22 Kasım 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 7

. İngiliz Çalışma Sistemi Prof. H. H. 1940 Senesi 22 Mayısındayız. Avam Ka Reisi, celseyi aça hükümeti düşmüştür ve İngiliz istilâ kuvvetleri, küçük bir Fransız sahil ve i olan (Dönkerk) e doğru ricat etmekted Mülrahi İyelik (Atli), oAvam Ka- marâsında söz alarak müstacel bir kuvvetin hdas ederek istişare tine arzetti. İl Nezareti ve Milli Hizmet kuvvetleri biribir. leriyle görüşerek Brita İmpi betinde harp gayretine iştirakine karar verildi. Bu karardan sonra İngilterede büyük bir kaynaşma, bir canhlık vukubulmuştur. 8 lâhlı kuvvetlere, fabrikalara, imalâthanelere müdafaa işlerine, yardımcı kollarına, (pasif) korunma hizmetlerine hergün artan miktar- da kadın ve erkek kaydedilmeğe başlanmış- tr. Bu hizmetlerin ekseriyeti, asıl faal çağs ulunan erkek wvetini kurtararak, silâhlı kuvvetlere iştirakini temin N harp istihsalâtını arttırmak için yapılm Britanya İmparatorluğu içinde, İn 14 ile 66 arasında 88 milyon insan vardır ki, bunların 22.750.000 i ya fiilen hizmette bu- bunmuş, yahut da harp gayretlerine iştirak etmiştir. İN, İşçiler, işçi hizmetinin mecburiyetine bir kerre inanıldıktan sonra, ticaret birlikleri ve Parlâmentodaki mümessilleri vasıtasiyle arpten sonra baklarının iadesinin tekeffü- Sv va ve fedekârlıkta müsavat pren- nde israr ettiler. Paılâmento harp larının iade edileceği, hayat pâ- hahlığı, işçilerin refahı vesaire hakkında kanunlar çıkarttı. Kazanç vergileri, #fevka- lâde' vetgiler hususunda işçinin menfaatle- rini itibare aldı. Kanun tetkik edildiği zaman, İngiliz sis- teminin inanılmaz derecede sert olduğu, Hükümetin balkı"şoü baddine kddâr teda- âr rliğa “e görülür. “Fakat ash istem, o derecede sert değildir. Hükü- met itiraz bikkını itina ile wuhafaza etmiş ve kendi hakkını nadir hüsüslarda kullan- mıştır İngil'z sisteminin ruhunu, "itimat" ea elmekledir. Bu, milletin Hükümete ve Hü- kümetin İngiliz milletine > imamdan memurların âmirlere ve t âmirlerin işcilerine karşı taşıdıkları am iba- ıettir. Bugün kimya denen ilmin temellerini dokuzuncu asır- şi yı yacılar bir madde arıyorlar- dı.. Öyle bir maddeki bu, vücudun bozulmasına, ihti- yarlamasına mâni uzatabilecekti. Bu maddeyi iki şekilde tasav- vur ediyorlardı: Mayi veya» katı... Mayiin adına (elik- miş halde bulunan bir ma- denin içine atıldığı vakit derhal onu istenilen başka bir madene, meselâ altına tahvil dille, Simyacı bu rüyasını bir türlü haki- kat yapamadı. o Uğraştı dur- du ve ilimden uzak kaldı. Bugün fizik ve kimya âlimlerini meşgul eden baş- lhca meselelerden birinin yine madde maddenin tahvili olduğunu görüyoruz. Hattâ öyle tecrübeler yapıla- bilmiştir ki, «Acaba simya- cinin rüyası hakikat mi olu- yor?» diye soruşturanlar pek çoktur. ç sene evveline ka- dai yim çiler bin bir çeşit dolu kâinatın başlıca iki tip zerrecikten hasıl olduğunu (elektron ) lar ve (pozitif) üsbet elektirik yüklü (pro- Miisber ifimfer Sanat Olunca en da yapılan keşifler yeni bir iki tipi daha kabul etmek ihtiyacını ortaya koymuş- lardır. Bunlardan biri (elekt- “rom)la ayni ağırlıktadır, fa- kat (pozitif) elektirik yüklü- dür. Bir digeri (proton)la ayni ağırlıktadır, . fakat se best elektirik yüklü aiiğir. Sonuncuya (nötron) demiş- lerdir. Zerreciklerin — toplanması (atom) u meydana getirir. Atom iki kısımdır. Merkez- de küçük bir güneş gibi çekirdek (Okısmı obulunu mıştır dad (proton) ve (nötron)- lardan hasıl olduğu kabul edilir. İkinci kısım çekirde- ğin etrafında seyyareler vit dönen (elektron) lar, (negatif) elektirik yüklü zer- reciklerdir Böylece biraz maddenin bünyesini görmüş olduk. Bu- günün üzerinde çok. fazla durulan meselesi bir mad- denin diger bir maddeye tah- vilidir.(Elektron)ları, bilhas- sa dış mahrekt: . riniatom- dan ayırmak ve toma ye- ni kan ve etmek mümkündür. O zaman atom serbest Me yüklü olur mümkü bir madde tahvili yapılmış Tr. 2 8 Diger taraftan bazı ağır (eleman)ların yalnız başla- ton ) lar. Son zamanlar. rına tahvile uğradığı, yâni Çi AS N ei Simyacının Rüyası Yüksek mühendis: Kadri DEMİROL çekirdeklerinin kendi kendi- ne şekil değiştirdikleri mü- şahede edilmiştir. Buna (rad- yoaktivite) denir, Bu eclsim- lerin çekirdeklerinden inti- şar eden zerrecikleri kulla» narak 1919 da (Rüterford) yarı sun'i bir şekilde ilk madde tahvilini yapti: (X) zerreleriyle' (helyom çekir- dekleri) bombardıman ettiği madde tahvilini (Kokroft) ve (Valton) 1982 de . yaptılar. Bombardıman zerrelerini sun'i olarak pek büyük bir (potansiyel) farkı sayesinde elde ettiler. Bir kaç milyon (wolt)u bulan bu (potansiyel) arkını temin için telektros- tatik) âletleri inşa olundu. n yukârida söylenen ğişik bir şeklidir ve bu şe- kilde (radyo m vd olup ömür. leri gayet azdır. Bu sun'i (radyoaktivite) yi keşfederek (Mme. I. Jolio Küri) 1985 (Nobel) mukâfatını kazan- mıştır. Diger taraftan (üran- yom) bombardıman edilerek yepyeni bir cisim elde edil- miştir: (Ekareniyom Simyacının rüyası hemen hemen hakikât oldu, fakat ne yazık ki, bu tecrübeler pek zor şartlara tabi olmakta ve elde edilen mahsuller pek cüz'i miktara ve ömre sahip bulunmaktadır,