May 31, 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN 2 a d sahifede: Siyasî lcmaL 3 üncü sahifede: Yurddan yazılar tsmail Habıb. 5 inci sahifede: Harb Şarktan kopacak gıbi... Gürülü üe mücadele V. Birson. 6 ncı sahifede: Fatihin vasiyetnamesi, Spor haberleri. .... jfll S8)fl! 4326 umhuriyel İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 ^^^0 « .. 1 n rBZBF ül IVİ3]flS 1935 Hayat Ânsiklopedisi 10 cildi tamam olmuştur Her eve ve herkese lâzımdır Diinya kararsızlıhlar İçinde yüzmekte Devam ediyor ğer öyle demek doğru olursa nihayet yeni dünya şöyle böyle kabuğuna çekılmiş kaplumbağaya benzıyor. Eskı diinya ise kasırgaya tutulmuş bir orman gıbı sarsılmakta ve sallanmaktadır. Uzakşarktan Avrupa garbine ve ta cenubî Afrikaya kadar üç büyük kıt'a, zembereği bozulmuş bir makine gibi hırıltılı bir gürültü içinde yuvarlanıp duruyor. Dünya tarihi emniyet yokluğunun bu kadar şaşırtıcı bir manzarasım bu kadar yaygın olarak hiçbir zaman kaydetmemiştir demekte hata yoktur. Yarının ne getireceğini kimse bılmiyor ve herkes meçhullerle dolu yannlan azçok rahatsızlıkla karşılıyor. Nerede ise kıyamet kopacak hıssi en sakin düşüncelere hâkim olmaktan hâli kalmıyor. Sulh aşkının teraneleri dudaklarda kolay kolay tutunamaz olmuştur artık. Harbin bütün milletler için korkunc bir haile olduğunda kimsenin şüphesi olmamakla beraber onun ıstırab ve halecanını hiç bir kalbden silmeğe imkân bulunamıyor. Eğer yeni bir çarpışma meydan alacak olursa onun şiddet ve şümulü geçen Büyük Harbi gölgede bırakacaktır zannolunur. lnsanlığı büyük bir felâketin harablıklanndan kurtarabilecek tek çare iyiden iyiye taayyün ebniştir: Sulhu ciddıyetle eeven büyük küçük bütün milletlerin aiamî silâh, ve azamî azim ve kararla mücehhez olmalan. Başbakanımızın son nutkunda bütün açıklığile bir daha gördük: Türkiye bütün kuvvetile sulha bu yolda hizmet edecek milletlerden biridir. Sulhu kendimiz için istiyoruz ve dünya !çin istiyoruz. Sulhun kendimize taalluk eden kısmmda kendi selâmet ve emniyetimizin korunması hesabına kendi kuvvetlenmize güveniyoruz. Fakat ayni zamanda sulhun bütünlüğüne de kaniiz. Milletler Cemiyeti mevcud olsun otmasın milletler arasmda adaleti tesis edecek manevî bir kanunun varlığma inanıyoruz. Sulh nizamının herhangi bir dünya parçası üzerinde gelişigüzel ihlâl edilmesi bütün vicdanlan ürpertmekten hâli kalmıyor. Sulhun tecezzi kabul etmez bir bütünlük teşkil ettiğini ifade eden nazariyenin doğruluğu sabit olmu|tur. Ancak bu hakikat karşısında herhangi mülâhaza ile olursa olsun asla şaşırmamak lâzımdır. Sulhun bütünulüğüne inananlar onun elbirhğıle müdafaası lâzım geleceği noktasmda asla zayıflık göstermemek mecburiyetindedirler. Akıl için ve hakikat için yalnız bir tek yol vardır. Ancak buradaki idealdir ki bütün kuvvetile hal ve mevkie hâkim olduğu zaman vaziyeti kurtarabilir. İtalyanın Habeşistan macerasmdan sonra Almanyanm ne yapacağı kestirilemiyen meçhul ve muammah siyasası uzun tefsirler ve korkunc tahminler mevzuu olmakta devam ediyor. Eğer Habeşistan dan sonra harb ateşi bir de Avrupa medeniyetinin saçaklannı saracak olursa bunun çok yaman bir afet teşkil edeceğinde şüphe yoktur. Sulhu ciddiyetle istiyen milletler kendi azimleri ve kararlarile bu afetin önüne geçebilirler. Bu çok ehemmiyetli vazifenin ifasmda küçük büyük farkı olmaksızm bütün milltlerin vazifeleri vardır. Her milletin sulhu korumak için uhdesine düşecek vazifeyi son fedakârhkla ifaya hazır olduğunu açık söylemesi lâzım gelen bir devre yetişmiş bulunuyoruz. Sulhu ciddiyetle tutanak îstiyen büyük küçük her millet iki meseleye birden karar vermiş olmak mecburiyet pe mevkiinde bulunuyorlar: 1: Haksızhk iddialan bütün bir bitarafhkla tetkik olunarak adaletli kararlara bağlanacağını ve binaenaleyh millî «davalarda silâha müracaate cevaz ola aıyacağı. 2 : Yukandaki kaide haricinde hareket etmiş ve edecek milletlere karşı sulhun korunması için tıpkı yangın kundakçılanna karşı tatbik edildiği gibi cezaî terhib takiblerinin bütün kuvvet ve şiddetile tatbik edileceği. Avrupa hartası gözönüne almacak olursa sulhu tutmağa iştirak edebılecek büyük küçük bütün milletlerin bu maksadı temine muvaffak olacaklannda şüphe edilemez. Yukarıki tasnif ve tahlilden çıkan netice şudur ki bugün dünyanın ve bilhassa Avrupanın ıstırabı sadece kararsızhğmîdan ileri gelmektedir. Avrupanın sulhu seven ve istiyen milletleri bu maksadlannı vaziyete hâkim kılmak için her ne pa IngiltereItalya arasında müzakere devam ediyor Arjantin delegesi zecrî tedbirlerin ilgasını konuşmak üzere Milletler Cemiyeti Asamblesinin içtimaa cağırılmasını taleb etti Teklif her yerde müsaid karşılandı Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298 Idare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi 24299 24290 J Bunlar da nereden çıkıyor? Ingiltere Yunanistan arasında gizli bir askerî ittifak varmış! Icab ederse biz Yunanistanla beraber Süveyşi müdafaaya asker yollıyacakmışız! Siiveyş kanalından bir manzara Kıbrısta mahallî hükumetin sansü rü altında çıkan Elefteriya gazetesi Ankara ile Yunanistan arasında Milletler Cemiyeti kanalından geçmiyen gizli bir askerî ittifakın mevcudiyetinde ısrar etmektedir. Bu gazete başka devletlerden gizli tutulan îngiliz Yunan ittifakından Balkan Pakh devletlerinin malumattar bulunduklannı, yazarak «Balkan Paktı devletleri biribirlerile pek sıkı teşriki mesaide ve hatta biribirlenD» askerî yar • dımlarda bulunrpak mecburiyetinde ol • lArkast Sa. 7 sütun 6 da\ Milletler Cemiyeti Konseyinin son içtimcn lesini görüşmek üzere Cemiyet asamblesinin hemen toplantıya çağınlmasını, Cemiyet kâtibi umumisinden iltimas etmiştir. Haber alındığma göre, Arjantin deleCenevre 30 (A.A.) Havas ajan gesinin bu dileği 15 hazirandan önce kasından: Milletler Cemiyetindeki Arjan bul ve icra edilmediği takdırde, Arjan tin delegesi, zecrî tedbirlerin ilgası mese tin hükumeti ile beraber, delegelerden bir Italya, Konsey içtimaına iştirak etmiyecek çoğu da asamblenin, konsey içtimaı esnatında toplantıya çağınlması için ısrarda bulunacaklardır. Londra 30 (A.A.) Milletler Cemiyeti asambltİBİn mümkün olduğu kalArkast Sa. 3 sütun 1 de] . Leon Blum diyor ki: ((Idbarda da, ikbalde de komünistlerle ister istemez beraber,..)) Müstakbel Fransız Başvekili komünistlerin, sosyalist kabinesi kabahatlerinden ve zâflarından istifadeye kalkışacaklarını zannetmiyormuş Teklif natıl karşılandı Dört devlet arasında bir misak yapılacak Yeni Iran elçisi, Türk Iran münasebatı ve komşu devletlerle yapılacak misak hakkında mühim beyanatta bulundu Ankarada itimadnamesini Cumhurreisimize veren yeni Iran büyük elçisi Halil Fahimi şehrimize gelmiştir. Yaz mevsimini Tarabyada geçırecek o]an dost milletin yeni elçisi dün Park Otelinde kendisini ziyaret eden bir arkadaşımıza şunları söylemıştir: « Ankara elçiliğine tayin edildiğim zaman Şahinşah Hazretleri Türkiyede kendimi öz vatanımda imişim gibi hissedecegimi, burada edindikleri intıbalara istinaden söylemişlerdi. Bu sözlerin hakikat olduğunu kısa bir müddet zarfında memnuniyetle anladım. İki komşu devlet arasında tam bir kardeşlik münasebatı mevcuddur. Bu münasebatın daima inkişafını arzu eden îran hükumeti, transit nakliyah için Türkiye Yeni Iran elçisi Halil Fahvmi yolunu tercih etmiştir. Tebrizden Trab Evvelce bu yol Tebrizden geçerek Çulzona uzanan transit yolunun îran toprak faya, oradan da Türk hududuna giriyorlanndaki kısmmm inşasına başlanmıştır. lArkast Sa. 7 sutun 1 de] Mllllllllllllllıııııııııııılllınılllllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIII1IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Boğazlar davamız M. Flanden elçimiz ve Numan Rif atla görüştü Paris 30 (A. A.) Dış îşleri Bakanı M. Flândin, Türkiyenin Paris elçisi Suad ile birlikte Türkiye Dış îşleri Bakanlığı Genel Sekreteri Bü yük Elçi M. Nu man Menemencioğlunu kabul ederek Boğazların yeniden M. Flündin askerîleştirilmesi meselesi hakkında bir karar almak üzere Montreuxde 22 ha ziranda toplanacak olan Lozan muahedesi âkidleri konferansı üzerinde konuşmalarda bulunmuştur. Bulgaristandaki partiler Krala bir muhtıra verdiler Kanunu esasinin iadesini ve Meclisin açılmasını istiyorlar Sofya 30 (Hususî) Son günlerde Bulgaristanın siyasî hayatında büyük bir canlılık görülmektedir. Bugün sabık demokrat, işçi, liberal, radikal, sosyalist ve Lâpçef partileri tarafından imzalanan ulArkası Sa. 7 sütun 4 fe] M. Leon Blumün söz söylerken muhtelif eyaleti sosyalist federasyonu tarafından sosyalistlerin muvaffakiyetini ve beynelmilel kadınlık gürrünü kutlulamak maksadıle tertib edilen miting esnasmda bir nutuk söylemiş ve demiştir ki: « Gelecek hükumetin en birincî va vaziyetleri Paris 30 (A.A.) M. Blum, Sen zifesi iküsadî buhran yüzünden genişle • miş olan en feci ve en haksız sefaleti tehvin etmek olacaktır.» M. Blum, kuracağı hükumete komü • nistlerin iştirakini temin edemiyeceğinden dolayı esef beyan ederek: lArkast Sa. 7 sütun 3 Ic] Beklenmiyen bir seyahat Belgrad 30 (A.A.) M. Titules ııııtııııııınııııııııınıııııınııııınıııınıııııtıııııınıııııııııııntııııııınııınııınıııııııınıııınıınıııınınıııııitıııııııııııınııııııııııııııınnııııııııııııııııııııı M. Titulesko ansızın tayyare ile Belgrada gitti ve temaslara başladı ve Hâdiseler arasında Kahramanlık ği en yukaek eengâverlik ve kahramanlık duygusunun emrinde bulundurmıya mecburdur. Milliyetçilik düşmanlart ise, harb de, bu duygudan mahrum olacakları için kupkuru bir teknikle kalacak lardır. Sulh aşkı hiçbir mavzeri doldura maz. Samimt ise, bilâkis, harbde silâhtnı teslim etmek ve düsmamm ku caklamakla ise başlaması lâzım gelir. Milliyet duygusundan gelen her türlü mukaddesliği kaybetmiş, materyalist bir ruha bağlı, yalnız hesabla kımtldıyan bir elde o mavzerin bir süpürge nrığı kadar bile haysiyet ve tesiri yoktur; ancak milliyetçiliğin verdiği mukaddes ofke ile gerilen bir kolda ise her hangi bir süp&rge nrığı, milliyet ve teknik ko bu akşam tayyare ile Bükreşten Belgrada gelmiştir. M. Titulesko, Kral Naibi Paulün yakında Belgrada yapacağı ziyaret programı hakkında Yugoslav hükumetine izahat verecektir. M. Titulesko, bu vesile ile Paristeki görüşmeleri hakkında M. Stoyadinoviçe izahat verecek ve beynelmilel hâdiseler hakkında Yugoslav Dış İşleri Bakanı ile görüş meler yapacakhr. Tyjilliyetçilîk, harbde, en ileri tekni düşmanımn mavzerinden daha geber* Belgradda kanlı çarpışmalar Grevci amele polisle musademe etti Belgrad 30 (A.A.) Dün, grevci inşaat amelesile bunlara karşı silâh kullanan jandarmalar arasında kanlı hâdiseler olmuştur. Evvelâ, mesaî borsasında, işçi delegelerinin tesir altında kalarak, grevcilerin lArkast Sa. 1 sutun 4 U\ Belgradda seyahatin tefsiri Belgrad 30 (A.A.) Hükumet merkezî mehafilinde, Romanya Dış îşleri Bakanı M. Titüleskonun anî ziyareti büyük bir alâka uyandırmıştır. Yan resmî bir membadan bildirildiğioe göre, Titüleskonun seyahalArkası Sa. 7 sütun 4 te\ YUNUS NAD1 lArkast Sa. 3 sütun 6 da] tici olnr. Mücerred harb aleyhtarı edebiyat, bir millet gencliğinin ruhunu bir tav • şan derisinin içine doldurarak muhayyel bir dünya cennetinin sakin ve asude golgeliğine asıyor. Hepimiz o cen neti isteriz; fakat harb fabrikalartntn çelikleri beyaz ates halinde kıza rak çalışırken, biz, Türk gencliği arasında antinasyonalizm propagandast yapanların baskaları hesabına faydalı bir hayal uğruna Türk milletini fedaya hazırlandtklarım görmeğe mee buruz. Gorüyor muyuz? Görüyor da ne yapıyoruz? Iste meselel M. Titulesko PEYAMt SAFA