kaç protokol ve beyanname imzalamı Baylar Pi rafından en la Musolin dostca bir güven içinde gö. lüp imzalanmış olan meseleler şun- Sınırlar muahedesi ve İtalya arasında, Afri atlerinin düzcnlenmesi aktedilmiş olan muahede sında ask bulunan seleleri larak halletmiş ilar b Tun uzlar öte yandan Londra andlaş, masın memleketin bitişik müt temlekelerinde | a lehine bLir esile âdilane ddesinc d: len bir protokolda tesbit edilmiş bulunan bir mukavele - tedir. Afrikasır asından Ay simini tayin etm: Libya'yı bi ve fransız üstüval Afr sınır, 12 eylâl 1919 Paris sınır çizgisinin bi, tiş no kalkarak, Misır » ingiliz Sudan'ına Grenviç şark Mleridiyen'i zının 18 derece 45 saniyesinin kesiştik leri noktaya varacaktır. Bu çizgi Ao . zu, Yebbi Suma, Gezenti ve Uri'yi İtal, ya topraklarında, Barday, Yebbi Bu ve Tekro'yu fransız topr. birâk- maktadır. Eritre ile Somali'nin fransız kıyısı arasındaki sınır Kiızildeniz — kıyısında Der Elua ile Veyma nehri üzerinde Da. adato adasında çizilecek bir çizgiyle tesbit edilmiş olacaktır. Fransa, bundan başka, Dumeyra adası Üüzerinde İtalya bakimiyetini tasdik etmiştir. İki sınır için teşkil edilecek sınır tah. onları sınırlık ve iyi komşü. Tuk uzlaşmaları bazırlıyacaklardır. anlaşmasile tesbit edilmiş ola: stası olan Tummo'dan ân 24 derecesile şimal ar, iklarında Tunus meseleleri Tunus mes hakkındaki husust ısa dair 1869 iskân ve ti « caret mukavelelerinin yerine geçecek olan mukavelenin başlıca esaslarını tes. bit etmektedir. 'Tunus italyanlarının istisnal haklar, dan umumi kaidelere tâbi olmaya geçiş- leri 28 mart 1945 den itibaren tedricen olacaktır, Tabiiyet meseleleri 20 yılda nihayet bulacaktır; 1045 e kadar Tu « italyan ebeveyninden doğacak çocuklar italyan kalacakl: 1945 le 1965 arasında doğacaklar fransız tabii - yetini istemek malik ola, caklardır;1965 den sonra, bunlar, umu- tabiiyet ka, protokol Tu: nusta ihtiyarına mi kaldelere, yani fransız nunlarına tabi olacaklardır. Resmt italyan mekteblerine gelince bunlar 1955 de fransız maarif mev« zuatma tâbi husust mektebler haline gelecekti 1945 de Serbest me de bulunaca kler ifa etmek- olan italyanların mükteseb haklarına daima riayet edilecektir. Müstemlekeler ökonomik anlaşması İki devleti, Afrika müstemlekelerine dair aralarındaki bütün askıda bulunan meseleleri kati olarak halletmeye sevket miş olan ve bu sahadaki münasebetlerinin bundan böyle de mülhem olmakta de . i dostca işbirliği umumt zih ki bükümet, anayurdla . leri ve civar memleketlerle ökonomik münasebetleri inkişaf ttirmek hususunda mutabık et bu iş birliğinin en İyi ınacak de- irakinin genişle. ştırmışl: şartlar tedb miyoluna İtalya'nın (i ni kararlı ikarmak için eri ve arada fransız — ha tilme rdır. Umumi sıyasa menfaatlerinin tam bir su rine uygun hale konma başına ne kadar faydalr olursa ol- sun, başkaca iki devletin umumi sıyasa apmalarını haylı ko. göz önünde tutarak, iki hükümet, şimdiden, uluslararası tesa- nüd zihniyeti içinde, barı tırılması için halli gereken intacını kolaylaştıracak bir görüş birliği sağlamlaş. meselelerin minine gayret etmişlerdir. Orta Avrupa İki hükümet, her devlet için — diğer tlerin istiklâ ürmet etmek mecburiyetinin, de bağlı oldu. ve arazi tamamiyeti- her t bu prensibin yeniden teyidinin Avrupanm bu kısmın- da güven duygularımı inkişaf ettirmeye yarıyacağını düşünmekte mutabıktırlar. Bilhassa meselede alâkadar olan devlet. lere, aralarında, biribirlerinin iç işlerine karışmamak, âkidlerden birinin arazi ta mamiy (yasal veya soysal rejimi- ne zarar verecek tahrikât ve propagan- dalara girişmemek karşılıklı teahhüdünü etine, ihtiva edecek bir mukayelenin a tavsiye etmeye karar vermişlerdir. Âkidler, uluslar derneği çerçevesi için- de bu prensiplerin tatbikini garanti ede cek husus? anlaşmalar yapmakta ser . best kalacaklardır. Bu umumi mukavele ilk önce İtalya, Avusturya, Yugoslavya, Almanya, Çek. oslovakya ve Macaristan arasında yapı. lacak. Fransa ve Lehistan bu mukavele- ye derhal ve başka devletler, mümkün olursa, daha sonra girebileceklerdir. Öte yandan, bü mukavelenin akdini beklemeden, ve Avustuya'nın — istiklâli eti tehlikeye düşerse, iki hü- kümet kendi aralarında ve Avusturya ile, alımacak tedbirler hususunda görü. şecekler, ve bu görüşmeleri yardımla « rını kazanmak için diğer devletlere de teşmil edeceklerdir. Silahlanmalar İki hükümet, hiç bir mı taraflı yolla, silâhlanma teahbüdlerini değiştir nımak hususunda mutat Umumi beyanat Müzakerelerinin heyeti umumiyesi- r Gardiyell hli Mançester Gafi Geçen ilkkânun da kuv tavır almış bulu Bu devlet, 1 genel kâtibl son zamanlarda müracaatta meselenin tahkik edi Şi vaziyeti tamir yi yapacağını bildirmiş isinin uluslar derne, üyeliği ve bunun kendisine y mecburiyetler bir taraf, lında Habe mıştir ki bunun beşinci maddes demektedir Her iki tartaf da kendi İtalya 1021 istaonla bir © h relerile halledemiyecekleri bir i silah kuvvetine baş vurmak vasıtasileyve mülayim bir & meyi kabul ederler. Habeşi rakları olması ve çatışma başlar tan'ın her üç tara rada orada bir ingiliz heyeti &: dolayısile İngiltere bu ihtilafla ya” kından alâkadardır. Bundan başka 1906 da bir muahede Fransa da Habeşistan toprak'arının tas © mamlığını korumak mecbüriyetindes dirler. $ Hem uluslar dern mucibince ğinde üye olma« © sı, hem de biribirlerine karşı böyle meci buriyetleri bulunması dolayısile bu iki © büyük devletin İtalyaya hâkem seçimie © ni kabul ettireceklerini ummak gereke tir. Demiryolları Mecmuası On yıldanberi çıkan bu güzel bilgi mecmuasının 119 uncü sayısı da özlü, yazılarla dolu olduğu halde intişar etr miştir. İçinde meslekt x te olan yazış lardan başka, gazlara tihazlar hakkında bir yazı ile mikroli harbından, uykusuzluk, unutganlık gi* bi şeylerden bahseden sağlık makaleles ri, demiryolenluk Slemindeki yenilike leri anlatan birçok alâka verici resimli yazılar da vardır. tarafe alare Acun sryasasınım bilinmi larını, savaşlarda, sıyasal konı da ve ökonami İşlerim rin oynadı demi: çurya demiryolları etrafındaki e şimen rolleri anlat yollarına dair bir tetk deleleri anlatan bir yazı, bu gibi me zulara alâkadar olanların dikkatlerini çok çekecek mabiyettedir. Spora da büyük bir yer ayıran meos muada, 1 bir sporcu olan muhasebe müfettişi B. Ziyanın son günlerde yurddaki spor çalışmalarını hulasa ee den ve bu çalışmalarla Balkan müsas bakalarında ollar mensublarınıf aldıkları yerleri anlatan yazısı da «pat meraklılarına tavsiye ulunmağa değet Bundan başka, m 8 B. Hüseyiâ Yakubun Londra — Melburn hava yat rışı dolayısile “nakil vasıtaları tarihie ne genel bir bakış,çı da, içinde bulun« duğumuz yüzyılın başındanberi insans ların daima daha çabuk gitmek ve uç* mak için yaptıkları gayretl gözden geçirmektedir. Yalnız demiryollar değil, özlü yazılara meraklı mensublarını olanı here kesi tatmin edecek bir zenginlikte olafi Vu güzel mecmuayı bütün okurlarımıza tavsiye ederiz. ——— —— ——— —- nin bir neticesi olmak üzere fransız die şarı işler bakamiyle İtalya hükümet bağt l ve kanı bir. beyanname — im: bunda yapılmış olan anlaşmalarla arala« rmda askıda bulunan başlıca meseleleril ve bu arada 26 nisan 1915 Londı b bi bilecek ihti n hallini temirt ettiğini tanrmış olduklarını, umumi bt rışın idamesi için inkişaf ettirmek ve bunu temin için, hadiszlerili <cib icabettireceği müzakerelere - giri hususunda mütabık kaldıklarını bildir * mişlerdir .