1 Eylül 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 8

cışının n sınıf nuhte- ınulur; 1902 zla bir i bütün tarafta anaati leri ve ye olan pek mühim mubayeat sa- saye inde ziyade'eşir oGeçen ilk baharda Metropolitan mu- seum tarafndan İizziano'nun es-ri olan tir po tre 125,000 dolara sıtın a'ındı. yakın va- kıttı Zaurence'in bir tablosu hususi bir ko'eksiyon namına 377,000 dolara iştra edidi. Diğer taraftan da bundan ancak 12,15 s-ne sonra işlerine li- kayt olan bazı büyük sınai şe- hirler bugün müzelere malik olmak hususunu medarı muf- hare biliyorlar. Zaten paralırı m-fkut olmadığı için bu mü- zeler ger.k güz“l taksimst ve terubatı ve gere ihtıva etmek e oldukları o sanaat eserleri'in mez yet ve kiyme-ti cihe leriyle dikkati caliptirler. Meselâ Cle- veland'ta 1916 danberi bir müze vardırki klasik üslubunda za if bir bina olup hem eyi in- tühap olunmuş, hem eyi eşhir edilmiş #şoleksivonları hav'dir. Detroit şehrinde Paul Cres isminde bir fransız mimar, in- şası 1916 da biten cesim ve muhte.em bir saray bina etmiş ve buraya eski küçük müzede pek sıkışmış bulunan koleksi- yonlar — yerl»ştirilmiştir. — işte tezyidi mümkün u mi- saller her sanaat müverrihi - nin tefekkürat ve iştiğalatında Amerika müzelerinin her gün daha ziyade büyümeğe müstait nekadar yer tutması lâzımgele- ceğini göstermeğe kâfidirler. Şurası muhakkaktır ki Ce- mahiri - Müttefiadaki | eserleri bilmeyen bir kimsenin XIX ci asır fransız nakşını mükemmel br surette yazmasına imkân yoktur, Boston kütüphanesinin büyük merdiveninde Puvis de Chovannes tarafından nakşedi- len şayanı takdir tezyinattan bahsolunduğunu her kes işitmiş- tir, Sorbonne, Lyon, Amiens yahut Panihdon' daki menku- şattan aşağı kalmayan muh'e- şem bir eserdir. Boston müzesi Millet” nin asâri cihetile en zengin olanıdır; bundan başka Claude moenet'nin eseri olan pek şayanı dikkft br silsilei elvahı havidır. Mew-york şeh- rinde kâin Metropolitan Mu- seum de de Rosa Bonheur, Meissoner, H. Regnoult, Bas- tien-Lepage'in meşhur tabloları yanında Corotf, Courbet, Manet Puvis de Chasannes'in yüksek kıymetli o eserleri o mevcuttur. Chicago müzeside ayni halde- dir. Bazı zevatın koleksiyon'arı zemanı hâzır fransız nakşin eait levhaları havidir. Hasılı Ame- rikaya nakledilmiş olan sanaat eserleri pek büyük bır kütle teşkil etmektedr. M-am fih Amerika müzele- lerinin zivare irden hasıl olan fside yalnız bu kadarla almaz. Evel emirde nazarı dikkata bir şey çarpar. O da bu müz lerin Darü fünunlar gibi hu-us z-va- tın â ifet ve sem«hatine ne kadar çok ese'ler medyun olduk'arı keyfiyetidır. Picerpont morgan gibi bazıları pek ziyede takdire şayan koleks yonlar hediye et- mişler, bazılırı da sanaat eserl-ri- nin satın alına biinmes' için lüzumu kadar paralar bırakm ş- lardır. İste bu veçhile müzeler gittikçe büyüyorlar. Hulâsa müz-lerin havi ol- dukları harikalar âdeta sayıl- makla tükenmeyecek derecede müteaaddt ve mütnevvidir. Son zamanlarda da yeni yeni müzeler açılmıştır. Her bii muhteşem ve müfer.ih binslar- dan 'baret olup latif mevkilerde kâin ve mülit asarı havidirler. Bu asâr kemali itina ile int hap HAYAT,T. ve cemedilmiş ve kemmniyetten ziyade keyfiyete ehemmiyet ve- yılmistir. E hası her devre ait fransız sanaat eserleri e ttikçe daha zi- yade Amerika müze ve koleksi- yonlarına hüul etmistir. husu- siyle amerikalı artistler g ttikçe daha ziyade mütezay t bir ad *tte o'arak Fransıya ikmali tahsil için gelmektedirler. Paris'teki sanayıi nefi-e mektebi amerikalı mimarların menşei o'muştur. Heykeltraşlar, İn viltere'ni » ken- dierine t-min edemed ği ted- rsatı Fansanın heyketıraşlık mektebinde bu ab lmektedirler. Nakışların hemen bir çogu da İni iniime dedikleri “in- tiba yun , meslekini kabul et- miş erdir, Hu âsa vaktile Roma XVI ci asır Fransızlar için ne idise Paris dahin zamânı hazır Amerka'tarı için öyle bir ehemmiyeti kazanmıştır. Vakıa böyle olmaka beraber şurası da muhakkatır ki Amerikalı mimarlar daha şimdiden g-rek New-york ve ya Chicago Şşe- hirlerinın muazzam buildings'- lerinde ve gerek Bahri muh ti Kebr sahili üzeriede kâin câ- zip ve çiçek'er içindeki sayfi- yelernde yeni ve ekseriya be- di düsturlar ve şekiller içat et- mişlerdir. Heykeltraşlık ve na. ış eserlerinde dahi aynı sti- hale - daha küçük bir derecede olmakla beraber - kezalik baş göstermektedir. İşte zaten Amerika müzele- rinin de ehemmiyeti bu sebeple iki kattır: Yani bunlar hem fran- sız vaktına ait pek mühim eser- leri ihtiva etmekte hem de Ce- mahiri müttelika gıbi bıtaraf müdekkikler !nazaında pek büyuk olan bir memlek te lâ- yksıf bir Am'ika sanaati- nin yakında inkişafına de sl.t eden emareler göstermektedir. Vahit