23 Aralık 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

23 Kânunuevvel 1538 Dün Geceki ve Bu Sakbahki Elfakerler Dolmabahçe hadisesinde mesul görülen âmirler Hadiseden B. Muhiddin ile sabık polis müdürü ve muavini mesul addediliyor Ankara 22 — Dolmabahçe önün- deki müessif hadise hakkınra mülki- ye müfettişlerince yapılmakta olan tahkikat bitmek üzeredir. Şimdiye kadar varılan neticelere göre, bu mü- essif hadisede idare âmiri #ıfatile sa- bık vali B. Muhiddin Üstündağın, sabık polis müdürü Salih Kılıcın, po- lis müdür muavini Kâmranın o gün sarayda vazife gören polis âmir ve memurlarının mesuliyetleri meydana çıkmaktadır. Hadise çıktığı zaman sarayda nöbet bekliyen polis &mirleri, mesu- iyeti birbirine atfeylemişler ve bir çok şahidler göstermişlerdir. Mülki- ye müfettişleri, şimdi şahidleri din- lemekle meşguldürler. B. Muhiddin Üstündağa atfedilen mesuliyet, fazla tehacüm olacağını hesab etmiyerek krokili bir ziyaret programı hazırlamamış olmasıdır. Sâ- bik polis müdürü, böyle bir progra- mın hâzırlanmasını emretmemesin- den, İstanbulda yüzlerce polis bu- lunduğu halde hadise günü oradaki polisleri hiç dinlendirmiyerek 12 saat mütemadiyen çalıştırmasından ve halkın hayatını korumak için icab eden tedbirleri almamış olmaktan mesul tutulmaktadır. Berlinde Türk - Alman ticaret müzakereleri Bir alman gazetesi B. Numanın yapacağı müzakere- lerde iktisadi münasebetlerin artacağını yazıyor Hariciye umumi kâtibi B, Numan Menemencioğlunun riyasetinde Ber- line hareket eden Türk komisyonu- nun, orada yapacağı müzakerelerden bahseden «Neucs Viener Journal» ga zetesi diyor ki: 'Türk iktisadi heyetinin Berlin se- yahati, senede birkaç aya inhisar eden Türk ihracat mevsiminin en civcivli zamanına tesadüf ediyor. Türk harici ticaretinde Almanya birinci mevkii işgal ediyor; çünkü umum ihracatı- bın yüzde 42.6 sı Almanyaya gidiyor. Ayni zamanda Almanya, Türkiyenin ithalâtına yüzde 37,3 nisbetinde işti- rak ediyor, Türkiye ile Almanya ara- sında eşya mübadelesini tahdid eden kayıtlar kaldırıldığı için önümüzdeki sene zarfında bugünkü ticari münaka- lenin artacağına şüphe yoktur. Birde “Türkiyeye verilen 150 milyon marklık kredi bu inkişafa çok hizmet edecek- tir. Şimdi yapılacak olan müzakerler- de bu kredinin nerelere sarfedileceği ve mütekabl! teslimatın hangi eşyaya in- hisar eyliyeceği tesbit olunacaktır. Almanyanın Türkiyeye yaptığı tes- ” Hmat bütün sene muntazaman devam eder; halbuki Türk teslimatı senede ancak birkaç ay zarfında vukua gt- lir. Bu sebepten dolayı Almanyanın Kiiring hesabında teşrinievvel nihaye- tinde 15,2 milyon mark matlubu var- Fransanın Ankara sefiri memleketine dönüyor Hariciye Vekilimiz dün B.Ponso şerefine bir ziyafet verdi Ankara 22 (AA) Hariciye Veki. | li B. Şükrü Saracoğlu, bir kaç güne kadar memleketimizi terkedecek olan Fransız büyük elçisi B. Henri Ponsot şerefine bu akşam Ankara palasta | büyük bir ziyafet vermiştir. Ziyafet- te, bir çok Vekiller, -mebuslar, Hari- ciye Vekâleti erkânı ve Fransız büyük elçiliği memurları hâzır bulunmuş ve toplantı, büyük bir samimiyet hava- si içinde geç vakte kadar devam et- miştir. ii Türk - Bulgar Baytari mukavelenamesi Sofya 22 (A.A) — Bulgar ajansı bildiriyor: ik Türk - Bulgar baytari mukavcele- namesinin tatbiki hakkında Sofyada yapılmaktâ olan müzakereler, muvaf- fakiyetle neticelernmiş ve 933 muka- velenar tatbikindeki “teknik üzerinde anlaşmaya vani- bugün Zira- bul edilmiş ve rini gezmişler- | dir. Yarın Ankaraya hareket edecek- dı, Fakat teşrinisani başında Türk ih- rTacatı başlar başlmaz, Almanyanın bu matlubu çok az kaldı ve kânunuevvel iptidasında Türkiyenin 4,8 milyon marklık bir matlubu birikti. Alman- yanın Kliring borcu kânunuevvelin ilk haftalarında 2,6 milyon mark da- ha arttığı için 'Türk matlubu bir müd- det daha yükselmekte devam edecek- tir, Fransa ile İngiltere de Kiiring hesa- bından matlupları olduğu halde Tür- kiyeden mübayaat (yapamıyorlar. Onun için Türk iktisadi mahafili Ber- linde yapılacak müzakereleri. büyük bir alâka ile takip edecektir! Almanya Türkiyede yaptığı vasi mikyastaki mü- bayaatile Türk milli iktisadiyatının en iyi desteği olduğunu Isbat etmiştir. Berlin müzakerleri müsait bir şekilde neticelendiği takdirde Türk ihracatı- nın bakiyesinin de daha ziyade arta- cağına şüphe yoktur. B. Numan Menemencioğlu Sofyadan geçerken Sofya 22 (A.A.) — B. Numan Me- nemencloğlu'nun riyâsetindeki Türk heyeti bugün Sofyadan geçmiş ve is- tasyonda Hariciye Nezareti genel sek- reteri Altinov ve başta elçi B. Berker olduğu halde Türk elçiliği memurları tarafından selâmlanmıştır. İngiliz konsolosunun valizinde gizli vesikalar Burgos hükümetinin tahkikatı bir casusluk şebekesinin mevcudi; Burgoş 22 (A.A. Ispanyol hu- dudunda ele geçiriler vesikalar mese- lesi hakkında Burgos hükümeti Hari- ciye Nazım tarafından neşredilen tebliğde ezcümle deniliyor ki: Askeri polis, Ingiliz Vis - konsolosu tarafından hazırlanarak konsolos Go- odman tarafından nakledilen bir va- Nizde milliyetperver Ispanya düşman- larını müstakbel askeri harekâttan haberdar etmeğe matuf olduğuna şüphe olmayan vesikalar yakalan- | mıştır. Inceden inceye yapılan âraş- tırmalar bir casusluk şebekesinin mevcudiyetini göstermektedir. Frankocular arasında şid- detli ihtilâf Londra 22 — İngiliz gazeteleri, âsi İspanyada Frankocularla Karlistler ! arasındaki ihtilâfın günden güne bü- yüdüğünden, iki taraf arasında bir çarpışmanın vükuu (ihtimalinden, Frankocuların cephesi 1100 kilomet- reyi aştığı cihetle, esaslı bir taarruz yapmaları imkânsız bulunduğundan al lar, Kaçakçılık hakkında şiddetli tedbirler Kaçakçılık maksadile kuru- lacak teşekküllere girecekle- rin cezasına muvakkat sür- gün cezasi zammedilecek Ankara 22 (Telefonla) — Hükümet, kaçakçılığın men ve takibine dair olan kanunun bazı mad- delerini değiştiren yeni bir kanun lâyihası hazırlayarak Büyük Mil let Meclisine vermiştir. Bu Jâyiha- ya göre, gümrükten kaçırma maksa- dile bavul, çanta ve bunlara benzer şeylerde vücude getirilen gizli yerlere konular resme tabi eşya ve inhisar maddeleri müsadere olunmakla bera- ber, sahipleri cezalandırılacaklardır. Hakikate aykırı beyanname vermek suretile eksik resimle memlekete eşya soktukları anlaşılanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırıla- caklardır. Kaçakçılık maksadile kurulacak te- şekküllere dahil olanlara verilecek ce- Zalara muvakkat sürgün cezası zam- medilecektir. Kaçak eşyalar, gümrükleri ödene- rek ithal edilen eşyadan daha ucuza satılmamasını temin için, açık arttır- ma İle sattırılacaktır. Halk radyosu tipi İstanbulda tedkikler yapan komisyon raporunu hazırladı Ankara 22 (Telefonla) — Hulk rad- yosu tipini tesbit için İstanbulda ted- kikata memur edilen Nafla komisyo- nu çalışmalarını bitirerek Ankaraya döndü. Komisyon raporunu, teftiş maksadiie İstanbulda bulunan Posta, Telgraf umum müdürü B. Şerafeddi- ne vermiştir. B, Şerafeddin bugünler- de Ankaraya dönecek, raporu Nafla Vekili B. Ali Çelinkayaya tevdi ede- cektir, Posta idaresine, radyo satmak salâ- hiyetini verecek kanun projesinin ha- urlanmasında bu raporun esas tutula- cağı anlaşılmaktadır. Deniz mahsulleri Müstahsillere mühim vergi muafiyetleri temin olunuyor Ankara 22 (Telefonla) Deniz mahsulleri kanunu projesi bugün İk- tisad Vekâleti tarafından Başvekâle- te verilmiştir. Bu proje ile deniz mahsulleri müs- tahsillerine mühim vergi muafiyetleri temin olunmaktadır. Bu cümleden olarak balık vesaire avcıları, sayıd resmi kısmen olmak üzere diğer bil cümle resimlerden tamamen muaf tutulmaktadırlar. Sayd resmi de yüzde 12 den 9 a indirilmektedir. Bundan başka balik sânayiinde müstamel bilcümle iptidai maddeler de gümrük resminden muaf tutul- maktadırlar. Suriye galeyanda Italya, Fransa ile 1935 tarihli itilâfı feshetti Paris mahafili, Fransanın italyaya fazla bir şey vermek emelinde bulunmadığını beyan ediyorlar Paris 23 — İtalya hükümeti, 1935 ! | senesinde aktedilmiş olan Mussolini » Tâval itilâfım feshetmiştir. Bu fesih Fransanın İtalyan taleplerine karşı hattı hareketini katiyen değiştirmiye- cektir. Fransız - Siyasi mahafil, 1935 itilâfının İtalyaya birçok menfaatler temin ettiğini beyan ediyorlar. 1935 itilâfı umumi harp esnasında 1915 senesinde Fransa ile İtalya ara» sında aktedilen itilâfın bir neticesidir, O itilâf mucibince, İtalyaya Afrikada, hudud tashihatı yapılmak suretile müstemlekeler verilecekti. Fransa, za- ferden sonra 1915 itilâfı mucibince İtalyaya Afrikada 300,000 küsür kilo- metre murabbaı arazı vermişti, İtalya, itilâfı feshetmekle daha bü- yük menfaatler elde edeceğini zanne- derek 1935 senesinden evvelki vaziyet€ rücu ediyor. Fakat Fransa İtalyay8» 1935 itilâfında o bahsettiği menfaat lerden daha fazlasını vermek niyetin de değildir. Bir İtalyan gazetesinin makalesi Roma 22 — 'Tevere B. Daladieri harp gemileri refakatinde KorsikayA ve Tunusa yapacağı seyahatten bahs€ derken diyor ki: «Bu seyahatin acabâ hedefi nedir? Eğer Fransa, İtalyan t#- leplerinin mânasızlığına kani ise, bü seyahate ve bu nümayişe hiç lüzum yoktur. Eğer bahri bi? nümayiş yapıl masına lüzüm görüldü ise bu nüm yiş, istihdaf edilenlerin aksine netic€* ler verecektir.» Çek - Macar hududunda kanlı çarpışma tafsilâtı Garpışmada iki taraftan birkaç kişi öldü, müsademe mesuliyeti Çeklere aiddir Budapeşte 22 (AA) — Geçen gün Ma- car - Çekoslovak hududunda vuku bulan hâdiseye dair salâhiyettar makamalça aşağıdaki tebliğ neşrolunmuştur: Bu aym 19 unda, Çek idaresi altında bulunan Nagszalac köyünde Çek ve Macar hudut muhafızları arasında şayanı esef bir çarpışma olmuş ve iki taraftan da bir kaç askerin ölmesile neticelenmiştir. Hüdiseyi tahkika memur komisyon şu ne- ticeye varmıştır: Meskür köy halkı bir müddettir Maca- ristanla birleşmek için tezahüratda bulu- nuyordu. Yine bu ayın 19 unda saatile doğru 20 kişilik bir erkek grupu ile kadın ve genç kızlardan mürekkep diğer bir grup köy karakolunun önünde tezahürle- re başlamıştır. Birdenbire bomba infilâk» Jari duyulmuştur. Köye mülâsık olan Macar karakol ku- mandani derhal bir taş yığını arkasına siper alarak hâdiseyi tedkike koyulmuş- tur. Bu vaziyette iken karından bir kur- şunla yaralanmış ve bir müğdet sonra da ölmüştür. Bu yaralıya yardâna giden ve yaralının yanma kurgun yağınuru altın- da yaklaşmıya muvaffak olan bir çavuş daÇek gümrükçülerinin ve Jandarmala- Son dakika Kont Ciano Belgrada gidiyor Roma 22 — İyi malümatlı mahafil, Budapeşte seyahatinden dönen Hari- ciye Nazırı Kont Cianonun, B. Sloya- dinoviçle görüşmek üzere yakında Belgrada gideceğini teyid ediyorlar. Pariste yangın Halepte Vatani hükümetini |Envalit sarayı yanıyor, hâlâ devirmek için bir cemiyet kuruldu Adana 22 (Akşam) -— Suriyeden gelen haberlere göre, Dürzü çeteleri Suriye mahkeme reisini cebren hudut haricine atmışlardır. Suriye galeyan- dadır. Halepte suikaste uğrayan Şeyh Ka- dirle avukat Gaffarın Vatani hükü- metin emri ile vurulduğu anlaşılmış. tır. Halepliler Parlse ve Cenevreye müteaddit protestolar çekmişlerdir. Halepte bir «Genç Suriyeli» cemiye- ti kurulmuştur. Vatani hükümetini devirmek, cemiyetin programının ön plânında yer almaktadır. Yeni Suriye komiseri Gabriyel Pi- yo Paristen hareketini tehir etmiştir. Konya ve Kütahya valileri Ankara 22 (Telefonla) — Konya va- isi B, Cemalin teksüd edilerek yeri- ne Kütahya valisi B, Nazifin tayin edi- ger söndürülemedi rinin mevzi ulurak Macar devriyesine si€f açmış olduklarını tespit eylemiştir. Hat evlerden birinin penceresinden mitralyöf” le de ateş ediliyordu. Bu hâdise üzerin” çavuş derhal askerlerini dizmiş ve kısa imüsademeden sonra Çek Jandarmaları ve gümrükçüleri tardeylemiştir. Bu mü sademede bir Macar çavuşu ve Çek güm” rük kumandanı oğır surette yaralandı” tır. Tüfek ateşleri sesine koşan müfreze KW” mandanı teğmen Çakuş müfrezeyi giars£ hüdisenin cereyen etiği Çek köyünü &0” yatmış ve köyü işgal ettikten sonra demi” yoluna kadar ilerlemiştir. Orada bir Çe Jandarmasını en yakın subayı çağırma için göndermiş ve Macar hududuna yap'” lan tecavüzün tahkikini istemiştir. Bun” dan sonra da Macar müfrezesi tekrar M8” car topraklarına dönmüştür. Bu ayın 20 sinde de mezkür köye bif Macar ve Çek tahkik komisyonu gelere işe vaziyet etmiştir. Macarlar tecavüz Nİ” disesini kati delillerle isbat etmişler ve DU köydeki Masarların fena muamele gör” düklerini de tespit eylemişlerdir. Çeki” tahkikatı devam ediyorlar. Maamafif Macarlara fena muamele edilmiyeceği hakkında teminat vermişlerdir. Kont Gianonun Budapeşte seyahati Yugoslav - Macar mukareneti teyi ziyaretinin Macaristan ile Xugos” lavya arasında siyasi bir mukarenet İesisi neticesini vereceğini ve İtaly& nin Yugoslavya ve Macaristanın Bet” Jin - Roma mihverinin siyasi çerçö” vesi dahilinde ve fakat hususi mer faatlere bağlı bir blok teşkili edecek” lerini yazmaktadır. Bu gazete, Romanyanın bloka du” hulü ihtimaline karşı kapının açi$ bırakılmış olduğu mütaleasındadır. Paris 22 — Envalit sarayında büyük | Paris gazeteleri ziyaret neti" bir yangın çıkmış, hâlâ söndürüleme- miştir. Parisin bütün itfaiye grupları ateşi her ne vasıta ile söndürmek üze- re yangın yerinde bulunuyorlar. İtfai- ye müşkülâta uğratan şey, suların donmuş olmasıdır. Envalit sarayının kubbesinde yüz metre murabbalık bir yer yanmak- tadır. Frankonun emniyet nazırına Suikast Paris 22 — İspanya hududundan gelen haberlere göre general Franko. nun Emniyet nazırı general Martino ze bir sulkasd yapılmıştır. Bir rivayete celerini mihverin bir muvaf- fakıyeti addediyorlar Paris 22 (A.A.) — Stefani ajansı” dan: Paris gazeteleri, Kont Cianonu” Budapeşteyi ziyaretinin neticelerini tedkik ederek bu neticelerin Mac& ristanın da iltihak etmiş olduğu RO ma - Berlin mihveri siyasetinin yeni bir muvaffakiyteini ve daha hususi .olarak İtalyan diplomasisinin bir mü” vaffakiyetini teşkil etmekte olduğunU yazmaktadırlar. Bu hal, bazı gazetelere âcı ve end” şeli mutalealar ilham etmektedir. Bi hassa Epogue gazetesi, totaliter dev” letlerin bundan böyle merkezi Avrt” pada serbes kalmış olduklarını, hal göre general Martinez hançerlenmiş, | buki Fransanın Avrupanın bu” bir rivayete göre kurşun ile yara- mında bütün nüfuzunu kayb ii