14 Temmuz 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Dış Yardım Kilyosta seminer eçen hafta Pazar günü saat 14.30 da Divan Otelinin önünden kal- kan bir otobüs, bir hafta — sürecek olan seminere katılan yerli ve ya- bancı iktisatçıları Kilyosa götürdü. Seminer İstanbul, — Colombia ve Michigan üniversitelerinin müşterek eseridir. İdare Heyeti Başkanlığını, organizasyon kabiliyetiyle tanınmış talihsiz Rektör adayı Prof. Hıfzı Ti- mur ifa etmektedir. Değirmenin su- yu, Ford Vakfından gelmekt edi rizm Bankasının geceliği 150 lıralık plaj evlerine yerleşen iktisatçılar bir hafta zarfında Türkiyeyi ilgilen- diren muhtelif iktisadi meseleleri in- celiyeceklerdir. Toplantı Pazartesi günü, Osman Okyarın "Türkiyenin Amerıkaya ihracatı" başlıklı raporu— nun okunması ve münâkaşa edilm siyle bağlıyacaktır. Etresi gün Cıhat İrenin "Türkiyede Yabancı Sermaye Yatırımları, - Mevzuat ve Tatbikat" etüdü dinlenecektir. Çarşamba gün Bülent Yazıcının "Türkiyeye Ame- rikan İktisadi Yardımı Meseleleri" başlıklı — incelemesine ayrılmıştır. Perşembe tam bir turistik gün ola- caktır. Cuma günü Ahmet Kılıçbay "Avrupanın iktisadi Entegrasyonu" mevzuunda konuşacaktır. , Nihayet Peter G.- Franck'ın "Turkıyede Dö- viz. Kontrolü ve Kambiyo 1949 - 1958" başlığını taşıyan raporuyla se- miner kapanac Kilyostaki " turistikoakademik" toplantıda tartışılacak — mevzuların münhasıran Türkiyenin dış âlemle münasebetlerine taalluk ettiği görül- mektedir. Gelecekteki döviz İhtiyacı u meselelerden en can alıcısı, hiç değilse halen halk — efkarını en çok meşgul edeni, önümüzdeki yıl- larda Türkiyenin iki vakasını bir a- raya hasıl denk getireceğidir. Prof. Franck'ın raporunun netice kısman- da bu suale bir cevap aranmakta- dır. Amerikalı profesöre göre "Eğer ihracat yılda 250 - 300 milyon do- lardan fazla gelir sağlıyamazsa ve eğer normal ithalât yılda 600 milyon dolarlık masrafı icap ettir yorsa ve eğer görünmeyen kalemlerin net faz- lalığı 15 milyon dolarsa ve mali mec- buriyetler yılda 115 ile 130 milyon dolar arasında bir masrafı gerekti- riyorsa, kredilerin tediyesine başlan- dıktan sonra Türkiye ekonomisi yıl- da 415 - 450 milyon dolar kadar tu- tacak bir açıkla karşılanacaktır. Mil- letlerarası mali yardımların bugunku ölçüleriyle bu gerçekten çok — ağır bir yüktür" Meseleyi bu şekilde va- zettikten sonra, Prof. Franck açığı 115 milyon dolarlık bir hibe ve kre- di hacmi çerçevesinde kapatabılırı— nin yollarını aramakta İlk çare 1952 - 954 yılları itha- lâtının gayri safi milli hasılaya nis- betine dayanarak bulunan 600 mil- yon dolarak "normal" ithalâtın kı- sılmasıdır. Amerikalı profesör, müs- tehlikin kemeri biraz sıkması ve ya- tırımların kısılması sayesinde itha- âtın 500 milyon dolara, dolayısile açığın 315 - 350 mılyona indirilebi- leceğini düşünmektedir. Ayrıca bilhassa kereste, cam, çelik, kimyevi maddeler, gübre, bakır ve rafine petrol mamul- leri sahalarında, ithal mallarına yer- li malların daha büyük ölçüde ika- mesi mümkündür. Bu sayede, faraza 1965 yılında ithalât 425 milyon do- lara düşebilecektir. a olan tâbirle, kâğıt, "ecnebi müte- hassıs" ihracat bakımından da bazı şeyler yapılabileceği — kanaatındadır. Meselâ 620 kuruşla hâlen ihracı suni' mümkün olmıyan çimento, köm demir cevheri v.s. gibi malların da— ha yüksek bir prim ödeyerek dışarı satılmasını ileri sürmektedir. Bunun yanı sıra istihsalde verimin artma- sı ve kalitenin ıslahı sayesinde ih- racat gelirleri arttırılabilir, Avrupa Müşterek veya est Pazarına ka- tılmak da bir umıt kaynagıdır Ma- mafih en mühim mesele toprakların sulanması ve hayvancılığın gelişti- rilerek ihracat kapasitesinin arttı- rılması imkânının — yaratılmasıdır. Bütün bunlar yapılırsa, yıllık ihra- cat 350 milyon dolara — çıkacaktır. Fakat geriye gene de 175 - 190 mil- yon dolar civarında bir dış açık kal- maktadır Dış âlemle münasebetlerde 1985 yılında net açık Milyon dolar Normal ithalât, ihtiyacı 600 Zoraki tasarruflar —100 Dahili istihsalin it- halâta ikamesi — 75 Bakiye ithalât ihtiyacı 425 Görünmeyen kalemler — 15 Borç taksitleri ve faizler * 115-130 Yekün döviz ihtiyacı 525-640 Cari ihracat —275 Yeni ihracat — 75 Bakiye açık 175-190 "Bu açıgın kapanıp kapanmama- sı ayni zamanda milletlerarası kredi muesseselerının dost hükümetlerinin ve yabancı yatırımcıların davranış- larına da bağlıdır". Turizm Bankasının Kılyostakı plaj evleri AKİS, 14 TEMMUZ 1959 İlmi, kamp!