18 Eylül 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
.. Sayıfa 4 Fikir ve Kitaplar Tenkit arasında Faşizm — Bir mektep kitabı — Yeni bir dinin esrarına dair eği Sovyetler eli U.R. 5. 5, Pariste oturan bir rus Vlad - mir Pozner Sovyetler (hakkında muhtasar bir eser yazmıştır. Bu eser, eski Kocaeli Oomeb'usu Fuat Bey tarafından pek güzel bir li - sanla türkçemize çevrilmiştir. Vladmir Pozner 1905 ihtilâli- ne iştirak etmiş olmakla beraber bugünkü rus ihtilâlcileri ile dost değildir. Onun eseri büyük bir te dır. Bu kıraat kitabı cazip olabi- lecek vasıfları haizdir. Çocuk ru- hunu saracak keskin (renkler bu Eğ hususiyetlerinden - biri - lir, Çocuğun eline verilecek kitap ta babalar analar için düşünüle « cek ikinci nokta kitabın süratle dağılmaması, yırtılmamasıdır. Süratle © parçalanan “yırtılan mektep kitabı analar, babalar i - çin yıkımdır. Bu kıraat kitabı bu zi anlatmak, bir tezi muhakeme | itibarla da'derli topludur. Muh « etmek değildir. Vladmir Pozner e serinde daha çok objektiftir. Ade ta ruz ihtilâlinden sonra (teessüs eden yeni devletin bünyetini birer fotoğrafla tesbit etmiştir Eser 109 © sayıfa içersinde Rusyanm coğraf yasından, tarihinden, siyasi, mali teşkilâtından, para, bütçe, banka, ticaret, adliye, iktisat, nakliye si - yasetlerinden birinci ve 1932 de hazırlanan ikinci beş senelik plân- dan Rus kültüründen ve ihtilâl e- debiyatından bahsetmektedir. Faşizm Giuseppe Prezyoliniden Mene- menli zade Etem bey tarafından tercüme edilmiştir, naşiri mektep neşriyat yurdudur. (Faşizm) in müellifi sosyalist mektebine mensuptur. Ve faşizme dost değildir. Müellif o eserinde materyalist görüşünü müte, - “yen hissettirir. Müsllif, eserinde evvelâ, faşizmi doğuran sebeple- ri tetkik ediyor. Sınıflara müste » nit bir cemiyet teşekkülünü inkâr eden sindikalar ve korporasyon - lar devleti olan faşist cereyanının meydana çıkışını Giuseppa Prez- yolini şu dört sebebe irca etmek- tedir: 1 — İtalyada modern bir kapi» talizm tecessüs edememiştir. , 2 — İtalyada fırkalar prensip- lere değil, şahıslara bağlıdır. 3 — İtalyada hâlâ mmtakavi si- yaset telâkkileri hakimdir merke - ziyet tamamile teessüs edememiş tir. 4 — Milli vahdetin alâmeti sa- dece krallıktır. Bundan sonra Musolininin şah Bını mevzuu bahsetmekte, İtal . yan rejimi hakkında malümat ver mektedir. İtalyada senelerdenberi kök - leşen faşist devlet telâkkisi haki- katen dikkate lâyık bir mevzudur, Nemlizade Etem bey bu eseri li- sanımıza çevirmekle (cidden bir hizmet ifa etmiş oldu. Kıraat dersleri Mektep kitabı, mektepte çocu ğun eline verilecek kitap bilhassa kıraat kitabı nasıl olmalıdır? Zannederim bu mesele etrafında seneler var kiza- man zaman neşriyat yapılıyor. Sabık dil encümeni azasından mü derris İsmail Hikmet beyin ipti - dai mektepleri için hazırladığı ve Sühulet kütüphanesi | sahibi Se - mih Lütfi bey tarafından bastırıl- mış olan dört renkli ve seri ha « linde kıraat kitabımın münde - ricatından bahsetmeden evvel kita bın eline verileceğine göre zarf olarak tetkikini fayda- 4: buluyorum. Çocuğun eline veri- lecek kitap evvelâ cazip olmalı - Aİ sağ li kem bir kap kitabı parçalanmak- tan muhafaza etmektedir. Muhte vaya gelince; bir kıraat kitabının faydalı olabilmesi için mektebin gayelerine uygun olması lâzmge- lir. İsmail Hikmet bey bu noktayı gözden < kaçırmamıştır. » İsmail Hikmet beyin kıraat kitabının he- defi, talebeye okuduğunu anla - mak, okuduğunu anlatmak, talebe ye yeni lügatler öğretmektir dene- bilir. Behaullah iki devir Bu eser son seneler zarfında ciddi eserler heşretmek (suretile memleket irfanina — bizmet eden Remzi kitaphanesi tarafından neşredilmiştir. Eserin o muharriri bir İngilizdir. Müellif J. E. Essle- “a senedir yeni bir din i başlıyan bahai - liği mul tetkik etmiş, Baha» ilerin en büyüklerile (yakından tanışmıştır. Hatta eserini onlar » dan aldığı ilham ile neşretmiştir. Müellif eserini o yazarken pek bitaraf değildir. Esasen bu kitap bir hayranlığın ifadesidir. Fakat bu hayranlık içinde henüz insan- lar için pek muzlim ve esrarengiz olan Bahatliğin esasları ve Bahai- liğin uluları hakkında şayani dik- kat malâmat vardır. Yüz senedenberi nüfuzunu his settiren bu meraklı din hakkında malümat almak yalnız meraklılar için değil, tetebbü erbabı, bilhas- sa din tarihi ile meşgul olan ve sosyoloji ile iştigal ederler için faydalıdır. Tuğrul Çuval fiyatları ibracat eşyamızın harice gön- derilmesinde kullamlan çuvallar memleketimize girerken şimdiye kadar gümrüklerde muvakkat kabul usu'ü tatbik ediliyordu. Son zamanlarda muvakat kabul usulünün terk edilerek çuvalla” tın da kontejaba tabi tutulacağı bakkınde piyasada bazı şayialar çıkınış, bunun Üzerine çuval fi- yatlan gayri takil olarak birden bire yükselmişti, Ticaret odası bu vaziet üzerine iktisat (o vekâletinden O malümet istemiş, dün bu müracaata ve- kâletlen cevap gelmiştir. Vekâlet cevabında bu itibarla çuval fiyatlarına yükselmesini icabettirecek bir vaziyet olma: dığını bildirmekredir. Adalar ve Anadolu hattı Adalar ile Bostancı, Maltepe, arasında işliyen vapur 15 Eylül- den itibaren kaldırılmıştır. Buna iç e > VAKIT Tarihimizin ana hatları Türk tarihi tetkik cemiyeti tarafından yazılmasına teşebbüs edilen “Türk tarihinin ana hat- ları,, kitabının mubtelif faşılları- Bı yazmak özre âyrılân heyetler çalışmıya başlamışlardır. Pu fa- aliyet.bir yıl sürecek ve bir yıl sonra “Türk tarihinin ana hat- ları,, yazılmış o acıktır. mümyiimiz Inhisar Baş müdürlükleri İnhisar umum müdürlüğü vilâ- yetlerdeki inhisar baş müdürlük- lerinin birleşt rilmesi faalıyetine devam etmektedir. Şimdiye ka- dar. Istanbul, Izmir, Kırklareli, Edirne, Çanakkale ve Manisa vi- lâyetlerinde tevhit işi ikmal edil- miş: ve bu vilâyetlerieki tütün, tuz ve müskürat inhisarları baş müdürlükleri bir baş müdürlüğün idaresi altına verilmiştir. Dün de Ankara ve Eskişebir. vilâyeteri inhisar baş müdürlükleri birleş- miş halde çalışmıya başlamışlar- dır. Bursa, Balıkesir ve Kayseri inbisarlar baş müdürlüklerinin de ay nibayetine kadar tevhidi için çalışılmaktadır. Vilâyetlerde- ki tevhit işinin Teşrinisani niha- yeline kadar bitirilmesi ümit edilmektedir Şayan Baytari müesseseler | Ziraat vekâleti bayteri tetki- kat için Ankarada yeni bazı müesseseler les sine karar ver | miştir. Keçiören yo u üzerinde inşa edilmekte o'an bu müesseseler, Zootekni, teşrik ve seşrihi m razi enpstilüleridir. Bir talebe pans yonu da işa | edilecektir. Ta'ebe pansiyonu 260 kişilik olacık, büyük bir kütüpanesi ve konferans salon- ları bulunacaktır. loşast gelecek ders senesinde ikmal edilecektir. Bu erstitüler ikmal edildikten sonra gelecek sene yüksek bay- tar mektebi İstanbuldan Anka- reya nakledilecektir. Enstitü memleket hayvanları: nın teşribi ve fiziyolojik vasıfla- nnn tetkiki üzerinde ça'ışscak, kayvanların süt, et ve iş rand- manlatının şükse'tilmesi için tet- kikat yapacaktır. İZİ ağa Taze meyva nakli Yabancı memleketlere © yaş meyva ihracatını çoğaltmak için çalışılmaktadır. — Harici ticaret of'si taze üzümlerin daha sir'atle ibraç iskelelerine getirilebilmesi- nl terin maksadile İzmir - Ban- dırma ekspres'ne baş meyva naklibe matsus bir vagon ilâve ettirmek için Nafia vekâleti nez- dinde teşebbüslerde bu unmuştu. Bu teşebbüsler müsbet netice vermiş ve Nafıa vekâleti bundan sonra İzmir - Bandırma ekspre- sire taze meyva için bir vagon ilâve edileceğini Ofise bildirmiş- tir. İsveç grubu mümessili Anadoluda şimendifer inşaatı yapan İsveç grubunun mümessili M. Kampan dün Ankaraya git- miştir. M. Kampan taksitlerin tecili hakkında bükümetimizle grup arasında yapılan müzake- relerde bulumcaklır. ” Ati 18 Eyl 1 L E Vakıtsız bir hürriyet fikri çocu ebeveyninin gözünden kaçmas sebep olur... Mütercimi : Zonguldak meb" çi Bu diktatörlük, evvelâ lâzun- dır: Çünkü, çocuk kendi kendini idare edemez. İkinc's. makuldür: Çönkü baba; çocuktan daha müdrik ve tecrübesi daha çok- ! tur, Üçünel zaratsızdır:" Çünkü hudut ve teminatı, kendiliğinden mevcut ve muayyendir. Bayanın haiz o'duğu iktidar ve müfuzun bududu, baba şefkatidir.. Baba- ma kalbinde nev'ıma bir mah- keme vardırki çocuğun müdafa» asını deruste etmiye ve keyfi bir: hareketin ifratlarına karşı gelmiye daima hazırdır. Ne derece nahoş olursa olsun pek büyük bir ehemmiyeti haiz oan nüfuz ve tazyik prens'pini müdafaa mecburiyetinde kaidık. | Ne yapalım ki bu prensip hakim İ olmazsı aileye - gevşeklik ve anaış: âriz Gur. Vakitsiz bir hürriyet fikri, ço- cujua ikide birde ebeveyninin dikkat ve teyakkuz gözünden kaçmasına sebebiyet verir. Genç- İer, yaşlı kimselerin istiklâline teşnedir; “Çocuklar da gençlerin imtiyazına mail olmak davasında- dır. Her nesil, sanki a'elbisap bir şey alır gibi kendisinden ev- velki nesillerin hu'ukuna sahip olursa neticede on iki yaşında delikanlılar ve genç kızlar, yirmi yaşında da ihtiyarlar ve koca karıl da olur. Gençleri: kelarabelği ur, Gençlerin ve Servesiririr vet ve mek, onların haysiyetlerine teca- vöz demek, değildir. Bi âkis her ikisini himaye et- mektir. Çocuklara yetişmiş insan muamelesi (göstermeyi ( terviç eden Liberal terbiye nazariyesi, hiç bir z:man makul bir bâzari- ye telekki edilemez. Çünkü ta- biatın © şartların (değiştirmek elimizde değildir. Nazariyelerin, ameli sahada daima ifrata kaç: tığını da ilâve edelim: Serbesti taraftarları için, gerek kendile- rnin ve gerekse başkalarının barekâtım tasvip ettirecek is- patlar ve <müddeğlar bulmak okadar caz'p ve kolaydır ki.. Zamanımızın pek mühim bir fa- rikası olan terbiye ihmat'ciliğinin en müessir sebebi işte budur. vw Buraya kadar, kendisine itaat edilen nüfuzdan bahsettik. Şimdi de düşünen, sezön, sebep ve ucipleri “izah eden, çocuğa ken- di hareketlerini muhakeme elti- ten nüfuzdan babsedeceğir; Han- gi yaşta olursa olsün insanda daima idrâk, mevcuttur. Tema- men müdrik olmasa bile mutlak surette idraks'z olmasına imkâv yoktur. Hiç olmazsa konuşmağa başlıyan bir insan için muhak- kak böjledir. Müheyyip ve mu- azzam terbiye san'ati, ker ço cukta ve çocukluğun her devre sinde mevcut olan idrakin dere. cesini ölçmekten ve terbiyeyi bu ölçüye uygun nispetle dabilinde takip etmekten ibarettir. Çocuğu, olduğundan daba müdrik farzetmemek pek mühim bir noktadır. Fakat, malik oldu- ğu idrakin tamamını ibata edebil- mek, daha az mühim değildir. Çocuğa münhasıran idrak va- sıtasile yaptırılması mümkün olan şeylerde taltif ve tevbihin müda» | balesine meydan verilme Eğer icap ediyorsa taltif, * bir mükâfat veya babarat linden bir şey imiş gibi mılmab, tevbih de münhs idrake destek olmak için * girmelidir. Bu wülâhazal buna nüfuz edebilmek için bilmelidir ki otarbiyenin ve maksadı makine değil, iosan yetiştirmektir. barla hâe muvafık sure! reket etmek kâfi değildir. Sebeplerin ve âmillerin İf lerini tanımak, . neden maksatla şu veya bu reket edildiğini takdir icap eder. Bu iss, münl ve itiyat yolundan gidiler? min edilemiyeceğinden maku'ât dairesinde bitap zarureti hasıl olur. “Döşüfü nin ekseriya hoşa gidecek lerle setredilcesinde - faid lâbaza olunur, bazı kerre €i kabul eftirilmes zaruri Bununla berabar çocuk İf bütün çıplaklığile tanımı; yalnız emredildiğinden şa giden birşey olduğundi ğil, münbasıran idrak sından dolayı ( itaat alıştırılmalıdır. idrak ve muhakeme möüz'iç ve sıkıcı o'masa ima ağır ve soğuktur, B gençler için cazibesi biç OTU TİĞİO UKRA Yeni sile göstermek ve tanıtmak eder. Çocuğun veya deliki muhakemede zevk vel lacağı bir çağa gelebil hiç ümit etmeyiniz. Çünkü lar, eğer muhakemeyi va* öğrenmemiş ona bürmet alışmamış iseler, ovun Yi ve riyasız çehresini görü zaman asla sevmezler, Ru tilâ ettiği zaman, insanın © p yük ve en müessir aşk birini teşkil eden idrak hakeme sevgs', sert fıtrat ve iradete zıt, at devrebin mabsulüdür. i ipsan ancak bu suretle “f tıflane müdahenelerle ba ve hayvanca tazyikle” ğil Çocuğu insan m karmak, mutlak surette alâkadar eden bir Vi”, Çünkü bu sert ve haz" ifa etmek hususunda yanl!” ki metin bir el, serbest ” sabibidir. Ana, bilâkis dan fazla yumuşak v€ tuludur. Baba, hayatta pek olan (vazife) ve (usul) fik' çocuğun dimağına ti cudatın merkez ve neder, arzularını her “ üstün oldukları hissine ( Bir olomobil Ki Bir çocuk öldü yi Üsküdarda Bulgurlu ” Ibrahim Efendinin * oğlu Hüseyine Neft bil © gaz şirketine ait ot! mış, beyni patlayan * müştür. Şoför Rüştü mıştır. Kazaya Üskü“ umumiliği v
