21 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
r , Sahife 8 Ehli salib Istanbulu nasıl fethett Milâdi 1204 sef erine iştirak eden bir Mareşalın hatıratı Fransadan Ehli salib ordusu ne şerait içinde toplanarak, şehrimiz üzerine yürümüştü? «İstanbul muharebeleri» diye bir yazı silsilem vardı. Buna zeyl olarak, şehrimizin ehli salip « yeni tabirile Haçlılar - tarafından nasıl zaptedil- diğini anlatacağım, Mareşal Villehardouin ismile o za- manki harekâla iştirak etmiş ve on ikinci - on üçüncü asır fransızcasile hatıratını yazmış bir zatın eserinden istifade ediyorum. Villehardouin adile, Riney kanto- nunda hâlâ bir köy mevcuddur, Şa- tosunun izleri de durmaktadır. 1145 te doğup 1170 de vefat eden babası Vi- lain o mevkiin en büyük senyörü idi. Vefatında altisı oğlan olmak üzere sekiz evlâd bıraktı Kİ, Geoffroy Vil- lehardöüin bahsettiğimiz mükemmel vak'anüv Ne zaman “doğduğu vazih olarak belli değildir. 1152 diye tahmin edil- mektedir. Bu zata 1185 de mareşal unvanı verildi. Gerek tevellüdü gerek iki müteakib izdivacı yölile Şampan- ya eyaletinin ve civarındaki eyaletle- rin meşhur silelerile bağlı bulunu- yordu. Mareşallık vazifeleri, belki de şah- gen telkin ettiği itlmad sayesinde bir takım idari ve siyasi İşlerde kullanıl- miş, ara bu iluklar yapmış; ehli sa- Mibin teşekkülü için çalışmış, teşek- külünden sonra da murahhas olmuş, şefler arasında sayılmıştır. Efendisi olan Thibaud kontu 1199 da nmış olduğu için, onun da seferine ahdü pey- Toz takındığı anlaşı- 1200 senesinin sonlarında İlk teş- kilâtçı vazife ile Venediğe hareket etti... Ne maceralar geçirdiğini, aşağıda kendi ağzından dinliyeceksiniz. Ben burada, kısaca, eserinin husu- siyetlerini sıralayayım: Bu bir hatırat defteridir ki, günü gününe yazılma- makla.“cnber, en lüzumlu teferrüat ta atlanmamıştır. Ağır başlı, müba- Jâğasız, muknidir. Diğer menabile karşılaştırınca tekzib edilecek cihet- çarpmamaktadır. Bilâkis, onli amamlayıcıdır, Büyük bir ta- rihi kıymet ifade ediyor. Vilehardouin'in iştirak ettiği sefe- tabirile «Dördüncü Enli yor. Fransadan ve Vene- dikten hareket eden haçlılar, İsanın doğduğu mukaddes toprâkları Müs- Iümanların elinden almak üzere işe başladı. Lâkin bu hedefe vasıl olama- dılar, 'Thibaud de Champagne ve Bau- douin de Flandre gibi bu seferin şefi "olan Fransız büyük senyörleri, deniz yolile, Venedik gemilerile gilmek is- tiyorlardı. Venediklilerle aktetltikleri mukaveledeki pârayı vermemeleri üzerine, bu cümhuriyet hesabına Hris- tiyan şehri olan Zarayı zaptettiler. Venedik doju Dandolo, hal'edilmiş olan Bizans İmparatoru İsaak'a yar- dıma gitmek üzere kendilerini ikna etti, Haçlılar da, böylelikle hedefi de- Üştürdiler. İstanbula hücum ile şeh- Tİ aldılar ve burada kaldılar. Bizans İmperatorluğu, böylelikle, 1204 - 1261 senelerinde Lâtin İmparatorluğu ha- Bini aldı, İstanbula Boudouin de Flan- dre İmparator oldu, Venedikliler de, bu zaferden istifade ederek, Balkan yarım adasının birçok yerlerinde ti- cari merkezler kurdular. Lâtin İm- paratorlan, Bulgarlarla çarpışarak Kuvvetlerini kaybettikleri için Rum- Jar vaziyetten istifade etti, İşgal üze- rine merkezlerini İznik'e nakletmiş olan Bizanslılar, İstanbulu istirdad #ylediler, Mişel Paleolog, 1261 de Bi- xans İmparatorluğunu kurdu. ... İşte Villehardonin'in macerası, bu tarihi vakaya tealluk ediyor. taralar j hasında ai tirmeği umuyorum. sil teşekkül ederek, ne Eh « ihtilâflaria, hli salib Istanbul nasıl fethetti? Bu yazı serisi, “İstan- bul muharebeleri,,nin zeylidir ne muharebelerle, ne sergüzeştlerie şehrimize geldiğini okumak, - ve bil- hassa bu hayatı yaşamış münevver bir adamin yazısından okumak - el- bette enteresandır diye düşündün Mareşal ViL iihaşdönin. şöyle başlı- yor: ... Biliniz ki, lüdü hesabile bin yüz doksan yedi senesinde, Roma papazı İnnosan ve Fransa kralı Filip (1), İngiltere kra- lı Rişer (2) zamanlarında, Fransada gayet mukaddes bir adam zuhur etti, İsmi Foulgues de Neviliy olan bu zat papazdı, Vaızlar veriyor, mucize- ler gösteriyordu Mukaddes adamın methü senası O kadar uzaklara gitti ki, Romaya, Pa- panım kulağına kadar ulaştı Papa, Fouigues'i Fransadan bir Eh- li salip ordusu çıkarmak üzere me- mur etti. Yanına Pierre de Chappes isimli haç kuşanmış bir kardinal da | gönderdi Ve şu ilânda bulundu: — Her kim ki haç kuşar'ip orduda Allah hizmetinde bir sene müddetle Yüzile alacaktır, o kimse o ana kadar yaptığı ve papaz huzurunda İtiraf etmediği tekmil günahlarından muaf tutulacaktır. Bu, pek büyük bir af olduğu için, insanların yürekleri heyecanlandı. | Pek çok kimse derhal haç kuşandı. Poulgues, üzerine bu Yazifeyi ai- masından bir sene sonra Şampan- ye havalisinde de bir dolaşma yaptı. Diğer meşhur asilzadeler arasında £ bizim kontumuz olan Tbihaud da haç kuşandı. Biliniz ki: Bu"kont genç bir âadam- dı. Ancak yirmi ikisindeydi. Aynı zamanda sefer yemini eden kont Lui de yirmi yedisindeydi. Bunların ikisi de, Fransa kralının yeğenleri ve ku- efendimiz İsanın tevel- | İ Baudouin de Flandre (3) ve AKŞAN a zenleri, ve aynı zamanda da İngilte- Te kralının yeğenleriydi Bunlarla birlikte, Fransanın pek | çok baronları da haç kuşandı. j8 Bütün memlekette böyle yüksek | şahsiyetlerin bu işe girişmeleri fev- kalâde gürültü hasıl etti. Birçok mai- yet arasında, ben de haç kuşandım, Ertesi Karem'in başlangıcında koni | kont | Bu zatın zev- | O ka Hainamt haç kuşandı cesi Baudowin'in hemşiresiydi, dın da haç takındı. Pek çok büyük aslizadeler ve mal- yetleri böylece Foulgues'in telkinile mukaddes din savaşı içim söz verdik- ten sonra Solssons'da bir toplantı aktettiler. Nereden, basil ve'ne zaman hareket edeceklerini tesbit oedecek- Jerdi Bu seferlik henüz hareket imkânr- ni bulamadılar, Zira, söz veren haç- ların mikdarı kâfi görülmedi: İki y sonra yeniden içtima aktettiler. Bütün kontlar ve baronlar hazır bu- lundu fiki tam salâhiyetli nâurahhas heyet se- çilip tedkikata gönderilmesine, o he- yetin vereceği - kararlara inkıyad olunmasına karar veri Altı kişilik heyet içinde, ben, reşal Villehardouin de vardım. Kontlarımız, lâzım gelen evraka tanzim ettiler, Alflarma mühürleri- ni bastılar, Bizim aktedeceğimiz her hangi bir mukaveleyi aynen kendile- Ti akletmiş gibi kabul edeceklerini kaydettiler. Altı murahhas, aramızda görüş- tük, En muvafık bareket limanının Venedik olacağında karar kıldık. Zi- ra, her yerden ziyâde orada gemi bu- Jabi ik, Karem'in birinci nediğe vardık. ma- haftasında Ve- .. Perşembe günkü sayımızda, Mace ranır ârka tarafına devam edeceğiz. O zamanki Venediğin ahvalini, iti- lâfları, ihtilâfları ve Ehli salibin ilk uğradığı içinden çıkılamaz şekli an- latacağız, Yürük Çelebi (0) Filip Oğüst (1180 - 1228) (2) Aslan yürekli Rişar (1189 - 1108) ve Bilâharı İstanbula imparator olan Bulgarlar Şarköy - Bulayır harbinin yıldönümünü kutluyorlar Bulgar gezeteleri hararetli makaleler neşrederek “Seni unutmıyacağız,, diyorlar Sofya (Akşam) — Dnevnik gazete- | kaleler neşretmişlerdir. sinin yazdığına göre Balkan harbin- de Bulgarların Şarköy ve Bulayırda kazandıkları zaferin 26 ıncı yıldönü- mü Makedonya - Edirne muhariple- ri cemiyeti tarafından ayın İ2 sinde bütün memlekette kutlanmıştır. Makedonya - Edirne muharipleri o gün öğleden evvel Sofyada «Çariçe Yonnna: klübünde toplanmışlar ve oradan başta askeri muzika ve san- caklar olduğu halde sokaklarda nü- mayişler yaparak Bulayır &bidelerine kahramanların hatırasını taziz için çelenkler koymuşlardır. Makedonya - Edimad muharipleri cemiyetinin reisi Milan Damyanov bu münasebetle söylediği bir nutuk- ta Makedonya - Edirne muharipleri- nin kahramanlıklarını övmüş, SöZz- lerinin sonunda gençliğe hitab ede- rek onlara Makedonya - Edirne mu- haripi in ideallerini hatırlatmış- tar. Bundan sonra mubarebelere iştis rak eden kumandanlar hamasi nu tuklar söylemişlerdir. Bu yıldönümü | münasebetile gazeteler muhtelif ma ! Mir gazetesi eski muhariplerden Dr. Sirakov'un (Parlak tarihler - Bulayır) başlıklı bir makalesini neşretmiştir. Makale «Bulayır, sen fedakârlık sembolüsün Bulgar ruhunun âzametisin! Sen gayri müsavi harbin hatırasısın. Şıp- ka, Slivnitsa, Bulayır, bütün bunlar Bulgar ordusunun incileri, Bulgar silâhının şanıdırlar, Bulayır, sağ kal- dıkça seni batırlıyacağız. Bil ki mil. let de seni unutmıyacak, hatıran ebedidir. Sen anavatandan uzaktan gın fakat kalplerimizin ebedi hatıra” sı olarak kalacaksın!» gibi cümlelerle nihayetlenmektedir, Bundan başka Bulgarlar ayın 19 un- da milli kahraman saydıkları Vasil Levskinin 66 inci yildönümünü kut- Luyacaklardır, Vasil 66 sene evvel Os- manlı hükümeti tarafından eşkıya lık yaptığı ve Türk memürları öldüm düğü için idam edilmişti, Maarif nezareti mektepiere yaptığı bir tamimile talebeye Vasil Levskinin hayatı ve meninbeleri hakkında kon feranslar verilmesini bildirmiştir. İzmir İzmir (Akşam) — Yurdsever ve mekteplilerinin hamiyetli İzmir balkı, her yıl olduğu | gibi, bu sene de Türk hava kurumuna | yaptığı teberrülerle kahraman ve şan- h ordumuza son sistem beş tayyare hediye etmiştir. Yeni satın alınan bu tayyarelerle İzmirliler, şimdiye kadar hava ordu- muza 27 tayyare hediye etmiş oluyor- lar, Geçen sene İzmirlilerin sâtın ala- rak ordumuza hediye ettikleri beş tayyareye - her sene mutad veçhile - ad konma merasimi yapılamamıştı. Bu sene satın alınan tayyarelerle ge- çen sene satın alınanların ağ konma merasimi birlikte yapılacaktır. Bu me- rasime alt program Türk hava kuru. mu İzmir şubesince hazırlanmakta- dır. Bu sene yurdsever İzmir halkının ordumuza hediye ettiği beş tayyare- ye şu isimlerin konulması kararlaştı- rılmışlır;: Alsancak, Yamanlarköyü, Pınarbaşı, Tepecik, Bayraklı... Bu isimler, İzmirin muhtelif semt ve köylerine aittir. Geçen sene satın alınmış olan tayyarelere verilen isim- ler de şunlardır: Tilkilik, İkiçeşmelik, Yalılar, Örnekköy, Çiğli... Vatan sevgisini her şeyden üslün tutan hamiyetli İzmiriler, geliri faz- la vilâyetlerimiz arasında Türk hava kurumuna en fazla teberrüde bulun- izmir, orduya beş tayyare hediye etti Şimdiye kadar hediye edilen tayyarelerin yekünu 27 yi buldu aN İN pi) i lem 2 hediye ettikleri tayyare makla yurd borçlarını ödemekte, böy- lecs yurdseyerliğin en parlak nümü- nesini göstermektedirler, Şimdiye ka- dar ordumuza hediye ettikleri tayta- relere şu isimler verilmişti: Oİzmir, ? : İzmir Bombardıman, İzi ovası, Değirmendere, Ka , Bar- nova, İzmir tüccar ve esnafı, İzmir rençberleri, İzmir mekteplileri, İzmir balıkçıları, İzmir memurla; I işçileri, İzmir kadı 1, İzmir bah vanları, İzmir manifaturacıları, Bu- ca, Balçova - Narlıdere, Yurdsevr, hamiyetii, “milli şuuru yüksek olan İzmirlileri bütün sami- miyetimizle tebrik ederiz, Türkkuşu İzmir Türkkuşuna talebe kaydi mu- âmelesi sona ermiştir, Ekserisi mek- teplerin son sınıf talebesinân olan bir- çok müsleid gençler, Türrkuşuna ta- lebe kaydedilmişlerdir. Yakında sağ- lik muayeneleri yapılacaktır. Türkku- şunda derslere nisanda başlanacaktır. Hava istasyonu İzmir Dövlet Havayolları istasyo- nunda kurulan telsiz istasyonu ile An» kara, İstanbul, Adana istasyonlar arasında yapılan telsiz tecrübeleri tam bir muvafafkıyetle neticelenmiş- tir. Karnavalın son günü Dün karnavalın son günü idi. Bu münasebetle Kurtuluştaki panayır ço Kalabalık olmuştur. Yukarıdaki resimde Kurtuluş panayırına iştirak edene Jerden bir kısmı görünüyor.
