10 Temmuz 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

DÜNYADA OLUP BİTENLER Mao Tse Tung Tehlikeli oalâkalar yanın barış taarruzlarına katılma- makta, bu arada barış içinde beraber yaşama formülünü kabul etmemek- tedir. 2) Sovyet Rusya komünist Çi- ne gereği kadar yardım etmemekte ev Çini uluslararası isteklerinde kafi derecede desteklememektedir. 3) Çin, Afrikanın Sovyet nüfuzuna, buna mukabil Güney Asyanın da Çin nüfu- zuna terkedilmesine odair zımni ve hatta bazı iddialara göre sarih, anlaş- mayı ihlal etmektedir 4) Bu arada Sovyetler, Çinin atom silahlarına sa- hip olmasını arzu etmiyor gibi gö- rünmektedirler. Bu idiaların her birinde hakikat hissesi mevcut olabilir. Fakat bilhas- sa son iddia, Sovyet Rusyanın silâh- sızlanma bahsinde son tutumunda âdeta açıkça isbat olunmuş gibidir. Sovyetlerin silâhsızlanmada birden tutum değiştirmeleri ve hemen he- men üç yıl evvelki Amerika tezine döner gibi görünmeleri bunu düşün dürmektedir. Çinbombası: per ile Amerika, o Sovyetlerin ısrarlı talepleri üzerine bundan üç yıl evvel nükleer denemeleri durdur- ma müzakerelerine başladıkları za- man Pekin, gıyabında varılacak bir kararın ilzam etmiyeceğine bildirmiş ve bunu her fırsatta tekrarlamıştı. Bu beyanlar Çinlilerin pek yakında nükleer silâh denemesi yapabilecek doruma geleceklerini mi ifade etmek- teydi? Başlangıçta buna kesin bir cevap vermek mümkün olmadı. Fa- kat Çin ile Sovyet Rusya arasında 24 birbirini takip eden ekonomik ve tek- nik yardım anlaşmalarından Pekinli- lerin tatmin olmadıkları, zamanla meydana çıktı. Hele geçen ay Moskovada im- zalanan yine böyle bir anlaşmanın ağır bir süküta bürünmesi ve Çin Komünist Partisinin kuruluşunun 40. yıldönümü münasebetiyle . yapılan törenlerde söylenen nutuklar Sovyet- Çin teknik işbirliğinden Çinlilerin hiç de memnun olmadıklarım gizleye- medi. Lâkin bu hoşnutsuzluğa bir de nobran ve mağrur bir ifade katılıyor- du. Çinliler, "Nükleer silâhlarımızı biz, kendimiz, kimseye muhtaç olma- dan yapacağız, yakında görürsünüz" Sovyetler bu- saklamalarına rağmen, Çinlilerin kı- sa zamanda bu silâha kavuşacakla- rım farketmiş olacaklar ki, Kennedy Viyanaya gittiği ozaman, Krutçefin nükleer denemeleri durdurmak bah- sinde bir anlaşmaya hiç mi hiç niyet- li olmadığım müşahede etti. Ulan Bator randevusu D ış Moğolistan Komünist Partisinin kuruluş yıldönümü münasebe - tiyle bu memleket başkentinde ter- tiplenen komünistlerarası "Küçük Zirve" konferansı pek muhtemel ola- rak Çin ile Sovyet Rusya arasında bir hesaplaşmaya şahit olacaktır. Dış Mogolistanın iki komünist dev ara- sında bocalamakta olan bir memle- ket olması dahi bu hesaplaşma hava- sını az çok aksettirmektedir. Bu ara- da Çin muvacehesinde takip edilecek siyaset bahsinde ve Dış Mogolistanı tanımak hususunda Birleşik Ameri- kada beliren yeni cereyanlar da U- lan Bator randevusuna o hususi bir renk vermektedir. Sovyet Rusya ile komünist Çin, komünizmin farklı omerhalelerinde bulundukları için çatışmaktadırlar. Bu çatışmadan bazı faydalar sağla- mak mümkündür. Bir çok ileri gelen şahsiyetler bu imkânı müteaddit defa ileri sürmüşlerdir. Mesele üzerinde yeniden durulsa yeridir. (Basın - 10988) — 58) AKİS, 10. TEMMUZ 1961