18 Aralık 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

hadizatında bir Arap diyarıdır. Fakat bu diyarda Araplarla Fransızlar birlikte oturmaktadırlar. Fransızlar söz geldikçe Cezayire medeniyet goturduklermden Ceza zayir halkının kültür ve refah sevi- yesini yükselttiklerinden — bahsetmekte- dirler. Cezayir'de husule gelmiş olan du- rum da gostermektedır ki Cezayir'de iş- topluluk içinde cereyan eden hiçbir me- sele yoktur ki, çözülmediği vakit siya- si bir mahiyet almasın. Eğer Fransızlar Hindiçinide 7 sene müddetle uğraşıpda binbir müşkülâtla sona erdırdıklerı Hın— diçini harbine benzer silâhlı deleye atılmak istemiyorlarsa, lilerin haklarını tanımak onları sö meyip insanlara hizmet etmenin ve düş- künleri kalkındırmanın — tadını tatmak- dırlar. Amerika Amerikalılararası konferans Petropolis'de Amerikalararası — iktisa- di bir konferans toplanmıştı. Bu konferans şimdi çahşmalarım bıtırerek dağılmış bulunmaktadır. i Ame- rika memleketleri bu konferansta Lâtin Amerika memleketleri için Marshall plânına benzer bir plânın ele alınaca- ğını ümit ediyorlardı. Bu ümit gerçek rın titizlikle göz önünde tutulmasını zaruri kılmaktadır. Bu rüş bizi kendılıgınden bütçeyi, bır taraftan memleketin imar ve kalkınması, di- ğer taraftan memleket ekonomisinde istikrar ve muvazeniı zavıyesınden tetkik ve tahlile sevked Hu ümetçe hazırlanan müzakere ve kabul edilmek üzere Büyük Millet Meclisine sevkedilen 1955 büt- çesini, bu zav 1yeden tetkik ettiğimiz zaman varacağımız netice nedir?. Memleketimiz bugün, kısmen süratli bir imar ve kalkınma gay- retinin, fakat daha çok isabetsiz ted- birlerin ve hesapsızlığın — doğurduğu iktisadi güçlükler, sıkıntılar ve mu- Vazenesızlıkler içine düşmüştür. Ge- en im şartlarının müsait git- emesi, adeta bünyevi bir mahiye arzeden bu güçlükleri, sıkıntıları ve muvazenesizlikleri bir kat daha artır- mıştır. ünyada fiatlar müs- takar bir halde ve hattâ düşme isti- dadını gösterirken, memleketimizde bilhassa son bir yıldan beri süratli ve devamlı bir şekılde yükselmektedir. Dış ticaret ve tedi açıkları tehlikeli bır ürk parasının iç v vamlı şekilde duşmek[edır Memle- et ekonomısmde müşahade edilen bu duzensızlıkler ve rahatsız- ardan devaml arasındaki muvazenesizlikten doğmaktadır. AKİS, 18 ARALIK 1954 leşmemiştir. Fakat — tahakkuk etmiyen bu gaye dolayısiyle konferans başarısız— lıkla sona erdi denemez; bazı mesele- ler ele alınmış ve bunlar uzerınde bir anlaşmaya varılmıştır. u memleketler bundan böyle daha fazla sermaye yatırımları yapmayı ka- bul etmiştir. Kahve için — milletlerarası bix konseyin kurulması da kararlaştırıl- mış bulunmaktadır. Keza Amerikalara- rası istişarenin siyasi sahada olduğu ka- dar iktisadi sahaya da teşmilinde an- laşmaya varılmıştır. eni Dünya'da denen Amerika kı- tasındaki —devletlerin dış - politikaları Amerika Birleşik Devletlerının kuruldu— ğu zamandan birinci cihan e ka- dar Avrupa kıtasındakı devletlerınkın— den ayrılıyordu. Bir kere bu kıtadaki devletler Avrupa meselelerine karşı alâ- ka — göstermiyorlardı. Avrupa — Başkan Washington'un 1887 veda — nutkunda kullanmış olduğu ifade bu sı yuvası» idi. Onun için ona alâka gös- termek tehlikeli bir işe girişmek olurdu. Saniyen Amerikalılar — Avrupalılar tara- fından ıstısmar edilmekten korkuyorlar- dı bunun için de «Amerika amerikalıla- rındır» sözünü kendilerine düstur edin- mişlerdi. Bu düsturun tabii bir netice- si Amerika ışlerıne yabancıların müda- halesine mani olmaktı. İşte yeni dünya devletleri uzun yıllar hattâ asırlar bo- yunca bu kaidelere riayet ettiler. Bu şartlar altında basıretlı bir bütçe politikası, herşeyden | büt nde ve butçe ağlanmasında, ölçü ile hareket edilmesini zaruri kılar. Buna daha artırdığına şahid oluyoruz. He- def ve gayretler ne kadar samimi olursa olsun, takip edilen bu masraf polıtıkasımn ekonomimiz inde hüküm süren enflâsyoncu faktorlerı daha — şiddetle kamçılayacağını ve önümüzdeki yıl, eşya fiatlarında ve hizmet bedellerinde — daha belirli yükselmelere sebep olacağım ve dola- yın ile iktisadi istikrar ve muvazene- yi busbutun bozacağını söylemek hiç de kehanet sayılmamalıdır. Kaldı ki, eşya fıatları nın ve hizmet bedelleri- nin sür'atli ve devaml şekilde yük- selmesı ve dola ısile para değerinin takibinde İsrar politikanın büyük mukabil, — memleketin u sebeple mes 'ul şahsiyetlerin, çemızı üç milyara çıkarmaya muvaf- fak olduk yolundaki öğünmelerini, bu günün şartları içinde, hiç de isa- betli ve yerinde bulmadığımızı ifa- de etmek mecburiyetindeyiz. İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Teknik terakki, devletlerarası bağ- lıilık «interdependance» — milletleri bir- birleriyle kaynaştırdı Fakat fıkırler ha— dıselere takaddüm ediyordu. üze- rine aldığı görevi başaramadı. Bölge an- laşmaları Birleşmiş Milletler andlaşma- sı çerçevesinde mezkür teşkilâtın gaye- sini tahakkuk — ettirmek üzere ortaya Müşterek menfaat ortadan kalkınca hemen yük olmağa mahküm- durlar. Daha ziyade pratisyen olan ve iş yapmaktan Amerikalılar yaldızlı sözlerden meydana getiri- len eserlerden hoşlandıkları için kendi bölge ittifaklarını iktisaden de kuv- vetlendirmeğe — karar vermişlerdir. NA- BALKAN İTTİFAKI «<SEATO, ANZUS bunların hepsi birer bolge itti- fakıdır. caba ittifaklara aza ola lü bağlarla birbirlerine sikı sıkıya bagla— namamış olmalarında. Fransa Fransa'da yatırım istikrazları F ransa Maliye Vekâleti yatırım tah- villerinin 6 Aralıkta ihraç edildiğini bildirmiştir. Yeni olarak çıkarılan ku- ponlar 1953 Ar: 4 Ocak ku ponları seklindedir. Geçen yılki kupon- lar 48 milyon franklıktı. Bu defa çıka- rılan kuponlar boşaboş uzermdendır ve kupürler 10.000, 100. 000 1 milyon franklıktır Yılhk faiz 2 5 tir. Bu tah- ller 96 5 faizle kısım kısım ödenecek— tır Tahviller ılâve mütevekki vergi <<surtoxe progressive» muştur. Paralarını bu suretle yatırım ta- sarufuna yatırmış olan tasarruf sahiple- ri vergi muafıyetınden istifade etmiş olacaklardır Fransa iki dünya harbi sonun- a çok yorgun ve düşkün hale gel- miştir. Başbak: Men - France aris anlaşmalarından kendisini sonra hassaten iktisadi meselelere hesredece- ğini söylemiştir. Hatırlarda olduğu üze- re Mendes - France iktidara geldıgı va- kit elinde başlıca şu meseleler vardı: Hindiçini meselesi, — Avrupa Savunma Camıası meselesı ve iktisadi kalkınma n birincisi doğrudan 1k1ncısı bilvasıta Al- Brüksel Paktı ve NATO'ya kabulu ı]e halledilmiş vaziyettedir. Ge- riye iktisadi kalkınma meselesi kalmak- tadır. Acaba Mendes - France bu dâva- sında da muvaffak olacak mıdır? İkti- sadi meseleler çok yönlüdür, meçhullerı malümlarından fazladır. Onun için ke- sin birşey söylenemez. “Ama şurası mu- ha kkaktir ki iktisadi meseleyi de Fran- sa'da - France'dan daha iyi çö- zecek başka bır devlet adamı yoktur. elesi. doğruya halledildı 13