11 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

11, MAYIS 1935 CUMARTESİ Madrid, 10 (A.4.) — Üsnomal du- rumun değişmediği yerlerde örfi idare- nin bir ay daha uzatılmasına karar veril- miştir. |— Her yerde 5 kuruş vi eg v gN ON ALTINCI YIL. No: 4951 Adımız, andımızdır. Kronik Gündelik PROGRAM ESASLARIMIZ F.R. ATAY Bu betkemizdeki kelime karşılıkla - «t şunlardır: Kuram: structure — teori: nBZİfi ha ye — etke: âmil (facteur) — deneç:! tecrübe — yengi: zafer — yönet; isti - kamet — yordam: tâtonnement — İS - tratej: sevkulceyşci — değişke: - tadil — dayanışma: tesanüd — taslak: pro - je — berkite: müeyyide — güdümlü: sevk ve idare olunan (dirig&) — gerçel: şe'ni (reel) — tüze: adalet — girişim: teşebbüs — kamuğası: menfaatr Umu. miye — karşıt- zıd — düzen; nizam — kanrt: beyyine — öğe Cumuriyet Halk — Partisinin program değişkeleri üstünde dik- katle durmalıyız. çünkü bunlar Kamâlist rejimin, sosyal ve eko- nomik kuramını, tam ve toplu olarak, belirtmektedirler. Biz bugün bulunduğumuz nok- taya, kuru teoriler peşine takıla - ra kgelmedik. Bizi bu noktaya ge- tiren etkeler şunlardır: a) En başta, türk devriminin ana prensipleri, b) İş başında 16 yıllık deneç - lerimiz, c) En büyük demokrasileri bi - le, kökleirne kadar sarsan buh - randan aldığımız dersler. Atatürk, büyük yengi'den he - men sonra, İzmit'te Türk gazete - cilerine, yeni Partisinin ilk esas - larını şu iki vasıfta toplamıştır: 1 -Halkçıyız, 2 - Sınıfçı değiliz! Atatürk, o zaman, partisini, bir teoriler çemberi içinde, kaskatı kımıldanmazlığa düşürmekten ka- çınmıştır. Partiyi yol sapmaktan ve yönet şaşırımından koruyan bu iki prensip, kendisinin ve bütün arkadaşlarının, her türlü deneç ve yordamlarda bulunmasına da el- verişli idi. Büyük istratej, harblarında ol- duğu gibi, devrim davasında da eşsiz sanatını kullanmıştır. Bugün yol değiştirmiyoruz: vardığımız notkanın adını koyuyoruz; Ve 1921 den sezinmesine imkân bile olmıyan bu noktaya ne kadar kı- sadan ve kestirmeden geldiğimize, biz, kendimiz de şaşıyoruz. Fırka programmdaki değişke ve ilâveler, bir yandan sosyal da - vamızı pekiştirmekte, bir yandan da onun ekonomik ve kültürel dayançlarını sağlamaktadır. Her- kes halktandır; herkes, hakça eşit- tir: “parti, smıf kavgaları yerine sosyal düzenlik ve dayanışma elde etmek amacındadır.,, Bu sözler yalnız, güzel ve ideal dilekler de- gildir. Program taslağının sayraf- larını çeviriniz: hemen bu pren - siplerin ilmiğ ve hakikiğ berkite'- lerini bulacaksımız. Bu beriktelerden bir kısmı, Atatürk'ün söylevinde duyduğu - muz güdümlü ekonomi sözünde toplanabilir. Parti, ekonomide ha- yaliğ bir eşidliğe değil, faakt, ger- çel bir tüzeye, ve, herkese çalışne ve girişim haklarını ödeyen, ah - şak, hiç kimseye, kendi kazancı için, kamuğasıya karşıt gitmek hakkını vermiyen bir düzene da- yanmaktadır. ; Programın - <asları, her - fikir adamma, bütün devlet işlerini, yakından, tenikd ve kontrol ede - bilmek “mkânmı — vermektedir. İçin için süren, ve her çarpışmada Cumuriyet Halk Partisinin halk- çılık ve sınıfsızlık davasının ka - nıtları ile yenilip üslenen, prensip kavgası, 4. üncü Kurultayla, sonu- nafermektedir. — Ülkü bakımından biz haklı Dlik: içerde ve dışarda, kendimi - Kurultay komi_ş_):gnları çalışıycr R. Peker, progra rını komisyon Sağlık ve Soy Bakanlar Dilekler Kar Partf Genci KATDİ R. Peker C. H. P. Kurultayının seçtiği üç komisyon da dün sabah toplan- mış ve çalışmaya başlamıştır. Ko- misyon üyelerinden başka delege- lerden ve saylavlardan pek çoğu- nun bulunduğu toplantılarda ilgili işler büyük bir dikkatle konuşu«- lup incelenmiştir, Program ve tüzük işlerine bas kan komisyon yediye kadar çalışs mış ve dilek komisyonunun çalış- ması dün gece geç vakte kadar sürmüştür. Hesabh komisyonu da işini bitirmiştir, : ; 'Dilek Kom Bu çalışmalar hakkındaki C. H. P. bildiriğini aşağıya yazıyoruz: C. H. P. Büyük Kurultayı lzo isyonları 10.5.935 cuma günü '(r:iu)ı,ıo) saat onda işlerine başlamış- lardır. 1. — Hesab komisyonu, başkan- lığına C. H. P. Ankara İc!are he yeti Başkanı Rifat Börekçi, rapor törlüğüne Damar Arıkoğlu, se!zre terliğine Haşim Kulalıyı seçmiş ve dört yıllık parti heıabla!-ını ve be gelerini gözden geçirmiş, düzgün ve teşekhüre değerli bulmuştur. 2. — Program ve nizamname komisyonu, saat 10 da. topâı_r_ımılş nlığa Şemsettin Günal- Ka a güğ-üne Ferit Celâl Gü tay, raportörl! k t Celâl € ven, sekreterliğine Muhittin Dinç soy'u seçmiş V€ ilk iş olarak pro- gram taslağı üzerinde_ çalışmayı onamıştır. Bunun üzerine !oplıantı da bulunan Parti Genel Kâtibi Re. ceb Peker program ve tüzük tas zin ve başka ri, geçici bir bir kuram değ büyük buhran dırmıştır. kargaşa değil, fakat iştirme hadsesi olan “da bize hak kazan- pr isyonu sağlık diteklerini görüşürken larımnın bütün deneçle- | ŞBN lakları hazırlanırken partinin dört yıllık deneçlerinin, sıyasa akışla - rının, ekonomi gidişlerinin göz ö - nünda tutulduğunu sövliyerek ye- ni önergeleri sebeblerile anlatmış - tır. Komisyon bu izahlardan sonra konuşmağa geçerek akşama ka- dar çalışmıştır. Komisyon 11. 5. 935 cumartesi günü (bugün) çalışmasına devam adecektir sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı komis yona dilekler hakkında fikirlerini söylerken ogram ve nizamname komisyonurmaa yeni pro gramı izah ederketr m ve tüzük taslakla- da izah ettı. sal Yardım, Tüze ve Tarım Dilekleri Konuşuldu şısında Fikirle rini Söylediler Dilekler komisyonu da çalışma- sına saat 10 da başlıyarak başkan- lığa Mümtaz Ökmen, raportörlü- ğe Hakkı Tarsk Un sehreterliŞe ARagündüz'ü seçmiştir. Evkaf U. mum Müdür vekili Başbakanlık Yönetgeri Kemal Gedeleç'in evka- fı ilgilendiren dilekleri üzerinde- ki izahları dinlenmiştir. İkinci oturumda, sağlık dilekle- | rine geçilmiş ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Refik Saydam her dilek üzerinde ayrı ayrı izah larda bulunmuştur. Bundan sonra tüze işlerinin görüşülmesine ge- çilmiş, Bakan Şükrü Saraçoğlu'- nun dilekler üzerindeki fikirleri alındıktan sonra konuşulan - işler için kurultaya sunulacak noktalar tesbit olunmuştur. Geç vakit Ta- rım işleri üstündeki dileklerin ko- nuşulmasına başlanmıştır. Komis- yon 11-5-935 cumartesi günü (bu- gün) de çalışmaya devam edecek- tir. Balkan Paktı Konseyinde Dış Bakanımızın diyevi Toplantı ve Romen gazeteleri Bükreş, 10 (A.A.) — Balkan antantı konseyinin ilk oturumu sa- at 18 de başlamış, saat 21,30 a ka- dar devam etmiştir. Oturumdan sonra, Bay Titülesko, yanında BB. Tevfik Rüştü Aras, Yevtiç ve Ma! simos hazır olduğu halde, kendi sinden haber istiyen gazetecilere ancak şunu söyliyebileceğini bil- dirmiştir: (Sonu 5 inci sayıfada) Demokrasi ve partiler ATAY Bü yazıda kullandığımız kılavuz ke- limeleri: Kural: kaide — ayra: istisna — gelişmek: inkişaf etmek — ayrım, ayrı: fark — dağınlık: perişanlık — avuntu, avunma: teselli — eksin: âciz — düşüt: ceninisakıt — Her şey bire ve sıfıra doğ- ru, eksilerek gider. Bütün kurallar gibi, bunun da bir ayrası vardır: demokraside partiler! — onların bire ve sıfıra doğru, arta - rak, gittiklerini görmekteyiz. Yalnız bir ve sıfır rakamlarının hangi sayıdan sonra geldiğini kes- tirmek biraz güçtür. Almanyada 65 den sonra I, Bulgaristan'da 55 den sonra O geldi. Küçücük Litvanyada 25 parti ol duğunu belki bilmezsiniz. Fakat küçücük Litvanya için 25 ideoloji, batıyorsa, 25 kurtuluş yolu, gelişi » yorsa, 25 çıkış yolu olmadığına pek güzel karar verebilirsiniz. Orada da sıyasa hayatı ya |” e, ya- hud 0' a susamış olsa gerektir. Bir ufak memlekette bir sürü parti olduğu vakit, bu partilerin arasındaki ayrımı, artık, prog- ram ve ideoloji çevresi içinde bu- lamazsınız. Yunanistanda — öyle partiler vardı ki birinin başında sakallı, birinin başında silme traş bir politikacı bulunmasından baş- ka ayrımları yoktu. Artarak bire veya sıfıra git « mek! sıfırı bırakınız: çünkü hiçe gitmektir. Fakat artarak bire gitmeği, dağılarak birliğe git « mek sözü ile daha iyi anlatabiliriz. Yavuz Selim, Behri /Cemiyeti dilhast perişanii ma Diyor. Bunu, bizim dağınlığımız gönülleri birleştirmek içindir, türkçesine çevirirseniz, eski de « mokrasilere yeni bir avuntu bul « muş olursunuz. Birliğe doğru dağılmakta olan- lar arasında, fransızlar kendileri « ni de gös!ermelıledîrler! İngiltereye bakınız: parlamen- toyu kuran bu ulusun demokrasisi osmanlı imparatorluğu ile yaşıttır. Asırlarca oağunlaştıktan - sonra, bu demokrasinin bir türlü üçün- cü parti yapmaktan eksin kalmasına ne dersiniz ? İngilte « re'de üçüncü parti, her vakit, bir düşüt olarak doğuyor. Türkler, uzun dağınlıktan son- ra, birlik oldular. 1908 ile 12 ara- sında öyle zamanlar bilir'x ki im- paratorluğun içinde he (er d bir parti idi. Bizim kurtuluşumuz - toplanı « şımızdadır. İç Bakanı geldi İspartaya gitmiş olan İç Baka- nı Bay Şükrü Kaya dün şehrimize dönmüstür. Dünkü at yarışrarından bDir görünür (yazısı 6 mcr sayıfada)