21 Kasım 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahife 2 2) Teşrinisani 1932. Gelecek seneler ( Baş tarafı birinci sabifede ) Yarım bilgi Ismet paşa Hz. bundan sonra mekteplerimizden ve alelâmum bilgi mücsseselerimizden yetişen- lerin iyi yetişmeleri lüzumandan bahsetmiş, bir yarım bilginin bir tam adam olmadığını söylemiş, il fenalıklarından hi diğin olmak için e kabiliyet lâzim liğinden, bu kabiliyetin türk n hususiyetlerinde mevcut olduğundan | bahseylemiş sonra yünün meselelerine | geçmiştir. met paşa demiştir kir Türkiyenin vaziyeti Türkiyenin dabili ve endişeye a olan iwaziyettir. Çok sevineceğimiz, mağ- rur olacağımız. gibi ile ifade edici tedbirlerden kaçılmak için, halimizi endişe 'etmiyeceğimiz bir vaziyet şeklinde ifade ediyorum. Milleti diğer milletlere olan münasebatı ise, hemen pek az devletlere nasip olan dostane ve emniyete müstenit olduk salim bir halde kabul olunabilir. “Arkadaşalar; bir, tarihi hatıra lardan bahsedildiği zaman tabii bir çok milletler ile muhtelif vaz- iyetlerde karşı karşıya bulundu- ğumuzu daima (hatırlayabi Memleketimizin çoğrafi yeti ve beynelmilel | cery: vazi- la- nm asırlardanberi aldığı istikemetler, Türk milletini çok safhalarda ve sahneler hemen dünyanın her milletile her türlü temasa getirmiştir. Biz, mu- barebe halinde bulunduğumuz tarih ve hayat safhaları gibi, sulh balinde yaşadığımız hayat ve tarih safhalarını da milli kar: rak dalma, açık ve kabarmış olarak zikredebilir Doğruluk ve samimi olmak.. Arkadaşlar; milli karakterimizin şayanı dikkat bir si Biz muharebeye gi letlerle kendi mevcudiyetimiz için muharebe etmişizdir. Hele son asırlarda yüzde. seksenden fazla ahvalde O muharebe vaziyeti budur. Onun içindir ki, muharebe ba- inden çıkıpta sulh münasebetine çi le sulh için, dost bakiki emniyet ve ha- ül görünce muharebe zamanına has olan düşmanlıktan kafalarımızda asla eser kalma Milli kararkter, harici siyaseti- mizin vazifelerinde dürüst ol mızı birinci derecede amirdir. Demek biz asla aldatmaya taraftar değiliz ve zaten buna istidadımız. yoktur, Polikitikamız, fikirlerimiz ve dostluklarımız her millete temas ettiği safhada nasıl söylüyorsak, iç yüzünde vaziyet öyledir. Bit tabi her siyasette karşıdan da aynı derede dostluk, | aynı derecede inandırmak hassalarını bekleriz. Zaten emin olabi i aldatmak emelini ini takip etmek, bu asırda be harici ve ne dahili siyasette mümkün değildir. (Bravo sesleri çok akıllı, çok mahir zanneden adam veya bir dev- İet, bütün dünyada aldatacak adam veya millet bulamaz. O de- virler geçmiştir. (Alkışlar). Dahili siyaset Aikadaşlar; Dahili siyasette vazi- yetimize gelince emin olal ki; ber sene bir sene evvelkinden daha iyi ve çok daha kuvvet- Size mali ve iktisadi hayat itibarile değil, münhasiran dabilt siyaset itibarile söyliyoruz. Memleketin asayişi, emniyeti vatandaşların itimadı, kanunların atı yazılı olduğu gibi tatbi ve bütün e m de, Türk devletinde ısınmış ve kay- pamış olmak telâkkisi her sene bir evvelkinden gözle görülecek el ile tutulacak kadar açık, ileri, kuvvetlidir. (Alkışlar. ) | Memleketin şarkında ve gar- bında dört köşesini her sene hiç olmazsa bir iki defa dolaşırız. Bu sene şark vilâyetlerinde bir çok yerleri gezdim. Vatandaşın, Türk devletine ve Türk milliyetine olan merbutiyeti ve karşı olarak Türk devletinin ve Türk kanum- vatanın ber köşesinde olmak nüfuz ve kudreti ba- riz bir surette göze çarpmaktadır. Mali ve iktisadi meseleler Arkadaşlar, size günün yakın mali ve iktisadi meselelerinden bahsetmeliyim, mali ve iktisadi meselelerde, o mesuliyet adamı olarak son buhran denberi | halletmeğe muadele iki cepheli idi bu memleketin yen içinde asgari mali kudreti, vergi vermek ve bütçe yapmak kudreti nedir? Otel bu memleketin yeni şarait iç le ihracatı ne mik- tar olacaktır: Senelerden beri bu iki rakka- mın peşinde koşuyoruz. Hiç ok | mazsa bir kaç seneden beri hak | letmeğe çalıştığımız muamma bu- | dur. Çünkü 928-929. senesinden itibaren bütün dünyada şarait değişince | tenzilât | yapmağa başladık. Bu seneki — bütçeyi geçen | seneden az yapmak için ne kadar tasârruf yapmışsak ertesi seneki bütçeyi yaparken de o kadar tasarrufa mecbur kaldık. Dünya buhranı, aynı zamanda, memleketin ihracat kudretini her sene tabminden başka türlü tecelli ettiriyor. Bu sene iyi ve hayırlı bir met olarak diyebiliriz ki tahminatımız artık tahakkuk bilecek sahaya. giriyor. Bütçe tahminatını tamamen tahakkul ektirmesek bile (artık | tedbi suhuletle | bulunabilecek | bir sahaya sokmuş oluyoruz. Bununla beraber ümidimiz kuvvetlidir ki, bütçe taahminatını tahakkuk etti” receğiz. Arkadaşlar, mali ve iktisadi hada bizim çok memleketten ve çok inilletten farklı olan vazi- yetimiz hayırlı ve güzel vaziyeti. miz şudur, bunu siz genç arka- daşlarım, bilhassa en iyi anlayarak göz önünde tutmalısınız. aldığımız tedbirlerde geçici bir ıntıya asgari bir hat tayin edi yoruz. Bunu, suhuletle bulacağız. Bizim mali ve iktisadi sahada istikbalimiz kadar Biz tedbirlerini bitirmiş artık alınan, kurulan cihazin ve düze- nin tutulmaması sıkıntısı yüzünden itrap çeken, atisizin ne olaca nı bilmeyen bir millet değiliz. Üllar iz fabrikalar açıyoruz ve açı cağız. Çok yerde açılmış lar mahsullerini satacak bulamamaktan muztari bizim açacağımız Jskvikelarn 'mahsulâtına vatandaştan kâfi de- recede müstehlik yerinde hazır duruyor. Fabrikalarımız yaşamak için bütün şaraite maliktir. “Arkadaşlar, görüyorsunuz ki in bu bayram gününüzde sizinle emniyetli ve ümitli bir istikbal için — mübalâğa ile o tabiri kul ayım — hayalât denilebilecek taşkın bir iyi tahminlere dolu neşe ile konuşuyorum. Benim bu balim si galışma ömrümüzde bi Hibinlerinizde kalsın. Sizden genç meslektaşlarımızdan istediklerimiz. bütün hayatınızda, neşede; ümitte, çalışma hevesinde ve bu memle- kete hizmet etmek aşkında bugün iş başında bulunanları, bizi, he- pimizi, | gölgede | bıramanızdır. (Bravo sesleri ve sürekli ve şid- detli alkışlar, ) Bu Sahkahki 'Teleraflar M. Herriot'a suikast Bindiği bombalar daha evvel Paris 20 (A.A) — Bu sabah fecir vakti, M. Herriot'u bâmil olan trenin geçeceği Ingrandes- Sur-Loire yakınındaki demiryolu, vukua gelen bir infilâk netice inde harap olmuştur. Mahalli hattın muhafazasına memur. olan kimse, gürül duyar duymaz hemen vaka ma: balline gelerek trenlerin münal lâtını durdurmuştur. Daha şimdiden birçok zevat, M. Herriot'a © telgraf. çekerek maruz kalmış olduğu kazadan kurtulmuş olmasından dolayı ken- disini tebrik etmişlerdir. Suikast — yüzünden / teahhüre uğrıyan M. Herriot'un (treni, Nantes istasyonuna saat 9,45 de vasıl olmuştur. /, Herriot, bu şehre Britanya ile Fransa'nın birleşmesinin 400 üncü yıl dönümünü tes'it için yapılacak o merasime — riayaset etmek üzere gitmiştir. M. Daladier hemen tahkikat icrasını emretmiştir. Bu tahkikatın vereceği neticeler hakkında şim- diden henüz hiç bir şey söylene- mez ise de M. Herriot'u Nantese gölüren trenin geçeceği yolun tahrip edilmek istenilmiş olduğu söyleniilei Yolu, nazaret altında bulundu- ran ve suikastı keşfeden bekçinin beyanatına nazaran, hambara in- nı andıran iki patlama gü- ltüsü işitilmisti Bekçi, infilâkin vuku bulmuş olduğu mahalle yaklaştığı zaman hareket haline getirilmiş bir mo- #örün gürültüsüne benzer bir gü- röltü işitmiştir. lafilâlan bir dinamitle yapılmış olduğu zannolunuyor. Bu caniyane | tesebbüsü icra etmiş olanların otomobille kaçmış oldukları tahmin edilmektedir. Bu teşebbüs ile ahiren yapılmış olan tehditler ve ağustos Rennes'de yapılan suikast asında ir münasebet görülmektedir. treni uçurmak için konulan ateş aldı Sui kastın sebebi Paris, 21 (A.A) — Ingrandes guikastının başvekilin şahıstan istih- daf etmemiş oluduğu zanmedik mektedir. Zira mumaileyl tre- Binden evvel diğer trenler normal bir surette suikast mahallinden geçecek idi. Şu halde maksat, M, Heriot'un lantese varmadan durdur- Paris 21 (AA) — Şimdiye kadar alınan resmi malümat, demiryolunu tahribe kıyam etmiş olanların M. Heriot'a karşı bir suikast yapmaktan ziyade velve- eli bir nümayiş yapmak olduklarını göstermektedir. Filvaki bunlar bir felâket vuku- una meydan vermek istememiş” lerdir. Çünkü her halde makinis- tin nazarı dikkatini celbetmek için yol üzerine iki kırmızı fener koymuşlardır. o Hadiseyi Britan- yanın Fransadan ayrılmasını. isti- yerierin tertip ettikleri anlaşıl- | maktadır, Çenberlitaşta kanlı arbede Arbedenin sebebi, kıraathanede rakı içirtmemektir elki gece (o Çenberlitaşta büyük bir kavga olmuş, silâhlar atılmış, bir kadın yaralanmış, za- bıta kavgacıların hepsini yakala" mıştır. Vaka şöyle olmuştur: ç ta © Sıddık © efendi isinde © birinin kahvesinde geceleri saz çalınmaktadır. Evvelki gece Kadir isminde bir adam yanında Halime “hanım isminde bir kadın ve Apo, Haydar isminde iki erkek olduğu halde bu kahveye gitmiştir. Bunlar hepsi kahveye gittikleri zaman kör kü- Hük sarhoş oldukları halde kahveye olurduktan sonra da ceplerinden birer şişe çıkarıp tekrar içmeye başlamışlardır. Kahvede içmek yasak olduğu için kahveci Sıddık efendi bunlara rakı içme- melerini iş, — yanındal arkadaşları ceplerine koymuşlar ve Kadiri de beraber alıp kahveden çıkmışlardır. Dışarıya çıkınca Kadir her ne- dense hiddetlenmiş ve “beni niçin kovdular ?,, diye bağırıp çağır- mağa başlamıştır. Arkadaşları Kadiri susturmak istemişlerse de kabil olmamış Kadir kahvenin kapılarını, larını kırmak için atılmaya baş lamıştır. Bu sırada kahvede garsonluk eden Haydar isminde birisi de kavgaya karışmış hepsi biribirlerine girmişlerdi Kavgada Kadirin yanında bulu- nan Meliha hanım ismindeki kadın. yüzünden yaralanmıştır. : Bu arada kavgacılar arasında lâl ta atılmış fakatlisidb varak. mamıştır, Silâh seslerine polisler yetişerek kargacıların hepsini yakalamış. dır. Dil inkilâbı Muhtelif kollar teşkil edildi Anki 20 Türk dili tetkik .cemiyeli mesaisine devam etmek- tedir. Cemiyet muhtelif saha la. “çalişacak” kollar. “için tihap yapılmıştır. Intihap metice- e 'lenguistik ve filoloji koluna, etimoloji, gramer ve sentaks, lüğat ve ıstılahlar şubelerine ehil zatlar. seçilmiştir. Istılahlar kolu, mantık, metafizik şubelerine ay- rılmıştır, Ayrıca riyazt ilimler, hesap, hendese, cebir, müsellesat, topoğ” rafya, bitit, kozmoğrafya, melere- oloji, coğrafya, İ madeni- i, — mihanik, bağcılık, çif yvanat, baytarlık rubiyat, ahlâk, tarih mitol dil bilgileri, edebiyat, bediiyat, tiyatro, musiki resim, mimarlık, av, fikir talih ik ve hükümet ma dair ıstılahları topla- mak ve (bu sahalarda çalışmak üzere kollar teşkil olunmuştur. Mebus namzetleri tesbit edildi Anköra, 20 — Münhal dört mebusluğa fırka namizetleri tespit edilmiştir. Namzetler bugünlerde ilân olunacaktır. Buhran geçiyor mu İngilterede hissedilecek canlılık var Londra 20 (Hususi) — Iktisadi buhranın bafiflediğine dair olan alâmetler artıyor. İngilterede işsiz amelenin miktarı o müntazamen azalmaktadır. Demir ve pamuk fabrikalarında işler artmıştır. Kö- mür madenlerinde de daha fazla çalışılıyor. Buhranın hafilediğine en büyük alâmet vapur seferlerinin artma- sıdır. Geçen sene buhran yüzünden limanlarda bağlı duran vapurlar- dan bir çoğu yeniden sefere baş- lanır. Şükrü Kaya bey gitti Evvelki gün şehrimize gelen dahiliye vekili Şükrü Kaya bey dün akşamki irenle Ankaraya hareket etmiş, istasyonda birçok zevat tarafından teşyi edilmi Şükrü Kaya bey dün Tokatlıyan otelinde birçok zevatın ziyaretle- rini kabul etmiştir. Yangın Galatada iki dükkân yandı Dün gece 22 buçukta Kara köyde tünel caddesinde Kemaled- din beyin kumaş mağazasının üstündeki © terzihaneden yangın çıkmıştır. Yangın büyümüş bu tereihane yandığı gibi yanındaki şekerleme mağazasının üst kısmı da kısmen yanmıştır. Şekerlemeci dükkânı sigorta lıydı. Yangın başlangıcı in gece saat 2 buçukta Ka- dıköyünde Bahariye caddesinde avukat Ramiz beyin evindeki, bacaların koruniları tutuşmuşsa dal derhal yetişilerek söndürülmüştür. Hendekte yeni fırka binası açıldı Hendek, 20 (Hususi) — Hen- dekte çok zarif bir şekilde yepı- lan Halk fırkası binasının açılma merasimi bugün vali Eşref beyle mebuslarımız Selâhaddin Ali ve Ibrahim Süreyya beylerin huzurile Müteakiben fırkanın kaza kon- gresi mebus Selâhaddin beyin riyasetinde toplandı. Halkın dilek- leri münakaşa edilmiş ve her kkında kararlar verilmiştir.