17 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

—. A7 EYLÜL 1935 SALI ULUS Kayseri kombinası dün büyük törenle açıldı (Başı I, inci sayıfada) Bunu şe"ir adına avukat B. Naci'nin canlı bir söylevi takip etti. Öğretmen Bi Şaboan heyecanlr bir aytada bulundu. da çalışan Sovyet işçileri adı na mühendis B. Kordiyef Yoldaş rusça bir göylev verdikten, kız işçiler adına Bayan Şükriye temiz bir sesle güzel bir şür okuduktan sonra Ekonomi Bakanı B. Celâl Bayar hafif bir scale başladığı söylevini gittikçe artan ve — hissedilen bir heyecanla veriyordu. Önce uzaklar- da duran halk şimdi tribünün — etrafını sarmış, Bakanın sözlerini can kmlağı ile dinliyordu. Söylevin Büyük Öndere il - gilenen kısmı dakikalarca alkışlarıdı. İ met İnönü'ne —endüstri programına, üretmenin artması Küzüumu — hakkındaki kısimları ayrı ayrı halkım derinden gelen bravo sesleriyle karşılandı Söylevden sonra çağrılılar iki saat kadar fabrikanın her yerini — gezdiler. Genel düyüş cumusziyet hükümetinin endilstri alanında attığı bu ilk adımın me kadar sağlam esaslara dayandığı merkezindeydi. Fabrika hakikaten ö - wünülecek bir kurum olmuştur. Çağırılılar saat 14 de fabrika kantı. nında öğle yemeğini yidiler. Saat 15 de spor hareketleri vardır. Akşam veri- lecek olan yemelrten sonra tren gece sa. at 24 de Ankaraya hareket edecektir. Ekonomi bakanı B. Celâl Bayar'ın duglün Kayseri dokuma fabrikasınm 6- çılış töreninde verdiği söylev şudur : “— Sayın konuklarımız, büyük dost- larımız aziz ve sevgili yurddaşlarım, Hükümetimizin bizinci beş yıllık programında önemli yeri olan bu fabri- kanın açılış törenini yapmakla sizinle beraber büyük zevk duyuyorum. Endüs- trileşme programımız ulusal ekonomi - mizi kül halinde kavramış ve benimse - miştir. Endüstrileşme — programımızın emae premsibi muhtelif vesilelerle, muh- telif fırsatlarla izah edilmiştir. Ben bu komu üzerinde yeniden durmak istemi- yörcen. Bilinen bir hakikati barada tek- Taretmek zamanımız İsraf etmektir. Endüstrileşme programımız memleketin umumt varlığnır kül halinde ifade eden ve ulusumuza refah vermek için atıları esaslı biz adımdır. Eadüstrileşme prog- Tamımız memlehette iş hacınını artıraca- ğt gibi *tarım sahasında da — iptidal maddelerimizin kıymetlenmesinde mü - him rolü olacaktır. Yurddaşlar, Badece tarım sabasında çalışan memm deketlerin akıbetlerini görüyoruz. Şu veya bu nazariyeye bağlanazak bam mad deci kalmak Jâzım mıdır, değil midir? Münakaşasına girmek benim nannıığı ahmaklığın tâ kendisidir. (Afcışlar) Biz- den öncekiler bu yolda hayli çene çal - drler. Pakat, düşünmediler hi yalnız bam maddeci olmakla iktifa eden mem> leketlerin akıbetleri çok fecidir. ve çok teci olmuştur. Benden önceki Hatipler - den bir arkadaşrmız, "Türk ulusu cesur, cengöver, kudretli, kahraman — olduğu kadar medeniyet azmiyle de çalışmak we medeniyeti kendisine maletmek sti- yenbüyük bir warlıktır,, dedi. Ben bunda kendisiyle tamamen bir fikirdeyim. (Al - kaşkar). Arkadaşlar, Biz endüstrimizi tarımdaki terakki. mizle beraber ahenkli olarak yürütmek guretiyle medeni sahada büyük bir tc. kâmül göstereceğiz. (Şiddetli alkışlar) Endüstri programımırz bizi bu kemal haline götürecek tek yoldur. Ve mem. leketimizde ahenkli bir ekonominin tek ifadesidir. Endüstrileşme programımız - da pamtıklu kammar önemli Bir yer al. maktadır. M-mleketimizin ulusal geli. ri 1200.000.000 hesap edilmelirtedir. Bu rakamda dokuma 30.000.060 liralıle yer slmaktadır. İstatistiklerimiz tetkik edi. hrse görülür ieb Türkiyeye ithal olu- nan yabaner müddelerin başılda en ka- barık rakam olarak dokuma gelir. Bu. nun manası şudur ki arkadaşlar. mem. leketin hamı maddelerini yok pehanına satar ve mamullerini de © nisbette pa- bakya satın alır, Amelesi işsiz, çiftçisi de meyus kalırdı. Bugün görüyorur Ki işçimizin adedi artıyor. İhtiyaca kâfi gelmiyor. Çiftçimiz iptidaf maddeleri Gatmaktan adeta müstağni bir vıziyît alıyor. Bugfn iptidat maddelerimizin lig.l:rınıı arsrulusal piyasa fizuın üstünde olduğunu bilmek arzettiğim manayı anlamak için kâfidir. Programuı. maza dahil olan Bakırköy bez Sabrika, sını geçen yıl açtık. İkinci olarak Kay. veri konabinadını açıyoruz. Birkaç ay sonra da Kreğli kombinası — işlemeğe hazır bir halde bulunacaktır. 1937 yılı âptidasında Nazilli basma kombinası bi- tecektir. (Bravo sesleri, alkışlar) fakat arzularımır bununla bitmiş olmuyor. Memleketin istihlâk — ettiği mükdam mutlaka memlekette istiksal cunek az. mindeyiz. Bunun içindir ki Malatyada da büyük bir kombina kuracağız. (Şid. detli alkışlar) Bu fabrikanın açılması münasebetile münhasıran pamyklu h. sımlardan bahsediyorum. — Diğerlerine temas etmiyeceğim. Yalnız şekevrde ol duğu gibi pamulkdu mesetesinin de bir kaç yıl içinde halledilmiş — olacağını müjdelemekle babtiyarın. (Şiddetli al. kuşlar) Bu fabrikanın temeli atıldığı günden dört yüz seksen üç gün geçmiş. tir. Tam 483 gün önce Şefim ve bükü. met reisim büyük İsmet İnönü barada temel atma nutkunu söylerken İyi ba- tırlıyorum, demiştir. ki: “Sovyetlerin bır fabrikaları kurmak İçin kendi mem. leketlerinde yapılan bu işten daha riya. de dikkatli ve temiz — olduklarımıı gör. mek bizi cidden menanım ve mütehassis etmektedir.,, Burada, Kayteride bir se- ne sonra hepimirzin memnuniyetini bir ikat daha arttıracak e hariçten gelip dostluğunun bir #bldesi hem de yeni kurulan ve bütün dünyanın bayretini celbeden büyük Sovyet sanayiinin en parlak bir misali olacaktır. Arkadaşlar, reisimin dediği tahak. kuk etti, abide vücuda geldi. Bugün canlı bir esver olarak yaşıyor. Fakat ay nt zamanda çoktanberi kalbinizde yaşa. yan Sovyet dostluğunu da temsil edi. yor. (Şiddetli alkışlar, bravo sesleri) o dostluktur ki arkadaşlar, hepiniz bilir. siniz arizi olarak meydana gelmemiştir. Her iki memleket ulusal mukadderatla- rına hakimolmak için davalarım gaye- lerini tahakkük ettirmek için yüksek mücadeleye atıldıkları zaman biribirle. rini iş başında bulmuşlar ve bişibirle- rine ellerini uzatmışlardır. (Bravo ses. leri alkışlar) Bir dost eli daima sık. tik ve sıkmakta devam edeceğiz. (Al- kışlar) Sovyet dostluğu gün geçtikçe kaymetini artırıyor. (Allışlar) Bilirsi. niz yurddaşlarım bu dostluğun memlbiar asıldır, temizdir, saftır. Bunam membar ber iki milletin büyük gayesi olan cihan şulhuna hizmet etmektir. Dostluğumu. gzumn ve aramızdaki kolaborasyonun me sut bir tecellisi olarak aramızda bulu. nan dostlarımızı sevgi ile selâmdarım. (Şiddetli alkışlar) Bu işte çalışmaş olan sevyet teknisyen ve sovyet işçileri ta. mamen kazanmışlardır. Kaniim ki om lar memleketimizde çalışırken kendi memleketlerindeki güzel gayretlerinin hbize daha parlak bir örneğini vermiş. lerdir. (Alkışlar) Kendilerine teşekkür ederim. (Alkışlar) Endüstri programımızı başarmak i. Çin en önce düşünülecek, cle ahnacak bir mevzu vardır. Bu programı lüyik olduğu ehemmiyetle kavrayarak tatbik €tmek ve en kasa bir zamanda İcra sa- hasına koymak. Arkadışlar, programı. mızı Sümer banlıa bir vedis olarak bı. raktık. Bunun yanı başında diğer whr. sa) kurumlarımız da vardır. İş Bankası, Ziraat bankası Sümer Bank bükü. met organs olmak itibarile bittabi en- düstrileşmme programımızda daha fazla pıyılıııtmzdun'ymnde idi. Ve bittar thıykndidmmıım“ rüyorsunuz ki size itah ederken kuvvetlâ Meselâ — diyoruz. ki filan — yerdeki — fabrikanın temelini atacağız. Aradan 483 gün geçtik. ten sorira da küşat resmini yapacağız. Randevula hareket ediyoruz. Bunun hususl manasmar sizin de takdir ettiği- nizden eminim. Vazife bilinerek ve za. manmda yapılıyor. (Şiddetli alkışlar) Yarddaşlarım, size tavsiye ederim. Bu büyük devlet korumanu — seviniz. Bunun başında bulunan ve çalışanları takdir ediniz. (Alkışlar) Çünkü kendi. leri memleket namına takdir edilmeğe tüyiktirler. Aldıkları direktifler fabri- kayı kurmak hutusunda — gösterdikleri faaliyetten dolayı haalarımda fabrilkea di Dost Sov_wllı'rin kutlaması Ankara, 16 ÇAA.) — Kayseri kombinasmın açılma- sı dolayısiyle başbakanımız İsmet İnönü ile Sovyet başbakanı B. Molotof arasında şü- - telgraflar verilmiştir: S. E. İsmet İnönü Bakanlar Kurulu başkanı; Kayseride dokunra tabriasmın açılışı dolayısiyle en içtem tebrik- lerimi ve türk endüstrisinin ba- yandırlığı ve memleketlerimiz &- rasında sıyasal ve ekonomük alan- daki çalışma birliğinin sürekli ge- Hşmesi hususundaki dileklerimin kabulünü rica ederim. V. Molototf 8. E., Molotol Sovyet Rusya halk komiserleri kurulu başkanı Moskova Dokuma labrikasımın açılışı dolayısile tebrik ve dileklerinizi göndermekte kellandığıtır. döst- ça sözlere — rssryle teşekkür - ede- rim. Bütün alanlarda hükümetleri- mizin gerçekleştirmeği bildikteri verimli ve sıkı çalışma birliğiyle Kayseride tükel bir anıt yükselt- tik. Değerli as kamiser Piatakof'un ve bütün Sovyet salgrtının Kay- seride bulunuşu bu çalışma birli- ginin bir belgesidir ki, bu belgeye karşı derin duygular beslemekte- yiz. Bu münasebetle size ve Sovyet Rusya hükümetine cumurlak hü- kümetinin sarsılmaz döstluğunun ve benim en içterm duygularımın inancasını - yenilemekle bahtiya- rım. İnönü rektörüt B. Şevket Turgat olduğu hal. de türk mühendis ve işçilerini anmağı vazife bilirlen. (Alkışlar) Ancak bilirsiniz ki varifeniz bitme. miştir. Asıl şimdiden — sonra Başlıyor. Bu fabrika ve benzerleri Üzerlerine al- dıkları vazifeler bakımından — bundan sonrakilere örnek olmak mecburiyetin. - dedirler. Bunlar memleketin teknik ele. man membaları - elacaktır. İhtiyacımız olan endüstdiyi kurarken - sizlere isti. * nad edeceğir. Bunu da emin - olarak beklâyonuz. (Alkışlar) Sadece para bul- mak, sadece Bol para vererek güzel ma. kina celbetmek bizim nazarrmızda mak. sadı temin etmez. Kurulan fabrikaları ulecal ihtiyaca göre rasyonal bir şekil- de ve modern tekmiğe istinad ederek iş Tetmeletir İ GAZarımızda muvaffakiyet marifettir ve kuwvettir. İşte sizden e. tediğimiz budur. Bünu — yapacağmızı bekliyoruz, — (Haybhay, söz veriyoruz sesleri) Pabrikamızı üç ekip çalışmak gartiyle 4500 amele işletecektir. Yılda otuz milyon metre pamuklu bez vere- cektis. kiymeti — hesabıların tam arkakı alınmamakla beraber 4500000 liradır. denitebilir. Yılda kullamacağı balyasının adedi 127.000 dir. Arkadaşalr, bu 127 biön rakamı üze- rinde biraz dürmak istiyorum. Yakın zamanda, çok uzakta değil, üç dört yıl önce Türkiyenin Bütüm veköltesi 80-90 kurulalı pamuk piyasasma girdikten sonra vaziyet tafkmen değişmiştir. A- danada 80 bin balya istihsal eden reç- berlerimiz bu sene bize 140 bin balya veriyorlar. Sot zamanlarda İzmirde idim. İzmit pamuk müstahsllleriyle te- mas ettim. Onların biz ideâli vardı. Daina biz mesele hakkında iyidir ve- ya fenadır diye hüküm verebilmek için rı harbtan önceki ölçü ve mik- yastır. Ben biliyorum ki İzmir yalım zamana kadar daha doğrusu bir iki yıl önceye kadar on beş yirmi bin balya a- radında gemuk istihsal ediyordu. Ba - ma bu defa dediler ki bu yılki rekolte- müz $0 bime çıkacaktır. Bu büyük harb- tan önceki rekoltenin Seüntedir O za ü | Tmam Tekolte 49 bin balye idi. Yani yim- di mormsal devirde alınan istihsalin üs . tüne çıkmıştır. Bu cesaret nereden ge- liyor Bu cesaret istihsalimizin mem - isket içinde piyasa bulmasından ileri geliyor. Satamamak endişesi kalmamış- tır. Burada izahı uzun olur, Dış tica - izde aldığımız tedbirler dolayısiy € köylünün malının — normal fiatlarla satılması imkânı — hasıl olmasının da bunda tesiri vardır. Moralin bu yük. selişidir. ki istiksalinizi mütemadiyen artırıyor. —Şu balde müstühsillerimize hitab ederek diyebilirim ki mallarınızı kuvvetli tatımakta devam ediniz. Size versceğimiz parola şudur: İstihsaldem çekinmeyiniz. İyi ve çok mal çıkarma - Ka çalışmız. En ucuza maletmeğe bakr nır. Bu teminat da gösterir ki emdüs. trileşme proğramımız amaca doğru yü- rümektedir. Elbette yücüyecektir. Ve muvaffak olacaktır. (Bravo seskri, şid- detli alkışlar). Bizi bu kadar emniyetle hedefe göü. türen kuüvetler nelerdis? Bu işlere ö nem veren bir zat vardıs. Bu zat İnö. nünde ve Sakaryada cephe kamandanı olarak büyük bir asker — ve kahraman bör türk evlâdı olduğunu isbat etmiştir. (Şiddetli alkışlar) Ba rat Loranda bir büyük diplomat olduğunu cihana tas. dik ettirmiştir. (Şiddetli alkışlar) Bu yat başında bulundağu hükümeti idari tedbirlerle ve yüksek alâka ile mavatf- fakiyetten muvaffakiyete götürmekte. dir. (Şiddetli alkışlar) Kimden bahsr. Yurdumuzun örenlerinde iş- lenmiş, yontulmuş pek güzel ve gönül çekici mimari eserler ve heykeller de vardır ve bunların en güzel ve değerlileri müzelerimizde ve pek çokları da daha toprak al- vndadır. Ne yazık ki bunların meydanda görünenleri bir zaman- lar bilgisiz ve duygusuz insanlar tarafından kırılmış, hiç olmazsa başları koparılmış, yüzleri bozul- muştur. Bunları topraktan çıkar- mak kolay bir iş değildir ve her- kes bu işi yapamyaâcağı gibi yapmağa da kalkmamalıdır. Bun- larr yürdürmüzün bilginleri sra ve dikkatle arayarak bulacaklar ve bu güzel süslerimiz parçalanmak- tan kurtulacaktır. Bugün okurla- rımtza surduğunnz üç resimden ukardakiler önce Ege denizi sa- uızlîyiı.rbd diyorum, vabli antadınız. Hükümet re- isi, benim şefim İsmet İnönu H alkışlar) Bütün varlri duran nurlu bir mevcudiyet vardır. Bir onun ismine Atatürk diyoruz. (Şiddet. W ve sürekli alkış) Böyle bir içtimada hissiyatrı fade & türk milletinin ha * demiştim ve hatırlıyorum ki gene böyle bir içtimada Atatürk'ü sevmek Bizim için ibadettir demiştim. (Yaşa sesleri, şiddetli ve sü- rekli alkışlar.) Arkadaşlar, sevgili ve büyük önde. rimiz hakkında sözin gösterdiğiniz bu coşkun bağlılık tezahürlerine karşı day. duklarmar ilade edecek kı en kendisi için duğanaz ve gördürü gibi seviniz. Memlckette yaptığ: büvük işlerle ölçe. rek seviniz. (Şiddetit alkışlar) O başı- mrzda oldukça haltedemiyeceğimiz hiç bir dava yoktar, (Brivo sesferi, şiddet. H ve sürekti alkışlar.) Onun büyük reh. berfiği altında birinci, Tkinci ekanomik plânlarımız ulasumuzun gözü önünde hakikatlaşacaktır. (Şiddetli alkışlar.) Azia yurddaşlarım. sözümü bitirle- ken Atatülrk'lin bize vedia olarak Brrak. tığını söylediği cumuriyete ebedi bağ. hlığımızı bir daha telerar etmek isterim (Şiddetli alkıştar | Yasısam — türk üle- sa. (Alkışlar, yasasın sesleri.) Yaşasın cumuriyet. (Alkışlar, yaşasım sesteri. Yaşasın Büyük Önder (Siddetfi ve sü. vekli afkıştar.) ANITLARIMIZI KORUYALIM hilinde iken şimdi Menderesin doldurduğu kumlarla denizden o kilometre kadar uzakta kalan A- yasluk - Efez) denilen ünlü yıkı- lardan çıkarılarak İzmir mimari müzesine taşınan Ellenistik Gre- ko Roömen, Romen ve Bi- zans — devirlerine aid — oyma- W yapı taşlarıdır. Aşağı- da ve solda Tire ilçesinin Büyük- kale kamununun Belevi gölü ke- nacında Yanıkkalede bulunarak ayni müzeye getirilmiş Ellenistik devre âid büyük bir direk başlış 1 ve sağdaki de Bergama kazısın da bulunmuş olan Roma devrir » aid bir Venüs heykelidir. Bu gu- zel eserleri gözlerimizden bile kıskanarak korumalıyız ve onları yurdumuza gelen yabancılara en süslerimiz olarak göster