9 Mart 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İKTİSADİ Amerikan Yardımı Onuncu yılın nihayetinde aşbakan Adnan Menderes ayın sonunda yosuna verdiği ve iktisadi bakım ürkiye yaratıls aydı bir külfeti icap rta Doğu i geçen üyord - merika askeri ve iktisadi bakımdan Cumhuriyet Hukumetının arzuladığı imkanları te etmemişti ve halen de etmekten kaçmıy rdu. Amerikan yardımını — dağıtmakla kamlara meramımızı türlü mümkün olmamıştı. K makamlar kendi dertleriyle başbaşa doğrudan doğruya en yük- mlara — başvurulmuştu. Fa- tin Rüştü Zorlu, Amerikan Dış İşleri Bakanlığını, Türkiyeye dolar verilmesinin bizzat A menfaati icabı olduğ Ğ bir hayli zorlamıştı Amca" kılını bile kıpırdatmamıştı. Amerika 5t sunun Türkiyeye gonderdıgı temsilci No n Armour, daha geçen hafta, rapoı'unda "İran yedeki iktisadi kalkınma proıelerının tahdidini" teklif ediyor- rın artmasını bazı şahsiyetler, kısmaktan dem yorlardı sıkılmadan musluğu vurmağa cür'et edi- Bu hasis elçilerin kefaretini öde -inşaallah- Kasım Gülek'e duşmıyecek ir, Marshall Plana adını verdi 12 VE MALİ SAHADA Zonguldak kömür İktisadi Diğer taraftan —Eisenhower plânı- nın tatbikatından da fazla beklememek lâzımdı. nın Mıs Suudi Arabistan gibi memleketleri sadık dostlarından daha çok, lütuf ve ıhsana garketmeyi düşün- düğü anlaşılıyordu. Kurda ensen neye bu kadar kalın diye sormuşlar, kendi şımı kendim görürüm de ondan de miş... Galıba Cumhuriyet Hukumetı— ne de evvelâ kendi kendine güven- mek duşuyordu Eş dosttan yardı gelirse, başımızın üzerinde yeri vardı Fakat fazla hayal Ku Zarar nın milletçe çekildiği anık 1yıce or- taya çıkn] şti. Fakat Amerikanın son sukutu ha- yallere - ve Kasım Güleke - rağmen şimdiye kadar bize bir hayli yardım ettiği muhakkaktı. Amerikadan başka Dünya Bankasından ve İthalât - İhra- cat Bankasından da oldukça fayda- lanmıştık. İktisadi İşbirliği Teşkilâ- tından da kotamızı tüketinceye kadar kredi almıştık. Batı Avr mle- ketleri sadece kısa vadeli borçlarımı— zın ödeme müddetini uzatmakla ik- tifa etmeyip bize uzun vadeli kredi- ler de açmışlardı. Fakat başlıca yar- dım Amerıkan hukumetındengelmış— ti. rika 1948 de b an muhtelıf ısımler altında bıze yaptıkla rı yardımların yekünu şuydu: Yıl Milyon dolar 1949 19 1950- 60,7 1951 45.8 1952 71 1953 57.1 1954 78.7 havzasında Amerikan malzemesi yardım 1955 1956 126,7 130.4 Yekün 619,4 Bu 619 küsur milyon doların 324 milyon 300 bin doları hibe şeklinde verilmişti. Borç olarak verilen miktar düşük bir faiz nisbetiyle ve 35-40 sene zarfında ödenmek şartıyla verilmişti. Hibe şeklinde memleketimize ayrı- lan tahsısaı sarf edildikçe bu yardım- dan isti n müesseseler, karşılı- kasındaki "Karşılık Fonu" adlı bir hesaba yatırmaktadırlar Karşılık Fonu merikan hükümeti nih Türkiyede yapacağı masraflara ayrılmaktadır. Evvelce 95 olarak tesbit edilen bu nisbetin ne sebeble 96 10'a yükseltildiği bilinmemektedir. 1955 Eylülünde yekünu 744 milyon 192 milyon lira civarındaydı. teşebbüse 55.5 milyon lira ayrılmıştı. Bu miktarın dörtte üçü gıda madde- leri, mensucat ve taş, toprak, cam, çini sanayiine sarf edilmişti. Amerikan yardımı en iyi, sarfedilse ve diğer en plânlı leti olam D rdım sadece kalkınmayı kolaylaştıran yabana a- tümıyacak bir vasıtaydı. iç bir za- man Amerika ödiyecek- "sıkışınca AKİS, 9 MART 1957