16 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

BELEDİYECİLİK Ankara Bir şehir değişiyor 1953 senesinin sıcak bir yaz günü, Ankara Valisi Kemal Aygün An- kara kalesinden şehri seyretti. Sağ tarafı Altındağ, sol tarafı gene Al- ındağ misali bir karışıklık, ovaya dogru inildikçe yer yer modern bi- nalar, fakat gene bir karışıklık, kı- saca sadece karışıklık göze çarpıyor- du. Bir şehir büyüyor. at büyür ken bütün sevımsız]ıklerı çirkinlikle- ri ve gayri muntazam çizgileri sine- sinde topluyordu. Bu, Ankara şehrının on beş sene- dir, hattâ a bir zamandır tecellısı ıdı bahsınde plansız- mıştı, söylenmedik lâf bırakılmamış- fakat hiç kımse eline kâğıdı kale- mı alıp meseleyi enine boyuna incele- mek lüzumunu hissetmemişti. Anka- ra kendi haline bırakılmış bir yetim çocuk gibi, hem parası bol, ahlâkı fena bir çocuk gibi serpilmiş, bugünkü darmadağın hâ nkara, kuruluşundan bu yana inkişafına ait yanlış rakamlarla bes- lenmişti. 1923 senesinde Cumhuriyeti ilân eden t Ankara'nın da kent oldugunu bıldırdıkten Otuz se- ne sonra bu şehrin bu kadar büyük bir nüfusa sahip olabileceğini düşü- az kimse vardı. Yahu» Ata- ir medeni — memleketin baş şehrinin modern ve eli yüzü düzgün olmasında ısrar ettiği ideali nisbeten kısa bir zamanda ta- kkuk etmiş, şehrin nüfusu günden güne fazlalaşmış, — Ankara plânların, düşünülen rakamların ü rinde bir şehir oluvermişti. Jansen plânı, şehre bir büyüme istidadı tanımıştı. Ancak bu plân nüfusun 150-200 binden yukarı çıka- mıyacağı hesabına göre ayarlanmış- tı. Halbuki memlekette toprağa bağ- l1 kalmadan hayat hakkı bulunabile- ceğine dair inanç kuvvetlenince, köy- lerden şehırlere akın başlamıştı. İş a- rıyanlar ezlere- yerleşmi ğe gelmişlerdi. Ankara hem i arı yanların, hem de büyüyen bir devle- tin memur dolu başkenti halinde i- i. Ankara'nın gelişmesinin önüne eçmek imkânsızlığı ile karşılaşıl- mıştı, Jansen plânı bir ölü plân ha- line geliyordu, halkın bu plândan ha mu, ilgililerin de plân karşı ilgisizliği şehrin alabildiğine ve gelişigüzel büyümesine sebebiyet ve- iyordu; vermişti. eni yeni mahalleler doguyordu yeni yeni binalar - hem de gelişi gü- zel binalar - yükseliyordu. Arsaların pahalılaşması için, vatandaş parma- ğının, şehrin her hangi bir tepesini veya büyük bir toprak parçasını i- 14 şaret etmesi kâfi idi, taş toprak ve biraz da kereste burada yeni bir ma- hallenin yükselmesine yetiyordu. Bu, şehre bir sevimsizlik ve yamalı boh- zinde, plânın hudutları dahilinde ya- pılan binaların katları, şekilleri üze- Tinde duruyorlar, kavga edi orlar, munakaşa yapıyorlar bınaların iste- dikleri 'gibi olmasını temin etmek ga- yesını gord üm. Bunda haklı i- Kemal Aygün Şehre yeni çehre verecek diler; fakat şehri yamalı bir bohça haline sokan lâkaydilerinde haksız hem de affedilmiyecek kadar haksız idiler. Yerden biten derme çatına fa- kir fukara mahalleleri seneler ve se- neler devam etti; ne düzeltilmesi için bir tedbir, ne de yeniden bir imar plâ- nı yapılması için bir teşebbüs vâki oldu. İşte 1953 senesinin o sıcak yaz gü- nü Vali Kemal Aygün Ankara ka sinden indi, doğru Belediyeye gitti ve Atıf Benderlioğlu görüşme gelirin kaderini yolunda ilk adımdı. Senelerce Üüzerinde durulan bir mesele artık üzüntü sahasından çı- kıyor, tatbık sahasına giriyordu. şehre bir bu çehreyı medeni yasıflarımıza uygun hale dü- şürmek lüzumlu idi. Bunun için iki çare vardı: ya yerli kıymetlerimizden faydalanmak veyahut bütün dünya teknik elemanlarının mimarlarının ükırlerını almak ünleri hatırlıyanlar gazeteler- de ilk once üçük, fakat sonra hâdi- senin ehemmiyet kesbetmesi dolayı— siyle gittikçe büyüyen ve ehemmiyet- ile görüştü. Bu değiştirme ki - Atıf Benderlioğlu'nun da iştiraki ile bir büyü komısyon kurulmuştu. Komisyonda, i başlı umum mü- dürlüklerin temsılcılerı bulunuyordu. Her birinin ihtisas şubeleri ayrı idi. n tali komisyonlar halinde faaliyette bulun- in her meselesini, her ihtiyacını bu rapor- larla tesbit etti. Bunlar fassal idi ki, şehrin ıçınde camilerin yer ve büyi kluklerını çeşmelerin a- dedini, sokakların şeklını, binaların tarzlarını ayrı ayrı bölümlerde bula- bılırdınız Hattâ Ankara şehrinin ik- e dair bu raporlarda sarih bilgi Komisyon, işi başından itibaren üyüye başka yapılacak şey Ayni senenin on birinci ayının 19 ünü Kemal Aygün'ün başka lıgında komisyon son defa toplandı misyonu raporu" nu tet- kik ederek, tasvip ve tasdik etti. Ankara şehrinin imar plânını kim- lerin hazırlıyacağı da tesbit edildi. Proje müsabakası mahalli — mahiyet arzetmiyecek, milletlerarası bir mü- sabaka olacaktı. Bunun için de bey- nelmilel mimarlar birliği üyelerinden de bazı kimseler jüride bulunacaktı. a imar plânının hazırlıya- girmek istiyenler hazırlıklarını yap- mağa başladılar. Müsabıklar için An- valılıgı ve belediyesi o kadar ihtiva eden raporlar bir yabancı mimarın a'da bulunmadan dahi her şeyi, her yeri eliyle koymuşcasına bulma- ması imkânsız idi. Komisyon bu ra- porları üç dil üzerinden bastırmış, dağıtmıştı. Yeni bir şirket Müsabıklar hazırlanıyordu ve is- tenilene uygun çok sayıda imar pı'o_ıesının gelecegınden herkes emin- r yeni şehrin doğuşuna roıe parası 30 bin lira idi - hizmet etmek istiyenlerin bol olmam tabii idi. AKİS, 16 NİSAN 1955