5 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

| İ | p ik “kirlerine azami derecede ehemmi- © pılması icap ettiğini, yani bugün —— © memlekette mümkün olduğu kadar © fazla taraftar kazanmak için kul © kası içinde Fethi Beyin biperva © devlet bütçesile inşa edilmiş şi-(ğ2 © yapılması lâzım geldiğini iddia et-İf © memiştir. — bul etmiş, yalnız ekseriyeti hükü-|Onun için bir çok kimseler Serbest © Gene Fethi Bey, vergilerin © noktasından yapılan vaitleri kâfılğil midir? Bu; takdirde Serbest bulmamaklı — 4 — VAKITS5 Teşrinevel 1930 Yunan Başvekili | a ALE A (Üst tarafı 1 inci sağıfamızda) icram kararlaştırılmıştır. Mösyö Venizelos Elli kruvazörine bi- nerek doğruca İzmite gidecek ve oradan trenle Ankaraya gi- derek dört gün kalacak ve bu esnada dostluk misaki ile ticaret muahedesini imzalayacaktır. Mösyö Venizelosa (oAnkara seyahatinde hariciye nazırı da refakat edecektir. Dünkü mülâ- katta Türk- Yunan © itilâfının tatbiki meseleleri de görüşül- müş ve tatbikatın muntazam bir surette ceryan ve devam ettiği tesbit edilmiştir. Başpapesı ziysret etmemek için Dün şehirde yaptığımız tah- kikat filhakika M. Venizelosun şehrimizden geçmiyeceğini teyit etmektedir. Yalnız yol hakkında rivayet mubhteliftir. Bir şayiaya göre Yunan başvekili İzmir tari- kile gidecektir. Çönkü M. Ve- nizelos İstanbula gelirse, evvela, Yuran'ıların reisi ruhanisi olan Fenerdeki Patriği ziyaret etmesi lâzım geliyormuş. Etmediği tak- dirde bu hareket Yunanistanda fena bir tesir bırakacağından Yunan başvekili Izmir tarikini ibtiyar etmeği münasıp gör- müştür, WAVE H. fırkasının zaferi Cümhuriyet Halk Fırkası ile Serbest fırka arasmda günlerden! beri beklenilen ilk parlâmento mür- sademesi nihayte vukua geldi. Bu müsademenin mahiyetini Fethi B. in Meclis kürsüsünden söylediği gi- bi adetçe büyük bir kıt'a ile küçük bir kıt'a arasmda vuku bulmuş bir suretinde görmek doğru eğildir. Çünkü mücadele doğru- dan doğruya fikir sahasında cere- yan etmiştir. Cümhuriyet Halk F. Fethi Beyin iddia ettiği gibi adet- çe haiz olduğu kahir faikiyetine is-| tinat ederek rakiplerini sadece kuvvet ile ezmek istemiş olsa; İsmet Paşanm programını tan sonra Fethi Beyin uzun uzadı- ya söz söylemesine bile meydan vel imkân vermiyebilirdi. Doğrudan doğruya Meclis azalarınm reyleri- ne müracaat edilirdi ve gene o va kit kahir bir ekseriyetle yeni kabi- neye itimat kararı verilirdi. Eğer H. F. bu tarzda hareket etmiş ok saydı ancak o vakit büyük bir kıt'a ile küçük bir kıt'a üzerine hücum edilmiş olurdu. Fakat H. F. ihrazı pek kolay olan bu tarzda bir mu- vaffakiyet yoluna gitmemiştir. Ha- sımlarmın azlıkları ile maküsen mütenasip olarak şahıslarına ve fi- yet gösterilmiş, kendilerine her tür- lü itirazlarını Meclis kürsüsünden! sölemek imkânı verilmiş, bütün iti- razlarına karşı ayni şekilde muka- bele olunmuş, neticede Fethi Bey ile arakdaşları söz ve mantık kuv- vetile tamamen mağlüp edilmiştir. 5. F, faaliyete geçtiği zamandan beri Fethi Bey ile arkadaşlarmın * Teşrinievel 930 Borsalar landıkları silâh demagojiden iba- retti, İzmir seyahati esnasmda bu sw kullanmaktan çok iyi netice- ir Osldıklarma — hükmetmişlerdi. Voru Bey Meclis müzakeratında da ayni silâhı kullanmağa teşebbüs et- miştir. Fakat İsmet Paşa ile söz söyliyen vekilleri cahil halk taba- kullandığı teknik politika oyunla- rnm B. M. M. salonunda bir fayda vermiyeceğini göstermişlerdir. Fethi Bey, fırkası yeni teşkil ibtertin — Cngiiz) büyük Nafia işlerinin masraflarmı'ğ (Dolar Cimerika) nesillere taksim etmek suretile ya- (ğ' pılması icap ettiğini, yanı bugün mendiferlerin ecnebi O sermayesile|İi. mişti. Daha sonra yapılan şimendi- ferlerin pahalıya maledildiğini söy lemişti. Artık bugün bu iddiadan tamamile vazgeçmiştir. e Şimendi- ferlerin devlet bütçesinden başka bir vaarta ile yapılamadığını kabul ettikten başka şimendiferleri paha- AZloti Lehistan; 1 Pengö |Macaristan , Sonra Fethi Beyi resmi prog” arasında (40) bin lira kadar hususi|bet fikri olmadığı tezahür etti. snr başlıca bir madde olarak tesbitİ © Hulâsa şimdiye kadar Serbest imişti. Mecliste cereyan müzake-İFırka lideri ile taraftarları Halk Yat neticesinde İstanbuldaki Liman| Fırkasının prensiplerinden ve icra- İnhisarı şirketinin maziye nisbetlelatından beğenmedikleri şeylerin daha doğru bir usul olduğunu ka-İhemen hepsini kabul etmişlerdir. mete ait olan bu şirket sermayesilfırkanm gramınd. i “arasında (40) bni lira kadar haze cek ne küler? se sapma sermaye bulunmasına itiraz etmiş-İmeeburiyetinde kalmışlardır. Ha- tir. Kezalik İzmir Liman İnhisarİkikaten Serbest fırka lideri sara- idaresinde itirazı mucip nokta “sa- siyasette ve iktısatte libera- dece Meclisi idareye tayin edilmiş|lizm esasma istinat ettiğini resmen im rin şahıslarını göstermiştir.|ilân etmiş olduğu halde niahyet ce- reyan eden münakaşalardan sonra zilinden büyük gürültülerle bah-|Halk fırkasının mutedil devletçili- setmişti. Fakat hükümetin progra-|ğ€ müstenit icraatını tasvip etme- mında vergilerin tenzil ve ıslahılleri hayret edilecek bir netice de- Jşaretler: Bir müşahede ve bir hüküm... Bir kaç gün evvel bir makale yaz| mıştım, Bu makalede rakamların sesi, istatistiklerin hakikati vardı. “İstanbullular, hayatlarından niçin memnun değildirler?, adlı şu makale netice olarak hayattan gayri memnun- Tuğun sebebi psikolojik değildir. Bir fi- kir ve telâkki meselesi de değildir. Ha- yattan gayri memnunluğun sebebi sırf iktesadidir, diye bir hüküm veriyordu. Haber aldık ki, bu makale yüzün- den Şehzadebaşı ile Beyazıt arasmda) — Fakat bu yazmm ki kahvelerde oturan bazı eş dost fenalonun mührü yok mu? halde hiddetlenmişler, kızmışlar, küp) | Hazreti (Ali) sustu. Çünkü Os-|linin mühürü, lere binmişler. Dostlardan bazıları bizilmanın demin verdiği sözü ihlâl e-Jel di vüh tahriri ve şifahi topçu ateşine aldılar. |deceğine bir türlü kail olamıyordu.|ri hep bu heybenin içinde idi. Bü- Bazıları daha ileri gittiler. Hâlâ (Ali, başmı kaldırarak etrafmajtün bu zevatm herhangisi namına hiddetlerini muhafaza ediyorlar. Bu) baktı. Geri dönenler yalnız Mısırlı) bir mektup tezviri icap etti mi, bu vaziyeti ilmi bir surette tetkik eden)lar değildi. Küfeliler de, Basralr-heğbe açılır, Sebe oğlu yazıyı me- yazı kendilerini muhatap tevehhüm eğ ye mi say haretle taklit eder, altma mühürü eden bazı şahısların bu vaziyeti müşw| © Ali bunlara döndü: basar ve onu istediği gibi kullanır hedeye değer bir mevzudur. — Siz niçin döndünüz? dı. Bunl biri ileri atildi Talha namına, Zübeyir namma, Biz arkadaşla — d Hz. Ayşe namına, Hz. Ali namma Bir fikir sisteminin aleyhinde bulu! oL in döndük. uydurulan ve nihayet Hz. Osman nursunuz. Derhal onu kendi fikrine,” sid namına hazırlanan mektup bep bu kendi hislerine, kendi düşücelerine,| | Ali, sonra Basrablara döndü: İşekilde tasni edilmişti. kendi şahsma hücum telâkki eden a-| — Ya siz niçin döndünüz? Sebe oğlu, mektubu yazdıktan damlar meydana çıkar. Ama, sizin iti.) |“ Biz de öyle. sonra onu adamlarından birine ver raz ettiğiniz fikirlerin firmaları baş) ( Ali, asıl mühim sualini bundan di miş, o da işin gerisini tekmillemiş- kasına sit imiş Ne zararı var! Fakat|sonra sordu: ti. hidedtlenecek adam hiddetlendi mi,, o— Siz ayrı yollardan gittiğiniz) & Kafile hareket etmeden ve hemen bir âlimin, bir filozofun sistemi-| halde, nasıl oldu da birleştiniz? O |Basralılar, Küfeliler kendi yolları ni kendisine maleder, Bu suale cevap vermek çok müş-|na dökülmeden evvel onların içim Siz istediğiniz kadar fikrden, rakam-İküldü. Çünkü Basra yolu Sök Mı-)deki müfsitlere talimat verilmişti, dan bahsediniz. Bir adam sözlerinizden|srr yolu ayrı idi. Bu yollara dökü-|Bunlar biraz ilerledikten sonra iç- içerledi mi haliniz dumandır. Etüdünüz|lenlerin biribirlerine rasgelmeleri-İlerinde bir şayia neşrolunacaktı. derhal bir polis raporu İle karşılanır.İne imkân yoktu. Hz. Osmanın ahdini nakzederek Okumadan, tetkik etmeden yazmız hak| © Halbuki bunlar, Medineden bir)Masırlıların, Kâfelilerin katlini em- kmda verdikleri hüküm amansızdır.)arada çıktıkları gibi bir arada dön-|rettiği söylenecek, hatta Mısırlılar Siz, şahsiyet evhamına düşen bu a-İmüşlerdi. Buna maddeten imkân|rm bunu ispat eden emirnameyi e- damlarm elinden ancak, kendinizi on- ların mevkii iktidara sahip olmalarile kurtarabilirsiniz. Halbuki ba dostlar, her zaman hürri- yet âşıkıdırlar, her zaman serbest müna| kaşanın dostüdurlar. Her zaman ser: best bir havaya hasretle yanarlar. Fa- kat bir gün bir yazı yazarsınız, derhal hiddet, şiddet, küfür, sille, tokat baş: lar. Tesadüfen onların semtlerinden bahsetmişsinizdir. Yahut dostlarma yakm bir yerden. Ya isimlerinden, cisimlerinden bah- setseniz. ... Ya bunlar mevkii iktidarda olsalar. “bulut,, deyince bu kadar hiddetle “İl lnenler neler yapmazlar... Bir defa duha hükmediyorum ki, in- kilâp fırkası şefleri bizde hakikaten toleransta birinciliği muhafaza ediyor- lar. Serbest fırka ne yapacak? Henüz meydan muharebelcrine baş- lamadık. İlk piştar muharebesi on İki. lerin ricati ile bitti, Mühalefet kürsü- sünden gelen seslere kulak verin; İnil- ti, feryatlar... Fethi Bey 64 puntudan bağırıyor: “— Başvekil kuvvetli bir fırka ile küçük bir fırkaya hücum ediyer.,. Ya ne yapmalı idi? İstenen şey, galiba, Gümüşanedeki müntehibisanilerin yaptığını, Halk fır-| kası meb'uslarmın da tekrar etmesi! idi... Yani muhalefeti Halk fırkası meb”. ws yapsın, muhalefeti Halk fırkası mevkii iktidara getirsin! ... Ey sonra..., Serbest fırka ne yapa- cak? S.E Mersin ve Tarsusta Limon ve portakal fidelikleri açıldı Limon, portakal ve (emsali meyvalarin yetişmesine müsait olan ve inkişafı matlup bulunan Mersin ve Tarsusta Iktısat vekâ- letince bu meyvalara mahsus olmak üzere birer fidanlık tesis edilmişti. Buralarda bilhassa yerli ve ecnebi, makbul cinslerin aşılı fi- danları yetiştirilmiştir. Aldığımız malümata göre fi- a beraber bumlar hari-|fırka “sizin yapmak istediğiniz şey “cinde hiç birşey yapılabileceğinilnedir?,, sualine karşı süküt etmek- l i. Binaenaleyh bu iti- İten başka ne yapabilir? a Serbest fırkanrm hiç bir müs-i Mehmet Asım danlıkların her ikisi de bu mev- simden itibaren halka ve bahçe sahiplerine güzel ve nadide fr- ktu. Basralılar, Kâfeliler, ille geçirdikelri ilâve edilecek ve ka- yollarıma girmiş olsalardı. Onlar, file geriye döndürülecekti. Mısırlılara tekrar kavuşamazlardı.) | Bu hattı hareket takip olunmuş, Halbuki bunlar kavuşmuşlar ve bir) Mısırlılar, Küfeliler, Basralılar Hz. likte dönmüşlerdi. iğ ie kapısı önünde toplanmışlar» Müfsitler, Hz. Alinin bu sunline| “* çe iş i > lil Fakat Hz. Ali, işin içindeki fe- er, “ ... yua yay İsadı sezmiş ve hayret içinde kalmış- — Siz sözleşerek mi hareket et-|t* tiniz? Müfsitler gene süküt ettiler. ler dağ gibi suallerdi (1). Hz. Ali işin iç yüzünü küçük bir mülâhaza ile anlamıştı. ,Müfsitler, bir obahane anlamıştı, Müfsitler, bir bahane ile geri dönmüşler, fakat bir noktayı ihmal etmişlerdi. Bunlar, hiç olmazsa Basralılarla| Küfelileri geride bırakacaklar, bir) gün sonra onları çağıracaklardı. |“ şev KE hrv Ma rağ- li ned ba yak noktayı vyama-İ un üzerinde kendi mühürü var. çıkarmış, onunla mektubu mühür-| Bu adam bizi memnun etmeyi va- lemiş, sonra mektubu kurşun bir boru içine yerleştirmiş ve adam- larile birlikte" Medineyi terkettik- miş tarzındaki suali, hem bayretini, Siz nasıl birleştiniz, sözleş- miydiniz? fından arka safları yararak ilerli- yen bir adam: — Efendim, ne diye tereddüt &- ten sonra, başlıca adamlarını top-| yahut bize bir cevap veriniz. lamış, onlarla Bütün|mızm bu sürüyü Medineye tekrar döndür-| ( İleriden, geriden bağıran, çağı mek ve onu mütecaviz bir harekete|ran bir sürü adamlar, bu sözleri te- sevketmek için ne yapılabilirdi? Yaş reg Hepsinin elleri kılıçla” Sebe oğluni adamlarmdan bi-|r0da fi be Kir sezlabiki dakilar ülmiler, dan sıyırıyorlardı. Bunlara söz an- latmak, ve ya karşı gelmek her hal- “mam hadiseye sebebiyet ve- Sebe oğlu ile adamları bu mok-| yiz Ali, kılıcların sıyrıldığına tayı dikkatle müzakere ettiler. dikkat etmişti. Onun için derhal Nihayet Sebe oğlu, Osman namı-| cemaata baktı: na bir mektup tezvirini ileri sürdü. O O halde görüşelim vene yap Bu mektubu içlerinden biri alacaklmak lâzimsa kararlaştıralım. ve kafilenin gerisinden gelerek on- Bu, çok doğru idi. Bunu kat'i ve tereddüt vermez bir şekilde temin aş np çe pe ğa refakat et ve validesini görerek bana ne söylemek istediğini anla. tubu yazmış, ondan sonra Hz. Os- manın mühürüne benziyen mühürü|doğru olmaz. çıkarmış, onunla mektubu kurşun! (Sonra Leylâya döndü: bir boru içine yerleştirmiş ve adam! — Evlâdrm! dedi, vaziyetimi gö” irine vermişti. rüyorsun. Validene selâm söyle. Sebe oğlunun ba heğbesi içindeBaşka bir gün görüşürüz. sema mmaomnu sess) Sonra evine girdi ve müfsitleret danlar tevziine (başlayacaktır. — Geliniz, görüşelim! Bu sene ilk olarak yirmişer bin | Dedi. kadar fidan tevzil kabil olacağı zanmedilmektedir. Ti) Jbnül Esir cilt 2. i (Bitmedi)