23 Ekim 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

BELEDİYECİLİK Kiralar Tedbıre doğru lgililer bir araya geldikleri zaman, görüşülecek tek konu vardı: Mesken ve ticarethane kuralarında son aylarda görülen geni; ölçüdeki artmanın öÖnü- ne geçmek, makul ve mesken sahibi ile kiracıyı zarara sokmayan bir hâl çaresi bulmak. Ekonomi ve Ticaret Bakam Sıtkı Yırcalı, bu makama getirdiği günün hemen akabinde kira meselesinin önün. de büyüyen — bir çığ gibi durduğunu rm anlamıştı. Mesele ilk önce, ticarethane kiralarına yapılması isteni- len zam ile patlak vermişti. Meclis'in geçen sene kabul rına, zammı ve 1/1/1995 tarihinde serbest bırakma hü- kumlerını ihtiva eden kanun ile böyle r buhranın kendisini göstereceği his- sedılmıştı İlk önce ticarethane kiracı- ları şıkayele başladılar Serbesti tarihi- e çok o a beraber, mesken sahip- lerının şımdıden kendılerınden üç veya dört misli fazlasına kira istediğini ileri surduler mısaller verdiler. Hükümet kan yeni kabul edildiği, esasları- bulmadı. Tatbıkat her şeyi bü- tün açıklığı ile ortaya koyacak, buhra nın genişliği bütün agırlıgı ile belli o- lacak bu zaman gereken düşünüle- Halbuki, Hükümet bir mılletvekı— linin kanun teklıfî, hele kira gibi yet ühim geniş ha k kutlesını ılgılen— celikleri ile tetkik et dar şiddetli bir kriz ha lını tı. Hükümet nedense, meselesini bir Hükümet ele almamayı, susmayı ve neticeyi bek- lemeyi doğru bulmuştu imdi, umdugunu buldu. Tica- rethane kiralan' olarak beliren cereyan birden mesken kiralarına büyük şehir- lerde teşmil edildi, mesken sahiplerinin mektuplu zam talepleri karşısında halk . Hukumetın müdahale i. Mesken mesele- dört başı mamur şekilde ele almak ıstenılıyo rdu onomi. Ve Ticaret Bakanlığı, mes- ken ve ticarethane kiraları üzerinde ge- çen haftadan 1tıbaren tetkıklere başla- dı. AKİS'in bunda velki sayılarında da belirtildiği gıbı kıralara zam mese lesinin — halli Hükümet tedbırının olması lâzım geliyordu. Bakanlık, mesken ve ticarethane kiralarını tetkike bir şubesini — vazifeli İç Ticaret Genel Müdürlüğünde bir komisyon kuruldu, — çalışmalarına başladı. Bu komisyon mevcut şartlan, mevcut mevzuatın ortaya çıkardığı buh- ranı inceliyecekti. Bu inceleme daha geniş imkânlar Bağlıyacak, ortaya çıkan neticenin lüzum göstereceği tedbirler AKİS. 23 EKİM 1954 alınacaktı. Tedbir şuydu; Ticarethane ve mesken kiralan 'için yeni bir tasan hazırlamak. İç Ticaret Genel Müdürlüğü me- seleyi tetkik ederken bir ölçünün üze- rinde bilhassa durmak lüzumunu hisse- diyordu. Bugüne kadar, hazırlanan ka- nunlar, çıkarılan hükümler, tatbik edi- len esaslar mesken ve ticarethane sahiplerinin, yahutta kiracıların aleyhin- de olmuştu. Bu iki kutbun ortasında bir yol bulunamaması, normal bir sevi- yenin tesbit ve tatbik edilememesi, her devirde, her kanun çıkarılışında gürül- tülere, tartışmalara ve itirazlara yol aç- mıştı. arp yıllarında kanunlar kiracı- ların lehinde yürütülmüş, harp sonra- sında biraz farkla —ev sahibinin lehi- Sıtkı Yırcalı Kiracılara çare arıyor ne— yine kiracılar kazanmış, fakat 1951 devresinde getırılen ve geçen se- ne çıkarılan tamamen kiracıla- rın aleyhine donm ştü G el Müdürlük, ılk tetkiklerinde bu neticeye vardıktan sonra, yeni ge- tırılecek esasların bilhassa bu puruzden bu suretle ileride çıkacak bir yeni ih- tilâftan kurtarılması imkânları üzerinde durulmasını prensip olarak kabul etti. i mesele şuydu Tıcarethane n kiraları tamamen seri rbes limit daıresınde Tek gık ortada duruyordu. Bu da, tica- rethane ve mesken kiralarım her iki ta- rafın aleyhine olmadan bir kanunla ye- ni bir esasa bağlamak. Ekonomi ve Ticaret Bakan- daireleri tetkiklerine de- vam ediyorlar. Bu tetkiklerin neticesin- de bir kanun tasarısı hazırlanacaktır. Bu kanun tasarısının Milli Korunma Ka- nununun ilgili hükümlerini tâdil etmek sureti ile hazırlanması durum etkik edenlerin kabul edebıleceklerı bır iş değildir. Ticarethane ve mesken kirala- rı için bir rejim getiren kanun tasarısı hazırlanması lehinde sözler ve müşahe- deler daha kuvvetli görünmektedir. belirttikleri uzere bu Şimdi, lığının ılgılı tin de tasvibi alınarak Kasım ayı içinde Büyük Millet Meclisine sevk edilecek- tir. Meclis'in en kısa zamanda tasarıyı, tetkik ederek, — karara bağlaması bek- lenmektedir. Şehir Göz alan karışıklık nkara'yı tanımıyan — yabanc ve hattâ ecnebi bir kimseyi alınız göz- lerini bağlayınız, şehrin bir mıntakası- na, —meselâ Altındağ, meselâ Yenido- bırakınız. Gözlerindeki bağ çö- sarfetmediği bütün gayretler bütün çıp- laklığı ile görülecek, bu yabancı kimse hayretler içinde kalacaktır. Bu mu mo- dern şehir Ankara, diyecektir! Bu mıntakalarımız için hayretini gizlemiyen bu kimseyi alacaksınız, Ye- nimahalleye götüreceksiniz. Gozlerınin bağı çözülünce, yine hayretler ıçınde şaşkınlık içinde kalacak, bu mu yeni in- şa ettiğimiz modern mahalle diyecektir. Çünkü, yollarının plânı, kanalizasyonun tertibi, — havagazının tertibatı yapılmı- yan bir şehir, bır mahalleyı ne görmüş- tür, ne de işitmiştir. Yabancı kımse, şehrin — bir başka yerine götürülecek, hele saat 17 sırala- s meydanına getirilecek olur- sa, birden yine şaşıracak, bu mu trafik derdının halli, bu mu hiç bir karışıklık olmadığı hakkında sözlerin neticesi di- ye bit sual soracaktır. Çünkü Ulus mey- danı, bu saatlerde bir karışıklık, düdük sesleri, bağırmalar içindedir. ve heye— canlı dak kalar geçirmek istiyenler için kaftandır. Çünkü iki saatte, trafik d tur, polis ve arasında bir mücadele sürer kil vasıtaları yeşil altında geçmek isterler, duruma müdahal r ve lâmbaları kırmızı kırmızı yanarak vası- tanın yoluna devam etmesine mâni o- I Yabancı kimseyi, Büyük Millet Meclisinin arkasına getırınız yüzü Mec- lıs bınasına doğru ne kadar büyük ve güzel, binalar —di-