25 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 11

25 Mayıs 1955 "Türkiyenin müdafaa kuvveti barış için faydalı olabilir,, (Baştaraft 1 inei tahifede) va müdafaası için kendi anlayışı ve araçlarile elli milyon lira kadar para temin etmiştir. Bu fırsattan istifade ede rek Türk Kurumunun çalışmasına te şekkürlerimizi, minnetlerimizi söyler ve memleketin hava müdafaasına karşı bu yurdu ve bütün vatandaşlan ilgi lendirmek için sarfettiği emekleri öve rek anarken bizi bir takım siyasal ve fenniğ acı hakikatlerden de haberdar etmeği vazıfe sayarım. j arsmfusal banşı araç sayanlardan biriyiz. Biz, diğer bir memlekete karşı hiçbir saldırıcı amaç beslemeksizin bütün kuvvetimizi kendi yurdumuzun açıl masma kesin olarak bağlanmış insan lanz. Cumfıurfyel 11 • Bizim siyasamız pürüzsiizdür rürkiyenin müdafaa kuvveti arsı. ulusal barif için çok faydahdtr Fenniğ bilgiler size gösterecektir ki hava araçlan, tayyareler bundan on sene evvelkine nisbetle umulmıyacak, daha evvelden hatır ve hayale gelmiyecek derecede yüksek ilerlemeler göstermiştir. Bu ilerleyişi şöylece beliftebiliriz. Yakın bir zamanda dünyanın herhangi bir memleketinden hiç ol mazsa bizim yakınımızda bulunan kıt alann herhangi bir tarafmdan kalkacak tayyarelerin ulaşmıyacaklan yurd kalmıyacak ve bunu baştanbaşa yık mak için gereken vakti bulabilecek lerdir. Mesele şöyle olacaktır: Avrupanm en şimalinden Avustralyaya 34 günde giden tayyareler bir, iki sene içinde Türkiye gibi 760,000 kilometro murabbaı olan bir memleketin bir ucundan girip herhangi bir şehrini bombalı^'acak kadar üzerinde durduktan sonra bumu kanamadan tekrar memleketine dönebilecek fenniğ kapasiteyi kazanacaklardır. Türkiyenin müdafaa kuvveti arsıulusal barış için çok yardımcı ve fay dalı olabilir. Ancak arsıulusa! banş şayet bir gün bozulacak olursa bu bozulmayı herne pahasına olursa olsun önlemek ve savmak bizim kudretüniz içinde değildir. Arkadaşlar, bizim bu siyasamız 3enelerdenberi komşulanmızla ve diğer memleketlerle olan münasebetlerimizle açık yüzünü göstermiş ve çok müspet sonuçlara varmıştır. Memleketlerin en çoğu kendi komşularile geçimsizlik gösteriyorlar. Bizim siyasamızın pürüz süzlüğünün en kuvvetli en inandırıcı belgesi senelerdenberi bütün komşula nmızla iyi bir dostluk ve sağlam bir güven kurmak için sonsuz sabır ve e mek sarfetmemizdir. Yalnız bu bile bizim siyasamızın tamamile tedafüî ve tamamile insanî bir mahiyette olduğunu göstermeğe yeter. Ama arkadaş lar, eğer siyasetle uğraşanlanmız yalnız bizim hüsnüniyetimizle bu memleketin kendisini müdafaa mecburiyetinden uzak kalacağını ve suhlunun tehlikeye düşmiyeceğini düşünürlerse bununla kendilerini çok ağır bir surette aldatmış olurlar. Bununla tarihe karşı altmdan kalkılmaz ağır bir mes'uliyet bıVi karşılamış olur. Idealist insaniğ fikirlerin siyasa hayatında tatbik olunabilmesi için, ger çektir ki, bunlann memleketin müdafaası imkânı ve müdafaa kuvvetile beraber bulunması lâzımdır. (Bravo sesleri) Acı veya tatlı serçek olan budur. Arkadaşlar, bir iki senedenberi bil hassa geçen seneye nisbetle bu sene hava kuvvetlerini artırmak için bütün memleketlerde, hele büyük memleket lerde aşın bir faaliyet vardır. Büyük devletlerin faaliyetlerinin şu noktada esaslı bir önemi vardır. Bir tayyare 60,000 lirayadtr Arkadaşlar. tayyareciliğin bugün kazandığı yeri söyledikten sonra size bir acı hakikati daha söylemek iste rim. O da tayyareciliğin anlayışlı ve akıllı geçinenlerimiz gözünde bile ucuz ve kolay bir silâh zannolunmasıdır. İşe yanyan orta bir tayvare aşağı yukan 60 bin liraya ahnır. 60 bin liralık tayyareyi daima işe hazır bir halde tut mak için her sene 60 bin lira harca mak lâzım gelir. Bu bir sırçadır, alırsınız ve bir lâhze içinde harab oldu ğunu ve hiçbir işe yaramadığmı gö rürsünüz. Bir tayyareyi daima vazifeye hazır bulundurabilmek için o tayyarenin fiatini her sene bütçeye koymak lâzımdır. Bir memleketin tayaresi nakadar dır? Bunu anlamak bir hesaba göre hepimizin iktidan dahilindedir. Memleket tayyare bütçesi olarak resmiğ devlet belgelerile nekadar para vermiştir? Bu, 6 milyon liradır. Bu memleketin vazifeye hazır daima yüz tayyaresi vardır. Eğer bir memleket 500 tayyarelik bir hava kuvvetini daima hazır bulundurmak isterse bütçesinde her sene 30 milyon lira bulundurmak Iâ>ımdır. Büyük devletler tayyare bütcelerini iki misli artırmışlardır Büyük devletlerin gelecek siyasaya hazırlanışlan herkesin genliği üzerine etkin bir mânadadır. Gelecek ihtimaller herşeyden evvel büyük devletlerin siyasalan ile belli olur. Büyük devlet lerden her biri geçen seneki tayyare bütcelerini, bu sene en az iki misline ya kın artırmışlardır. Geçen seneki büt çeleri* 75 reya 100 milyon Türfc Krası ise bu seneki 150 veya 200 milyon Türk lirası olmuştırf." * '<ıJv ^r.e'1 Meydana getirilmiş ve getîrilmek istenilen tayyarelerin sayısı binleri aş maktadır. Bundan iki sene evvel bin tayyaresi olmak yeryüzünde en büyük hava kuvvetine malik olmak gibi idi. Ama içinde bulunduğumuz zamanda bu bin hiç olmazsa iki veya üç binle ifade olunur. Türkiye tarihinin cereyanmda uzun seneler türlü cilveler içinde kala rak kendi müstakil ve ulusal mevcu diyetini hiçbir hâdisenin, hiçbir kimse nin, hiçbir arsıulusal tertibin veya lutfun sayesinde kazanmamıştır. Türkiyenin oldum olası ve hele son devirlerde ergin ve ulusal varlığı yalnız kendi yaşama kudretine ve kendi varlığma borcludur. (Alkışlar). Arkadaşlar, gelecek siyasal hâdise leri eğer birkaç sene evvel görmek ta lihinde isek gelecek hâidseler karşısında Türkiyenin varhğının hava bakımından gene kendi kudretine dayanmak tan başka çaresi olmadığına sizin inanmanız ve sizinle bütün ulusun bunu iyıce anlaması ve ona göre hazırlanması gerektir. Açık olarak söylemeliyim, hava hareketlerile hava tekniğinin ve hava siyasetinin milletlerin hayatlanna yapabileceği etki ile meşgul değiliz. Binlerce tayyarenin cihan siyasasını baskı altında bulundurduğu devrelerle Türkiyenin kendini koruyabilmesi için kaç tayyaresi olması lâzım geldiğini kabul edersiniz. ı Her tayyarenin parası her sene verilmelidir Şimdi bizim Tayyare cemiyetimi zin çalışmasile temin ettiği araçlann ne oldugunu, elde ne bulundurduğunu kolaylıkla hesab edebiliriz. Eğer bu üç milyon lira olduysa demek ki 50 tayyarelik bir kuvveti hazır bulundubiliyor demektir. Görüyorsunuz ki bir hava kuvveti vücude getirmek için bütün iyi yüreklileri, yurdseverlikleri ile yardım edenler yaptıklan yardı mın ihtiyaca nisbetle nekadar az bir derecede bulundueunun farkmda değildirler. Beş köy birleserek bir tay yare aldığı zaman samimî olan ka naat şudur ki, o tayyare bundan on, on beş sene sonra bir savaş olursa o savaşa girmek için hazır olacağını sanıyorlar. Hayır, eğer her sene o tayyarenin parasını verirlerse iş günü gel diği zaman o tayyare hazır bulunmuş olacaktır. Görüyorsunuz ki dağlık ve uzak memleketler hava hücumlarına karşı vadettikleri masuniyetleri gittikçe kaybetmektedirler ve yakın bir zamanda bu masuniyetlerden eser kalmıyacak hr. Çok sık nüfuslu, çok mamur ve birçok sınaî müesseselere malik olan bü yük Avrupa memleketlerinin nihayet bir hava hücumuna maruz kalırlarsa, vahim bir tehlikeye maruz olduklan *ndişesinin, niçin hergün münakaşa edildiğini ve niçin bu endişeye cevab vermek için bu milletlerin çok yorulduğunu bu kısa bilgiler anlatacaktır. Barışın korunması için kendi memleket leri asığı ve bir insanlık ideali olarak siyasal adamlann uğraştıklannı gör memek kabil değildir. Siyasal bakım dan biz de yurdumuzun ilerlemesi ve yukselmesi îçin ve msanlann biAiriie îyi geçinme ypllannda yükselmesi için Hiç olmazsa 500 tayyaremiz olmalıdır Binlerce tayyarenin sözü geçtiği bir çevrede, Akdeniz çevresinde, Avru panın şarkında Hünyanın en büyük siyasî cereyanlam* > binlerce seneler denberi en çok ka> aşbğı bir çevrede bizim enaz kaç tayyaremiz olmasını istersiniz? Hiç olmazsa 500 tayyare miz olmalıdır ki Türkiyenin varlığmı müdafaa etmek için azçok yeter bir kuvvetimiz olduğunu sanabilesiniz. Türkiyenin bulunduğu alanda siyasal akışlara karşı barış, insanlık ve medeniyet bakımından faydalı bir etki gösterebilmesi için de bu 500 tayyarelik kuvvete ihtiyacımız vardır. Bu günkü şartlara göre enaz bir rakam olarak söylediğimiz 500 tayyareyi elde edebilmek için her sene 30 milyon lira tahsis edebilmelisiniz. Açık ha kikat bundan ibarettir. Bizim Tayyare cemiyetinin memlekette tedarik e debildiği bunun onda biri değildir. Arkadaşlar, büyük millî müdafaa vasıtalannın halkın kendi anlayışı ve takdirine gore îradî olan bir yardımı ile temin olunamıyacağı bir hakikat • tir. Eğer fennî ve nazarî olarak dü ( deki senelerde iki esaslı tedbiri takib f ler hiç olmazsa ailesi için senede mun J Başbakan İsmet inönÜnün şahsuna tazam 20 lira vermeyi taahhüd etme etmek yolundayız. şünürsek bu kadar mühim olan ihtiyakarşı gösterdikleri teveccühe minnet ve lidirler. Böyle bir taahhüdün daimî bir Bunlardan birisi; iyi ekonomik tedcı devletin kendi bütçesinden temin eşükranlanmı bildirdikten sonra emirleborc olacağından da korkmamalıdırlar. birlerle memleketin zenginlenmesi, i dip halkm yardımı gibi ne mahsul verini ifaya calışacağım. Çünkü benim zihniytime göre içinde bukincisi, vergiler üzerinde hatta icab ereceği belli olmıyan bir tasarrufa bı Havacılık derken, birçok şuabatın lunduğu senenin taahhüdünü verdikten derse indirmek suretile ıslahat yapa rakmamak lâzımdır, denebilir. Ancak dan evvel hatıra gelen tayyare ve tay siz Türk kurtuluşunun çetin safhala rak n%mleketin tedricî fakat emin bir su sonra gelecek sene için bunu vermeye yareciliktir. Tayyarenin bugün ve isimkân görmiyen vatandaş kendi ismini rette bütçesini artırmak yoluna gıt nnı geçirmiş olan neslin evlâdlan biltikbalde nasıl bir silâh ve nasıl bir kuvhava tehlikesini bilenler arasından sil vet olacagHn anlatabilmek için rakammekteyiz. Şimdi biz bu yol üzerindemelisiniz ki Türk kurtuluşunu temin edirir ve yardımcılar listesine geçebilir. yiz. Senelerce bunu takib etmek mecden şartlar nekadar sert idiyse henüz Iara istinad etmek ve biraz geçmi* günBu kendi ihtiyanndadır. Ama hava buriyetindeyiz. Görüyorsunuz, dev yüksek bir Türk cemiyetini emniyet ilere dönmek isterim. Tayyare henüz tehlikesini bilenler listesi içinde olan çocuk denilebilecek kadar diğer icadlar let bütçesinden hava için 30 milyon licinde yaşatacak şartlar buluncıya kalardan bu taahhüdünü senesi zarfında ra verebilmek için birçok seneler bekyanında yeni bir mevcudiyettir, yeni bir dar geçireceğimiz günler daha hafif ifa etmiyenlerin isimlerini ilân etmesi i unsurdur. Bundan 32 sene evvel 1903 lemek lâzımdır. İşte bu birçok sene değil o kadar sert olacaktır. Harab olçin Tayyare cemiyetini serbest bırak te Amerikada Rayt biraderler 22 sa ler için Türkiyenin bir hava tehlikesimuş bir memleketi imar etmek için ve mahsınız. Esaslı olarak bir yurd mü niye kadar havada kalmak ve 100 metne maruz olmıyacağına dair bu millebakılmamış hele kültür hayatmda birdafaasına temas ederken ciddî bir tedbir ro kadar bir uçuş yapmak suretile ha tin itimad edebileceği bir teminat el çok eksikleri ihmal edilmiş bir milleti almalıyız. Büyük kurultayı teşkil eden vacılık kapılarını acmışlardır. 1906 da de edebilmesi lâzımdır. Böyle bir teaz zamanda yükseltmek, yetiştirmek arkadaşlar devletin gerek resmî ve ge ilk rökor saatte 41 kilometro, bir saatte minan kimse size veremiyecektir. için birçok emeklerin sarfedilmesi lârek hususî hayatmda görgüleri ve te 200 metro bir me«afe kat'ıdır. 80 kilo zımgeldiği bir devırde hayatın asıl ! Bütün dünyanın uykusunu kaçtrsirleri geniş olan arkadaşlardır. Bir defa luk yalnız bir adam ağırlığmda siklet çetin ve sert olan tarafı şudur ki, mem mıs olan tehlikeye karsı kâfi deTürkiyenin hava tehlikesine maruz ol taşıyış. 1920 de yani 14 sene sonra 40 recede gayret gb'stermemekteyiz leketin müdafaası için araçlan kolay • duğunu görüp anlamakla beraber bu kilometro sürate mukabil 272 kilometŞu halde arkadaşlar, devlet bütçelık ve bollukla temin edebilecek günna bir tedbir bulmak behemehal vazi ro sürat 22 sanive havada duruşa musinde durum böyle olunca vatandaşlaleri bekliyecek bir teminat ta yoktur. femiz olduğunu kabul ederiz. kabil 24 saat 15 dakika havada kalış, nn aklını başına alıp Türkiye hava Eğer 2530 sene temin olunmuş bir Türkiye arsıulusal bakımdan enaz bir defada kajtedilen mesafe ise 1915 sulh havası içinde memleketin zengin sını teneffüs etmeğe önem verip ver kilometro, tasıdığı yük iki tona yakın, tehlikeye maruz olduğu bir miyeceklerini düşünmeleri lâzımdır. liğini yeter derecede artırdıktan sonra 1934 ve 1935 senelerinde sürat 709 zamandadır İlkönce buna bizim aklımız ermeli ve millî müdafaa meselesini düşünmek kilometrodur ki bu resmî olan rökor kayArkadaşlar, gidiş o ki, Türkiye buherbiruniz bütün vatandaşlara ve en mümkün olsaydı bu meselelerin halli dıdır. Son zamanlarda Italvanın he gün arsıulusal münasebetler itibarile kuytu köşesine, en aklı ermez adamı tarafı çok daha basit olurdu. Hem nüz tecrüb«leri yaoilmakta olan bir tayhemen en az tehlikeye maruz olduğu na kadar hakikati ve tehlikeleri oldumemleket bir taraftan yetiştirilecek yaresinin sürati dokuz yüz küsur kilobir zamandadır. Bu zaman, ay mıdır, ğu gibi söylemeliyiz. Bir defa buna eksiği tamamlamağa çalışılacak ve metro, yani 1000 kilometroya yakın sene midir? Bunu tayin edemyiz. Ama sağlam karar verdikten sonra, sizi tehem de bir tehlikeye karşı memleket dır. şu söylevi verdiğim bir anda Türkiye min ederim ki, tehlikenin yansı atla müdafaası düşünülecektir. Bu mese Ve dört gün havada kalış. Artık haarsıulusal bakımdan en az tehlikeye mamış ve tedbirin yarıdan fazlası bu leyi düşünmek bizim borcumuzdur. Ovada kalıs rökoru bile kaldmlmıştır. ruz olduğu bir zamandır. Fakat bir selunmuştur. Biraz evvel hava tehlikenun için millî müdafaa meselesi diğer Tasınan yüke gelince: Yirmi tona ne, iki sene, beş sene sonra ne olaca sini klâsik devlet bütçesinden ayırd her memelekette olduğundan çok dağını bilmem. Ve siz eğer bugün başlar yakındır. Havaya yükseliş 14,433 metetmek dediğim budur. Eğer biz yarın ha fazla bir mahiyette bizim için mevsanız ancak hazırlanmaya vakit bula rodur. Bu meyanda Amerikadan doğrukalktığımız zaman teneffüs edeceği cuddur. bilirsiniz. Mesele havada çalışacak kâfi dan doğruya tstanbula, Amerikadan lütün dünyada havadan saldırma miz havanın emin olup olmadığına daRayaka, hiç yere konmadan yapılan sederecede pilotu, endüstriyi vücude ge ir yüreğimizin içinde bir şüphe uya hareketi çok müessirdir yahatler vardır. Bundan başka Lon tirmektir. Ama bunlann hepsi para menırsa bunu temin edecek vasıta ne ise Arkadaşlar, eğer taknik ve siyasal dra Melburn seyahati 18,723 kilo selesidir. ona içtiğimiz su ve yediğimiz ekmek bakımından hava hareketleri bu yolda Arkadaşlar, havacılığın diğer bütün metro, yani dünya muhitinin yarısına yagibi bir pay ayırmanın çaresini bula devam ederse devam etmemesi için alanlannda da ihtiyacımız olduğu ka kın bir yoldur. Büyüklük ve yük tajı cağız. Meselenin esaslı noktası burahiçbir beldek yoktur bütün ahval, sidar, arzu ettiğimiz kadar muvffak ol yış kabiliyetine misal olan birçok taydadır. Bütün dünyanın uykusunu kavareler varsa da yalnız bir tanesini söyyasal ve teknik istikametler bunun edeceduğumuzu iddia edemeyiz. Görüyorsuçırmış olan tehlikeye karşı kâfi dereceliyeceğim. Müessif bir kaza neticesinde ğını RÖstermektedır. Bu ahval karşısında nuz ki memleketin hiçbir köşesinde side gayret göstermemekteyiz. kendi hava müdafaamızı millî müda zin yüreğinize ferah verecek birşey söy Rusvada düşen Maksim Gorki tayya faanın bütçe ve devlet hizmetleri ara liyemiyorum. Hakikate karşı birşey söy resi 75 yolcuyu bütün konforu ile yatakArkadaşlar, klâsik vergi mevzula larile içinde taşıyan, matbaası bulunan, sındakı vazıyetinden çıkarmak mecbuliyemem. Ama bütün derdlerin başında nna biraz evvel söylediğim gibi te sineması olan harikulâde denecek muriyetinde kalacağız. Bir defa bilmek lâ mas ederek bugün ve yann tayvare imilletin kâfi derecede tahsisat bulamaazzam bir eserdi. Dünyada bunun ması gelmektedir. Bu vesaiti evvelâ buzımdır ki bütün dünyada havadan salçin çare bulamazsınız. Bu ancak taylunuz, ondan sonra diğer her hizmeti is emsali yaoılmağa başlanmıştır. Ben radırma hareketi bundan hatta beş sene yareye para verebilecek olanların kenkamhrla 3035 sene gibi kısa bir za temek için yüzümüz ve yerimiz olsun. evvel zannolunduğundan çok daha diliklerinden bu tehlikeyi anhyarak man içinde havacılığın tayyare kısmınmüessirdir. Türkiyeye aid olarak her Arkadaşlanm, meseleleri bu kadar yardım etmelerilc mümkündür. Bu yardaki terakkivatını göstermeğe çatış kesin ve ciddî bir surette görür, tedbiTürkün her Türk vatandaşının benim dımın en önemli noktası muntazam oltım. Bir de bunlann karşısında iki keKrine tevessül edersek ki biz büyük ağzımdan ışıterek ve acı olarak bilmesi masıdır. Millî hareketlerimizdeki e me ile simendiferlerin terakkiyatmı söyTürk meselelerini daima böyle çıplak lâzımdır ki Türkiye için hava tehlikesi saslı bir zayıflığı bilmeliyiz. Bizim görerek tevessül ettik yakın bir zamanvardır. Türkiye havadan bir taarruza herhangi bir memleket meselesi için 19 uncu asır başlanfficında 16 kilo da vücude getireceğüniz eserlerden siz maruz kalıp ve bu tarruz memleketi hayapamryacağımız fedakârlık yoktur. metro ile işe baslıvan şimendiferler 100 memnun olursunuz. Yurdun en emin rab edebilir. Tatlı şeyler söylemiyo Bütün malımız ve canımız, en zenginisenevi mütecaviz bir zaman içinde anve en kısa istikamette inkişafı için sağ rum, ama hakikat bundan ibarettir. miz, en fakirimiz biz bunlann hepsini "ak buçfin azamî sürat olarak 177 ki lam temeller kurmuş olursunuz. Arkadaşlar, bugün memleketin müveririz. Ama arkadaşlar on beş gün lometrovu bulmustur. Tabiatle daima Arkadaşlar, merd adam ve büyük dafaa vaziyeti olarak yalnız siyasal en hayırlı bir maksad için bir kuyudan mücadele etmeğe çalısan insan zekâsı, millet odur ki, tehlikeyi olduğu gibi vaziyetimiz değil, fakat teknik ve coğbiraz evvel de sövlediğim gibi, böyle iki günde bir kova su çekemeyiz. Mesele görür. Böyle milletler Türk milleti girafî durumlanmız itibarile Türkiyenin vagon dolusu yük kaldırmak istidadınburadadır. Tehlikeyi böyle görüp bi, geçende olduğu kadar yarın da danazarî olarak maruz kalacağı taarruz da olan ve saatte 100 kilometro yürümemlekette böyle bir usul koymaktaima muzaffer olur. Ve daima her müşihtimalleri denizden, karadan ve ha ven tavyareleri dahi kâfi görmüvor, dır. Herkesin hava tehlıkesinden ko külü yenerek ortaya çıkar. (Şiddetli vadan kısaca mütalea edilebilir. Tür Stratosfer hava tetkikatile meşguldür. runması için bütün canını ve bütün alkışlar) kiyenin milletin fedakârlığı ile ikmal oBu da mutlaka müsbet olarak neticelemalını vermesine lüzum yoktur. HatTürkiyenin hava tehlikesine maruz lunan müdafaa imkânları karadan bir necektir. Yakın bir istikbalde artık za ta böyle birşey zararlıdır. Ama her olduğunu bilmeliyiz ve söylemeliyiz. taarruza uğramak halinde kendi müdaman ve mesafe mefhumu ortadan kal gün kuyudan bir kova su çeker gibi Tedarik edeceğimiz araçlan kendile kacaktır. faasını temin etmeye muktedirdir. Hatta muntazam olarak Tayyare cemiyeti rine emanet edeceğimiz kahramanlanyalnız kalsa bunu yakın tarihten kuv Tayyarelerin kudret kabiliyetini ve inveznesine bir borc ödemesi lâzımdır. mız vardır. (Şiddetli alkışlar) vetli misallerle söyliyebiliriz. Silâhsız kişaf derecelerini bu rakamlarla ifade etBunu tanzim etmeğe çare bulduğu Emin olunuz arkadaşlar, sizin vü tikten sonra memleket müdafaasında sibir memleket her köşesinden hiç olmazmuz vakit ve herkesin kendi vaktini cude getireceğiniz 500 tayyarelik bir sa sekiz devlet tarafından istilâ olun lâh olarak kullanılmasınm ne dereceye ve kendi genişliğini takdir ederek te hava filosu Türkiye havasmı korumadu. Elimizde hemen hiç vasıta yokken kadar favdalı olabileceği hakkında geneffüs ettiği havanın masuniyeti için ya imkân verecek yüksek bir kalitede kendi memleketimizi korumasını ve yane rakamlara davanarak birkaç söz söyböyle bir borc ödemesi lâzım geldiğiolacaktır. (Alkışlar) bancılan topraklanmızdan sürüp çıkarlemek isterim. îktısadî sahadaki fay ni anladığı vakit Tayyare cemiyeti Elimizde adamlanmız, millî istida dası gavet bariz ve aşikâr olan tayya masını pekâlâ bildik. (Alkışlar). muntazam bir varidata istinad edebidimız bu kadar yüksek iken bu mille re memleket müdafaasında, orduda müMücadelemizi devamlandıracak lir. Ve memleketin hava müdafaa tin emniyetini temin edecek vasıtalan him bir silâh olarak ne dereceye ka kuvvetlere malikiz sında ne yapmak lâzım geleceğini dar vazife görebilir? Bunun hakkında vakHnde görmüs ve buluo vermiş olmaAşağı yukan denizden de uğnya mevdana cıkanr. yapılan tecrübeleri tetkik etmek icab maktan dolayı Türk milleHnin büvük cağımız hücumlara karşı kâfi deniz Vakti halii yerinde her ailenin eder. Cihan harbi bu tecrübeleri yaratmenfaatlerini ve çok yüksek geleceği müdafaa araçlanmız olmamakla berasenede 20 lira vermesi lâzımdır mıştır. Harb iptidalannda bütün ulus ni sarsıntıya maruz bırakmayız ve bıber mücadelemizi devamlandıracak Arkadaşlar, bütün fikirlerimi ve tedların memleket müdafaasını deruhde et rakmıyacağız. (Alkışlar) kuvvetlere malikiz. bir olarak gördüğüm istikametteki nokmis olan kumanda heyetleri tayyareler Havaya gelince: Meselevi çıplak görerek amelî Sir tai nazarlanmı söylemiş olduğuır.u zanhakkında pek müspet bir fikir sahibi deHavaya kâfi derecede önem ver takım tedbirlere varmahyız ve herhalnediyorum. Büyük kurultaydan ricam ğillerdi. Harb esnasında hangi kıt'aya diğimizi söyliyemeyiz. Hava saldınşde Türk Hava kurumunu muntazam hiç olmazsa vekti hali yerinde olan tefrik edilmislerse o kıt'a kumandanı bunlanna karşı memleketin korunması i ve emin varidata istinad eden bir kubir ailenin senede 20 lira vermek üzelan hizmetleri müskül ve kendilerine çin arzu edilmesi gereken çok nokta re kendi ihtiyarile Türkiyenin maruz ol rul haline getirmeliviz. Simdi size Türk yüklenmiş ağırlık olarak telâkki etmiş lar vardır. Türkiye bir hava tehlikesi kurumu başkanı fenniğ bir söylev duğu hava tehlikesini bilenler sırasmda lerdir. altındadır. Hava tehlikesini bütün dağvrpcektir ki. bu bilci'er Vieoimizin ayadmı bir deftere yazdırmasıdır. Türk Almanva 258, Fransa 138, tayyare lanmız, çok mamur olmıyan geniş sa dmlanması için çok faydalı olacaktır. Hava kurumuna daimî aza olarak seile harbe iştirak ettiler. Harb başlar başhalarımız kolaylıkla önliyebilir zannı Teşekkür ederim arkadaşlar. (Sü nede vakti hali yerinde olanlar diyo lamaz, bir süvariden daha az hizmet yaham ve yanlış bir zandan ibarettir. rekli alkıslar.) rum, hiç olmazsa 20 lira vermeyi ta pacağı zannedilen tayyarelerin süvari Bugün taayyarenin üstünden geçmi ahhüd etmelidirler. (Hay hay sesleri). Cemiyet bskanı Fucfdın den çok yüksek iş gördüklerini anlıyan yeceği bir dağ, yeryüzünde gönniye Bu suretle birkaç yüz bin üye temin ekumanda heyetleri, tayyareye yavaş yasöylei ceği bir köşe kalmamışür. Memlekedebilirseniz esaslı bir varidat elde eBasbakandan sonra Tayyare Ce vaş kıvmet vermeğe basladılar. Harb estin şu ve bu köşesinde yaptığımız fabdılmiş olur. Bunun harıcinde diğer vanasında Almanya 47,000, Fransa rikalar, mektebler, müesseseler ve yetandaşların genişlikleri mümkün ol mivetinin Baskanı Fuad, yalnız Kutiştirmeğe çahşhğımız çocuklanmız ha duğu kadar, bunlar için bir had söyle rultaya değil, bütün vurda faydalı ola j 67,000 tayyare yapmışlardır. Fakat mütareke olduğu zaman Fransanın vadan vuku bulacak taarruzlara karşı meksizin fakat muntazam olarak Tay cak malumatla dolu bir sövlev verdi. 2750, Almanyanm 2815 tayyaresi varFuad. nutkuna şöyle basladı: açıktırlar. yare cemiyetine bir yardımda bulun « Basbakammız ve kurumumuzun dı. Bu vaziyet tayyarelerin ne kadar zaBiraz evvel devlet bütçesinden te malan lâzımdır. yüksek Başkanı îsmet Inönü acun ha yiat verdiğini gösterir.» min etmek imkânını anlattım. Dev Memleketin müdafaasının ne ol vacılığmın ne yönde olduğuna dair ve Fuad, bundan sonra tayyarenin let bütçesinden hava müdafaası için duğunu bilen bir adam olarak, siyasî havalanmızın emniyeti hakkında ne memleket müdafaasındaki ehemmiye böyle 2030 milyon liralık parayı bumeseleler içinde, vazife ve mes'uliyet a yapmak lâzım geldiffini çok açık olarak tinden bahsetti, istikbal harblerinde u gün ve yarın ayınp karşılamak imkâlan bir adam olarak sizi hakikatlerden bu kürsüden söylediler ve mevcud olan lusların mukadderatını yalnız hava kuvnı yoktur. haberdar ediyorum. Sizin, büyük ku tehlikeleri d* olduğu gibi ifadeden çe vetlerinin tayin edeceğini, bu kanaatin Arkadaşlar, bir devlet bütçesi için rultayin hava tehlikesini memlekete an kinmediler. Bu arada çok tehlikeli ve tam olduğunu söyliyerek mütaleasını normal olarak almması mümkün olan latmak ve buna karşı araç bulmak yo hiç aman vermiyecek olan bu silâhın rakamlarla teyid etti ve bugün Fransa bütün membalara temas ettik. Biz bir lunda bütün memleketin ilgisini artır mahiyeti hakkında benim de söz söyle nm hava bütçesi 228 milyon, îngiltere memleketin fennî ve tedricî bir suretmak için önayak olmanızı diliyorum. mekl'Simi emir buyurdular. Cemivetin va nin 247 milyon, Italyanın 150 milyon te ilerleyip açılması için el koyabile îlk önce hava tehlikesini bilenler heye ridat kaynaklan ve muameleleri hak olduğun" İngilterenin bu miktan iki ceğimiz varidatlann ve vergilerin hetini teşkil etmeliyiz. Dediğim gibi ha kmda umumî rapor biraz sonra oku misline 'kıracağın'. Almanyanm da men hepsine el koymuşuzdur. Biz bilâva tehlikesini bilenler heyetine giren nacaktır. (Lutfen aahifeyi çeviriniz) kis bütçemizin artınlması için önümüz