25 Eylül 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

AKŞAM Esnaf sandığı teşkil ediliyor Esnafa müsait şartlarla krediler açacak Şehrimizde mevcut 60,000 kar der esnaftan şimdiye kadar ce- #miyetlere kaydedilenler 42,000 i bulunmuştur. Evvelce cemiyetleri dağılmış olan seyyar satıcıların bir kısmi 'da hakların müdafaası, in mazbut bir hale getirilmesi ve bilhassa cenebi ayak satıcıla, sil memnuiyetin hakkile tatbikine ömkân bulunması için cemiyet teş Kiline teşebbüs etmişlerdir. Esnaf teşekkülleri müştereken bir banka teşkil edeceklerdi Fakat yeni kanın mucibi Banka için en az bir milyon lira- dik sermayeye lüzum olduğundan şimdilik bundan vaz geçilmiş ve sat vekâletinin merkezi Anka- rada olmak üzere vücuda getire- ceği halk sandıkları şeklinde bir 1esis yapılması kararlaştırılmıştır. Bu suretle esnafa müsait şartlarla kredi azmak ve muhtelif şe de yardım etmek mümkün ola: caktır. Sandığın açılması için iktisat vekâletinin faaliyete geçmesi bek- Jenmektedir. Ticaret müdürlüğünün Eğinin nereye bağlanacağı tered- düdü mucip olmuş ve iktisat ve- kâletinden sorulmuştu. Vekâlet mürakipliğin ticaret odasına merbut bir teşekkül ha- inde çalışmasını tebliğ etmiştir. Maamafih mürakiplik vilâyet- le de teması muhafaza edecektir. Mısır hükümeti bizden buğday alacak Mısır hükümetinin memleke mizden bu sene mühim miktar- da buğday satın alacağı haber alınmıştır. Çünkü Mesırdaki hal: kım ihtiyacı Mısır buğday istihsa- Jâtının azlığından dolayı temin edilememektedir. Geçen sene de Mısır hükümeti hariçten mühim rsiktarda buğday almıştı. Bu se- ne Türkiye buğdayların etmesinin sebebi cinslerin gerek gıda maddesi ve gerek Fiatce iyi ve elverişli olmasıdır. Geçinme masrafı Adana ticaret odasının bir istatistiği Adağa 24 (A.A) — Şehrimiz Micnret odasının tanzim ettiği se- kiz aylık mukayeseli bir rapora göre beş nüfuslu bir ailenin 930 e ağaların. 5 dsksi arasında yüzde 32 noksan kk ve ucuzluk vardır. Beş nüfus- Tu bir ailenin 930 daki aylık mas- safı 110 lira 72 kuruş iken 934 te 75 ra 37 kuruşa düşmüştür, En çok azalış yüzde 47 ile gi. da maddelerindedir. Ev kirala. ında da yüzde 17 dir, Bulgaristandan ceviz kütüğü ihracatı Bulgaristan zirmat Bulgaristandan 3000 ton ceviz kütüğü ihracına müsaade etmiş- Air. Bu miktar ceviz kütüğü ek derinde stok mal bulunan ihracat- gılar arasında taksim edilmiştir we ihracat bu Ksteye göre yapıla” caki, Di tercih | İ Milletler cemiyetinin beynelminel | hayatın bu mıntakasna taallük eden menfaatlerle iştigaldeki ihti- mamı takviye edeceği muhakkak Türk - Yunan dostluğu Yunan hariciye nazırı M. Maksimosun mühim beyanatı Atina 24 (A.A) — M. Maksi- mosun Cenevreden avdetinde mat- buata verdiği beyanatın Türkiye- yi alâkadar eden kısmı tam metin olarak aşağıdadır: «Cenevre seyahatimin, Türki- yenin Milletler cemiyeti konseyi- ne intihabına hâdim olduğundan dolayi babtiyarım, Koruşu ve dot memleketin beynelmilel siyaset- teki ehemmiyeti ve Türkiyenin ha- ri iyasetini idare etmekte olan Tevfik Rüştü beyin mümtaz şah- siyeti bu intihap için ona itiraz kabul etmez surette hak vermek- tedir. Bilhassa son senöler zarfın- da sulhü tesis ve tahki fettiği Faaliyet nazarı itibara alı- nınca, Türkiyenin bu eserinin ati inkişafına muhtelif suretle hâdim olacağı şüphesizdir. Türkiyenin dostu bu memleketin bu intihaptan dolayi hissettiği memnuniyete iştirak ede- . Bu intihap bizim için de husu- si bir mana iktisap etmektedir. Bi- ze bu kadar sıkı bir surette bağl bulunan ve orada Balkan ve yakın sıfatile a | şark meselelerini herkesten daha | iyi tekip edecek olan bir memle- ketin Milletler cemiyetine iştiraki, tr. Cenevrede, Balkan antanli ar kadaşlarımla, gelecek Ankara iç; timainın programını da tesbit et 1 — iktisadi meseleler, 2 — Münakalât, 4 — Balkan milletleri arasmda maddi ve harsi her türlü temasla- rın takviyesi, 5 — Balkan anlantının çalışma üsullerini daha tafsilâtlu bir suret- e tayin eden mizamnamesinin taz Keza, Balkan memleketlerinin hukuk mevzuatının tevhidi ile de | meşgul olacaktır. Selânik panayırı Türk paviyonuna büyük rağbet var Selânik 24 (A.A) — Bu sene büyük rağbet gören ve yedi ecnebi kini temin eden uyandırmıştır. Dünkü tehacüm o derece müthiş olmuştur ki, bir jandarma müfre- zamı muhafaza için mi dahaleye mecbur kalmış ve pavi- yon dahilinde bayılanlar. olmuş tur, Başka paviyonlarda bu dere- ce izdiham görülmemiştir. Nürmu- melerimiz mahdut ise de, yeni Tür. kiyenin terakkıyatını ifade etmek itibarile umumi takdiri celbetmeke- tedir. Yunanistanın ber tarafın. 'dan ve hariçten, bilhassa Yugo: lavyadan muttasıl ziyaretçi gel mektedir. Cumartesi günü İsveç veliahti gelecektir. Pazar kapanacaktır. günü panayır ME BUNUN MESELELERİ , Nasturilerin Suriyede iskânı Kaktan —— çıkanlan Nestle sin Suriyede yerleştirilmesi işin İngiltere ile Fransa arasında bir anlaşma olduğu haberi, Suriyede derin bir heyecan uyan- darma. İk Nastari kafilelerinin rak hududunu geçerek Suriye topraklarına görmeleri, bu haberlerin doğru olduğu" nu teyit edecektir, Rivayete göre beş bin kişilik bir Nasturi kafilesi, Suriyenin şimalinde köin Elcerire kasınında yerleşiilcel Suriyeliler, © Nasterilerin — k topraklarında © yerleştirilmelerini temedikleri cihetle, derbal vatani fırka bir toplantı yapmış, bir çek kararlar vermiş ve kimya efenim İ miyesine hitap edilen bir protesto be- | yanmamesi de meştetmiştr. | © Vatani fren, bu heyammamesinin ba İ şında «Suriye, Suriyelilerindir;. düstur ünü teerrladıktın sonra Fransayı, kene dirine verilmiş olan mandayı suüsümel ederek bu mazariyeyi baltalamakla İ ham etmekte ve şa satırlar da ilâve edi mektedir. «On binlerce Suriyeli vatandaş eş | kaldıkları ve bir iş bulamadıkları için | memleketlerini bırakarak başka © yere göç etmeğe mecbur oldukları ve öşar vergilerini veremiyen Suriye köylülerinin harman ve hayvanları hacız altına alım- dikları bir sirada, o Nasturiler gibi şakavet ve kan dökücülüklerile her devirde ve her hükümet idaresinde, mür him kargaşalılar. çıkaran bir unsurun Suriyeye yerleştrilmesine asla müsaade edemeyiz. Fransızların yüz binlerce ermeniyi ba şimeza belâ ettikleri yetmiyormuş gibi şimdi bize, bir de Nasturi eailesi çıkar- mak ve komşularımızla münasebetler mii bulandırmak istemelerini — bütün 'dünya medeniyeti önünde protesto edi- yoruz.» Beyannamenin sonunda, | Nastiler Suriyede. yerleştrlise bundan çıkacale Kârgüşalikların * iebuliyeti de Fransaya, yületilmektedir. Marmara turu Galatasaray denizcilerinin seyahati devam ediyor Galatasaray denizcileri yapma: ya karar verdikleri büyük Mar. mara turuna perşembe sabahı at 7/30da Bebekten hareket ederek başladılar. | ülemerhale Büyükçekmece idi, Buraya perşembe günü varmiş- Iadır. ikinci merhale Tekirdaği idi. Buraya da cuma günü saat 10 da muvasalat etmişler, büyük te- zahüratla karşılanmış ve oranın #porculari tarafmdan Tekirde- Zında misafir edilmişlerdir. Ev. velki gün Mürefteye varmışlardır. Galatasaraylılar bu tura üç cif. te futalarla iştirake karar vermiş» lerse de bu teknelerin denizlere mukavemeti olmadığını nazari dikkate alarak Almanyadan hu- susi olarak getirttikleri bir çifte mutaharrik oturaklı, baş ve kıçta hava tertibatını havi bir kikle iş- irak etmişlerdir. Binenler Süreyya ve Azmi bey- lerdir. Havalar müsait olursa bu tur takriben on, on iki günde bitirile- cektir Kürek müsabakası Galatasaray denizcilik mirde © yapılmak bir İ| kürek © müsabakasi | teklif et mişlerdir. Her iki tarafça da mus tabakat hasıl olmuş, tarih ve mü- | sabaka tofrruatına ait hususatın tesbiti Türkiye denizcilik federaş- İ yonunun reyine birakilı iz iz denizcileri heyetine | e —— TİYATRO MUSAHABELERİ, On altıncı asırda Londra sahneleri ve Şekspir Vilyam Şekspir, karısile üç ço- cuğunu. silesine emanet edip, 1585 te Stratford'dan çıktı, Lon- draya geldi. O devirde, gerek Fransada, ge- rek İngilterede, tiyatro kumpan- yaları, okur yazar, bu işten anlar bir genci yanlarma alırlardı. Bu genç, repertüafda mevcut olan eserleri tasnif eder, sırasile prog- Tama koyar, yeni eserler yazardı. ilk seneler, Şekspir bu işi yaptı ve ayni zamanda da aktörlük etti, Hemletin ilk naklinde hayaleti temsil etti. O devirde, yani Şekspir Londra- ya geldiği zaman, edebiyat âle- minde neler oluyordu? 1585 te, edipler. ikiye ayrık mışlardı. Bir yanda, orta zaman kaidele- rinden ayrılmıyan ve İngiltereye klâsik trajediyi vermiş olan Sakvil vardı. Diğer tarafta, Lili, yepyeni bir üslüp yaratmış, krali- çe Elizabetin sarayında çok beğe- silen kurmuştu. Edebiyat âleminde, muazzam bir kargaşa” lik vardı. Satirik edebiyatın bay- raktarı Naş, öfüizmü müdafaa edi- yor, meşhur Plin klâsiklere: «iki ayaklı çağanoz» diyordu. Eserleri Şekspirin eserlerine yakın olduğu söylenen Marlov, Rober Grin gi müellifler de durmadan yazıyor- Jardı. in bu ediplerin, şairlerin #oplandıkları yerler, bodrum mey- iydi. Aktör ve müelliflerle üp kalkan lordlar, asilzadeler de vardı.Neden sonra, ir Sir Valter Raleg bir edebi übü kurdu. Klübe, Siren ismini ır. Raleg münakaşalara baş- kanlık ederdi. Bu klüp öfüistlerin klü Buna mukabil kâsikler Mirt meyhanesinde toplanıyorlar- dı. Tiyatro sayısı” çoğalıyordu. 1570 ten 1599 senesine kadar on bir tane yeni tiyatro açıldı. Bun” Jardan bir çoğu meşhurdur: Şeks- pirin ilk çalıştığı Elakfriar, Glob, Roz, Esperans, Cinye, Forlün, Kokpit İşte Şekspir, böyle bir edebiyat ve sanat kaynağına geldi ve ev. velâ, Hamletin ilk naklini oynatti. Oyun günleri, Blakfriar tiyatro- sunun dış manzarasını Antuan şöyle izah ediyor: «Sabak erkenden halk, eski manastırın harabesine kurulan tahta binaya gelmeğe başlardı. Es- ki Londranın her mahallesinden, çeşit çeşit halk, arabalarla, katır. larla akm ederdi.Ru kala ında neferler, bendeler, fendiden adamlar, alüfte- ler, kibar sınıfa mensup insanlar vardı ir /atronun çatısına kırmizı mı vi bir bayrak çekilmiştir. Bu oyu- mun aydınlıkta oynanacağına ve pencerelerin kapatilacağına rettir, Tiyatro salonu dar. yerler sayılı olduğundan, dır. Halk arasında dolaşan aktör. ler, baş teşrifatçının renklerini taşırlar. Tiyatroya alındıkları gün manto yapmak üzere kendilerine kırmızı bir kumaş, serpuş yapma: ları için de kadife verilmiştir.» işa 'Muharir Naş ta, tiyatronun içi: ni şöyle anlatıyor: «Tiyatronun altına doğru kazıl- saış derin bir kuyudur, seyircil başlar: görünür. Meşin ve keçi sisi mantolar göze çarpar. Küfü. rün bini bir parayadır. Locadaki asilzadeler, yerde oturanlar alay elerler. Halk ta onlara portakal kabuğu, sucuk parçaları, çakıl taşları atar. Bir çoğu sigara içe Dirseklerini kımıldatabilenler is- kambil oynarlar. Bazı köşelerde, türedi şairler yeni yazdıkları şiir- Teri hızlı sesle okurlar. Sahnede asilzadegön sınıfı oturur. Yanla- rında bendeleri vardır. Onlara çü- buklarını doldurturlar. Burjüa st mıfına mensup kadınlarla kibar | hoppaler da çubuk tüttürürler. Perde aralarında muzıka çalınır. Cambazlık yapılır... «Fakat Şekspirin eserlerinde iş değişir, O, daima halkı nüfuzu al- Sina almıştır. Onun eserleri oyna mırken asilzadelerin çubukları sö- mer, halk pek sevdiği cevizleri kı- Zıp yemekten vazgeçer ve oyunun sonunda Hamlet rolünü yapan ak- tör Bürbaj omuzlarda taşmır.» Şekspir nasıl budunlararası bir muharrir oldu? Kraliçe Elizabet tiyatroyu ne kadar himaye ettiyse, 6 inci Jakla, 1 inci Şarl ve Kromwel tiyatro sah- nesile şairlere adeta savaş ilân et- tiler. Tiyatroların yıkılmasına, mü- elliflerin dövülmesine, seyirciler. den nakdi ceza alınmasına karar Bayağı eğlenceler, çapkınlık, güzidelerin meşalesi oldu. Milto- nun mektupları yakılıyor ve bu cereyanın başda bulunan Drideni Şekepiri sevmiyordu. Fakat tiyatroyu öldürmek müm- kün olmadı. Temsil vermek lâzim geldi. Fransaya baş vurdular. Mol- yeri, Korneyi adapte ettiler ve bir çek ler, terkedilen İngi- liz repertüarını meydana çıkar Vilyam d'Avönan meydana atıldı: en Şekspirin piçiyim, dedi, Vilyam benim annemin işlettiği otelde yatıp kalkmıştı. Ve Şekspirin eserlerini rötuş et- ti. Uzun zaman, bu manasını ve ifadesini kaybeden eserler Lon- drada temsil edildi. . Nihayet münekkit Svift onun intikamını aldı. 1710 da çıkmağı başlıyan Spektatör gazetesi, Şeks- pirin lehine yazılar yazmağa başladı, itibarını iade etti. Aktör Gavrik, tamamile Şekspirin metin- lerine riayet etmemekle beraber, gene halka o ölmez eserlerin zev- kini vermeğe muktedir oldu. Şeks- pir, Bürbaj zamanındaki kadar alkışlandı ve Garrik Fransaya git- ti. Makbeti oynadı. Didro diyor ki «Hançer sahnesi o kadar güzel temsil edildi, ki seyredenler tak- dir nidalarile alkış tuttular.» İşte Şekapir hududu böyle aştı. Şekspirden en çok zevk alan | millet İtalyanlara Almanlardır. Fransada Volterle başlıyan men- fi propaganda çok uzun sürdü. Fakat bugün artık dört beş tiyat- roda birden oynanıyor. Almanyada Şekspir adeta po- püler olmuştur. italyada, Şekspi- rin yedi sekiz kahramanı sahne- de canlandırmamış olan aktöre, kıymetli sanatkâr denmez. Her memleket, Şekepiri evvelâ yadırgamış ve nihayet hakkile ter» cüme ettikten sonra benimse miştir, Selâmi Izzet |