May 3, 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

NE SİYASİ İCMAL Irlanda ingiltereden ayrılıyor. Dünya topraklarının beşte birini | ve nüfusünun dörlte birini etinde bu- | lunduren İngiliz imparatorluğunun | başı yeni kral altıncı Coğenn taç giy- me merasimine pek az vakif kalmış fır. Bülün imparatorluk Vu merasimi fevkalâde surette kutlamağa haztrla- ntyor. Lâkin tam bu sirada impara- toriuğun en mühim: bir parçası (ir- landâ serbes hükümeti dominyönu) İngiitere kralınin taç ve tahtın red- dötmek ve büsbütün müstakiliolmak ve doğrudan doğruya İngiltereye tâbi imali Irlandayı hak etmek için kas di karar vermiştir; Bu karar, telgraflarda bildirildiği veçhile, Irlandanın yeni kanumu cia sisinde mevcuttur! “Burad& (Serbes Irlanda hükümeti) ismi kaldırılıp yerine yalnız (Irlanda) konulmuş- tur. Bundan maksad yukarda “bal selliğimiz şimali Irlandanın yeni Ir- landa devletinin içine danil bulundu- ğunü anlatmaktır. Şimdiye kadar İngillere kralı ser- bez Irlanda dominyonu krah olatak Temsil eden valii umumi ünvanı ilga Bilbao ve Nasyonalistler Bilbao şehrini #blo- ka edince, bugüne kadar nerede oldu- ğu bile bir çok kişi için meçhul Bilbao meşhur oluverdi. Gazetelerin birinci sahifesinde her gün bü İsmi okuyo- ruz... Bilbao bundan otuz sene evvel de biran imeşhur olmuştu. Otuz sene ev- vel de bir kaç gün herkesin ağzında Bilbao ismi dolaşmıştı. Şöyle ki: * Bundan otuz sene evvel, 1907 de, küçük terzi kızı Jesusa Piyana, kendi- he bir şantözle ihanet eden nişanlı- sını bir kama ile öldürdü. Kızı yakaladılar, muhakemesi ya- pıldı. Yedi sene hapse mahküm edildi. Sen misin bu hükmü veren. Şehrin bütün kızları ve kadınları bu hükmü protösto ettiler, Kanunlarda kadınla- rı müdafaa edevek ahkâm yoktu. Ka- dınlar ancak kehdi kuvvetlerile ih- kaki''hak edebiliyorlardı. Bü kız da böyle yapmıştı, önü yedi'seneyö mah- küm etmek haksızlıktı, olamazdı, ol- mıyâcaktı, v Yollarda hükümet konakları ve ad- liye sarayı önünde büyük gösteriler yapıldı. On“bin kadın imzalı bir isti da mahkeme fetsine verildi :.. (Baş tarafı birinci sabifede) dunacaktır. Müzika varsa milli mar. şı çalacaktır. Bu esnada asker selâm vaziyeti alacak, zabit el ile selâm du- rTacaktır, 0R Küçük harp gemilerinde, muavin müzika ve borozan yoksa silistre denilen düdük çalmak sureti- le bayrak çekilecek veya indirilecek. Ayrıca silâhlı asker bulunmuyacaktır. Polis, Jandarma gibi kuvvet bülünan resmi dairelerde merasim tüfek o- lanlar varsa ordudaki usüle göre; tü- feksiz olanlar inerasimi el'ile selimlamak suretile yapacaktır. Mekteplerdeki merasim Mekteplerdeki merasim mM olduğu kadat çok talebe bulunmâsı- na çalışılacak ve İstiklâl mârşi söy“ lenmek suretile yapılacaktır. Deniz kuvvetleri dışında kalân resmi, husu- si ve tlcaret gemilerinde merasim mürettebat çıkarılarak el ile selâm- lamak suretile yapılacaktır, Resmi dairelerle köy ihtiyar heyet- lerinde, yabanci memleketlerdeki res- mi ve milli binalarda ve saire yerler deki merasim de bü suretle yapılar caktır, Bayrak ne zaman çekilecek? Bayrak sabahları saat sekizde çe- kilecek, gurub anında indirilecektir. temsil bayrağı tatil ve bayramlarda, tatil ve bayramın başladığı saatle çe- | kilecek tatil edilmiştir. Bundan sonrü devletin $e- ft Irlanda eumihurreisi olacaktır. Ye- ni kanunu esasi mucibince “Irlanda hukuku hükümseniyi haiz bir devlet- tir. İngilterenin taht ve tact 18 hiç dir alâkası yoktur. Mukadderatını ve hil- kümet şeklini tayin etmekte salâni- yet ve serbestiye maliktir. Irlandanın birinci resmi dili bir Kelt lehcesi olan ırlandâca olacaktır. İngilizce ancak ikinci ve muavin res” mi bir llsan olarak küllanılabilecek- tir, |. İngüterenin yanıbaşında bulunan Irlandanın İngiliz taç ve tahtı ve har- si ile bütün alâkalarını kesei bu ye- ni kanunu esasi yakında yapılacak umumi intihapta reyiâmile tasdik edilecektir. Reylâm kahir “ekseriyeti haiz şimdi iki hilkümetin başı De Vale- rianin dileğine uygun olacağı mu- hakkak olduğundan İngiliz impara- torluğunun en büyük bir gününde imparatorluğun en mühim bir parça- sı kendisinden; ayrılmış oluyor. Feyzullah Kazan nm ay ön binler Fakat bu istidâda kullamlan sözler o kadârağırdı ki, on bin kişi aleyhi- nc kanuni tatbikat yapılmasına karar verildi... Civar şehir ve köy kadınlarile kız- ları da Bübaonun kadın ve kızlarına iltihak: ettiler; On. bin, yirmi bin oldu. Adliye hükmünde israr ediyordu. Muazzam bir dosya yapıldı: On bin terkif müzekkeresi o kesildi, On bin zabıt hazırlandı. On bin kişi sorguya çekilecekti... Eğer böyle bir şey yapılsaydı adliye işin içinden çıkamıyacaktı.. “bereket versin Madridden, adliye nezaretin- dön bir emir geldi. Karardan rücu ve on bin kişi ile.cinayeti işliyen kızı af- fettiler. Gemi inşaatı 1936 senesinde İngilterede 100 ton- dan fazla 999 geri denize indirilmiş” tir. 7 1935 senesinde 100 tindan fazla 649 gemi inşa edilmişti. 1934'de bü say! 536 idi. 1936 senesinde denize İndirilen g8 “İl milerin tonilâto tutarı 2,117,924 dür. Bayrak kanunun un, tatbiki müsâadesi ile olacaktır, Vapurlar 80- yirleri müddetince bayraklarım in "dirmiyecekletdir. Temsili bayrağın indirilme ve çekil- Kolayhk- la duyabileceği, görebileceği “ münar sip bir yer hükümetçe işaret mahalli olarak tesbit edilecektir. Denizde İso en büyük kumandanın” bulunduğu gemiden verilecek işaretle bayrak çekilip indirilecektir. siz bayrağa saygı gösterecek! rasim esnasında (tcen müstesna) bü» tün kara vasıtaları da harekotsiz dü- racaklardır. Motörlü, istimli ufak de- niz vasıtaları, molörlerini durdura- rak yelkenliler yelkenlerini laçkâ © derek, kürekliler de denize müvazi, bakacak bir şekilde saygı gösterecek- lerdir, Bayrak yarı olarak çekilmiyecektir. Yas alâmeti olarak çekilecek bayrak- larla, "bunların devam müddeti pro- tokolca tayin olunacaktır. temsil ve süs için kullanılacak Türk bayrağı, yırtık, sökük, delik olmiyacaktır. Hu- susi alâmet ve filânıa çekerek resmi da- ire, resmi ve hususi müesseseler tem- sil bayrağını sağa hususi ilân filma- yı sola çekeceklerdir. Bayrak tezyinat için kullanıl caktır. Bu kakdlde bayrak süs ba o AKŞAM Modelçilik. dersi Bu sene ilk defa Ankarada bir kurs açılıyor Ankara 2 (Akşam) — Gazi terbiye enstitüsü elişleri ve yesim şubesinde bu sene ilk"defa “olarak -modeldilik dersleri de gösterilmiştir. Maarif vekâleti bu seneden itiba- Ten ihöğeleilik dersinin bu şubesinin müfredat programları içine alınma» si kararlaştırılmış ve talebenin bu dersten de imtihana tabi tutulmasını enstitü müdürlüğüne bildirmiştir. Vekâlet, bundan başaka genç mek- tepliler arasında havacılık sevgisinin uyanmasına çok yardım edecek'olan mödleciliğin mekteblerde taammümü için de bazı etdbirler almıştır. Alıanan tedbirler tümlesinden olarak Ankara, sanat mektebinde öğretmen stajyer- lere mahsus olmak üzere bir model- cilik kursu açılmıştır. Bu kursu biti- rTecek muallim: ve “stajyerler -sanaf mektebi talebelerine ve sanat mekte- bi mezunlari da bulundukları şehir- lerin ilk've orta mektepleri talebele- rine 'möodelciliği öğreteceklerdir. Bu”sene yalniz Ankarada tecrübe edilen bu kurslar önümüzdeki sene bütün sanat mekfteplerine teşmil edi- lecektir. Diğer taraftan tayyare modelleri- nin pürçalarının'sanat o mektepleri İatelyelerinde yapılabileceği © anlaşıl- miş webu'parçaların atelyelerde seri | halinde “hazırlanmasına teşebbüs ©- dilmiştir. Yapılan tetkiklere göre sa- nat Mektepleri atelyelörindeki vesa- itle plânör imal edilebilecektir; 20 bin ton çimenlo Bu defaki mallar Almanyadan geliyor Ankara 2 (Telefonla) — Ankara memutin kooperatifi tarafından ge“ tirtilerek ihtiyaç görülecek yerlerde ucuz (atla satılması kararlaştırılan çimentoların ikinci partisi bugünler- de gelecektir. Yirmi bin tondan iba- ret olan bu çimentolar Almanya men- yelidir, Derince, Mersin, Samsun ve İzmir Umanlarıma ihraç edilecektir. Daha evvel getirilen ve Yugoslav- ya menşeli olan yedi bin ton çimen- ü da gene ayni limanlara çıkarılmış- Romanyadan gelecek göçmenler Bu sene 15 bin kişi hicret edecek Bükreş 2 (Akşam) — Bükreş ga zetelerinin yazdığına göre 1937 yılı- na kadar Dobrucadan 58,000 Türk, Türkiyeye göç etmiştir. 1935 ve 1938“ senelerinde gidenlerin mikdarı sancak itibarile şudur: |“ 1935 de; 1930da: Durostordan 10,756“ 11,921“) Kaliakradan 5,637 2348“ Köstenteden 6,876 332 Tulçadan 201 801 Yekün 23410 15,902 Kalanlar da şunlardır: Durostorda 62054 Kaliakrada 26,151 Köstencede 23,541 Tulçada 4,084 Yekün; 115,830 1937 yılında Türkiyeye gidecek göçmenlerin mikdarı 15,000 dir. Gi decekler arasında 1985, 1936' snele- rinde mallarını, mülklerini satarak pasaport muamelelerini bitirenler de dahildir. Bunların adedleri 6000 den fazladır. Burada Türkiye cumhuriyetinin iskân kanunu tabedilerek göçmenler arasında 10 leye satılmaktadır. Gagavüzlerin merkezi olan Komratta büyük bir yangın Bükreş 2 — Besarabyada Türk gagavüzlerinin merkezi olan Komrat kasabasında bir yangın çıkarak pek çok ev yanmış ve birçok aileler bun- dan dolayı perişan bir halde açıkta kalmışlardır. Kasabanın değerli be- Mali, iktisadi vaziyetimiz hakkında mühim bir rapor 935 de Merkez bankasında 20,968. kiloluk altın. varken bu mikdar 936 da 24.103 Kiloyu bulmuştur. ki Tutarı, dö,düZ,E Cumhuriyet Merkez bankası genel heyeti toplantısını birkaç gün evvel Ankarada yaptı. Bu toplantıda idare heyetinin raporu okundu, raporda ,dünyu ve memleketimizin iktisadi ve mali vaziyeti hakkında mühim kısım- lar vardır. Bu kisimları aşağıya nak- lediyoruz: 1935 den 1936 ya geçen İtalyan - Habeş 'silâhli anlaşmazlığı Afrikada sona ermeden Avrupanın bir ucunda patlıyan İspanya ihtilâli, emniyetsiz- liğin devamma sebep olmuştur. Bu- nunlâ beraber 1936 senesinin ekono- mik hareketlerine aid rakamlar, 1935 de ekonomik sahadaki açık iyileşme- nin daha ziyade gelişmiş olduğunu göstermiştir. Cihan: para vaziyeti de vaktile gir- miş olduğu çıkmazdan henüz kurtul mauş değildir. 1936 senesinin eylül son- larında Fransız frangı kıymetten dü- şürülmüş, İsviçre frangı ve Hollanda filorini de ister istemez onu takip et- miştir. Ortada Belçikadan mada altı- , na bağlı memleket kalmamıştır. deni- lebilir. Fransız frangının altına tah- vil edilebilmek kabiliyetinden Uzak- laştırılması yalnız Fransız ve Hollan- da paraları üzerinde tesir yapmakla kalmamış, inkisâr biraz dahâ geniş sahalara doğru yayılarak, İtalyan lis reti, Çekoslovakya koronu, - kanuni muhtevalarından “biraz daha kaybet- mişlerdir; Letonya ve Yunanistan pa” raları da sterlinge bağlanmıştır. Bizde vaziyet Buhranın en düşkün seviyeli had- leri 1933 ve 1934 seneleri ile birlikte bizde de artık tamamen arkada Kal- miş görünüyor; cihanın iktisadi gidi. şinde görülen umumi kalkımından memleketimiz de hissesini alarak yü- rümektedir. Bu kalkınma 1936 da da- ha mütebariz bir şekil almıştır. Zirai istihsalât itibarile memleket iyi bir sene geçirmiştir. Yürümekte olan sanayi plânının başarıldığı nis- bette sınai iştihsalât inkişaf etmeğe başlamış ve ticarete aid hareketler, heyeti umumiyesi dahilinde bu sene az çok fazla uyanmalar göstermiştir. 'Toptan faitlar biraz daha yükselmiş, bünâ rağmen hayat pahâlılığı yüksel memiştir, denilebilir. Maliyemizin fe» mel taşını teşkil'eden varidat tahsi- lâtı ise her türlü meninlün fevkinde zuhur etmiştir. Devlet finansı 1986 senesinin beşinci ayı sonun- da biten 1935-1936 finans yılı da tah- sülât itibarile iyi 'kaparıdığı gibi sene- inin geri kalan aylarında da bu tahsi- lât fevkalâde denecek derecede iyi yürümüştür. Yeni gelen vergi yalnız hava kuvvetlerine yardım için konu- lan vergiden ibarettir, Bir takım ver» gilerden de tenzilât yapılmıştır. Memlekette muhtelif cephelerde de- miryolu inşaatı devam etmektedir. Bu inşaalin yanı başinda şirketlere aid es- lanmıştır, denilebilir. Bu suretle 1936 sonunda devlete ald:6,284 kilometre- lik bir demiryolu şebekesi » mevcud bulunuyordu. Otuz milyonluk Erzurum < Sivas hattı istikrazına mahsuben dört bus çuk milyon liralık 3 üncü tertibin kâ- nunuewvelde tedavüle çıkarılmasını d& senenin mali hâdiseleri arasında kay- |; da şayan görürüz. “© Altın vaziyeti vaziyı Bankamızın tasarrufu altında ol- IMTİHANLAR YAKLAŞIYOR !! 33,902,668 iradı mak üzere 1935 sonunda 20,968 kilo- luk altinimiz vardı, Sene içinde gelen“ lerle birlikte bu altınların mecmuu sene sonunda 24,103 kiloyu bulmuş- tur, ki bunun tutarı 33,902,368 lira» dır, Mevzuu bahis altınlardan münasib bir kısmını zâman zaman terhin ede- rek döviz tedarik eylediğimiz de ma» Jürnunuzdur. Bu istikrazların en yük- sek seviyesi 20 ağustos 1936 da görül müştür. — Bu «tarihte (o borcumuz 4,234,680 liradır. Borçsuz kaldığımız devre de 14 teşriniseni ile 26 kânunu- evvel arasıdır. Dövizlerimiz Serbes dövizle mübadele sahamız, 1936 senesi içinde yeniden üç mem- leketle daha klering mukavelesi akdi neticesinde biraz daha daralmış, an- cak gerek adedi yirmiyi bulan klering- li memieketlerin mühim bir kısmı da mühtelif nisbetlerde lehimize tahsil İmekte olan ve gerek kleringle bağ- İl bülunmadığımız memleketlerden 936 senesinin müsaid ticari mübade- leleri 'dolayısile elde ettiğimiz serbes dövizlerin çoğalması ve diğer taraf- tah harici tediyelerimizde 1936 senesi içinde hükümetçe tatbik edilen tasar rut tedbirleri, muamelâtımı arzettiği miz senenin döviz vaziyetinde mahsüş bir salâh vücude getirmiştir. Para ve sermaye piyasası 1938 sönesinde de iskonto haddimiz yüzde beş buçukla yürümüştür. Mem- leketin muhtelif piyasalarında hüsu- si iskontoya aid hadler, faiz miktarı- nı tahdid eden kanun ile muayyen azamı hadler üzerinde sabit kalmak» tan bu'yıl'da ayrılmamıştır. Kısa var deli ve uzun vadeli para piyasaların da 1936 da da bir değişiklik. görül memiştir. Şurası'şayanı kayıddır ki: Fransız frangının da altına tahivli kabiliyetin- den ayrıimaslle eylül 936 ayının son günlerinde hasil olan çok mühim cis han para durumu karşısında hükü- metimiz paramızın istikrarı hususun da ötedenberi gültüğü siyaseti değiş- tirmeğe lüzum görmemiştir. Bu siya» seti teyid eden Başvekâletin 26 eylül 1936 tarihli resmi tebliği malümunuz- dur. Bu siyaset neticesi olarak para» mız 1936 da da istikrarmı muvaffar kiyetle muhafaza eylemiş bulunmak- tadır. Alman büyük elçisi geliyor Ankara 2 (Akşam) — “Mezunen elçisi Fon Köllerin'bu hafta içinde Berlinden: memleketimize döneceği" haber verilmektedir, Masonluk yüzünden Bulgar ihtiyat zabitleri arasında bir ihtilâf Sofya 2 (Akşam) -— Bulgaristanda masonluk yüzünden Bulgar ihtiyat. abileri arasında çıkan ihtilâf, ihti yat zabitlerinin Filibe kongresinde rılmışlardır. İhtilâtm, mayıs ortalarında Sofyar da toplanacak diğer ihtiyat zabitleri- nin kongresinde halledilmesine tek- rar çalışılncaktır, Sen Sinod'un gazetelerle tekzip ete mesine rağmen Bulgaristanda mason olan papazlar da mevcud olduğu söy- ieniyor. Ecnebi lisanlarda zayıfsanızll Derhal BERLİTZ mektebine koşunuz!! | “Fransızca,' İngilizce, Almanca, lisanları için caddesi © e yeni kurlar açılıyor. TECRÜBE DERSİ MECCANENDİR. İstanbul: 523 İstiklâl caddesi