1 Haziran 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

CER pes ” 1 Haziran 1934 ie Ge meli ( GUNUN HABERLERİ | Lâstik - deri münakaşası Ticaret odası tetkikata devam ediyor Kauçuk ve deri Ömünakaşası ee eri Ticaret odası © ber ik şubesi hakkında ciddi inle tetkikat yapmakta- dır. Bu arada kauçuk yüzünden dışarıya hesa li giden para . Gümrük kayıtlarile sabit ok duğu veçhile, kauçuk için harice ie para 30 bin ki sağa Keten r adı iptidaiye için dışarıya verilen para 100 bin lir olarak hesap edilmektedir. Hal- buki bu fabrikalar açılmad. evvel, ği ayakkbı ithalâtımız 800 bin liraydı. Lâstik iLk sanayiinin di- ğer sanayi Üzerine olan tesirleri de ili ii Yapılan h brikalarda senede trik, de için kereste kullanılmak- tadı Borçlar meselesi ve İngiltere Londra A.) — Ingiltere- nin borçlar hakkındaki raporu, M. Ruzveltin Vaşingt. den sonra gönderilecektir. Borsalarda Iktisat vekâletini kim temsiledecek ? Hazirandan itibaren ticaret mü- düriyeti teşkilâtının ilga edildiği yazılmıştı. Tes kilâtın ilgasından sonra bir lg eydana çıkmış- tır: Ticaret Ee ücaret borsası, hayvan borsası gibi mi Heşmner nin Iktisat vekâletini ticaret müdür temsil ederdi. Ticaret müdür! a kalktık e a vekâleti kim temsil edecektir Iktisat Ovekâletini o Istanbulda tabii bir süre 4 temsil eden ma- kari vilâyettir. öylendiğine göre, vilâyet mec- m Ea, vilâyet namına ticaret borsası, ticaret odası, hayvan borsası gibi en hükü- meti temsil edecekler Altın taharriyatı ya yapan Ame Trabzonda Trabzon 30 (A. A.) — Altın arayıcı ecnebi ve Türk maden mütahassısları şark vilâyetlerine — üzere şehrimize gelmiş- lerdi Bönüsle kabuklu eski fındık 15, iç fındık 32 kuruştan satıldı. Bilecikte mebusların tetkikatı Bilecik 31 (A.A.) — Vilâyet dahilinde tetkikatta bulunan meb- beyler şehirli konuşarak dileklerini tespit etti- İer ve derilerini dinlediler. Siirtte Sirt 31 (A.A.) — — Idarei husu- Siyece asri şekilde yapılmakta olan bulvarın birinci kısmı itmam edilmi iştir. M. Lütvinofun nutku ve Almanlar Alman gazeteleri şiddetli makaleler yazıyorlar Berlin 31 A.) — Gazete ler, Cenevre hadiseleri hakkında büyük bir alâka gösteriyor, uzun makaleler meşrediyor! orlar. Boersen Zeitun; g, M. Litvinofun Almanya lila tesvilâtta bu- unmak ine en az olan bir adam olduğu mütalea- sındadır. 7 ! Hiç şüphesiz, komünist tehlikesi bir çok devletleri tehdit etmiştir. Bütün dünyaya bolşevik tahrikâ- tından ne suretle yaka sıyrılaca- imi gösteren Hitler olmuştur. M. Linn neşesizliğine sebep M. Lisvizofn silâhları bırak- ma konferansını daimi bir konfe- nzeiger, Fransanın a det siyaseti ile İngilterenin Mille ler cemiyetine mütemayil mi MN tarihi ihtilâfın Cenev- e başlamış olduğunu mii mm Bulgar kab kabinesi Eski ye M. Muşanof diyor? Sofya 31 (A.A.) — Bulgar ajansı bildiriyor: Sabık başvekil M. Muşanof, Rusçukta o matbuat mümessillerine yaptığı beyanatta bilhassa demiştir ki: «Evvelki hükümetin hariçte ta- kip ettiği bütün > dost- luk ve anlaşma siyaseti, en iyi ne- ticeler vermiş ve alir akan ı 1 154 5 bat tesi allâk meselelerin halli için iyi bir yol açmıştır.» M. Muşanof, bu siyasetin şimdi- ki hükümet tarafından da kabul edildiğini ve tamamen tatbik edi- leceğini kaydederek demiştir ki: «Bu itibarla, buna muhalif ola- rak bazı ecnebi gezeteler tarafın- akikate kındaki suale cevaben de habine- sinin, kurban gittiği fırka ruhuna tamamen muhalif olduğunu bildir- miş ve fırka ma düşman ol. ması itibarile yeni hükümetin bir ye büfesi beyan et teni kabine kn yazi etmadi? haberler piyale ara“ bir sakla, yeni ağ ikamet arka n kral huzurunda yemin sidir. Bunun sebebi de Hare formülünde Kanan esasiye sada- en maddesinin m seye al yi kanı a işe başlamıştır Far sen hükümetin bertai iz verdiği bütün Tea ir kanunu geli miş telâkki iimeldni Be etmemiştir. için e. GÜNUN MESELELERİ Almanya - Yugoslavya Alman hava nazırı ve Prut gi ya, Yugoslavya ile — anlasma yapmak için çalışıyor. Gre le iki hükümet ara- bunun sında tiçari re yi erine Almanya bir çok Yugoslav ga- zetecilerini Almanyayi ziyarete davet etmişti. Şimdi ticari itilâf, siyasi bir an- laşma ile tamamlanmak isteniyor. ya, İstediği itilâfa Avusturya topraklarından Yugoslavyaya vaatlarda Almanya, bremirla diyor; vusturya İitleir mal müs- vali olarak Yaşıyamaz, ortadan ta imiş. Avus- maya aya api edecektir. yiz itiraz e mühim da Kömen Ge Karintiya ri den n ev vel pop bitaraf kalmaklığımız için bize Avusturyanın sırtından bir takı menfaati ler teklif etti. Biz bunları kabul raflığını im için g. turyanın sırtından bu hükümete menfaatler te- ediyor.» Fransız gazeteleri Almanyanın Yaşarım bugünkü ittifaklar man zumesinden çekmek için çalıştığını yazi- yol e, Voelkischer hakli ismindeki Al- an gazetesinde Avr m etleri ara- yeni gtuplar le una dair eke makaleyi buna ei eb riyor. Bu iddialar Hin. ne Nea doğru oldu- ildir. Maamafih arda Yugoslavyaya >? sadik olduğunu ve gayretin hiç bir netice vermiyeceğini yazıyorlar. kari mania Yeznder,. Greta Garbo dönecek mi? Greta Garbonun Apa dör ve Avru; eleri bu ihtimal | hakkında 2 — yazıyorlar. e Resmimizde i artist, sahne vazılarından mesai şayıası yeniden birile görünüyor. Almanyada 111 komünistin muhakemesi Pes Di (A. A.) — Hiyaneti ittiham edilen 111 me Ezilen emesi bugün başlıy. mer pm 1932 teşrini- yi pera e i; ittibam ekler ve er fazla şahit dinlenecektir. Her gün bir ala sözü; e MİLLETLER cEmiYETİ bu kısmı bir çol me TARAMA DERGİSİ Türk dilinin Sahife 5 istikbali bir (Norme) meselesidir Dergi kitabı bir çok münev- yer vatandaşlarıma dağıtılıyor. Okuyanlar kitabın içerisinde mev- inde rini Türk dili tetkik cemiyetine bildireceklerdir. Cemiyetin istediği üç şeydir: 1 — Bu keli rin manaları len mukabil için a iyi kelime var mıdır? — Dilimize uygun ve yatkın > Pe , imdi bu makaleyi yazmaktan kaçı dil ve mana tarihile meşgul olmuşlardır » ona göre cevap vereceklerdir? Bu meseleyi mer: ediyorum. Avrupa dillerinde her kelimenin değiştiği tarihler tesbit vim. Kluge) nin Alman dili etime- loji kitabında bütün mefhum te- beddülleri sekiz, on, daha fazla asırda âdeta kralların, hüküm- darların tarihleri gibi tesbit edil- miş, elli sene, yüz sene daha vel gi manayı ifade ettikleri yazılmıştır. Bu tahavvüller şayanı hayret derecede mütenevvidir. Bu tenevvüatı biraz anlamak için herkesin bildiği oDarmstetterin (kelimelerin hayatı) namındaki ufak kitabi da kâfidir. ca için müellifin gene ufak iştikak ki- tabını biraz tetkik etmek kâfidir. Wasserziher nam Bizde böyle plar yoktur. Türk- çe için yapılmamıştır, Yalnı: z li yeni, yahut eski oldu- gunu aj dülleri, bu tebeddüllerin bazan ne nisbette büyük olduğunu anlata- bilecek eserlerimiz böyle hususi bir şekilde yazılmamıştır, Her ke- limenin tarihini takip için zama- nımızda bir çok divan, alla, ta- rih kitabı okumağa ihtiyaç var- dır, (paldographie). Bu, çok güç bir şe; Şimdi Türk dili yı cemi- yetinin dergi kitabı içine koydu- ğu ve yukarıda yazdığım üç sua- le vermek için mantık ta- rihinde (tropes) denilen şey ve bunun fasıl ve şubelerinin bir ke- re hakkile 9 5 2 okunması ve an ilinde cevap ver- eder, Burada insaf kelimesini kullan- dım. Başka söz bulamadım. . Çün- kü dil neşvü neması, mefhum neş- vü neması demektir. Mefhumlar dar ü humalr kadar kayak şey yoktur. Bir kelime iki asır zarfında mütemadiyen ipek böceği gibi de- ğişerek bazan si gayet iptidai (brut memiş kılığa ei Kelime bi- tm (kontajyon), (daral ma), (genişleme), (temessül), (irtidat), (tasannu) gibi şeyler mütemadiyen hasıl ol müş“ kül mesele bu hadleri vaktü zamanı olmamasıdır. Bu hadiseler ne terakki, ne te- denniye delâlet eder. Şöyle ki fevkalâde ali olan kelime bi- yolojisi, kırk sene imlâ hocalığı, hattâ edebiyat ai edildiği halde morfoloji ve semazyoloji denilen felsefi bahisler daima ih- 1 edildiğinden, dil bilgisini; er. “yen N adamlara bir ukalâlık gibi gözü- kür. Bu bapta sözü uzatmamağı da. Dergi kitabı iki leke bak mış bulunuyor: 1 — Eski 'k asari, (oyani (textes) üzerinden çıkarılan ke- imeler. dilinden asia ii ve kelimeler. dir ei yesleimi. çalışmışlardır. Bu dergide zaman ile fhum 7 eski Türk yazıcıla- rının incelikleri bir çok mana ta- havvülleri yapmıştır. Bunlar, mev- kii istimalle rile beraber tetkik et- una aldanm: madı nazik mesele Sikimi arka da; aş- larımı kasıp kavuruyor, Bu dertten klişeler muhtelif mefhumlara tat- bik edildiğinden bunların da ma- nasında ısrar etmek doğru değil di Dergi kitabını okurken bu şey- leri hep düşündi unu be şeyden çok, ruhi bir fenomendir. Klimeler ilmen z «Ce sont des bdp va tout depend de Vide guel'on dan dolayıdır ki ee dili her dil gibi (norme) meselesi ol duğundan bu normanın muhafa- zası şartile, yani kulağım bir ke- limeye Türk dedikten sonra, yüzde yüz seyi olmadık- n sonra, bu mananı ğa, sola m dilimin öl ve istikbali ve büyümesi i rimet olup, der bir düşünce ile, evmi © ii bilgisi yapmış ol dergi kitabını olduğu gibi kabule ve yu iye göz çıkar. mamağa karar verdim > sid — habahanler ok n yoktur. B: manası hum ve yir- mi, otuz bin klişeyi kendi irabım dahilinde büyütmeğe karar ver- ai Beni okuyanlar şunu bilmelidir- ler ki yeni Türk medeniyet dili en aşağı 150,000 kelime olacaktır! Şimdiden müşkülpesent olursak bir şey yapamayız . beriniz var mıdır ki ulümu tabiiye, hekimlik ve felsefe dahil olmadığı halde yalnız sanayi de nolojisi yetmiş beş bin kelimedir Bunun yarısı beynelmilel olsa öl binden fazla icada ve neoformas- yona iye vardır! (Devamı 9 uncu sahifede) Dr. Saim oi ip YENE Me