22 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 12

Cumhuriyet • • **** ı ı ı a v 13 x ' Istanbulu güzelleştirmek için Afyonkarahisar maden suyu M Çemberlegne göre Ingiliz maliyesi yıldan yıla inkişaf ediyor Nazır, bütçenin 174 milyondan 825 milyon sterline ve endüstriyel mamulâtın 931 e nisbetle % 147 ye yükseldiğini söyledi Ingiltere bankalan tarafmdan maliye vekili Ncvil Çemberleyn şerefine bir ziyafct verilmiştir. Bu ziyafette M. Çemberleyn demiştir ki: « Kabine arkadaşlanmdan biri bana gözümün daima Ingiliz borsa ve bankalarında olduğunu söyledi. Ben de bu söze karşıhk olarak «îngiltere bankası diinyanın en kuvvetli bir bankası idi. Şimdi altınmın azalması sebebiledir ki kaybetugi yükseklığı av • det ettirmek için hakikî bir alâka gösteriyorum.» diyorum. Avrupanm bütün bankaları bu buhran dolayısile mensub olduklan hükumetlerden yardım istemek zaruretinde kalmışlardn. Halbuki Ingiliz bankalan bunu yapma makla beraber müşterilennin de irimadlarını kazanmıslar ve altın vazıyetierini düzeltmişlerdir. 1910 senesinde bütün bankalara, verilen halk mevduatı 950 milyon lira iken bugünkü mevduat 2 milyar 650 milyon Ingiliz lira' sıdır. O vakit ahalinin emniyet sandık larmda adam başına biriktirdikleri para beş buçuk lira iken şimdi 22,5 I.raya, 45 milyon liralık hayat siportalan bugün 125 milyon liraya çıkmıştır. Bankalann günliik muamelesi 48 milyondan 116 milyon liraya yükselmiştir. Ingiltere bütçesi de 174 milyon 1'ra iken 825 milyon lirayı bulmustur. Bu saydıklanm söylediklerimin ispatının en kuvvetli delilleridir. Öyle ki Bu son dört sene zarfmda aha'i menfaatine vergilerde her sene 72 mHvon liralık bir tenzilât yapabildim. 1931 senesini esas ve yüzde yüz vah'di kıyasî farzedecek olursak 1934 senesi endüstriyel mamulât yüzde 12* bu sene yüzde 147 ye çıkmıstır. De mir yüzde 88 iken vüzde 101 p cıV. mıştır. EUektrik 157 iken 172 ye yükselmiştir. Bankalar 1934 te müşterileriüe 755 milyon lira ikrazat yapmışken bu sene bu ikrazlar 767 milyona çıkmışhr. 1934 te 129 milyon lira sermayeli Türk Bulgar ticaret anlasması Buçün Ankarada imzalanması muhtemel Türkiye ile Bulgaristan arasında yeni bir ticaret muahedesi imzalamak üzere Ankarada Ekonomi Bakanhğı ile Bulear elçisi Pavlof arasında cereyan edea konusmalar iki tarafı mem nun edecek bir sekilde bıtmiştir. Ankaradaki konusmalara mütehas sıs sıfanle istirak eden Bulgaristan millî bankası direktörü M. Asen Çolakof üe Bulgaristan gümrük genel direktörü M. Yordan Mitkof memleketlerine dön mü«lerdir. Öğrendiğimize göre yeni Türk Bulgar ticaret muahedesi bugün Ankarada imzalanacaktır. Hanlarda çalışan hamallar Iç îşleri Bakanhğmın bütün hamal esnafınm bölüklere yazılması hakkındaki bildiriği üzerine Beledıye hamallann hepsini bölüklere almıştı. Fakat bu arada bölüklere alınan hanlardaki hamallann yenne verilen başka ha mallar hanların hususiyetini bilmedıklerinden birçok şıkâyetlerle karşıla şılmıştı. Italyan Habeş ihtilâfı Ingiltere Maliye Nazırı M. Nevil Çemberleyn yeni kupmpanyalar teşkil edildiğı halde bugün bu miktar 175 milyon lirayı bulmuşrur.» Ingiltere ithalât ve ihracab senenin ilk üç aylan için yüzde on artmışür. Halbuki Amerikanm 1934 senesıne kıyasen ihracatında 16 milyonluk bir noksanlık vardır ve işsiz amele 1) milyondur. Almaoyanın ihracatında ı;e yüzde on noksanlık olduğu gibi ithalât] da yüzde 300 nisbetinde yul.selmistir. İşsiz ameiesi 2,5 milyondur. Fransanın ithalâtı ihracahndan pck çok fazla olduğu için birçok ekono mik çarelere başvurmaktadır. Amerika bütün Avrupa devletleri ne ve bilhassa Fransaya ihrac ettiği mevaddı iptidaiyeye mukabil ancak altm kabul etmektedir ki bu vazivet it halâtı ihracatmdan fazla olan Fransayı müşküle sokmuştur. Hükumet azamî ekonomi yapmağa çahşmaktadır. Bunun neticesi olarak birçok fabrika amelelerinin yevmiyeleri hayli indirilmiş ve deniz amelesi de grev yapmıştır. Bir müddettenberi bu işi tetkik eden Ticaret Odası çevirme kolu dün toplanarak bunu bir söz birlığine bağla mıştır. Çevirme kolunun Belediyeye bildireceği bu söz birliğine göre memleket alış verişinin düzeni için han • lann eski hamallanmn gene eski yerlerinde çalışmalan lâzımdır. Yalnız bu hamallann bölüklere kaydma bir mâni teşkil etmiyecek şekilde yapıl malıdır. Gazetenizde Kızılay cemiyeti, Ka rahisar maden suyu için Almanya dan bir mühendıs getirerek suyun çoğalmasını ve fennî surette şışelere doldurmak usulunü temin ederek bir kaç yerde satış şubeleri açacağını ve bu maden suyunu bir varıdat kaynağı yapacağmı okuduk ve bittabi se • vindik. Fakat burada bıldireceğim bir | cihet var ki cemiyetçe nazari dikkate | alındığma daır bir kayde tesadüf e ! demedim. Tren yolıle Afyonkarahi sardan geçenler bilırler ki istasyon da elden satılan maden suyu şişele rıni daha membaında 35 kuruşa satmak isterler; yirmi beşe satılanı enderdır. Halbuki Kadıköy eczanelerınden otuz kuruşa ahyoruz. Avrupadan gelen maden sulan nıhayet otuz beş kurusa satıldığına nazaran memleketimizde çıkan bu suyun fıati çok yüksektır. Şışesmin haricden beş kuruşa klmdığım kabul edersek bir şişe su, neden on kuruşa satılamaz? Kızılay cemiyeti ne zaman bunu temin ederse o vakıt hem satışı çoğaltTahrim kıslasımn havadan alınmış bir resmi mış, hem de halkın sıhhatıne daha büDolmabahçe meydanından başlıyahirde vardır? Şehir ozmanlarına (rnüyük hızmet etmiş olur. rak, sağa ve sola doğru gitmiş, ta Ortehassıslarına) ne tatlı bir konu (mevKadıköy MisakımUlî sokak 80 No. da taköyden Taksime, Cumhuriyet abıdezu)! ihtiyat deniz binbaşısi Hüsnü sine kadar giden 4 kilometroluk cadBizim şimdiden, Maçka üzerinden denin az zaman içinde, para ve çok Ortaköye, Çırağan plâjına giden yeçevirimle (idare ile) Istanbulun en uni yapılan Maçka caddesınden baska(Bastaraft 1 inci »ahifede) zun ve en güzel bir bulvan şeklıne geoldukça geniş yolumuz var. Deniz bobaa) tayin ettiğini ve gene îtalyanın, lebileceğıni göstermişom. Şimdi cadde, yunca Ortaköyden Dolmabahçeye, komitenin isini Ualual hâdisesine hasDolmabahçeden Taksime, Taksımden sonra bulvar olacak olan bu yolun rettirmek nıyetinde olduğunu bildiri Maçka yoluyla tekrar Beşiktaş ve Orbaşlangıcında, Çırağanda şımdilik bir yor. taköye kadar giden yollarla çizdiğt plâj ve strand kurmuş ve oradan, gü Habeşistanın, yeni hâdiselere engel zeüıkler arasında yürüyerek yaya. veya miz bu toplu güzellik kadar kolay ve olmak maksadile kendi topraklannda çabuk yapılabilecek lüzumlu, bir baister otobüs, ister otomobille kolayca muvakkat bir bitaraf bölge ayırdığı da, ymdırlık örneği şehrimizin somurtkan, Tak^'me geleb''m'ştik. bu telyazısında hatırlatılmaktadır. kederli yüzünü güldürebilecek, belediTaksim Maçka • Ortaköy ttalyanlar hdkem usalüne yeye gelir ve halka hava, güne; ve Bugün de önümüzde boş açık yerleyanaşmıyorlar fay^da verecek başka bir yerimiz var ri olan Surpagob, Harbiyeye doğru mıdır? Cenevre 21 (A.A.) Konseye bu gitmeği kararlastırmıştık. Halbuki bu Harbiyeyi şehir için her halde almalıyız! Bebek tramvayını Karaköy yolile Taksime bağlamak hem kabil, hem kolaydır! Yeni cins pamuk tecrübeleri Ziraat Vekâleti tarafından memle kette uzun elvafh pamuk yetistirme icin birkaç senedenberi yapılmakta olan tecrübeler muvaffakiyetli neticeler vermistir. Hariçten getirtilen tohumlarla Adanada yapıl an zeriyat neticesinde ahnan mahsul keyfiyet itibarile çok yüksek bulunduğundan bu sene için daha geniş nisbette arazi kiralanması ve bunlann yeni tohumlarla kâmilen ekilmesi kararlaştmlmıştır. Yapıl an bir programa göre üç sene zarfmda uzun elyaflı pamuk istihsalâtımız tedricen arttınlacaktır. Uç sene sonra millî mensucat fabrikalannda kullanılacak elyaflı pamuklar kâmilen dahilden temin edilecektir. Esnaf bürosunda tasfiye Esnaf cemiyetlerinin birleşik bürosunun tasfiyesile meşgul olan cemiyetler genel çevirme teşkilâtı gördüğü lüzum üzerine birleşik bürodaki memur ve müstahdemlerden büyük bir bölü münü çıkarmıştır. Buna sebeb esnaf kurumlannm gelirlerinin bu büyük kadroya maaş vermesine imkân görülmemesidir. Birleşik büronun kadro dışında bı raktığı kimseler şunlardır: Esnaf ku rumlannın doktoru, hukuk müşaviri, kâtibi mes'ulü, muhasibi, başmuhasibi, veznedan ve birkaç memuru. Bundan başka kapatılan esnaf mecmuasmm kadrosu da açikta bırakılmıştır. J Yumurta ihracah artıyor Bu ay içinde yumurta ihracatımızda göze çarpan ve geçen aylara nazaran çok olan bir yükselme olmuştur. Martta 3243 sandık yumurta ihrac edil mişti. Bu nisanda 6,263 sandığa çık mıştı. Mayısm ilk on beş gününde ih rac edilen yumurta ise 10,404 san dıktır. Avrupaya çilek gönderilecek On gün evvel kilosu (200) kuru şa satılan çilek bugün 40 kuruşa kadar veriliyor. Birkaç güne kadar 20 kurusa kadar ineceği ümid ediliyor. Çünkü mahsul bu sene her seneden fazladır. Türkofis mahsulün bolluğundan fiatin düsüklüğünü gözönüne alarak Pa ris, Berlin ve Londra gibi büyük şe hirlere tayyare ile çilek gönderilmesi için Er Frans tayyare şirketile görüş müs, fakat şirketin istediği ücret pa halı görülmüştür. Konusmalara ds vam edilmektedir. Avrupada çilege rağbet çoktur. Bulgar çilekleri bizim çilekler kadar lez zetli ve nefis olmadığı halde vaktinde Avrupa piyasalanna çıkanldığı için rağbet bulmaktadır. Bulgaristanla müzakereler Bulgaristanla aramızdaki ticaret anlaşması müzakeratı bitmek üzeredir. Bir haftaya kadar yeni anlasmanm imza edilebileceği umulmaktadır. devre için başkanhk eden M. Litvi nof, Uluslar Kurumu andlaşmasmın 15 inci maddesi hükmünce, Şako meselesini gözden geçırmek üzere, fev kalâde surette yapılan toplantıyı saat 16,20 de açmıştır. M. Litvinofla delegeler, Mareşal Pilsudskinin ölümünden örürii tees sürlerini bildirmişlerdir. Portekiz delegesi Vaskonsellos, toptantıya başkan seçilmişrir. Toplantınm bütün ilgisini (alâka smı) italya Habeşıstan andlaşması çekmektedir. M. Eckn, M. Masigli ve Habeşistanın Paris elçisi M. Havariate ve Baron Aloizi ile görüşmüştür. Samldığına göre, italya, uzlaştır ma komitesine Habeşistanın yabancı üyeler göndermesine karşı gelmekle beraber, komitenin, çalışmasını yal nız Ualual hâdiselerine hasretmesini ısrarla istiyecektir. Tam tersine, Habeşistan, iki devlet arasmdaki hir türlü ilgilerin de göz den geçirmek suretile konseyin hakem usulü ile anlaşmazlığı kotarmasını (halletmesini) dilemektedir. M. Edenin ödevi, bu iki türlü dü şünüşü uzlaştımıak ve Habeşistanın dileği onaylandığı takdirde, hakemlerin incelerae alanını (tetkik sahasını) kı • saltmaktür. güzel yol da Maçka, Beşıktaş üzerinden gene Çırağan plâjına, Ortaköye gidiyor. Bızim de aradığımız hep toplu imkânlar ve güzellikler değil mıydi? Şimdiye kadar yaphklanmıza aeler ekliyebileceğimizi anlamak için şu dağ sırtından gıderek gene denize, Çıra^ana, Ortayaköve inelim. Tramvayla bağlıyalım Harbiyeyi şehir için almalıytz I Uluslar Kurumu meseleyi halledemezse... Londra 21 (A.A.) Gazeteler, Habes İmparatorunun Uluslar Kurumu konseyine göndermiş olduğu telgrah ilk sahifelerinde neşretmektedirler. Morning Post gazetesinin Cenev re muhabiri, Uluslar Kurumu kon seyinin M. Musolini ile taraftarlannı teskin etmek için îtalyan Habeş ih tilâfını ortadan kaldırmağa çalışacağını tahmin etmektedir. Bununla bera ber salâhiyettar bir membadan öğrenildiğine göre M. Musolini, Uluslar Kurumu konseyi bir kere daha mes'uliyetlerini üzerine alıp icab eden şeyi yap mazsa ya Habeşistanın ve yahud Uluslar kurumunun zaranna olarak hareket etmeğe dölen etmistir. Sonuçta Uluslar kurumu kendi nüfuzunun bir kere daha haleldar olduğunu kayıt ve tescil edecek ve bu durumunu pek güç gizliye bilecektir. Eğer Uluslar kurumu M. Musolininin tehditleri altında bu meseleyi tetkik ve halletmekten çekinecek olursa istikbalde Versavda vücude getirilmiş olan bu kuruma karşı güven kalkacak'ır.» îşte Taksim kıslası. Daha mahalle olmamış, daha şehir için kaybolmamış bir yer. îşte Taksim bahçesi, işte Surpagob me7arlığı. Bulnar beledivemiz elinde bulunan çimento, demir dolmamış, bozulmamış yerler. Iste Harbiye mektebi ve meydanı! Harbiye Ankaraya taşındığı için şehir için kazanılması lâzım bir yer. Ne değere olursa olsun Harbiye meydanını şehir için almalıyız. Ulu Onderimiz Atati'r'/ün, onun arkasından giden devrim (inkı lâb) arkadaşlaruun yıllarca yasadığı, gezdiği bu topraklann mahalle olabileceğini aklıma bile getiremiyorum. Şu uçaktan alınmış fotoğrafa bakınız! Taksim kışlası genişliğinin ta Maçkaya kadar uzadığını gözönüne getiriniz! Dağın tepesindeki bu geniş sırt altında da Dolmabahçe meyda nma, saraya ve Beşiktaşa kadar uzanan boş bostan yerlerini düsününüz!.. Şehrin en kalabalık, en canlı yerinde daha kapanmamış böyle bir genişlik varlığı (serve' ) ba§ka hangi büyük şe Şehrimiz için önemi, evginliği (müstaceliyetı) anlaşılan şu bayuıdırma ve güzelleştirme örneğinde bugün büyük bir eksiklık vardır. Bu güzel deniz boyu, onun güzelliğine bakan tepelere şimdilik yalnız Besiktaştan Taksime olmak üzere bir otobüs servisile bağh » dır. Dolmabahçeyi de, Ayaspaşa üzerinden Taksime otobüsle bağhyabih riz. Bu iki otobüs servisi Çırağanda ^ plâj yapılınca, Ortaköye kadar uzatılabilir. Fakat aşağıdan giden tramvay hattı yukarıki tramvay hattına neye bağlı bulunmasın? Bunu Beşiktaştaa veya Dolmabahçeden yapmak çok para ve çok zamana lüzum gösteriyorsa Karaköy den bağlanması nekadar kolaydır. Karaköy Palas yanında Ab dullah lokantası diye tanınmış köşede ufak ve eski bir bina vardır. Az para ile istimlâk edilebilir. Böylece genişliyecek olan bu köşede Bebek hattını Beyoğlu tramvay hattına bağlamak o kadar kolay görünüyor ki şimdiye kadar niçin yapılmadıemı merak etmm* elden gelmiyor. Bu işe harcanacak para 15,00020,000 lirayı geçmez. Şehre ve tramvay sosyetesine milyon larca liraya mal olmuş iki ana tramvay hattını birbirine bağlamak için brş on bin liranm sözü bile olmamak lâ zım gelmez mi? V. BlRSON Hamal ücreti indirilecek Senelerdenberi Istanbulda bütün yiyecek ve eşya ucuzladığı halde hamal ücretleri hep ayni yerde durmaktadır. Bu yüzden maliyet fiatleri hemen daima yüksek kalmaktadır. Alâkadar mehafil bu çok önemli işi gözden geçirmektedir. Hamal ücret lerinin indirilmesine çahşılacaktır. îspanyol malları bırakılmıyor Ispanya ile aramızdaki ticaret an laşmasımn müddeti bittiği için dün den itibaren Ispanyaya her nevi ihracat ve İspanyol eşyasmm memleketimize girişi durmuştur. Türkofis dün bu durumu tüccara bildirmiştir. Pazar, cuma olacak Dahiliye Encümeni resmî tatiî günleri kanun lâyihası üzerinde ufak bazı değişiklikler yapmıştır. Pazar gününe cuma adı verümesi bunlar arasmdadır. 8,000 insana mal olan yer sarsıntısı Kadınlardan yol vergisi Çahşan ve geliri olan kadınlardan yol vergisi alınması için Ankarada tetkikatta bulunulmaktadır. Yakın za manda tetkikatın biteceği ve kadınlardan da yol vergisi ahnacağı söylen mektedir. Antebde çevrilen filim Antep 21 (A.A.) İstiklâl savaşmda cenub harekâhnı filme almak üzere şehrimize gelen filim heyeti bir haftadanberi çalısmakta ve Gaziantep müdafaasmı filme almaktadır. Heyet işgalin acı günlerini, halkın sarılışını, savaşm açlık ve vasıtasızlık anlannı, buna karşı alınan tealbirleri, fişek ve bomba imalâthanesini, acı zerdali çekirdeğinden ekmek yapılmasını, aç kalan kadmlann bir hayvan lâşesi üzerine üşüşmelerini, askere erzak su ve cepane taşıyan kahraman Türk ka dınlannın harekâtını ve Gazianteb müdafaasımn ne çetin şartlar alhnda başanldığmı bütün evrelerile filme al mıştır. Heyet yarın Urfaya gidecek tir. Belçika askerlik müddetini 18 aya çıkarıyor Brüksel 21 (A.A.) Sü Bakanı M. Deveze, Monsda bir söylev söy lemiş ve bu, askerlik hizmetinin 18 aya çıkanlması hakkmda bir dilek ifade eder mahiyette görülmüştür. M. Deveze, istihkâmlann kuvvet * lendirilmesi lüzumunda ısrar etmıştir. Yakalanan şakiler Bundan bir iki hafta evvel telgraflar Japonyanm Formoz adasında büyük bir yer sarsıntısı olduğunu haber vermişlerdi. Resmimiz bu yer sarsıntısı esnasında yıkılan bir mahalleyi göstermektedir. Sarsıntı neticesinde 8,000 kişi ölmüs, 11,000 kişi yaralanmış, 15,000 ev yıkılmış, 25,000 ev tehlikeli surette çatlamıstır. Maddî zararm takriben 21 milyon yen olduğu zannediliyor. Erzincan (Hususî) Girlevik şarkında Kavur mezraası mıntakasma Franstz gazeteleri ifi pek Dersimden 10 kişilik müsellâh bir çetenazik buluyorlar nin geldiği Cencige jandarma karakoluna haber verilmis ve yetişen jandarParis 21 (A.A.) Gazeteler. Cemalar eşkiya ile müsademeye girişerek nevrede Italyan Habeş anlaşama üç saat devam eden müsademe neticemazlığı hakkmda yapılmakta olan gösinde eşkiyadan altısını dıri ve silâhlarüsmeleri pek nazik mahiyette say rile yakalamış, diğer dördü de mevkiin maktadırlar. ormanlık olmasmdan istifade ederek Maten gazetesi, bütün ümidini eylul kacmıslardır. Yakalananlar dört bes. se sonundanberi başlamış olan ve her türnedenberi Dersimden gelerek mütead ' lü süel harekâtı imkânsız kılan yağ • did cinayetler islemiş şakilerdirler. murlar mevsimine istinad ettirmektediı. Bunlar arasında Hızıro ğlu Keğo ve Bu mevsim esnasında ıhtimal bir an • Kalmen oğlu Hıdır bulunmaktadır. laşma esası bulunabılecektir. Rusyada yeni «Maksim Gorki» ler için iane toplanıyor > Moskova 21 (A.A.) Rusya nm her tarafmdan alınan haberlere göre fabrika ve atelyeler ameleleri, par çalanan Maksim Gorki tayyaresi yerine yeni tayyareler yapılması için ara larında iane toplamağı onaylauu§lar dır.