November 2, 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Almanlar Fransız müstah- İngiliz tayyareleri Almanya kem mevkilerine ağır üzerinde yeniden muvaffaki- toplarla ateş açtılar yetli uçuş yaptı AKŞAM Bene 22-— No. 7556 — Fiati her yerde 5 kuruş PERŞEMBE .$ Teşrinisani 1939 Telefon: Başmuharrir; 20565 — Yazı işleri:.20765 — İdate; 20681 — Müdür: 20497, Dostluğavefa,taahhüde sadakat Milli Şef dünkü büyük nutkunda dediki; “ Bize karşı vefakâr olan dostlarımız bu güne kadar olduğu gibi bundan sonra da bizden ancak dürüstlük, hayırhahlık bekleyebilirler. ,, Cümhuriyet orduları emir aldık- ları zaman vazifelerini hakkile ifa edecek kıymettedirler “ Bugün olduğu gibi yarın da şenlekölie izi Karpi mıntakası haricinde bırakmayı, emniyet ve taahhüdlerimizi ihlâl etmemek şartile, milletimize karşı vazife icabi olarak cidden arzu ediyoruz,, “ Dahili idaremizde hiç bir fitret ve nifak azabile muztarıp bulunmuyoruz. İaşe maddelerinde hâl ve âti için hiç bir tehdide maruz değiliz, iktisadi inkişaf devam ediyor. , Reisicümhurun nutku (Ankara 1 teşrinisani) Millet Meclisinin altıncı devresini açarken Reisicümhurun (söylediği nutuk, dünyanın çok karışık, millet- lerin endişeli olduğu bir devre rasla- dı. Hâdiselerin fevkalâdeliği karşı- sında, Devlet Reisinin sözlerini mec- lis ve millet gibi, Türkiye mukadde- ralı ile uzaktan yakından alâkadar olan memleketlerin de ehemmiyetle beklemesi tabii idi. Derin bir iftihar- la söyliyebiliriz ki İsmet İnönünün nutku bu intizar, tatmin edici bir kudretle haklı çıkarmıştır. Nutukta, beynelmilel «bakımdan ahvalin vehameti İle mütenasip ve- karı, verilmiş söze sadaküt seciyesi- ni tebarüz ettiren yüksek &hlâkı, her şeye Üstün samimi suihperverlik duygusunu görüyoruz. Mili bakım- dan, nutkum “umumi karakteri, mil- Jeti refaha Ve medeniyete, memleke- ti umrana götürmek azmi hiç engel tanımayan bir rejimin, her müşkülâ- ta rağmen ileri gitmek zihniyetinin ifadesi olmasıdır; Bugünün tedbirle- rini almış, yarını da düşünen, Avru- payı sarsan fırtınalar Karşısında her şeyden evvel kuvvetine güvenen, en büyük kudreti fitret ve nifak azabı ile muztarip bulunmayan bir mille. tin birliğinde gören büyük bi: der- let adamının emniyeti, süküneti, iti- dali... Avrupada harp oluyor, Bu harbin nereye varacağı belli değil, Türkiye, bu fecaat Karşısında derin bir elem duymaktadır. Bu vaziyette İlk gaye. miz, kudretimizin yetiştiği mahdut sahada sulha hizmet etmek ve bu suretle kendi emniyetimizi masun bülundurmaktır. Bunun için elimiz. den geleni yapıyoruz, gücümüzün yettiği “tedbirleri alıyoruz. Pek tabit- dir ki alınacak tedbirler, her memle- ketin kendi bünyesine, coğrafi va- ziyetine göre olmalıdır. e Türkiye, Fransa ve İngilters ile imzuladığı muahede de bü zarutelleri göz önün- de tutarak sadece sulhu Förumak çarelerini aramıştır. Relsicümhurun hiçbir şüpheye mahal birakmayacak Necmeddin Sadak (Devamı 8 inci sahifede) Cümhurreisi Meclisin kürsüsünde Ankara l (AA) — Reisicümhur İsmet İnönü, bugün, altıncı Büyük Millet Mecisinin birinci içtima yılmı açarken aşağıdaki nutku irad buyur- | muşlardır; Büyük Millet Meclisinin muhterem Azası; Altıncı intihap devresinin birinci içtima senesini açarken muhterem âzayı sevgi ve saygı ile selâmlarım. Eminim ki bu anda kalplerimiz, Bü- yük Türk milletinin emanet ve vüzi- felerini, onun hakiki menfaatine uy. gun olaruk ifa etmek aşkile dolup baş- maktadır, Geçirdiğimiz sene, vatanda huzur ve emniyetin, fikirlerde ve cemiyette hakiki bir asayişin hüküm sürmesile geçmiş; Cümhuriyetin vatandaşta ve vatanda en büyük nimeti olan hay- siyet ve emniyet, tamamen hâkim ol- muştur. Dahili idaremizde hiçbir &t- ret ve nifak azabile muztarip bulun- muyoruz. Bir milletinen büyük ve kuvvetli mesnedi olan dahili beraber. lik, Büyük Meclisin ulyi ve muhteşem hüviyetinden örnek alarak, Türk ya. anını insaniyet âleminde heybetli bir mevcudiyet olarak tecessüm ve tema- yüz ettirmiştir. Milletimizin kemmi ifa- de eden bu hâlile, hepimiz ifühar ede- biliriz, Dahili idarenin gerek umumi ve mahalli idare . kısımlarında ye gerek Belediye ve köylü hayatımızda kolay- lığı ve tekâmülü temin edecek yeni tedbirleri, hükümet mütemadiyen tet- | kikinize arzetmek kararındadır, Hatayın anavatana iltihaki Bu sene, Halay, anavatana, onun ayrılmaz bir cüzü olarak iltihak etmiş- tir. Uzun seneler, bizden ayrı vaşamak elemini çekmiş olan aziz Hatayın, si- zin kudretli ve temiz ellerinizde âz za- man İçinde vatanın en şirin, en ma- mur bir köşesi haline geleceğine kati- yen eminiz. Cümhuriyet adliyesi Cümhuriyet adliyesinin işlemesi tar. zını, memnuniyetle yadedöbiliriz. Ada- | let tevzli gibi en Şerefli bir cemiyet vazifesini ifa eden. hâkimlerimizin mesleklerini daha metin ve câzib bir hale koyacak (o tedbirleri, kanun- larımızın tatbikatında daha siyade isabet ve sürat temin edecek çareleri, (Devami 10 uncu sahiföde) Dikikmnile ri Bayan ve bayin #dib ve mebus Akagündüz, Türkçeye ye- il bir kelime hediye ediyor: «Baylm., Yanı, omadam — evlenmiş kadın» mu- kabili sbayanı; ve «matmazel — evlenme- miş kız» mukabili «bâğine. — Muvafık midır?.. Böyle hodbehod iş olur mu? Hodbehod kelime icad etmek seibetde mümkün değildir; fakat ediblerin kale- minden, oğzindan birçok kelimeler çık- miş, bunlar dilletçe benimsenmiştir. Bo- genmek, almak, kullanmak; yahut beğen- meyip, reddetmek, unutmak, sizin eliniz. dedir, Son dakika . Molotofun nutku Amerikada büyük infial uyandırdı Amerikanın Moskova sefirini geri çağırması isteniliyor Vaşington 2 — Mebusan meelisinde demokrat partisi liderlerinden Mao Cormak dün mühim bir nutuk irad etmiştir. Mac Cormak, Sovyet Rusya Baş- vekili B. Molotofun son nutkunda Amerika reisicümhürunun Sovyet » Finlâm- diya meselesindeki hareketini tenkid etmesi üzerine bu sözleri protesto için Amerikanın Moskova sefirini geri çağırmasımı istemiştir. Demokrat jider: «BE, Molotofun nutku bitaraf devletlerin işlerine müdahale için bir HaameveRd demiştir. Meclis nutku çok alkışlamıştır, Amerikada neşredilen bir tebliğ Vaşington 2 — B, Molotofun son nutkunda, Amerika cümhurreisi B. Ro- osevellin Sovyet - Finlândiya (ntilâfı münasebetile mesaj göndermesini tenkid etmesi Amerikada infial uyandırmıştır. Bu münasebetle neşredilen yarı resmi bir tebliğde denlilyor ki: «Amerika cümhurreisi İd nisan 939 da Hitler ve Mussoliniye sulh lehinde birer mesaj göndermişti. Sovyet Rusya devlet reisi Kalenin 16 nisan 939 da B. Roosevelte gönderdiği bir telgrafla, Amerika cümhurreisini teşebbüsünden do- layı hararetle tebrik etmişti, B. Röosevelt, bu defa da sulh lehinde ayni teşeb- büste bulunmuştur.» Bu tebliğ, B. Molotofun tenkidlerine kati bir cevap addedilmektedir, İsmet İnönünün nutku Romada iyi karşılandı Nutkun açık, fakat mutedil lisanı bilhassa takdir ediliyor Paris 2 — Türkiye Reisicümhuru İsmet İnönünün dün Türkiye Büyük Mil let Meclisinde irad ettiği nutuk Romada çok iyi karşılanmıştır. İsmet İnönünün. "Türk - İngiliz - Fransız anlaşmasının üçüncü bir devlete karşı değil, yalniz #ulhü kuvvetlendirmek için aktedildiği hakkındaki beyanatı iyi tesir yapmış- tır. İtalya da Akdenizin harpten uzak kalmasını istemektedir. Burada, sulhü kuvvetlendirmeğe matuf her hareketin İtalyada müsaid karşılanacağı bildiri- liyor. İsmet İnönünün nutkunun açık, fakat mutedil lisanı, bilhassa takdir edil.